Bóg: Różnice pomiędzy wersjami

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
WizualnieWikikod
({{red}})
(revert)
Linia 1: Linia 1:
[[Grafika:Architekt.gif|thumb|200px|right|Widzimisię [[Bracia Wachowscy|Wachowskich]], czyli jak wygląda Bóg]]
{{Redakcja}}
{{nonnews|[[NonNews:Fryderyk Nietzsche: Bóg nie żyje|Fryderyk Nietzsche: Bóg nie żyje]], [[NonNews:Bóg nie lubi grzeszników|Bóg nie lubi grzeszników]]|y}}
<code>''Wiesz, kto to jest Bóg?... Czasem zdarza Ci się, że kiedy czegoś bardzo pragniesz, to mówisz to tak jakby komuś... Bóg to ten koleś, który Cię wtedy olewa!''</code>
:<code>Cytat z filmu ''[[Wyspa (film)|Wyspa]]''</code>


'''Bóg''', znany także jako '''[[Architekt (Matrix)|Architekt]]''' – taki żółty [[trójkąt]] z okiem, który steruje [[Matrix]]em.
[[Image:Creation of the Sun and Moon face detail.jpg|200px|right|thumb|Bóg Ojciec na fresku [[Michał Anioł|Michała Anioła]]]]
'''Bóg''' (bóg) lub '''bóstwo''' – pojęcie leżące u podstaw większości [[religia|wierzeń religijnych]]. Zajmuje się nim [[teologia]], a także [[filozofia]] i jest ono uważane za zagadnienie [[metafizyka|metafizyczno]]-[[egzystencjalizm|egzystencjalne]]. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego [[pojęcie|pojęcia]], trudno jest o jego jednoznaczną [[definicja|definicję]]. Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez popularne [[religia|religie]] [[politeizm|politeistyczne]] i [[monoteizm|monoteistyczne]], [[deizm]], [[panteizm]] oraz [[panenteizm]]. Wśród religii monoteistycznych należy wyróżnić [[monoteizm trynitarny]].


Pole powierzchni Boga tworzy Bóg Trójkąt, a jego wysokość określa jeden z gatunków [[gołąb|gołębi]], natomiast podstawą jest [[Jezus Chrystus|Jezus]].
Najbardziej powszechnie pod pojęciem '''bóg''' ([[:Kategoria:Bóstwa|bóstwo]]) rozumie się określenie istot będących przedmiotem [[kult religijny|kultu religijnego]]. Czasem bogami określa się tylko niektóre (najważniejsze) z tych istot, dla innych rezerwując inne określenia ([[Półbóg|półbogowie]], [[Heros|herosi]], [[Święty|święci]], [[duchy przodków]], [[anioł]]y itd.).


[[Bracia Wachowscy]] przedstawiają go jako podobnego do Freuda, sympatycznego siwobrodego dziadka w [[kolor biały|białym]] [[garnitur]]ze z [[poliester|poliestru]], siedzącego na [[taboret|taborecie]] w swojej zakurzonej kanciapie.
==Atrybuty boskości==


[[Kategoria:Biblia]]
Często spotykanymi w religiach – zwłaszcza monoteistycznych – atrybutami boskości są, między innymi:
[[Kategoria:Matrix]]
* [[immortalizm]] (bóg jest nieśmiertelny)
* [[omnipotencja]] (bóg jest wszechpotężny)
* [[omniprezencja]] (bóg jest wszechobecny)
* [[omniscjencja]] (bóg jest wszechwiedzący)
* [[omnibenewolencja]] (bóg jest wszechmiłosierny)
* [[immanencja]] (bóg jest źródłem wewnętrznym istoty rzeczy)
* [[transcendencja]] (bóg wykracza poza istotę stworzenia)
* [[świętość]] <ref>[[Biblia]] 1 Piotr 1:16 , [[Koran]] 59:22-24 , [[Wedy]] podają iż bogowie są święci, np. Waruna </ref>
* [[sprawiedliwość]] <ref>[[Biblia]] Rzym. 3:4 , [[Koran]] 4:40 , [[Wedy]] podają znaczną liczbę sprawiedliwych</ref>


Połączenie niektórych z tych cech z obecnością [[zło|zła]] może prowadzić do logicznych [[paradoks|paradoksów]] np., doskonale sprawiedliwy Bóg musi wymierzyć karę za grzech człowieka, z drugiej zaś strony przed wymierzeniem kary powstrzymuje Boga doskonała miłość (zobacz też: [[problem zła]], [[teodycea]], [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Leibniz]], ''Essais de Théodicée sur la bonté de Dieu, la liberté de l'homme et l'origine du mal''). Niektóre z nich są wzajemnie lub wewnętrznie sprzeczne, lecz według niektórych religii bóg może być np. jednocześnie transcendentny i immanentny, ponieważ nie obowiązują go znane nam prawa [[logika|logiki]], zatem zarówno poszczególne jego cechy jak też ich zestawienie nie muszą być logicznie spójne. Często pojmowany jest także jako [[absolut]].

==Religie==

[[Religia|Religie]] ze względu na liczbę występujących w nich bogów można podzielić na:
* [[Monoteizm|religie monoteistyczne]] – w których występuje jeden bóg:
** [[judaizm]] – [[Bóg w judaizmie]] jest jednoosobowy i niepodzielny. Tworzenie wizerunków Boga zostało zakazane we wczesnym judaizmie. Posiada wiele imion, którym czasami przypisywano magiczną moc. W [[Biblia|Biblii]] określa się go czteroliterowym skrótem [[Jahwe|JHWH]], które oznacza po hebrajsku "Ten, który jest" (lub "Ten, który staje się"). Wymawianie tego skrótu jest jednak zabronione (aby uniemożliwić przyzywania imienia Boga w zaklęciach magicznych) i dlatego w modlitwach, pieśniach i.t.p. wyznawcy judaizmu stosują określenia zastępcze takie jak ''Adonai'' – znaczące po hebrajsku "Mój wielki Pan" lub ''Ha-Szem'' – dosł. "Imię". W judaizmie występują jednak też "emanacje Boga" takie jak "Duch Święty" i "Szechina" – czyli Boża Obecność. Historycznie rozwijająca się koncepcja Boga widoczna jest w Pięcioksięgu ([[Tora]]) i w nauce proroków (Prorocy).
** [[chrześcijaństwo]] – Bóg zarówno w pojęciu [[katolicyzm|katolickim]], [[prawosławie|prawosławnym]], jak i w głównych nurtach [[protestantyzm]]u stanowi jedność w trzech osobach ([[Trójca Święta]]: ''[[Bóg Ojciec]]'', ''[[Syn Boży]]'' i ''[[Duch Święty]]''), przy czym każda z tych osób jest pełnią Boga, tym samym Bogiem, który jest jeden. Również [[rastafarianizm]] zna [[Trójca Święta|Trójcę Świętą]]. Wiara w [[Jezus Chrystus|Jezusa Chrystusa]] jako Syna Bożego, narodzonego z kobiety (człowieka), zbawiciela oraz [[mesjasz]]a jest uważana za cechę wyróżniającą chrześcijaństwo spośród innych religii. Niektóre wyznania chrześcijańskie posiadają odrębne poglądy na istotę Boga (m.in. [[antytrynitaryzm]]). [[Teologia|Teologiczne]] korzenie chrześcijaństwa, w tym koncepcja Boga, tkwią w [[judaizm]]ie. Wewnątrz [[chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]], w ramach różnych wyznań, istnieją pewne różnice w postrzeganiu Boga i jego relacji z ludźmi.
** [[islam]] – tutaj Bóg jest ściśle jeden, niepodzielny i nieposiadający żadnych "osób" czy emanacji. Nie posiada też żadnego imienia ani wizerunku. Arabskie słowo [[Allah]] znaczy po prostu "Bóg". Nie ma jednak zakazu wypowiadania tego słowa. Teologiczne korzenie Islamu, w tym koncepcja Boga, tkwią w judaizmie: uznawany jest autorytet proroków Izraela, a nauka Jezusa z Nazaretu jest traktowana jako nauka jednego z proroków, spośród których największym prorokiem jest [[Mahomet]].
** [[sikhizm]] – pojęcie Boga w sikhizmie jest analogiczne do islamu, jednak za tradycją hinduską nazywa się go [[brahman|brahmanem]]. Sikhowie uważają, że Bóg posiada wiele imion i obliczy i wszystkie one są równouprawnione – jednak najdoskonalszą jego formą jest Bóg abstrakcyjny rozumiany na sposób islamski.
*religie dualistyczne. Występuje w nich dwóch, niemal równorzędnych bogów, reprezentujących przeciwstawne aspekty kosmosu ([[dobro (etyka)|dobro]] i [[zło]]; [[kobieta|kobiecość]] i [[mężczyzna|męskość]]).
** [[Zaratusztrianizm|zoroastryzm]] – Bóg występuje tu w dwóch osobach – Oblicza Dobrego ([[Ormuzd|Ahura Mazda]], [[Ormuzd]]) i Oblicza Złego ([[Angra Manju]], [[Aryman]]), które pozostają z sobą w stałym konflikcie.
**[[manicheizm]]
**[[wicca]] – dzieli świat na dwa przeciwległe pierwiastki: żeński i męski, które odzwierciedlone są w Boskiej Parze Bogini-Matki i Rogatego Boga, czczonej pod różnymi imionami.
* [[politeizm|religie politeistyczne]] – w których występują grupy bogów, zwykle dość duże, zwane [[panteon|panteonami]], rzadziej jedynie kilku. Każdy bóg jest zazwyczaj przyporządkowany do dziedziny (często też grupy ludzi lub miejsca) którą się opiekuje. [[Grafika:Swiatowid.jpg|thumb|right||200px|Posąg obrazujący słowiańskie bóstwo, [[Światowid ze Zbrucza|Świętowit]]a]] Często tworzy się porównania, który bóg jednej religii odpowiada któremu bogu innej, jeśli opiekują się tą samą dziedziną. Szczególnie popularne są przyporządkowania bogów rzymskich bogom greckim.
** [[bogowie germańscy]]
** [[Mitologia grecka|bogowie greccy]]
** [[Mitologia indyjska|bogowie hinduscy]]
** [[Mitologia bałtyjska|bogowie bałtyjscy]]
** [[bogowie nordyccy]]
** [[bogowie rzymscy]]
** [[Bogowie etniczni Słowian|bogowie słowiańscy]] najczęściej stanowili personifikacje wszechmocnej przyrody. Panteon słowiański nie posiadał specjalnie spersonalizowanej hierarchii – w różnych regionach, jako głównego patrona, obierano sobie różnych bogów. Za najlepiej potwierdzone główne bóstwa w panteonie słowiańskim uważa się: [[Swaróg]]a, [[Perun]]a, [[Świętowit]]a, [[Weles]]a, [[Rod (mitologia Słowian)|Rod]]a i [[Mokosz]]. Dodatkowo w mitologii słowiańskiej występuje jednak cała rzesza pomniejszych bóstw oraz [[Półbóg|półbogów]], często o charakterze lokalnym.
** [[bogowie starożytnego Egiptu]]
* religie w których nie występuje pojęcie boga, takie jak [[buddyzm]] i [[taoizm]]

==Agnostycyzm i ateizm==
Istnieniu boga zaprzecza [[ateizm]], podczas gdy [[agnostycyzm]] religijny twierdzi, iż [[hipoteza]] ta jest niemożliwa zarówno do udowodnienia jak i do obalenia, i jako taka nie przedstawia wartości poznawczej (por. [[sceptycyzm]], [[gnostycyzm]]). [[Malteizm]] to wiara, iż bóg istnieje, lecz nie jest godny czci, z powodów takich jak między innymi [[problem zła]] (por. [[satanizm]]).

==Nieteizm==
Określenia "religia nieteistyczna" używa się w stosunku do [[buddyzm]]u. Nie jest to zaprzeczenie istnienia boga, lecz uznanie, iż nie posiada on takowej mocy jaką mu się przypisuje – nie jest on stwórcą, sędzią ani władcą. [[Mahabrahma]], który uznaje się za "Boga Najwyższego", jest ofiarą własnej ułudy i ignorancji, gdyż ponad nim są jeszcze doskonalsze istoty i inne światy. Nieteizm mówi, iż należy szanować bogów, ale nie czcić ich, gdyż nie ma to po prostu sensu. Źródło: Brahmajala [[Sutta]] (DN.1).

[[New Age]] idzie jeszcze dalej. Tutaj Bóg nie jest postrzegany jako oddzielny byt, dlatego nie ma sensu uczestnictwa w obrzędach religijnych. Według zwolenników nurtu [[New Age]] [[fizyka kwantowa]] przewiduje takie spojrzenie na Boga. Zgodnie z tym założeniem Bóg przenika wszystkie istniejące wymiary [[przestrzeń|przestrzeni]].

==Zobacz też==
{{wikiquote|dopełniacz=związanych z pojęciem "Bóg"}}
*[[Pastafarianizm]]
* [[Agnostycyzm]]
* [[Apateizm]]
* [[Ateizm]]
* [[Autoteizm]]
* [[Bóg w buddyzmie]]
* [[:Kategoria:Bóstwa|Bóstwa]]
* [[Deizm]]
* [[Dowody na istnienie Boga]]
* [[Gnostycyzm]]
* [[Henoteizm]]
* [[JHWH]]
* [[Kreacjonizm]]
* [[Malteizm]]
* [[Panenteizm]]
* [[Panteizm]]
* [[Problem zła]]
* [[Prowidencjalizm]]
* [[Rozmowy z Bogiem]]
* [[Sekularyzm]]
* [[Stwórca]]
* [[Teizm]]
* [[Teodycea]]
* [[Teofilia]]
* [[Teologia]]

==Linki zewnętrzne==
* [http://geocities.com/humanizm_w_polsce/debata.htm ''Istnienie boga'' ] – dyskusja między [[Bertrand Russell|Bertrandem Russellem]] i ojcem [[jezuita|jezuitą]] [[Frederick Copleston|Coplestonem]].
* [http://www.snegdansk.pl/czytelnia/dowod.html Jacek Socha, "Dowody na istnienie Boga", Szkoła Nowej Ewangelizacji w Gdańsku, www.snegdansk.pl]

{{przypisy}}

[[Kategoria:Religioznawstwo]]
[[Kategoria:Judaizm]]
[[Kategoria:Chrześcijaństwo]]
[[Kategoria:Islam]]
[[Kategoria:Bóstwa|*]]
[[Kategoria:Legendy]]
[[Kategoria:Mitologia]]
[[Kategoria:Monoteizm]]

{{Link FA|nn}}

[[af:God]]
[[ar:الله]]
[[an:Dios]]
[[bn:ঈশ্বর]]
[[zh-min-nan:Siōng-tè]]
[[be:Бог]]
[[bs:Bog]]
[[br:Doue]]
[[bg:Бог]]
[[ca:Déu]]
[[ca:Déu]]
[[cs:Bůh]]
[[cs:Bůh]]
[[da:Gud]]
[[da:Gud]]
[[de:Gott]]
[[de:Gott]]
[[et:Jumal]]
[[el:Θεός]]
[[el:Θεός]]
[[en:God]]
[[en:God]]
[[es:Dios]]
[[es:Dios]]
[[eo:Dio]]
[[fi:Jumala]]
[[fa:خدا]]
[[fr:Dieu]]
[[fr:Dieu]]
[[gd:Dia]]
[[gl:Deus]]
[[got:𐌲𐌿𐌸]]
[[ko:하느님]]
[[hi:ईश्वर]]
[[hr:Bog]]
[[ig:Chineke]]
[[id:Tuhan]]
[[ia:Deo]]
[[zu:UNkulunkulu]]
[[is:Guð]]
[[it:Dio]]
[[he:אלוהים]]
[[he:אלוהים]]
[[kw:Dyw]]
[[sw:Mungu]]
[[ku:Xwedê]]
[[la:Deus]]
[[lv:Dievs]]
[[lt:Dievas]]
[[ln:Nzámbe]]
[[hu:Isten]]
[[hu:Isten]]
[[mk:Бог]]
[[it:Dio]]
[[ms:Tuhan]]
[[ja:神]]
[[na:Gott]]
[[ko:신]]
[[nl:God]]
[[nl:God]]
[[nds-nl:God]]
[[ja:神]]
[[no:Gud]]
[[no:Gud]]
[[nn:Gud]]
[[nrm:Dùu]]
[[ug:خۇدا]]
[[pt:Deus]]
[[pt:Deus]]
[[ro:Dumnezeu]]
[[qu:Dyus]]
[[ru:Бог]]
[[ru:Бог]]
[[sq:Perëndia]]
[[scn:Diu]]
[[simple:God]]
[[sk:Boh]]
[[sl:Bog]]
[[cu:Богъ]]
[[sr:Бог]]
[[fi:Jumala]]
[[sv:Gud]]
[[sv:Gud]]
[[tl:Diyos]]
[[zh-tw:耶和華]]
[[vi:Thiên Chúa]]
[[tr:Tanrı]]
[[uk:Бог]]
[[vls:God]]
[[yi:גאט]]
[[zh:神]]

Wersja z 17:45, 26 mar 2007

Widzimisię Wachowskich, czyli jak wygląda Bóg
NonNews
 Zobacz w NonNews tematy:

Wiesz, kto to jest Bóg?... Czasem zdarza Ci się, że kiedy czegoś bardzo pragniesz, to mówisz to tak jakby komuś... Bóg to ten koleś, który Cię wtedy olewa!

Cytat z filmu Wyspa

Bóg, znany także jako Architekt – taki żółty trójkąt z okiem, który steruje Matrixem.

Pole powierzchni Boga tworzy Bóg Trójkąt, a jego wysokość określa jeden z gatunków gołębi, natomiast podstawą jest Jezus.

Bracia Wachowscy przedstawiają go jako podobnego do Freuda, sympatycznego siwobrodego dziadka w białym garniturze z poliestru, siedzącego na taborecie w swojej zakurzonej kanciapie.

Źródło: „https://nonsa.pl/index.php?title=Bóg&oldid=221211”