Śląsk

Centrum Katowic

Mała uliczka śląska. Wczesne, czerwcowe popołudnie

Jej potoki obrócą się w smołę,
a proch jej w siarkę;
ziemia jej stanie się smołą płonącą.
Nie zagaśnie ni w nocy, ni w dzień,
jej dym wznosić się będzie ciągle.
Kraj pozostanie opustoszały z pokolenia w pokolenie,
po wiek wieków nikt go nie przemierzy.

Prorok Izajasz o Ziemi Śląskiej (Iz. 34; 9,10)

Śląsk (po śląsku Schlōnzek, Szlōnzek, Ślōnsk, S'loonsk, S'loonsko, Ślunsk, Ślunsko, po wolsku Ukryta opcja niemiecka) – kraina geograficzna zajmująca pas terenu południowo-zachodniej i południowej Polski. Rozciąga się od okolic Zielonej Góry po Katowice, ale większość Polaków uznaje za Śląsk wyłącznie Katowice. Wbrew obiegowej opinii, stolicą Śląska jest Wrocław, a nie Katowice, ale tego też prawie nikt nie wie i nie chce wiedzieć. Śląsk słynie z czystości terenów wokół kopalń i hut oraz przejrzystości powietrza.

Śląsk dzieli się na Górny i Dolny, ale mało kogo to obchodzi, bo dla większości Polaków Śląsk to tylko Katowice, a Dolny Śląsk to inna kraina. Stolicą Górnego Śląska jest Opole, a nie należąca najpierw do księstwa, a potem do powiatu Bytomskiego wieś Katowice, ale tego też prawie nikt nie wie.

W związku z fatalnym stanem wiedzy Polaków na temat tego regionu założono nawet stowarzyszenie mające zmienić tę błędną opinię, ale nic to nie dało i nie daje, bo Polacy się przyzwyczaili i już za późno, by to wszystko odkręcić. Większość ankietowanych w tej sprawie wyznała, że Śląsk jest tam gdzie są kopalnie, dlatego „Śląsk to Śląsk i już”.

Ważniejsze miasta Śląska:

• Wrocław – stolica i największe miasto Śląska z najważniejszym klubem sportowym o nazwie "Śląsk". Fakt ten nie wpływa jednak na świadomość większości wrocławian i nie wiedzą oni, że mieszkają na Śląsku, ponieważ albo są sprowadzonymi ze wschodu "gorolami" i uważają, że wszelkie ruchy patriotyzmu lokalnego są finansowane przez lobby niemieckie, albo są po prostu za tępi, by zrozumieć, że urodzenie i wychowanie we Wrocławiu daje im dożywotnio tytuł Ślązaka, którego nie mogą się wyrzec.
• Opole – miasto między Wrocławiem i Katowicami, stolica podupadającego Górnego Śląska, stolica podupadającego województwa opolskiego, stolica podupadającej polskiej piosenki. W ogóle podupadająca stolica.
• Katowice – wieś w powiecie Bytomskim wypromowana jako miasto śląskie, bo było tam dużo węgla. Katowice nie posiadają jako jedyne miasto w Polsce rynku (poza Zabrzem, ale to też Śląsk, w dodatku wioska), są też jedynym miastem Polski przez które biegnie wielka ulica, którą spokojnie można zaliczyć jako autostradę. Katowice nie są stolicą niczego, oprócz województwa śląskiego, które tak naprawdę w połowie leży poza Śląskiem. W zasadzie są tam tylko kopalnie i najwyższe bloki mieszkaniowe.
• Ostrawa – miasto kłopotliwe dla geograficznej świadomości Polaków, ponieważ leży na Śląsku, a zarazem w Czechach, co dość brutalnie zaprzecza opinii, że Śląsk to Katowice. Druga po Wrocławiu największa mieścina na Śląsku, ale tego oczywiście też prawie nikt nie wie.

Najbardziej znane zawołania Ślązaków:

• Chopie, kaj żeś ty polozł?!
• Jerōnie (W lokalnych dialektach jerōniś, pierōna, jezderyna)
• Ôstŏw tyn hasiŏk!
• Synek! Pōdź no sam!
• Ciepej bala!
• Jak cie zarŏz ciulnã bez tyn gupi łeb…
• Wanysa, zlyź z tego gylyndra!
• Jak ci ciulnã tōm nudelkulōm to sie ôbsrŏsz!

Często też zdarza się, że w autobusie lub w tramwaju usłyszymy coś w rodzaju: Bileta sztrychnięte czerwonym blajsztyftem dalej nie giltują. Trzeba wtedy przestać się ruszać i nic nie mówić. Jest szansa, że kanar nas nie zauważy.

Lista filmów po Śląsku:

• Obcy – Gorol
• Quo vadis? – Kaj leziesz?
• Przeminęło z wiatrem – Pitło z luftem
• Deja vu – Jo żech to już kajś widzioł
• Nie kłam kochanie – Nie ciulej franco
• Mission Impossible – Szwagier, to je ciynżko sprawa
• Batman – Chłop-luftmysza
• Mamma mia! – Ło pierona!
• King Kong – Dupno Afa
• Star Wars – Kosmiczno Haja
• Tramwaj zwany pożądaniem – Rozochocona strassbanka
• Gdzie jest Nemo? – Kaj je ta ryba?
• Dom na przeklętym wzgórzu – Familok na pieruńskij kympce
• Sin City – Sosnowiec
• Men in black – Chopy w czornych ancugach
• Upiór w operze – Bebok w tyjatrze
• W pustyni i w puszczy – W piochu a we krzokach
• Uciec, ale dokąd? – Pitać, yno kaj?
• Coś – Ciulstwo
• Wzgórza mają oczy – Hołdy majo ślypia
• Pianista – Klawirmajster
• Walka o ogień – Haja o flama
• Hobbit: Niezwykła podróż – Utopek: Dupno rajza
• Potwory i spółka – Beboki i Kamraty
• Smerfy – Niybieskie podciepy

Zobacz też

• familok
• gorol
• gwara śląska
• górnik
• Górnośląski Okręg Przemysłowy
• Łysek z pokładu Idy
• Mirek Szołtysek
• Ślązacy
• ukryta opcja niemiecka
• Zagłębiacy

Bibliografia

• Ciućmok, Jorga, Chciołżech coś pedzieć po naszymu, ale mi sie pomelało, Wydawnictwo „U omy na winklu”, Tarnowitz 1213 ISInieS 1500.100.900