Timajos

Timajos – jedyna zachowana do dziś komedia Platona, nazwano ją tak od imienia największego gaduły w tym dialogu. Występują w nim Timajos, Sokrates, Kritias i Hermokrates.

Ale o co chodzi?

Komedia przez dłuższy czas była uważana za jeden z dialogów Platona, jednak bliższa analiza, dokonana przez niezależnych ekspertów wykazała, że utwór można zaliczyć raczej do komedii.

Utwór zaczyna się w momencie, gdy Sokrates z świeżo przybyłym do Aten Timajosem ucinają sobie pogwarkę o wszystkim i o niczym. Po chwili Timajos, ze śmiertelnie poważną miną oznajmia, że jest synem ojca, brata, wnuka, matki ciotecznej i dziadecznej arcykapłana, który przechodził kiedyś w egipskim Memfis koło beczki ze śledziami. Na jego wymowne spojrzenie sprzedawca, domyślając się zresztą pytania, odrzekł: „solona” i stąd poszła fama, jakoby wujecznym dziadkiem brata świekry jątrwy sneszki stryja córki babci syna siostry jego pasierbicy był niejaki Solon (gdzieś po drodze zgubiło się końcowe „a”).

Następnie Timajos, z jeszcze śmiertelniejszą miną oznajmia, jakoby ów Solon gadał z jeszcze innym arcykapłanem i ten mu powiedział, iż Ateny mają już jakieś osiem czy dziewięć tysięcy lat (na starość pamięć już mu zawodziła) i że wcześniej mieszkańcy Aten zwycięsko walczyli z Atlantydami, których pochłonął Posejdon z kolegami.

Na to Sokrates, pełen uznania dla wiedzy interlokutora, sadowi wygodniej swoje tłuste cielsko, a my dowiadujemy się kilku szczegółów o Atlantydzie, o której poza Solonem nikt nie słyszał.

Ontologia

W dalszej części komedii następują rozważania co do natury świata. Według Timajosa (a może Platona? któż to wie?) świat jest zbudowany z takich śmiesznych, małych trójkącików, podzielonych na cztery rodzaje: trójkąciki ziemi, trójkąciki powietrza, trójkąciki ognia i trójkąciki wody. Chociaż Timajos nie mówi tego expressis verbis, jednak naukowcy przypuszczają, że niektóre z tych trójkącików należą do rodzaju „pyszne trójkąciki”.

W dalszej części utworu gaduła niestrudzenie rozwija swoje wizje. Zatem – dusza, pierwotnie była takim wielkim tasiemcem, z równo wydzielonymi segmentami. Potem przyszedł Bóg/bóg z ogromnymi nożyczkami i pociął tę Pierwotną Duszę na kilka mniejszych i stąd ludzie mają dusze. I nie tylko ludzie, bo Timajos, jak większość pitagorejczyków uważał, że wszystko ma duszę, nawet stołek i kupka śmieci pod dywanem.

Osobną sprawą było w wizjach Timajosa ujawnienie kwestii tzw. Innego. Pojawia się nagle w tekście i nie wiadomo o co chodzi. Prawdopodobnie chodziło Timusiowi o homoseksualistów, żydów, masonów, albo cyklistów.

Szczęśliwe zakończenie

Po pewnym czasie Timuś się męczy i siada i w tym momencie wpadają sanitariusze, zakuwają go w przyjazne ubranko i odwożą w odpowiednie miejsce. Niestety, ten fragment już w starożytności zaginął i dlatego rewelacje Timusia przez dwa i pół tysiąca lat był brane na poważnie, zaś Atlantydy do dzisiaj poszukują co niektórzy (na przykład złomiarze z podwórka). Dopiero odnalezienie go przez słynną egiptolożkę Kazię uratowało następne pokolenia badaczy od schizofrenii.

Należy tu dodać, że komedia ta ma jeszcze ciąg dalszy, pt. „Kritias”, gdzie z braku Timusia, nawija jego kuzyn – Kritias (niestety, ta choroba była dziedziczna…), ale nadmiar absurdu uniemożliwił Platonowi jej dokończenie, zaś napisanie komedii „Hermokrates” było już ponad siły.