Jan Paweł II: Różnice pomiędzy wersjami

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
WizualnieWikikod
(ble ble ble)
M (Przywrócono przedostatnią wersję, jej autor to Laurusnobilis. Autor wycofanej wersji to 83.21.162.181.)
Linia 1: Linia 1:
[[Grafika:Jan_Paweł_II.JPG|right|thumb|182px|Karol Cię widzi!]]
{{Papież infobox|Imię=Jan Paweł II
<code>''Ktoś się pomylił i [[krzyk|krzyknął]]: Niech żyje łupież.''</code>
|łacińskie=Ioannes Paulus II
:<code>'''Jan Paweł II''' o '''Janie Pawle II'''</code>
|Imię_nazwisko=Karol Józef Wojtyła|Dewiza=[[Totus Tuus]]
|Dewiza_pol=Cały Twój
|Wybór=[[16 października]] [[1978]]
|Portret=[[Image:JohannesPaul2-portrait.jpg|Jan Paweł II]]
|Herb=[[Grafika:John paul 2 coa.svg|125px]]
|Data_urodzenia=[[18 maja]] [[1920]]
|Miejsce_urodzenia=[[Wadowice]], [[Polska]]
|Data śmierci=[[2 kwietnia]] [[2005]]
|Miejsce_śmierci=[[Watykan]]
|Poprzednik=[[Jan Paweł I]]
|Następca=[[Papież Benedykt XVI|Benedykt XVI]]
}}


<code>''No proszę państwa... w jaki sposób Bóg może [[Aleksander Kwaśniewski|Aleksandrowi]] zapłacić? Moi ukochani, zadajmy sobie to pytanie raz jeszcze. I spróbujmy na tak postawione pytanie odpowiedzieć, mianowicie... w jaki sposób Bóg może Aleksandrowi zapłacić, skoro wiadomo, że nie ma u Niego Aleksandra na liście?''</code>
'''Jan Paweł II''' ([[łacina|łac.]] ''Ioannes Paulus II''), właśc. {{audio|Pl-Karol Józef Wojtyła.ogg|'''Karol Józef Wojtyła'''}} (ur. [[18 maja]] [[1920]] w [[Wadowice|Wadowicach]], zm. [[2 kwietnia]] [[2005]] w [[Watykan|Watykanie]]) – [[sługa Boży]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]], polski [[duchowny]] katolicki, [[Biskupi krakowscy|arcybiskup krakowski]], [[kardynał (godność)|kardynał]], od [[16 października]] [[1978]] do [[2 kwietnia]] [[2005]] - [[papież]].
:<code>[[Jerzy Kryszak]] jako '''Jan Paweł II'''</code>


<code>''W '''ZSRR''' dajesz błogosławieństwo tłumowi papieży.''</code>
Poeta i [[poliglota]], a także aktor, [[dramaturg]] i pedagog. Jako filozof - [[fenomenologia|fenomenolog]], przedstawiciel [[personalizm chrześcijański|personalizmu chrześcijańskiego]]. [[Człowiek Roku tygodnika Time|Człowiek Roku]] [[1994]] magazynu [[Time (tygodnik)|Time]]<ref>[http://www.time.com/time/personoftheyear/archive/covers/1994.html Time Person of the year 1994]</ref>.
:<code>[[Radziecka inwersja]] o '''Janie Pawle II'''</code>


<code>''Serdetschnje posdrawjam Polakuf.''</code>
== Życie przed wyborem na papieża ==
:<code>[[Benedykt XVI]] w zastępstwie '''Jana Pawła II'''</code>
=== Dzieciństwo i młodość ===
[[Grafika:Karol Wojtyla at 12.jpg|thumb|left|160px|Karol Wojtyła w wieku dwunastu lat]]


'''Jan Paweł II''' ([[łacina|łac.]] ''Ioannes Paulus II'', właśc. '''Karol Józef Wojtyła''', '''Habemus papam''', '''Człowiek, który został papieżem''', '''Papież, który pozostał człowiekiem''', ur. [[18 maja]] [[1920]] w [[Wadowice|Wadowicach]], zm. [[2 kwietnia]] [[2005]] w [[Watykan|Watykanie]], zmart. [[4 kwietnia]] [[2005]] tamże) – polski duchowny katolicki, arcybiskup Krakowa, kardynał, [[papież]], poeta, poliglota, aktor, dramaturg, pedagog, podróżnik, filozof, przedstawiciel [[personalizm chrześcijański|personalizmu chrześcijańskiego]], narciarz, taternik.
Karol Wojtyła urodził się w [[Wadowice|Wadowicach]] jako drugi syn [[Karol Wojtyła (Senior)|Karola Wojtyły]] i [[Emilia Wojtyła|Emilii z Kaczorowskich]]. Ród Wojtyłów wywodzi się z [[Czaniec|Czańca]] koło [[Kęty|Kęt]] i [[Lipnik (Bielsko-Biała)|Lipnika]] (obecnie dzielnica [[Bielsko-Biała|Bielska-Białej]]). Ród Kaczorowskich pochodzi z [[Michałów|Michałowa]] k. [[Szczebrzeszyn]]a.
[[Grafika:Geb-Haus Papst.jpg|thumb|right|Rodzinny dom papieża Jana Pawła II w [[Wadowice|Wadowicach]]]]


==Przed pontyfikatem==
Karol Wojtyła ochrzczony został dnia [[20 czerwca]] [[1920]] roku przez księdza Franciszka Żaka, kapelana wojskowego. Rodzicami chrzestnymi Karola Wojtyły byli Józef Kuczmierczyk, [[szwagier]] Emilii Wojtyły, i jej siostra, Maria Wiadrowska<ref>[http://www.bazylika.wadowice.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=66&Itemid=39&lang=8859-2 Kalendarium wadowickie Karola Wojtyły]</ref>. Rodzice nadali imię Karolowi na cześć ostatniego [[Władcy Austrii|cesarza Austrii]] [[Karol I Habsburg|bł. Karola Habsburga]].
===Młodość===
W młodości Karol Wojtyła przygotowywał się do bycia papieżem, chodził na długie spacery, grał w [[piłka nożna|gry zespołowe]] i w [[teatr]]ze, otrzymywał celujący na świadectwie gimnazjalnym, pisał wiersze, zostawał prezesem kółka ministranckiego, a nawet zdobywał [[szczyt (geografia)|górskie szczyty]]. Starsze lata upłynęły mu na zapamiętywaniu dogmatów, które ostatecznie postanowił [[Restauracja#Zjawisko Restauracji|odrestaurować]], m.in. popełniając [[#Wybór na papieża|faux pas]].


===Kapłaństwo===
Rodzina Wojtyłów żyła skromnie. Jedynym źródłem utrzymania była pensja ojca – wojskowego urzędnika w Powiatowej Komendzie Uzupełnień w stopniu [[porucznik]]a. Matka pracowała dorywczo jako szwaczka. [[Edmund Wojtyła|Edmund]], brat Karola, po ukończeniu wadowickiego [[gimnazjum]] studiował medycynę w [[Kraków|Krakowie]] i został lekarzem. Wojtyłowie mieli jeszcze jedno dziecko - Olgę, która zmarła po urodzeniu.
Po tygodniu od czasu, gdy został subdiakonem, awansował na diakona, a potem zarzucił węzełek na ramię, wyszedł na drogę i ruszył spacerem przed siebie, bo wszystkie drogi prowadzą do [[Rzym]]u. Po drodze nawracał milicjantów, potem ''polizei'ów'', potem ''police'ów'', potem ''polizia'ów'', a na koniec taryfę, bo taksówkarz nie wyhamował przed Watykanem.


W [[1958]] roku miał dostać [[biskup tytularny|czapkę biskupią]]. ''Będę czarodziejem?'' – zapytał Wojtyła. ''Nie'' – odpowiedział [[Bóg]]. Kiedy [[Eugeniusz Baziak]] przyszedł, aby zgrać terminy, Wojtyła zapytał: ''W czym mogę pomóc?'' i tak został [[biskup sufragan|biskupem pomocniczym]] Krakowa. W drodze na konsekrację nawrócił autobus pełen zupełnie [[przypadkowy przechodzień|przypadkowych przechodniów]] – bo co niby robili przechodnie w autobusie?
W dzieciństwie Karola nazywano najczęściej zdrobnieniem imienia – Lolek. Uważano go za chłopca utalentowanego i wysportowanego. Regularnie grał w [[piłka nożna|piłkę nożną]] oraz jeździł na [[Narciarstwo|nartach]]. Bardzo ważnym elementem życia Karola były wycieczki krajoznawcze, a także spacery po okolicy Wadowic. W większości wycieczek towarzyszył mu ojciec.


==Pontyfikat==
Jego matka zmarła [[13 kwietnia]] [[1929]] roku, w wieku 45 lat. Trzy lata później, w [[1932]] r., zmarł na [[płonica|szkarlatynę]] w wieku 26 lat brat Edmund. Chorobą zaraził się od swojej pacjentki w szpitalu w Bielsku.
===Wybór na papieża===
Jan Paweł II popełnił [[faux pas]], kiedy w dniu wyboru złamał tradycję i przemówił po włosku, chociaż 300 000 Włochów przyniosło ze sobą turystyczne słowniczki łaciny. Zrobił to z przekonania, że nikt się nie zorientuje, że nie jest Włochem, choć potem pomylił się z nadzieją, że komunistów, którzy mieli kablówkę, czym prędzej krew zaleje.


==Zobacz też==
[[Grafika:Ks Figlewicz-Karol Wojtyla ministrant.jpg|thumb|Ks. Figlewicz z ministrantami]]
* [[Jan Paweł I|Poprzednia wersja papieża]]
Od września [[1930]] roku, po zdaniu egzaminów wstępnych, Karol Wojtyła rozpoczął naukę w 8-letnim Państwowym Gimnazjum Męskim im. Marcina Wadowity w Wadowicach. Nie miał żadnych problemów z nauką. Już w tym wieku, według jego katechetów, wyróżniała go także ogromna [[wiara]]. W pierwszej klasie ks. Kazimierz Figlewicz zachęcił go do przystąpienia do kółka [[ministrant|ministranckiego]], którego stał się prezesem. Katecheta ten miał znaczny wpływ na rozwój duchowy młodego Karola Wojtyły.


{{stubrel}}
Podczas nauki w gimnazjum Karol zainteresował się [[teatr]]em - występował w przedstawieniach Kółka Teatralnego stworzonego przez polonistów z wadowickich [[gimnazjum|gimnazjów]]: żeńskiego im. Michaliny Mościckiej i męskiego im. Marcina Wadowity (''zobacz też:'' [[#Teatr|Teatr]]).


[[Kategoria:Duchowni]]
=== Studia i dojrzewanie duchowe ===
[[Kategoria:Filozofowie]]
[[Grafika:Karol Wojtyla-matura.jpg|thumb|left|Karol Wojtyła]]
[[14 maja]] [[1938]] Karol Wojtyła zakończył naukę w gimnazjum otrzymując świadectwo maturalne z oceną celującą, która umożliwiała podjęcie studiów na większości uczelni bez egzaminów wstępnych. Karol Wojtyła wybrał studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]]. Studia rozpoczął w październiku [[1938]] roku.

W pierwszym roku studiów Karol przeprowadził się wraz z ojcem do rodzinnego domu matki przy ul. Tynieckiej 10 w [[Kraków|Krakowie]]. Czas od października [[1938]] do lutego [[1941]] roku to okres wytężonej nauki Karola na studiach, spotkań grupy literackiej, a także tworzenia własnej poezji. W lutym 1940 poznał osobę ważną dla swego rozwoju duchowego. Był to [[Jan Tyranowski]], krakowski krawiec, poza swą pracą zawodową zafascynowany duchowością chrześcijańską, w tym [[mistyka | mistyką]]. Tyranowski prowadził dla młodzieży męskiej koło wiedzy religijnej. Uczestniczący w nim Wojtyła poznał wówczas i po raz pierwszy czytał pisma [[święty Jan od Krzyża | św. Jana od Krzyża]].

Dnia [[18 lutego]] [[1941]] roku po długiej chorobie zmarł ojciec Karola. W [[1942]] i [[1943]], jako reprezentant krakowskiej społeczności akademickiej, udawał się do [[Częstochowa|Częstochowy]], by odnowić [[Jasnogórskie Śluby Narodu Polskiego|śluby jasnogórskie]].

Wojna odebrała Karolowi Wojtyle możliwość kontynuowania studiów, zaczął więc pracować jako pracownik fizyczny w zakładach chemicznych Solvay. Początkowo od jesieni 1940 przez rok w kamieniołomie w Zakrzówku, a potem w oczyszczalni sody w [[Borek Fałęcki|Borku Fałęckim]].
W tym okresie Karol związał się też z polityczno-wojskową katolicką organizacją podziemną [[Unia (organizacja)|Unia]], która starała się między innymi ochraniać zagrożonych [[Żydzi|Żydów]].

Jesienią roku [[1941]] Karol wraz z przyjaciółmi założył [[Teatr Rapsodyczny]], który swoje pierwsze przedstawienie wystawił [[1 listopada]] [[1941]]. Rozstanie Wojtyły z teatrem nastąpiło nagle w roku [[1942]], gdy postanowił on studiować [[teologia|teologię]] i wstąpił do tajnego [[Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Krakowskiej|Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie]] gdzie 1 listopada 1946<ref>[http://www.wsd.diecezja.krakow.pl/absol2.htm Absolwenci Wyższego Seminarium Duchownego Archidiecezji krakowskiej (1 XI 1946)]</ref> otrzymał [[święcenia kapłańskie]]. W tym samym czasie rozpoczął w konspiracji studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W okresie od kwietnia [[1945]] do sierpnia [[1946]] roku Karol Wojtyła pracował na uczelni jako asystent i prowadził [[seminarium (zajęcia)|seminaria]] z historii [[dogmat]]u.

Był to też okres rozwoju literackiego. Pierwszy zbiór wierszy ''Renesansowy psałterz'', powstały 1939 roku (wydany dopiero w 1999), ma jeszcze charakter poetyckich pierwocin, jest tez wyrazem hołdu dla wielkiej tradycji, w tym dla [[Jan Kochanowski | Jana Kochanowskiego]]. Wczesną dojrzałość młodego poety ujawniają utwory powstałe podczas wojny, w tym poemat ''Pieśń o Bogu ukrytym'', o charakterze wizyjnym i mistycznym, nawiązujący twórczo do [[święty Jan od Krzyża | św. Jana od Krzyża]]. Jako poeta Wojtyła łączył precyzję stylu oraz intelektualizm z wizyjnym charakterem ekspresji lirycznej. Tworzył [[poezja metafizyczna | poezję metafizyczną]].

=== Kapłaństwo. Praca naukowa i twórcza ===
[[Grafika:Karol Wojtyla-wikary w Niegowici.jpg|thumb|250px|Karol Wojtyła jako wikary w Niegowici]]
16 listopada 1946 roku alumn [[Wyższe Seminarium Duchowne w Krakowie|Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie]] Karol Wojtyła został subdiakonem, a tydzień później [[diakon]]em.
Już [[1 listopada]] [[1946]] roku kardynał [[Adam Stefan Sapieha]] wyświęcił Karola Wojtyłę na księdza. [[2 listopada]] jako [[neoprezbiter]] odprawił Mszę św. prymicyjną w krypcie św. Leonarda w [[bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedrze na Wawelu]]. [[15 listopada]] Karol Wojtyła wraz z klerykiem Stanisławem Starowieyskim poprzez Paryż wyjechał do [[Rzym]]u, aby kontynuować studia na uczelni ''Instituto Internazionale [[Angelicum]]'' (obecnie Papieski Uniwersytet w Rzymie). Przez okres studiów zamieszkiwał w Kolegium Belgijskim, gdzie poznał wielu duchownych z krajów frankofońskich oraz z USA. W [[1948]] roku ukończył studia z dyplomem ''[[wikt:summa cum laude|summa cum laude]]''.

Pod kierunkiem wybitnego teologa, dominikanina [[ Reginald Garrigou-Lagrange | Reginalda Garrigou-Lagrange'a]] napisał po łacinie rozprawę doktorską ''Zagadnienie wiary u [[święty Jan od Krzyża|świętego Jana od Krzyża]]'' (tytuł oryginału: ''Questio de fide apud sanctum Ioannem de Cruce''). Dla potrzeb doktoratu nauczył się języka hiszpańskiego, by czytać teksty [[renesans]]owego [[mistyk]]a w oryginale. Z powodu braku funduszy na wydanie rozprawy drukiem nie uzyskał stopnia [[Doktor (stopień naukowy)|doktorskiego]]. Tytuł ten został mu przyznany dopiero w Polsce.

[[Grafika:Karol Wojtyla-splyw.jpg|thumb|Karol Wojtyła na spływie kajakowym]]
W lipcu [[1948]] roku, na okres 7 miesięcy Karol Wojtyła został skierowany do pracy w parafii [[Niegowić]], gdzie spełniał zadania [[wikary|wikarego]] i katechety. Od tego momentu rozpoczął się dla młodego księdza okres wycieczek i podróży z młodzieżą po Polsce. Wolny czas zawsze starał się spędzać z chłopcami i dziewczętami na łonie natury. W marcu [[1949]] roku Karol Wojtyła został przeniesiony do [[Kościół św. Floriana w Krakowie|parafii św. Floriana w Krakowie]]. Tam też założył mieszany [[chorał gregoriański]]. Nadal często wyprawiał się na wycieczki z młodzieżą. Podczas wielu wycieczek ksiądz Wojtyła starał się zmylić ówczesną [[Milicja Obywatelska (PRL)|milicję]] i dlatego zdejmował [[sutanna|sutannę]] i kazał nazywać się "wujkiem".

Otwierał się intensywny i twórczy okres pracy naukowej, a także literackiej. W roku [[1951]] po śmierci kardynała Sapiehy, Karol Wojtyła został skierowany na urlop w celu ukończenia pracy habilitacyjnej. Dużo uwagi poświęcał także pracy [[publicystyka|publicystycznej]], pisał [[esej]]e filozoficzne (np. ''Personalizm tomistyczny'' - o [[św. Tomasz z Akwinu | Tomaszu z Akwinu]], ''O humanizmie [[święty Jan od Krzyża | św. Jana od Krzyża]]'') i szkice. Często publikował w krakowskich periodykach katolickich: miesięczniku [[Znak | "Znak"]] i [[Tygodnik Powszechny | "Tygodniku Powszechnym"]]. W związku z habilitacją podjął systematyczne studia nad myślą [[etyka | etyczną]] [[fenomenologia | fenomenologa]] [[Max Scheler | Maxa Schelera]], którego pisma czytał w oryginale niemieckim. Pisał wiele m.in. na temat chrześcijańskiej etyki seksualizmu. Dnia [[12 grudnia]] [[1953]] jego praca ''Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu Maksa [taka spolszczona wersja imienia w tytule] Schelera'' została przyjęta jednogłośnie przez Radę Wydziału Teologicznego UJ, jednak Wojtyła nie uzyskał habilitacji z powodu odmowy Ministerstwa Oświaty.

Karol Wojtyła powrócił do przerwanych obowiązków. Wykładał m.in. w seminariach diecezji: [[archidiecezja krakowska|krakowskiej]], [[archidiecezja katowicka|katowickiej]] i [[archidiecezja częstochowska|częstochowskiej]] (mieściły się one wszystkie w [[Kraków|Krakowie]]) oraz na [[Katolicki Uniwersytet Lubelski|Katolickim Uniwersytecie Lubelskim]]. Jego wykłady obejmowały głównie [[teologia|teologię]] [[moralność|moralną]] i [[etyka|etykę]] [[małżeństwo|małżeńską]], ale ogarniały też szeroko pojętą historię [[filozofia | filozofii]]. Były precyzyjne i trudne, Wojtyła ujmował jednak studentów jako profesor wprawdzie wymagający, lecz życzliwy, otwarty na rozmowę i sprawiedliwy.

=== Biskup, kardynał, myśliciel ===
[[Grafika:POL Kraków - pałac biskupi.jpg|thumb|right|200px|Ulica Franciszkańska 3. "Okno papieskie" nad bramą wjazdową do pałacu biskupiego w [[Kraków|Krakowie]]]]
W roku [[1958]] Karol Wojtyła został mianowany [[biskup]]em tytularnym Ombrii, a także biskupem pomocniczym Krakowa. Konsekracji biskupiej ks. Karola Wojtyły dokonał [[28 września]] [[1958]] w katedrze na Wawelu metropolita krakowski i lwowski, arcybiskup [[Eugeniusz Baziak]]. Współkonsekratorami byli biskupi [[Franciszek Jop]] i [[Bolesław Kominek]]. W [[1962]] roku został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Na okres biskupstwa Karola Wojtyły przypadły także obrady [[Sobór Watykański II|Soboru Watykańskiego II]], w których aktywnie uczestniczył. Już w tym okresie Karol Wojtyła bardzo dużo czasu poświęcał na podróże zagraniczne w celach ewangelizacyjnych i religijnych.

Jako biskup przyjął, zgodnie z obyczajem, hasło przewodnie swej posługi. Brzmiało: "Totus Tuus" (łac. 'Cały Twój'). Kierował je do Matki Chrystusa. Inspiracją stał się [[barok | barokowy]] pisarz ascetyczny francuski [[św. Ludwik Maria Grignion de Montfort]] i jego książka ''Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny'', z której Wojtyła przejął koncepcję "niewolnictwa duchowego", rozumianą jako dobrowolne i ufne oddanie się w opiekę Matce Boskiej.

[[30 grudnia]] [[1963]], półtora roku po śmierci swego poprzednika, arcybiskupa [[Eugeniusz Baziak|Eugeniusza Baziaka]], Karol Wojtyła został mianowany [[biskupi krakowscy|arcybiskupem metropolitą krakowskim]]. Podczas [[konsystorz]]a [[26 czerwca]] [[1967]] został [[Kardynałowie z nominacji Pawła VI|nominowany]] [[Kardynał (godność)|kardynałem]]. [[29 czerwca]] [[1967]] roku otrzymał w [[Kaplica Sykstyńska|Kaplicy Sykstyńskiej]] od papieża Pawła VI czerwony biret, a jego kościołem tytularnym stał się kościół św. Cezarego Męczennika na Palatynie.

Jako pasterz diecezji starał się ogarniać swą posługą wszystkich potrzebujących, wiele jeździł poza Kraków. Wizytował parafie, odwiedzał klasztory (w tym bliskie sobie zgromadzenie [[albertyni | albertynów]], założone przez [[Adam Chmielowski | św. Adama Chmielowskiego]], Brata Alberta). W roku 1965 otworzył proces beatyfikacyjny siostry [[Faustyna Kowalska | Faustyny Kowalskiej]], której ''Dzienniczek'' poznał wcześnie, a jej orędzie Miłosierdzia Bożego traktował jako bliskie sobie. Z chęcią jeździł na [[Podhale]] i w [[Tatry]] (w wolnych chwilach po prostu wędrując po górach). Utrzymywał dobry i ścisły kontakt z inteligencją krakowską, zwłaszcza ze środowiskiem naukowym i artystycznym.

Był to nadal okres owocnej pracy twórczej, pisarskiej. Ogłosił drukiem (pod pseudonimem) dramaty; ''Przed sklepem jubilera'' i jak misterium ujęte ''Promieniowanie ojcostwa'', także poematy. Wydał w 1969 swą najważniejszą książkę filozoficzną, obszerną monografię z zakresu [[antropologia | antropologii]] ''Osoba i czyn'', która zyskała żywy oddźwięk za granicą, a w 1972 - książkę o [[II Sobór Watykański | II Soborze Watykańskim]]. Z trudem (ze względu na liczne obowiązki duszpasterskie i ograniczony czas) lecz systematycznie prowadził dalej wykłady na [[Katolicki Uniwersytet Lubelski | Katolickim Uniwersytecie Lubelskim]], kształtując tam swą szkołę badawczą z zakresu [[etyka | etyki]].

Zyskał dojrzałość jako myśliciel, sięgając do rozległej tradycji filozoficznej (grecka [[etyka]] klasyczna, [[św. Tomasz z Akwinu]], [[fenomenologia]]), lecz też do Biblii i do [[mistyka | mistyki]] (zawsze mu bliski [[święty Jan od Krzyża]]) i budując harmonijnie koncepcję z pogranicza [[filozofia | filozofii]] oraz [[teologia | teologii]]: człowieka jako integralnej [[osoba | osoby]]. Człowiek jest zadomowiony pośród świata jako byt cielesno-duchowy, otwarty na transcendencję, a godność i wolność dał mu Bóg. Wojtyła stał się tak wybitnym przedstawicielem [[personalizm]]u. Swoje poglądy stosował też i przedstawiał w pracy duszpasterskiej.

Stał się znanym poza Polską autorytetem. Był obok Prymasa Polski kardynała [[Stefan Wyszyński | Stefana Wyszyńskiego]], najważniejszą postacią Episkopatu Polski. Z, nazwanym tak potem przez siebie, "prymasem Tysiąclecia", ściśle współpracował, okazując szacunek dla jego doświadczenia i mądrości. Jako kardynał odbywał podróże zagraniczne, zapraszany też przez środowiska uniwersyteckie. Wiosną 1976 papież [[Paweł VI]] zaprosił go do Watykanu, by głosił tam rekolekcje wielkopostne (wydane potem jako książka).

<div class="noprint" style="clear:right;float:{{{alignement|right}}};margin:0 0 1em 1em;width:250px;border:solid #{{{couleur_bordure|AAAAAA}}} 1px;background:#{{{couleur_fond|FFFFFF}}};padding:4px;font-size:90%;text-align:left;">
<div style="float:left;">[[Grafika:Nuvola apps amarok.png|50px]]<br />'''[[Media:HabemuspapamJPII.ogg|Odsłuchaj]]'''</div>
<div style="margin-left:60px;">Ogłoszenie wyboru Jana Pawła II [[16 października]] [[1978]]. Ogłasza kardynał protodiakon [[Pericle Felici]].</div></div>

Na zwołanym po śmierci [[Jan Paweł I|Jana Pawła I]] [[Konklawe 1978 (październik)|drugim konklawe]] w roku [[1978]] Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II. Wynik wyboru ogłoszono [[16 października]] o 16:16.

== Wykładniki pontyfikatu ==
[[Grafika:JPII 28-09-2004.jpg|thumb|300px|right||Papież Jan Paweł II podczas Audiencji Generalnej w dniu [[29 września]] [[2004]] na Placu św. Piotra w [[Rzym]]ie]]
Od [[14 marca]] [[2004]] roku [[pontyfikat]] Jana Pawła II jest uznawany za najdłuższy, po pontyfikacie [[Piotr Apostoł|Świętego Piotra]] oraz [[Papież Pius IX|bł. Piusa IX]]. Był papieżem przez 26 i pół roku (9666 dni). Długość jego pontyfikatu podkreśla także kontrast z papiestwem jego poprzednika – [[Papież Jan Paweł I|Jana Pawła I]] – który papieżem był jedynie 33 dni.

Jan Paweł II [[beatyfikacja|beatyfikował]] i [[kanonizacja|kanonizował]] o wiele więcej osób niż jakikolwiek poprzedni papież. Według danych na październik 2004 r. ogłosił on błogosławionymi w sumie 1340 osób. To, czy kanonizował więcej świętych, niż wszyscy poprzedni papieże razem wzięci, jest trudne do dowiedzenia, ponieważ wiele zapisów wczesnych kanonizacji jest niekompletnych, zaginionych lub niedokładnych.

Podczas swego pontyfikatu Jan Paweł II powołał więcej [[kardynał (godność)|kardynałów]], niż którykolwiek z jego poprzedników. Na dziewięciu [[konsystorz]]ach papież kreował kardynałami 231 duchownych [[katolicyzm|katolickich]]
(''Zobacz więcej:'' [[Kardynałowie z nominacji Jana Pawła II]]).

W [[1989]] roku Jan Paweł II otrzymał, wyjątkowo jako jedyny laureat, nagrodę [[Wiktory|Wiktora]] przyznawaną przez Akademię Telewizyjną ([[Wiktory 1989]]).

Podczas jego pontyfikatu ponad 300 milionów ludzi przeszło na katolicyzm.{{fakt}}

Osobistym sekretarzem Jana Pawła II przez cały pontyfikat był [[arcybiskup]] [[Stanisław Dziwisz]].

=== Polak-papież ===
Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym po 455 latach biskupem Rzymu, nie będącym Włochem. Wielokrotnie sam przywoływał spełnione proroctwo [[Juliusz Słowacki|Juliusza Słowackiego]] z wiersza "[[Słowiański papież]]". Wybór na głowę Kościoła osoby z kraju [[socjalizm|socjalistycznego]] wpłynął znacząco na wydarzenia w [[Europa|Europie wschodniej]] i [[Azja|Azji]] w [[lata 80. XX wieku|latach 80. XX wieku]].

Papież jest także honorowym obywatelem wielu polskich miast.

=== Zamach na Jana Pawła II ===
W dniu [[13 maja]] [[1981]], podczas audiencji generalnej na [[Plac św. Piotra|Placu św. Piotra]] w Rzymie o godzinie 17:19, Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca [[Mehmet Ali Ağca|Mehmeta Ali Agcę]] w brzuch oraz rękę. Ranny papież osunął się w ramiona stojącego za nim sekretarza Dziwisza. Ochrona przewiozła Jana Pawła II do kliniki Gemelli, gdzie papieża poddano bardzo ciężkiej sześciogodzinnej operacji. Do pełni zdrowia jednak nigdy nie wrócił. Papież wierzył, że swoje ocalenie zawdzięczał wstawiennictwu [[Najświętsza Maria Panna|Matki Bożej]]. Wyraził to słowami: ''Jedna ręka strzelała, a inna kierowała kulę.''
[[Grafika:100 1345.JPG|thumb|150px|Tablica upamiętniająca zamach na JP II]]
Wierni dostrzegli pewien związek. Zamach miał miejsce 13 maja, podobnie jak pierwsze objawienie Matki Boskiej w [[Fátima|Fátimie]] w roku [[1917]]. Jan Paweł II spędził na rehabilitacji w szpitalu 22 dni. Potem wielokrotnie cierpiał z powodu różnorodnych dolegliwości będących następstwem postrzału. Papież nigdy nie ukrywał swoich niedomagań przed wiernymi, ukazując wszystkim oblicze zwykłego człowieka poddanego cierpieniu.

W marcu [[2006]] komisja śledcza włoskiego parlamentu powołana dla ustalenia odpowiedzialności obywateli włoskich podejrzanych o współpracę z [[KGB]], ustaliła bezsprzecznie, że rozkaz zabicia papieża wydał osobiście I sekretarz KC [[KPZR]] [[Leonid Breżniew]], a zatwierdziło Biuro Polityczne m. in. [[Michaił Gorbaczow]]. Ali Agca działał na zlecenie [[Bułgaria|bułgarskiej]] służby bezpieczeństwa, której działania miało inspirować radzieckie [[KGB]]. Badania archiwów ujawniły, że istniała szansa na udaremnienie zamachu. Niestety sygnały ostrzegawcze przekazane przez [[Stany Zjednoczone|amerykańską]] [[CIA]] zostały zlekceważone.{{fakt}} Po zamachu otoczenie papieża wprowadziło specjalne środki bezpieczeństwa (m. in. [[papamobile]] został odpowiednio opancerzony).

[[2 lutego]] [[1983]] funkcjonariusze [[SB]], pracownicy [[Samodzielna Grupa "D" Departamentu IV MSW|grupy "D"]] podjęli próbę skompromitowania Jana Pawła II przed jego [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (II)|II Podróżą Apostolską do Polski]], podrzucając do mieszkania redaktora ''[[Tygodnik Powszechny|Tygodnika Powszechnego]]'' ks. Andrzeja Bardeckiego spreparowany pamiętnik Ireny Kinaszewskiej, znajomej Wojtyły.<ref> [http://www.ipn.gov.pl/portal/pl/24/1339/ Marek Lasota ''O raporcie Sejmowej Komisji Śledczej poświęconym Grupie "D"'' w MSW Biuletyn [[IPN]] [[2003]] nr 1 s. 34]

</ref>

=== Podróże ===
[[Grafika:Pope John Paul II 11 06 1987 02edited.jpg|thumb|250px|Papież na lotnisku w [[Gdynia|Gdyni]] - [[11 czerwca]] [[1987]]]]
[[Grafika:PapaJCruz Brazil.jpg|thumb|250px|Jan Paweł II w [[Brazylia|Brazylii]] w 1997 roku]]
[[Grafika:John Paul II Polish Parliament 1999 2.jpg|thumb|right|250px|Jan Paweł II w parlamencie [[Rzeczpospolita Polska|Rzeczypospolitej Polskiej]] w [[1999]] roku]]
{{main|Podróże apostolskie Jana Pawła II}}

Charakterystycznym elementem pontyfikatu Jana Pawła II były liczne podróże zagraniczne. Odbył ich 104, odwiedzając wszystkie zamieszkane [[kontynent]]y. W wielu miejscach, które odwiedził Jan Paweł II, nigdy przedtem nie postawił stopy żaden papież. Był m.in. pierwszym papieżem, który odwiedził [[Wielka Brytania|Wielką Brytanię]] (od roku [[1534]] [[anglikanizm|Kościół Anglii]] nie uznaje władzy zwierzchniej [[Stolica Apostolska|Stolicy Apostolskiej]]). Mimo wielu zabiegów nie udało mu się jednak odbyć pielgrzymki do [[Rosja|Rosji]], prawdopodobnie ze względu na niechęć ze strony [[Cerkiew rosyjska|patriarchatu moskiewskiego]], który zarzuca Watykanowi [[prozelityzm]].

Jan Paweł II jako papież odwiedził m.in. Polskę (8 razy), [[Stany Zjednoczone|USA]] (7 razy), [[Francja|Francję]] (7 razy).

Podróże apostolskie do Polski:
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (I)|I pielgrzymka]] ([[2 czerwca|2]]&ndash;[[10 czerwca]] [[1979]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (II)|II pielgrzymka]] ([[16 czerwca|16]]&ndash;[[23 czerwca]] [[1983]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (III)|III pielgrzymka]] ([[8 czerwca|8]]&ndash;[[14 czerwca]] [[1987]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (IV)|IV pielgrzymka]] ([[1 czerwca|1]]&ndash;[[9 czerwca]], [[13 sierpnia|13]]&ndash;[[20 sierpnia]] [[1991]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (V)|V pielgrzymka]] ([[22 maja]] [[1995]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (VI)|VI pielgrzymka]] ([[31 maja]]&ndash;[[10 czerwca]] [[1997]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (VII)|VII pielgrzymka]] ([[5 czerwca|5]]&ndash;[[17 czerwca]] [[1999]])
* [[Podróż Apostolska Jana Pawła II do Polski (VIII)|VIII pielgrzymka]] ([[16 sierpnia|16]]&ndash;[[19 sierpnia]] [[2002]])

Podróże apostolskie we Włoszech (niektóre):
* [[29 października]] [[1978]] &ndash; [[Mentorella]]
* [[20 maja|20]] &ndash; [[22 maja]] [[1985]] &ndash; [[Mediolan]]
* [[8 maja|8]] &ndash; [[10 maja]] [[1993]] &ndash; [[Sycylia]]
* [[5 września]] [[2004]] &ndash; [[Loreto]]

=== Papież a wyznawcy judaizmu ===
Jan Paweł II wygłosił wiele przemówień i napisał dużą ilość listów na temat stosunku chrześcijan do społeczności żydowskiej. Skupił się nie tylko na tragedii [[holocaust]]u, ale również na aspektach [[teologia|teologicznych]] w relacjach między chrześcijaństwem a Narodem Wybranym, rozwijając i wprowadzając w praktykę myśl zaistniałą w dokumencie [[Sobór Watykański II|soborowym]] ''[[Nostra Aetate]]''. Wedle watykanistów, należy widzieć w tej papieskiej wrażliwości echa jego przeżyć sprzed [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i zwłaszcza z czasów wojennych. Potępił [[antysemityzm]], który nazwał nie do pogodzenia z chrześcijaństwem. W okresie Wielkiego Jubileuszu roku 2000 dokonał historycznego wyznania win Kościoła – w tym win względem Żydów. Ważnymi etapami pojednawczymi były:
* wizyta w [[Wielka Synagoga w Rzymie|Wielkiej Synagodze w Rzymie]] [[13 kwietnia]] [[1986]] roku – pierwsza papieska wizyta w [[synagoga|synagodze]] praktycznie od początku chrześcijaństwa,
* pielgrzymka do [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]] ([[20 marca|20]]-[[26 marca]] [[2000]]), w czasie której modlił się przed [[Ściana Płaczu|Ścianą Płaczu]].

=== Ekumenizm i stosunki międzyreligijne ===
Wiele czasu poświęcił budowie jedności pomiędzy Kościołami [[chrześcijaństwo|chrześcijańskimi]]. Sam podkreślał także ważność ekumenizmu w jego pontyfikacie, m.in. w encyklice ''Redemptor hominis'': ''nigdy nie przestanę tego podkreślać i będę popierał każdy wysiłek podejmowany w tym kierunku na wszystkich płaszczyznach, w których spotkamy naszych braci chrześcijan''.

Jan Paweł II wielką wagę przywiązywał do stosunków z ludźmi innej wiary, nie tylko w ramach chrześcijaństwa, ale także członków innych religii i [[ateizm|ateistów]]. W [[1999]] r. papież ucałował [[Koran]] przywieziony w prezencie przez [[muzułmanin|muzułmańskich]] duchownych. Osobiście uczestniczył we wspólnym trwaniu w modlitwie w [[Asyż|Asyżu]] przedstawicieli kilkudziesięciu religii światowych.

=== Zwyczaje Jana Pawła II ===
[[Grafika:Termini.jpg|thumb|250px|Obelisk upamiętniający nadanie Stazione Termini w Rzymie imienia Jana Pawła II]]
<!--to nie są zmiany, które zostały zapisane na trwałe - są niejako znakiem szczególnym Jana Pawła II - lecz następny papież nie musi wcale ich stosować w czasie swojego pontyfikatu-->
Za pontyfikatu Jana Pawła II, dzięki samemu papieżowi, nastąpiły ogromne zmiany w [[Watykan]]ie, a także w postrzeganiu osoby papieża przez społeczność zarówno katolicką jak i pozostałych chrześcijan oraz wyznawców innych religii. Zaraz po swoim wyborze na Stolicę Apostolską Jan Paweł II nie pozwolił prymasowi [[Stefan Wyszyński|Wyszyńskiemu]] uklęknąć przed sobą. Pierwsze przemówienie wygłosił po włosku, a więc w języku narodu, do jakiego przemawiał. Do tej pory przyjęte było, że papież zawsze swoje pierwsze przemówienie wygłasza po łacinie. To był dopiero początek wielkich zmian. Należą do nich:
*liczne [[pielgrzymka|pielgrzymki]] (zagraniczne oraz [[parafia|parafii]] we Włoszech),
**zwyczaj całowania ziemi kraju, do którego przybywał z pielgrzymką,
**msze święte dla wielkich tłumów, organizowane na stadionach, lotniskach, placach itp.,
**wygłaszanie całych [[homilia|homilii]] lub choćby krótkich [[maksyma|sentencji]] w języku kraju, do którego przybywał z pielgrzymką (porozumiewał się swobodnie w językach: [[język polski|polskim]], [[język włoski|włoskim]], [[język francuski|francuskim]], [[język niemiecki|niemieckim]], [[język angielski|angielskim]], [[język hiszpański|hiszpańskim]], [[język portugalski|portugalskim]], [[łacina|łacinie]] i klasycznej [[greka|grece]]),
**udział zespołów [[folklor]]ystycznych w czasie mszy,
*spotkania z duchownymi innych [[wyznanie|wyznań]] oraz odwiedziny [[świątynia|świątyń]] różnych [[religia|religii]] (chrześcijańskich oraz niechrześcijańskich),
*udział w przedsięwzięciach artystycznych: koncertach, występach zespołów, projekcjach filmowych,
*wykonywanie kapłańskich posług
*prywatne spotkania z wiernymi,
*bezpośrednie spotkania z ludźmi w trakcie pielgrzymek,
*żarty i bezpośredniość w kontaktach z ludźmi.
Wprawdzie już począwszy od [[Papież Jan XXIII|Jana XXIII]] papiestwo zaczęło rezygnować z niektórych elementów ceremoniału, jednakże dopiero Jan Paweł II zniwelował większość barier, przyjmując postawę papieża bliskiego wszystkim ludziom, papieża-apostoła. Nie zmieniło się to nawet po zamachu.

=== Papież młodych ===
Jan Paweł II chętnie spotykał się z [[młodzież|młodymi ludźmi]] i poświęcał im dużo uwagi. Na spotkanie w Rzymie [[31 marca]] [[1985]] roku, który [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]] [[Międzynarodowy Rok ONZ|ogłosiło]] [[Międzynarodowy Rok Młodzieży|Międzynarodowym Rokiem Młodzieży]], napisał list apostolski na temat roli młodości jako okresu szczególnego kształtowania drogi życia, a [[20 grudnia]] zapoczątkował tradycję [[Światowe Dni Młodzieży|Światowych Dni Młodzieży]]. Odtąd co roku przygotowywał orędzie skierowane do młodych, które stawało się tematem tego międzynarodowego spotkania, organizowanego w różnych miejscach świata (np. w Polsce w [[Częstochowa|Częstochowie]] w [[1991]] roku).

== Choroba i śmierć ==
[[Grafika:SPietro 5aprile2005.jpg|thumb|right|Tłumy wiernych oczekujących w kolejce, aby oddać hołd Janowi Pawłowi II ([[5 kwietnia]] [[2005]])]]

Jan Paweł II od początku [[lata 90. XX wieku|lat 90.]] cierpiał na postępującą [[choroba Parkinsona|chorobę Parkinsona]]. Mimo licznych spekulacji i sugestii ustąpienia z funkcji, które nasilały się w mediach zwłaszcza podczas kolejnych pobytów papieża w szpitalu, pełnił ją aż do śmierci. W lipcu 1992 przeszedł operację w celu usunięcia guza [[nowotwór|nowotworowego]] na jelicie grubym. Jego długoletnie zmagania z chorobą i starością były osobistym przykładem głoszonych na ten temat poglądów, w których podkreślał godność ludzkiego cierpienia i odnosił je do męki [[Jezus Chrystus|Chrystusa]]. [[13 maja]] [[1992]] papież ustanowił nawet [[Światowy Dzień Chorego]].

Nagłe pogorszenie stanu zdrowia papieża rozpoczęło się [[1 lutego]] [[2005]]. Przez ostatnie dwa miesiące życia Jan Paweł II wiele dni spędził w szpitalu i nie udzielał się publicznie. Przeszedł [[grypa|grypę]] oraz zabieg [[tracheotomia|tracheotomii]], wykonany z powodu niewydolności oddechowej.
W czwartek [[31 marca]] tuż po godzinie 11, gdy Jan Paweł II udał się do swej prywatnej kaplicy, wystąpiły u niego silne dreszcze, ze wzrostem temperatury ciała do 39,6°C. Był to początek [[wstrząs septyczny|wstrząsu septycznego]] połączonego z [[zapaść|zapaścią]] sercowo-naczyniową. Czynnikiem wywołującym była [[zakażenie|infekcja]] [[układ moczowo-płciowy|dróg moczowych]] w osłabionym [[choroba Parkinsona|chorobą Parkinsona]] i niewydolnością oddechową organizmie.
{| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; text-align: center"
|-
| {{wikinews|Jan Paweł II nie żyje|śmierci Jana Pawła II}}
|-
| {{wikinews|Ujawniono testament Jana Pawła II|ujawnienia testamentu Jana Pawła II}}
|}
Uszanowano wolę papieża, który chciał pozostać w domu. Podczas mszy przy jego łożu, którą Jan Paweł II koncelebrował z przymkniętymi oczyma, kardynał [[Marian Jaworski]] udzielił mu [[namaszczenie chorych|sakramentu namaszczenia]]. 2 kwietnia, w dniu śmierci, o godzinie 7.30 rano, papież zaczął tracić przytomność, a późnym porankiem przyjął jeszcze watykańskiego sekretarza stanu kardynała [[Angelo Sodano]]. Później tego samego dnia doszło do gwałtownego wzrostu temperatury. Około godziny 15.30 bardzo słabym głosem papież powiedział: "Pozwólcie mi iść do domu Ojca". O godzinie 19 wszedł w stan śpiączki, a monitor wykazał postępujący zanik funkcji życiowych. Osobisty papieski lekarz Renato Buzzonetti stwierdził śmierć Jana Pawła II o godzinie 21.37, ale [[Elektrokardiografia|elektrokardiograf]] wyłączono dopiero po 20 minutach od tej chwili. Zmarł [[2 kwietnia]] [[2005]] po zakończeniu [[Apel Jasnogórski|Apelu Jasnogórskiego]], w [[nabożeństwo pierwszych sobót|pierwszą sobotę miesiąca]] i wigilię [[Święto Miłosierdzia Bożego|Święta Miłosierdzia Bożego]], w 9666. dniu swojego [[pontyfikat|pontyfikatu]]. W ciągu ostatnich dwóch dni życia nieustannie towarzyszyli mu wierni z całego świata, śledząc na bieżąco wiadomości dochodzące z Watykanu{{fakt}}.

[[7 kwietnia]] [[2005]] opublikowany został [[testament Jana Pawła II]].

=== Pogrzeb ===
{{main|Żałoba w Polsce po śmierci Jana Pawła II}}
[[Grafika:John Paul II funeral.jpg|330px|thumb|right|Ciało Jana Pawła II, wystawione w Bazylice Św. Piotra. W tle widać obecnego prezydenta USA [[George W. Bush|George'a W. Busha]], jego żonę [[Laura Bush|Laurę Bush]], byłego prezydenta [[George H. W. Bush|George'a H. W. Busha]], byłego prezydenta [[William Clinton|Billa Clintona]], sekretarz stanu [[Condoleezza Rice|Condoleezzę Rice]] i [[Andrew Card|Andy'ego Carda]].]]

[[Pogrzeb]] Jana Pawła II odbył się w piątek [[8 kwietnia]] [[2005]] r. [[trumna|Trumnę]] z prostych desek z drewna [[cyprys]]owego (symbolu nieśmiertelności) ustawiono wprost na rozłożonym na bruku [[plac św. Piotra|placu św. Piotra]] dywanie. Mszy świętej [[koncelebra|koncelebrowanej]] przez [[Kolegium kardynałów|kolegium kardynalskie]] i patriarchów [[Kościoły wschodnie katolickie|katolickich Kościołów wschodnich]] przewodniczył dziekan kolegium, kardynał Joseph Ratzinger (11 dni później wybrano go na nowego papieża - [[papież Benedykt XVI|Benedykta XVI]]). Uczestniczyło w niej na placu św. Piotra ok. 300 tysięcy wiernych oraz 200 prezydentów i premierów, a także przedstawiciele wszystkich wyznań świata, w tym duchowni [[islam]]scy i [[judaizm|żydowscy]]. Wielu zgromadzonych na uroczystości ludzi miało ze sobą transparenty z włoskim napisem ''[[santo subito]]'' ("święty natychmiast"). W całym [[Rzym]]ie przed ekranami rozstawionymi w wielu miejscach miasta zgromadziło się 5&nbsp;mln. ludzi, w tym ok. 1,5 mln. Polaków{{fakt}}.

Po zakończeniu nabożeństwa żałobnego, w asyście tylko duchownych z najbliższego otoczenia, papież został pochowany w podziemiach [[bazylika św. Piotra na Watykanie|bazyliki św. Piotra na Watykanie]], w krypcie [[Papież Jan XXIII|Jana XXIII]], beatyfikowanego w [[2000]] roku. Prosty grobowiec o głębokości 1,7 m, przykryty marmurową płytą z napisem "Ioannes Paulus II 16 X 1978 - 2 IV 2005", jest spełnieniem zapisu z testamentu, który mówił o "prostym grobie w ziemi". Grobowiec Jana Pawła II znajduje się w krypcie w pobliżu miejsca, gdzie według tradycji znajduje się grobowiec [[Piotr Apostoł|św. Piotra]].
{| style="float: right; margin-left: 1em; margin-bottom: 0.5em; width: 242px; text-align: center"
|-
| {{wikisource|Homilia kard. J. Ratzingera na uroczystościach pogrzebowych Jana Pawła II|homilii kardynała Ratzingera}}
|-
| {{wikinews|Pogrzeb papieża Jana Pawła II|pogrzebu Jana Pawła II}}
|}
Procesji z trumną przewodniczył [[kardynał]] [[kamerling]], [[Eduardo Martinez Somalo]]. W Grotach Watykańskich trumnę złożono w drugiej, [[cynk]]owej, którą szczelnie zalutowano, a tę w trzeciej, wykonanej z drewna [[orzech]]owego. Do trumny został włożony woreczek z [[medal]]ami wybitymi w czasie pontyfikatu Jana Pawła II oraz umieszczony w [[ołów|ołowianym]] pojemniku akt, który zawiera najważniejsze fakty z okresu jego pontyfikatu. Trumny zostały opatrzone watykańskimi pieczęciami. W złożeniu trumny uczestniczyli jedynie najbliżsi współpracownicy papieża, arcybiskupi [[Stanisław Dziwisz]] i [[Piero Marini]].

===Jan Paweł II Wielki===
[[Image:BanknotJPII.jpg|thumb|Jan Paweł II na pierwszym polskim kolekcjonerskim [[banknot|Banknocie]], wydrukowanym w [[NBP]]]]
Po śmierci papieża, wielu duchownych przedstawicieli [[Watykan|Watykanu]], a także wielu wiernych oraz w mass mediach zaczęto dodawać mu nowy przydomek nazywając go Janem Pawłem Wielkim. Tylko trzech [[papież|papieży]] w historii [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]] nosiło taki przydomek ([[papież Leon I]], [[Papież Mikołaj I|Mikołaj I]] i [[Papież Grzegorz I|Grzegorz I]]).

Przydomek ten pojawił się po raz pierwszy w [[homilia|homilii]] wygłoszonej przez kardynała [[Angelo Sodano]] w czasie żałobnej mszy na [[plac św. Piotra|placu św. Piotra]] w niedzielę [[3 kwietnia]] [[2005]] (nazajutrz po śmierci Jana Pawła II) oraz w publikacjach [[Tygodnik Powszechny|Tygodnika Powszechnego]]. Również nowy papież, [[Papież Benedykt XVI|Benedykt XVI]], rozpoczął swoje wystąpienie od słów: "Po wielkim papieżu Janie Pawle II...". Wyraz temu daje często, kiedy wspomina swojego poprzednika.

===Następca Jana Pawła II===
Następcę Jana Pawła II [[konklawe 2005|konklawe]] wybrało [[19 kwietnia]] [[2005]]. Został nim jeden z najbliższych współpracowników zmarłego papieża, niemiecki [[kardynał]] Joseph Ratzinger, który przyjął imię [[Papież Benedykt XVI|Benedykta XVI]].

== Proces beatyfikacyjny ==
{{wikinews|Proces beatyfikacyjny papieża Jana Pawła II rozpoczęty|rozpoczęcia procesu beatyfikacji Jana Pawła II}}
[[Maj 2005#13 maja 2005|13 maja]] [[2005]] [[papież Benedykt XVI]] zezwolił na natychmiastowe rozpoczęcie procesu [[beatyfikacja|beatyfikacyjnego]] Jana Pawła II, udzielając [[dyspensa|dyspensy]] od pięcioletniego okresu oczekiwania od śmierci kandydata, jaki jest wymagany przez prawo kanoniczne. Od momentu zezwolenia na rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Janowi Pawłowi II przysługuje tytuł [[Sługa Boży|Sługi Bożego]]. Formalne proces rozpoczął się [[Czerwiec 2005#28 czerwca 2005|28 czerwca]] [[2005]] kiedy zaprzysiężeni zostali członkowie trybunału beatyfikacyjnego. [[Postulator|Postulatorem]] procesu został polski ksiądz [[Sławomir Oder]].

[[2 kwietnia]] [[2007]] zakończyła się faza diecezjalna procesu. Wszystkie akta zostały przekazane do watykańskiej Kongregacji ds. kanonizacyjnych.

== Dokumenty papieskie ==
:''Zobacz też artykuł: ''[[Listy Jana Pawła II]]''

=== [[encyklika |Encykliki]] Jana Pawła II ===
{{multisource|Redemptor hominis|Redemptor hominis|Dives in misericordia|Dives in misericordia|Laborem exercens|Laborem exercens|Slavorum apostoli|Slavorum apostoli|Dominum et vivificantem|Dominum et vivificantem|Redemptoris Mater|Redemptoris Mater|Sollicitudo rei socialis|Sollicitudo rei socialis|Redemptoris missio|Redemptoris missio|Centesimus annus|Centesimus annus|Veritatis splendor|Veritatis splendor|Evangelium vitae|Evangelium vitae|Ut unum sint|Ut unum sint|Fides et ratio|Fides et ratio|Ecclesia de Eucharistia|Ecclesia de Eucharistia}}
Encykliki to najważniejsze i podstawowe dokumenty papieskie. Jan Paweł II pisał je po polsku, jednak oficjalny charakter miała zawsze wersja łacińska tekstu, która służyła do dalszych przekładów na języki nowożytne. Zgodnie z tradycją kościelną tytuł encykliki tworzą pierwsze słowa jej oficjalnego tekstu. Poniżej podano w nawiasie tłumaczenie tytułu na podstawie polskiego tekstu. Niekiedy Jan Paweł II nadawał encyklice także podtytuł.
# ''[[Redemptor hominis]]'' (''Odkupiciel człowieka'') – [[4 marca]] [[1979]]. Pierwsza encyklika Jana Pawła II (przyjęta z wielkim zainteresowaniem i z aprobatą), zarazem pierwsza z cyklu trynitarnego, podejmującego nową interpretację Boga jako [[Trójca Święta | Trójcy Świętej]]. Temat: [[Jezus Chrystus]] jako Syn Boży. Analiza "Boskiego" oraz "ludzkiego wymiaru Odkupienia", w tym ofiary Chrystusa na krzyżu jako przejawu miłości do każdej [[osoba | osoby]], co ukazuje godność ludzką. Słynne zdanie: "Człowiek nie może żyć bez miłości" (a jest nią finalnie Bóg). Encyklikę interpretowano jako manifest [[personalizm]]u i [[humanizm]]u chrześcijańskiego.
# ''[[Dives in Misericordia]]'' (''Bogaty w Miłosierdziu'') – Podtytuł: ''O Bożym Miłosierdziu''; [[30 listopada]] [[1980]]. Druga encyklika trynitarna. Temat: Bóg-Ojciec. Analiza miłosierdzia jako najwyższego przymiotu Stwórcy: przejawu Jego miłości do każdej [[osoba | osoby]] ludzkiej, co umacnia jej godność. Osobny rozdział zawiera interpretację [[egzystencja | egzystencjalną]] [[przypowieść | przypowieści]] o synu marnotrawnym (Łk 15,11-32). W interpretacjach wskazywano związek z ''Dzienniczkiem'' św. [[Faustyna Kowalska | Faustyny Kowalskiej]], którego wizję Miłosierdzia Bożego papież analitycznie i twórczo rozwinął.
# ''[[Laborem exercens]]'' (''Z pracy'') – O pracy ludzkiej – [[14 września]] [[1981]]
# ''[[Slavorum apostoli]]'' (''Apostołowie Słowian'') – Na 1100 rocznicę dzieła ewangelizacji Św. Cyryla i Metodego – [[2 czerwca]] [[1985]]
# ''[[Dominum et Vivificantem]]'' (''Pana i Ożywiciela'') – Podytuł: ''O Duchu Świętym w życiu Kościoła i świata''; [[18 maja]] [[1986]]. Trzecia encyklika trynitarna. Temat: [[Duch Święty]]. Studium unaoczniania się Boga jako osobowej miłości. Analiza pojęć biblijnych ("ruah", "nefesh", "Parakletos"). Duch Święty zapowiedziany przez Chrystusa w toku [[Ostatnia Wieczerza | Ostatniej Wieczerzy]] - jako osobowe tchnienie miłości Boga ku ludziom, przenikające świat. "Grzech' jako akt wolnej woli człowieka: zamknięcie na ducha miłości. Uznawana za najtrudniejszą encyklikę Jana Pawła II.
# ''[[Redemptoris Mater]]'' (''Matka Odkupiciela'') – Błogosławiona Maryja Dziewica w życiu pielgrzymującego Kościoła – [[25 marca]] [[1987]]
# ''[[Sollicitudo rei socialis]]'' (''Społeczna troska'') – Społeczna troska – [[30 grudnia]] [[1987]]
# ''[[Redemptoris missio]]'' (''Misja Odkupiciela'') – O stałej aktualności posłania misyjnego – [[7 grudnia]] [[1990]]
# ''[[Centesimus annus]]'' (''Stulecie'') – W stulecie encykliki Leona XIII ''Rerum Novarum'' – [[1 maja]] [[1991]]
# ''[[Veritatis splendor]]'' (''Blask prawdy'') – Podstawowe problemy nauczania moralnego Kościoła – [[6 sierpnia]] [[1993]]
# ''[[Evangelium vitae]]'' (''Ewangelia życia'') – O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego – [[25 marca]] [[1995]]
# ''[[Ut unum sint]]'' (tytuł zachowany w tekście polskim w wersji łacińskiej; sens: 'Aby byli jedno') – O działalności ekumenicznej – [[25 maja]] [[1995]]
# ''[[Fides et ratio]]'' (''Wiara i rozum'') – O relacjach między wiarą a rozumem – [[14 września]] [[1998]]
# ''[[Ecclesia de Eucharistia]]'' (''Kościół dzięki Eucharystii'') – Eucharystia w życiu Kościoła – [[17 kwietnia]] [[2003]]

=== Listy apostolskie - najważniejsze ===
# ''[[Salvifici doloris]]''
# ''[[Mulieris dignitatem]]''

=== [[Adhortacja apostolska|Adhortacje apostolskie]] ===
# [[Catechesi tradendae]] – O katechizacji w naszych czasach – [[1979]]
# [[Familiaris consortio]] – O zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym – [[1981]]
# [[Redemptionis donum]] – O konsekracji zakonnej w świetle tajemnicy odkupienia – [[1984]]
# [[Reconciliatio et paenitentia]] – O pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła – [[1984]]
# [[Christifideles laici]] – O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II – [[1988]]
# [[Redemptoris custos]] – O świętym Józefie i jego posłannictwie w życiu Chrystusa i Kościoła – [[1989]]
# [[Pastores dabo vobis]] – O formacji kapłanów we współczesnym świecie – [[1992]]
# [[Ecclesia in Africa]] – O Kościele w Afryce – [[1995]]
# [[Vita Consecrata]] – O życiu konsekrowanym i jego misji w Kościele i w świecie – [[1996]]
# [[Ecclesia in America]] – O Kościele w Ameryce – [[1999]]
# [[Ecclesia in Asia]] – O Kościele w Azji – [[1999]]
# [[Ecclesia in Oceania]] – O Kościele w Oceanii – [[2001]]
# [[Ecclesia in Europa]] – O Kościele w Europie – [[2003]]
# [[Pastores gregis]] – O biskupie, słudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata – [[2003]]

===Konstytucje apostolskie===
* [[Sapientia Christiana]] – o uniwersytetach i wydziałach teologicznych – [[1979]]
* [[Magnum Matrimonii Sacramentum]] – prawne uznanie Papieskiego Instytutu Studiów nad Małżeństwem i Rodziną – [[1982]]
* [[Ut sit]] – o powołaniu Prałatury Personalnej Świętego Krzyża i [[Opus Dei]] – 1982
* [[Sacrae Disciplinae Leges]] – ogłoszona z okazji wprowadzenia nowego [[kodeks prawa kanonicznego z 1983|kodeksu prawa kanonicznego]] – [[1983]]
* [[Divinus perfectionis Magister]] – określająca zasady postępowania beatyfikacyjnego i kanonizacyjnego – 1983
* [[Spirituali Militum Curae]] – o duszpasterstwie żołnierzy – 1986
* [[Pastor Bonus]] – o odnowie i reformie Kurii Rzymskiej – [[1988]]
* [[Ex corde Ecclesiae]] – o uniwersytetach katolickich – [[1990]]
* [[Sacri canones]] - ogłoszona z okazji wprowadzenia [[kodeks kanonów Kościołów wschodnich|kodeksu kanonów Kościołów wschodnich]] - 1990
* [[Fidei depositum]] – z okazji publikacji [[Katechizm Kościoła Katolickiego|Katechizmu Kościoła Katolickiego]] [[1992]]
* [[Universi Dominici Gregis]] – o wakacie Stolicy Piotrowej – [[1996]]

==Krytyka i kontrowersje==
{{main|Krytyka papieża Jana Pawła II}}

Jan Paweł II podczas swojej posługi zdobył wielkie uznanie na całym świecie, ale niektóre poglądy głoszone przez niego wywołały wyraźną krytykę. Różne środowiska spoglądały na poczynania papieża Polaka z odmiennych perspektyw, co często prowadziło do formułowania sprzecznych zarzutów wobec nauczania kolejnego następcy na stolicy Piotrowej.

Niektórzy [[tradycjonalizm katolicki|konserwatyści]] widzieli w papieżu [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Konserwatywny modernista|modernistę]] podważającego odwieczne tradycje Kościoła. Nie mogli mu darować wspierania [[ekumenizm]]u oraz szerokiego otwarcia Kościoła katolickiego na inne religie.

Jednak najgłośniejsza była krytyka z jaką Jan Paweł II spotkał się ze strony przedstawicieli ruchów [[laicyzm|laickich]]. Stosunek papieża do [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Rola kobiety|kapłaństwa kobiet]] stał się podstawą krytyki pochodzącej ze środowiska feministycznego. Wśród organizacji walczących z [[Wirus zespołu nabytego braku odporności|pandemią HIV]] kontrowersje budziły wypowiedzi papieża Polaka dotyczące zakazu stosowania wszystkich [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Seksualność|metod antykoncepcji]] oprócz [[naturalne planowanie rodziny|metod naturalnych]].

Wewnątrz kościoła Jan Paweł II spotkał się z krytyką ze strony zwolenników zniesienia [[celibat|celibatu]] księży. Poważnym zarzutem wobec papieża stało się oskarżenie o niewłaściwe traktowanie przypadków [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Konserwatywny modernista|pedofilii]] pośród kapłanów. W Polsce niektórzy biskupi dostrzegli [[Krytyka papieża Jana Pawła II#Krytyka w Polsce|płytki stosunek rodaków]] do jego nauczania. Według krytyków zdolności medialne Jana Pawła II pozwalały mu na dotarcie do mas, ale ujemną stroną powszechnego uwielbienia dla papieża Polaka był nierzadko brak refleksji nad słowami, które wypowiadał.

Papież ten był również bardzo negatywnie nastawiony do [[Teologia wyzwolenia|teologii wyzwolenia]] jako nie w pełni zgodnej z wiarą katolicką. Często nie ograniczał się tylko do krytyki, ale okazywał wręcz niechęć do tego nurtu, potępił go podczas pielgrzymki do Meksyku w roku [[1979]]. Z tego też powodu powstał konflikt między Janem Pawłem II a arcybiskupem [[Oscar Romero|Oscarem Romero]] z Salwadoru.

==Testament Jana Pawła II==
{{wikisource|Testament Jana Pawła II|testamentu}}
[[Testament Jana Pawła II]] opublikowano [[7 kwietnia]] [[2005]].

==Twórczość i publikacje==

===Poezja===


Karol Wojtyła jako [[Liryka|poeta]] był najpierw zafascynowany Biblią i [[renesans]]em, o czym świadczy młodzieńczy zbiór wierszy (wydany po latach) ''Renesansowy psałterz'', nawiązujący do [[Jan Kochanowski | Jana Kochanowskiego]]. Potem przedmiotem trwałej fascynacji stał się [[romantyzm]], zwłaszcza [[Juliusz Słowacki]] oraz [[Cyprian Kamil Norwid]]. Swoje wczesne utwory publikował od roku [[1950]] w prasie katolickiej pod [[pseudonim]]ami literackimi Andrzej Jawień, AJ i Piotr Jasień, a po [[1961]] roku - Stanisław Andrzej Gruda. Był wieloletnim współpracownikiem [[Tygodnik Powszechny|"Tygodnika Powszechnego"]].

Wojtyła uprawiał lirykę refleksyjną, precyzyjną i powściągliwą stylistycznie, często wizyjną. Współtworzy ona polską [[poezja metafizyczna | poezję metafizyczną]]. Dwa nieduże poematy ''Pieśń o Bogu ukrytym'' oraz ''Pieśń o blasku wody'' skupiają się wokół doświadczeń wewnętrznych człowieka w jego obcowaniu z naturą, tajemnicą bytu, a w końcu z Bogiem. Utwór ''Myśl jest przestrzenią dziwną'' to niemal filozoficzna analiza ludzkich aktów poznawczych, w tym fenomenu intelektu jako daru (po latach temat powróci w encyklice ''Fides et ratio''). Poemat ''Kamieniołom'' rozważa moc [[osoba | osoby]] ludzkiej, jej pracę, budowanie wspólnoty z naturą i ludźmi (temat niewątpliwie nawiązuje do [[Norwid]]a, a później podejmie go książka ''Osoba i czyn''). Rozwija te myśli obszerny, z pogranicza poezji i prozy poetyckiej, utwór ''Wigilia wielkanocna 1966'', z mistycznym motywem rozmowy z Bogiem, z tematem cierpienia i natury, wreszcie z finalną wizją ziemi jako świętej więzi człowieka i przyrody, co jest obrzędem ukazującym światło Boga.

Działalność artystyczna (wcześniej aktorstwo, później twórczość literacka) zakończyła się z chwilą jego wyboru na papieża. Wyjątkiem jest jednak wydany [[6 marca]] [[2003]] ''[[Tryptyk rzymski]]'', który sygnował już jako Jan Paweł II, poemat przyjęty z entuzjazmem przez czytelników i krytykę.

W roku [[1999]] udziałem Jana Pawła II ukazała się płyta kompaktowa ''[[Abbà Pater]]'', na której znalazły się fragmenty recytowane i śpiewane przez Jana Pawła II w muzycznym opracowaniu [[Leonardo de Amicis|Leonarda de Amicis]] oraz [[Stefano Mainetti]]ego. Ten projekt muzyczny powstał dla uczczenia oficjalnych obchodów 2000-lecia chrześcijaństwa oraz jubileuszu dwudziestolecia pontyfikatu Jana Pawła II. Jest on pierwszym w historii wydawnictwem muzycznym z udziałem papieża. Powstał przy udziale [[Radio Watykańskie|Radia Watykańskiego]] i pod patronatem [[nuncjatura apostolska|nuncjatur apostolskich]] w kilku krajach. Utwór ''Pater Noster'' pochodzący z płyty, ukazał się również w wersji wideo.

Znakomite interpretacje poezji Wojtyły, nagrane też na płycie, dała aktorka [[Danuta Michałowska]], zaprzyjaźniona z nim jeszcze w czasach [[Teatr Rapsodyczny | Teatru Rapsodycznego]].

===Dramaturgia, teatr===
Z [[teatr]]em Karol Wojtyła zetknął się już w gimnazjum w [[Wadowice|Wadowicach]], gdzie brał udział jako [[aktor]] w przedstawieniach szkolnych. Swoje zainteresowania teatralne traktował bardzo poważnie, a na kształtowanie jego osobowości jako artysty miał największy wpływ jego mistrz, reżyser teatralny [[Mieczysław Kotlarczyk]]. Brał udział w stworzonym jesienią roku [[1941]] przez Kotlarczyka Teatrze Słowa (później nazywanym [[Teatr Rapsodyczny|Teatrem Rapsodycznym]]). W [[1942]], ku rozczarowaniu Kotlarczyka, Wojtyła zrezygnował z dalszej pracy artystycznej i postanowił studiować [[teologia|teologię]] w tajnym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w [[Kraków|Krakowie]], a potem na konspiracyjnym Wydziale Teologii [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytetu Jagiellońskiego]].

Mimo że Karol Wojtyła w [[lata 40. XX wieku|latach 40.]] wybrał drogę kapłaństwa, nie zerwał swoich związków z teatrem - był dramaturgiem i krytykiem teatralnym. Napisał kilka dramatów. Wczesne sztuki teatralne Wojtyły to ''Hiob'' (utwór osnuty wokół biblijnej [[Księga Hioba | Księgi Hioba]]) i ''Jeremiasz'', także o tematyce biblijnej - oba z [[1940]]. Uważa się, że jedna ze sztuk o tematyce [[Stary Testament|starotestamentowej]] zaginęła w czasie [[II wojna światowa|wojny]].

Sztuka ''[[Brat naszego Boga]]'' (powst. 1944-1950) została zainspirowana postacią żyjącego na przełomie [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek]]u św. [[Adam Chmielowski|Adama Chmielowskiego]], znanego jako Brat Albert. Chmielowski, malarz i teoretyk sztuki, stał się założycielem zgromadzenia [[albertyni|albertynów]], i zajmował się w Krakowie pomocą biednym, upośledzonym i chorym. Utwór Wojtyły przedstawia dylematy moralne artysty, który porzuca malarstwo, by służyć biednym. W roku [[1989]] Adam Chmielowski został przez Jana Pawła II [[kanonizacja|kanonizowany]].

Dojrzałość twórczą i, zdaniem badaczy, świetność warsztatu odsłaniają dwa późniejsze dramaty. ''Przed sklepem jubilera'' (powst. 1960) to najbardziej znana sztuka Wojtyły, wielokrotnie wystawiana w teatrze. Ma postać, jak podaje podtytuł, "medytacji o sakramencie małżeństwa", która "przechodzi chwilami w dramat". Tematem jest miłość między ludźmi: jako nadzieja lub rozczarowanie, jako uczucie i więź intymna, a w końcu jako uświęcający sakrament. Wymiaru symbolicznego nabiera postać jubilera: jest on jak ojcowski i miłujący Bóg. Miłość małżeńska okazuje się tak drogą do Stwórcy.

Ostatni dramat Wojtyły, ''Promieniowanie ojcostwa'' (powst. [[1964]]), określony został w podtytule jako "misterium". Dotyczy podmiotowości ludzkiej, fenomenu miłości, także Boga - jako tajemnicy [[metafizyka | metafizycznej]]. Człowiek od samoświadomości przechodzi do czynu (Wojtyła później będzie analizował to w monografii filozoficznej ''Osoba i czyn''), spełnia się poprzez miłość, czując się zarazem jak dziecko rozpozna istotę Boga jako miłującego Ojca ("Powraca się do ojca przez dziecko").

Styl Wojtyły-dramaturga krystalizuje się w stopniowym odchodzeniu od rozbudowanej [[fabuła | fabuły]] w stronę dyskursywnego stawiania zagadnień. Jeszcze ''[[Brat naszego Boga]]'' bliski jest [[realizm]]u, ukazuje splot wydarzeń, śledzi przemiany wewnętrzne bohatera. W dramatach późnych, ''Przed sklepem jubilera'' i najbardziej radykalnym i nowatorskim (przez to prawie niewykonalnym teatralnie) ''Promieniowaniu ojcostwa'', wydarzeń zewnętrznych jest niewiele, akcja sceniczna staje się skąpa. Mnożą się rozbudowane [[monolog]]i, partie [[narracja | narracyjne]], fragmenty zapisane jak [[esej]] (budowany jak proza poetycka). Właściwą bohaterką tych utworów staje się myśl. Tekst buduje skupioną wizję. Wojtyła wypracował swoistą "dramaturgię wnętrza" (jak to określił Bolesław Taborski), intelektualno-wizyjną. Jest to dramat [[metafizyka | metafizyczny]], dla którego analogię (także inspirację) stanowią - równie trudne inscenizacyjnie - dramaty [[Cyprian Norwid | Norwida]] i późnego [[Juliusz Słowacki | Słowackiego]].

===Książki, które wydał jako Karol Wojtyła===
* ''Renesansowy psałterz'' - Kraków 1999; młodzieńczy zbiór wierszy, powst. przed II wojną światową
* ''Świętego Jana od Krzyża nauka o wierze'' (tytuł w innym przekładzie: ''Zagadnienie wiary w dziełach świętego Jana od Krzyża'') - monografia na temat [[renesans | renesansowego]] [[mistyk]]a hiszpańskiego; rozprawa doktorska, powst. 1948 na Uniwersytecie Angelicum w Rzymie, napisana po łacinie (tytuł: ''Questio de fide apud sanctum Ioannem a Cruce'') o [[Jan od Krzyża | św. Janie od Krzyża]], czytanym w oryginale, ogłoszona w czasopiśmie "Collectanea Theologica" r. XXI: 1950, a streszczenie polskie w "Ateneum Kapłańskim" 1950, z. 1; promocja doktorska w Polsce: 16 XII 1948 na [[Uniwersytet Jagielloński | Uniwersytecie Jagiellońskim]]; pełna wersja w przekładzie polskim (istnieją 2 tłumaczenia), jako książka: od 1991; liczne przekłady na obce języki nowożytne
*''Wykłady lubelskie'' - Lublin, KUL, 1986; zapis wykładów z filozofii głoszonych na [[Katolicki Uniwersytet Lubelski | Katolickim Uniwersytecie Lubelskim]] w latach 1954-1956
*''Elementarz etyczny'' - Kraków 1983; szkice zamieszczane pierwotnie w [[Tygodnik Powszechny | "Tygodniku Powszechnym']] w roku 1957
* ''Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maksa Schelera''. Lublin, KUL, 1959 - książka habilitacyjna na temat [[Max Scheler | Maxa Schelera]], czytanego w oryginale niemieckim; habilitacja przyjęta 3 XII 1953 na [[Uniwersytet Jagielloński | Uniwersytecie Jagiellońskim]], ostatnia przed likwidacją Wydziału Teologicznego UJ przez władze stalinowskie
* ''[[Miłość i odpowiedzialność]]'' - Lublin, KUL, 1960; monografia przedstawiająca analizę psychologiczną, filozoficzna i teologiczną zjawiska miłości; wielokrotnie wznawiana; liczne przekłady na języki obce
* ''Osoba i czyn'' - Kraków 1969; najważniejsza monografia filozoficzna; studium z zakresu [[antropologia | antropologii]] chrześcijańskiej, inspirowane przez [[fenomenologia | fenomenologię]] i [[tomizm]]; w duchu [[humanizm]]u budowana koncepcja [[osoba | osoby ludzkiej]] jako suwerennego podmiotu; wiele przekładów na języki obce
* ''U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II'' - Kraków 1972; pisana przez jednego z głównych jego uczestników monografia na temat [[II Sobór Watykański | II Soboru Watykańskiego]] i jego dorobku intelektualnego; po 16 X 1978 liczne przekłady na języki obce
* ''Znak, któremu sprzeciwiać się będą'' - Poznań, Pallottinum, 1976 (wersja ocenzurowana przez cenzurę prewencyjną PRL); edycja pełna: ''Znak sprzeciwu''. Paryż, Editions du Dialogue, 1980; zapis rekolekcji głoszonych w Watykanie na prośbę papieża [[Paweł VI | Pawła VI]]
*''Poezje i dramaty'' - Kraków, Znak, 1979; całość dorobku artystycznego autora (prócz młodzieńczych psalmów oraz późnego ''[[Tryptyk rzymski | Tryptyku rzymskiego]]''); utwory poetyckie, m. in. poematy; ''Pieśń o Bogu ukrytym'', ''Stanisław''; dramaty, m. in.: ''[[Brat naszego Boga]]'' (o malarzu św. [[Adam Chmielowski | Adamie Chmielowskim]], znanym jako Brat Albert), ''Przed sklepem jubilera'', ''Promieniowanie ojcostwa''; także esej ''O teatrze słowa'' (na temat [[Teatr Rapsodyczny | Teatru Rapsodycznego]] [[Mieczysław Kotlarczyk | Mieczysława Kotlarczyka]]); liczne wznowienia i przekłady na języki obce
* ''[[Aby Chrystus się nami posługiwał]]'' - Kraków, Znak, 1979; zbiór esejów z całego okresu prac twórczej sprzed pontyfikatu; m. in.: ''Apostoł'' (o [[Jan Tyranowski | Janie Tyranowskim]]), ''O humanizmie św. [[Jan od Krzyża | Jana od Krzyża]]'', ''Personalizm tomistyczny'' (o św. [[Tomasz z Akwinu | Tomaszu z Akwinu]]; także przedruk cyklu szkiców ''Elementarz etyczny''
* ''Zagadnienie podmiotu moralności'' - Lublin, KUL, 1991; zespół rozpraw z zakresu etyki; tu przedruk książki habilitacyjnej z 1959 roku

=== Książki, które wydał jako Jan Paweł II ===
*''Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa'' - Watykan 1986; pełna, książkowa (i opatrzona przypisami) wersja środowych wykładów do wiernych; wysnuta z Biblii, a nawiązująca do encykliki [[Paweł VI | Pawła VI]] ''Humanae vitae'', monografia na temat, jak to nazwał autor, "teologii ciała", także godności integralnie ujętej [[osoba | osoby ludzkiej]]
* ''[[Przekroczyć próg nadziei]]'' - Lublin, 1994 KUL - ISBN 83-228-0395-8
* ''[[Tryptyk rzymski]]'' ([[poemat]]) - Kraków 2003, [[Wydawnictwo Literackie]] - ISBN 83-88971-43-3
* ''[[Dar i Tajemnica]]'' 1996
* ''[[Wstańcie, chodźmy]]'' - Kraków 2004, Wydawnictwo św. Stanisława - ISBN 83-88971-86-7
* ''[[Pamięć i tożsamość]]'' - Kraków 2005, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak - ISBN 83-240-0525-0

=== Wydawnictwa muzyczne ===
* ''[[Abbà Pater]]'' - Sony Music Entertainment, 1999
* ''[[Wśród nocnej ciszy...#wsrod_nocnej_ciszy|Wśród nocnej ciszy]]'' z albumu ''[[Wśród nocnej ciszy...]]'' - śpiew

== Ciekawostki ==
*Karol Wojtyła jeszcze jako biskup był jedną z osób rannych w [[Katastrofa kolejowa koło Działdowa|katastrofie kolejowej koło Działdowa]], która wydarzyła się [[3 lipca]] [[1967]] {{fakt|data=2007-04}}.
*Na wniosek niewidomych dzieci z Krakowa i z Lasek Jan Paweł II został 267. Kawalerem [[Order Uśmiechu|Orderu Uśmiechu]], który w 1981 roku przyznała mu Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu a wręczenie miało miejsce dopiero [[28 marca]] [[1984]] roku w Watykanie.
*Jan Paweł II jest laureatem statuetki [[Dziecięca Nagroda SERCA|Dziecięcej Nagrody SERCA]], którą odebrał we Wrocławiu 1.06.1997 roku od dzieci ze Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych "SERCE" ze Świdnicy.
*Janowi Pawłowi II, jako pierwszemu następcy św. Piotra było dane m.in.: zobaczenie domu [[Święty Piotr|apostoła]] w [[Kafarnaum]], nawiedzenie odbudowanej bazyliki ''Cudu rozmnożenia chleba'' nad [[Jezioro Genezaret|Jeziorem Genezaret]] w [[Tabga|Tabdze]] oraz sprawowanie [[Eucharystia|Eucharystii]] w [[Jerozolima|jerozolimskim]] [[Wieczernik]]u - miejscu [[Ostatnia wieczerza|Ostatniej wieczerzy]] [[Chrystus]]a. Wydarzenia te miały miejsce podczas [[91. podróż apostolska Jana Pawła II|papieskiej pielgrzymki]] do [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]] <ref> [http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/podroze/zsw_20032000.html Pielgrzymka Papieża Jana Pawła II do Ziemi Świętej 21-26 marca 2000], w: www.opoka.org.pl, dn. 29 czerwca 2007.</ref>.
* Radni Miasta [[Rzym]] nadali głównej stacji kolejowej Stazione Termini w Rzymie imię Jana Pawła II - jest to pierwszy i jak dotąd jedyny obiekt użyteczności publicznej w [[Rzym]]ie noszący imię cudzodziemca.

== Zobacz też ==
{{siostrzane projekty|commons=Ioannes Paulus II|źródła=Jan Paweł II|cytaty=Jan Paweł II}}
* [[Kalendarium pontyfikatu Jana Pawła II]]
* [[konklawe 1978 (październik)|konklawe 1978]]
* [[herb Jana Pawła II]]
* [[papamobile]]
* ''[[Karol - Człowiek, który został papieżem]]'' - film o Karolu Wojtyle z [[2005 w filmie|2005]] roku
* ''[[Karol - Papież, który pozostał człowiekiem]]'' - film o pontyfikacie Jana Pawła II z [[2006 w filmie|2006]] roku
* ''[[Jan Paweł II (film)|Jan Paweł II]]'' - film o pontyfikacie Jana Pawła II z [[2005 w filmie|2005]] roku
* [[Dom Jana Pawła II]]
* [[Arturo Mari]] - osobisty fotograf Jana Pawła II
* [[pomniki papieża Jana Pawła II]]
* ''[[Świadectwo (książka)|Świadectwo]]'' - książka biograficzna o Janie Pawle II

==Przypisy==
<references/>

==Bibliografia przedmiotowa==
* Adam Boniecki: ''Kalendarium życia Karola Wojtyły''. Kraków, Znak, 1983 (i wyd. nast.)
* Adam Bujak, Michał Rożek: ''Wojtyła''. Wrocław, Wydawnictwo Dolnosląskie, 1999, seria "A to Polska właśnie" (i wyd. nast.)
* ''Dar obecności - Jan Paweł II w KUL'' [praca zbiorowa]. Lublin 2007, Wydawnictwo KUL, ISBN 978-83-7363-568-5.
* Krzysztof Dybciak: ''Karol Wojtyła a literatura''. Tarnów 1991
* ks. Mieczysław Maliński: ''Droga do Watykanu''. Wydawnictwo: Literackie.
* Joseph Ratzinger: ''Jan Paweł II. Mój umiłowany Poprzednik''. Kraków, Wydawnictwo Święty Paweł, 2007, ISBN 978-83-7424-333-9.
* Bolesław Taborski: ''Karola Wojtyły dramaturgia wnętrza''. Lublin, KUL, 1989
* Paweł Zuchniewicz: ''Cuda Jana Pawła II''. Wydanie poszerzone i uaktualnione. Warszawa, Wydawnictwo: Prószyński i S-ka, 2006.
* Paweł Zuchniewicz: ''Narodziny pokolenia JP2''. Warszawa, Wydawnictwo Prószyński i s-ka, 2007, ISBN 978-83-7469-527-5.

== Linki zewnętrzne ==
*[http://www.janpawelii.pl/ Biografia, twórczość, pielgrzymki, zamach, testament, konklawe, święci, myśli, epitafium, kremówki]
*[http://www.vatican.va Oficjalna strona Watykanu]
**Informacje o Janie Pawle II w językach: [http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/index.htm angielskim], [http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/index_fr.htm francuskim], [http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/index_sp.htm hiszpańskim], [http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/index_ge.htm niemieckim], [http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/index_po.htm portugalskim], [http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/index_it.htm włoskim].
* [http://www.opoka.org.pl/nauczanie/papiez/jan_pawel_ii/encykliki.html Encykliki Jana Pawła II]
* [http://www.papiez.polska.pl/ Serwis poświęcony papieżowi Janowi Pawłowi II w portalu Polska.pl]
* [http://www.polska.pl/papiez/anegdoty/ Anegdoty papieskie]
* [http://www.pawelzuchniewicz.pl www.pawelzuchniewicz.pl] - Opowiadania oraz słuchowiska (MP3) o życiu Jana Pawła II, autorstwa [[Paweł Zuchniewicz|Pawła Zuchniewicza]]
* [http://www.radiomaryja.pl/dzwieki/2005/04/2005.04.08.tr2.mp3 Transmisja pogrzebu Ojca Świętego Jana Pawła II]
* [http://www.radiomaryja.pl/dzwieki/2005/04/2005.04.11.kz.mp3 Homilia Ojca Świętego Jana Pawła II wygłoszona 02 czerwca 1979 na Placu Zwycięstwa w Warszawie]
* [http://www.opoka.org.pl/zycie_kosciola/media/osservatore/ Obszerny zbiór tekstów Jana Pawła II w archiwum polskiego wydania "L'Osservatore Romano"]
{{Władca-Arcybiskup|biskupi=krakowscy|arcybiskup= metropolita krakowski|poprzednik=[[Eugeniusz Baziak]]|następca=[[Franciszek Macharski|Franciszek kardynał Macharski]]|lata=[[1963]]-[[1978]]|}}
{{Władca-Papież|poprzednik=[[Papież Jan Paweł I|Jan Paweł I]]|następca=[[Papież Benedykt XVI|Benedykt XVI]]|lata=[[1978]]-[[2005]]|}}
{{Szablon:Kardynałowie Polscy}}
<div class="BoxenVerschmelzen">
{{Honorowi obywatele Rzeszowa}}
{{Honorowi obywatele Jarosławia}}
{{Honorowi obywatele Radomia}}
</div>


{{DEFAULTSORT:Jan Paweł II}}
[[Kategoria:Jan Paweł II| ]]
[[Kategoria:Biskupi krakowscy]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa KUL]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa UMK]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza]]
[[Kategoria:Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Opolskiego]]
[[Kategoria:Duszpasterze akademiccy]]
[[Kategoria:Honorowi Członkowie PTTK]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Miasta Torunia]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Miasta Olsztyna]]
[[Kategoria:Honorowi obywatele Miasta Rzeszowa]]
[[kategoria:Honorowi obywatele Szczecina]]
[[Kategoria:Kawalerowie Orderu Uśmiechu]]
[[Kategoria:Kawalerowie Orderu Orła Białego]]
[[Kategoria:Ludzie Roku tygodnika Time]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Wadowicami]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Krakowem]]
[[Kategoria:Ludzie związani z Lublinem]]
[[Kategoria:Papieże]]
[[Kategoria:Polscy kardynałowie]]
[[Kategoria:Polscy poeci]]
[[Kategoria:Polscy poeci]]
[[Kategoria:Słudzy Boży Kościoła katolickiego]]
[[Kategoria:Polscy aktorzy]]
[[Kategoria:Poligloci]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1920]]
[[Kategoria:Zmarli w 2005]]


{{Link FA|es}}
{{ok}}
{{Link FA|hu}}
{{Link FA|no}}
{{Link FA|simple}}
{{Link FA|sk}}
{{Link FA|fi}}
{{Link FA|uk}}


[[af:Pous Johannes Paulus II]]
[[en:Pope John Paul 2.0]]
[[ang:Iohannes Paulus II Pāpa]]
[[ar:يوحنا بولس الثاني]]
[[arc:ܡܪܝ ܝܘܚܢܢ ܦܘܠܘܣ ܬܪܝܢܐ]]
[[ast:Xuan Pablu II]]
[[zh-min-nan:Jio̍k-bōng Pó-lo̍k II]]
[[be:Ян Павел II, папа рымскі]]
[[be-x-old:Ян Павал Другі]]
[[bs:Papa Ivan Pavao II]]
[[bg:Йоан Павел II]]
[[ca:Joan Pau II]]
[[cs:Jan Pavel II.]]
[[cy:Pab Ioan Pawl II]]
[[da:Pave Johannes Paul 2.]]
[[pdc:John Paul II]]
[[de:Johannes Paul II.]]
[[et:Johannes Paulus II]]
[[el:Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄]]
[[en:Pope John Paul II]]
[[es:Juan Pablo II]]
[[es:Juan Pablo II]]
[[eo:Johano Paŭlo la 2-a]]
[[eu:Joan Paulo II.a]]
[[fa:ژان پل دوم]]
[[fr:Jean-Paul II]]
[[fy:Johannes Paulus II]]
[[fur:Pape Zuan Pauli II]]
[[ga:Pápa Eoin Pól II]]
[[gl:Xoán Paulo II, Papa]]
[[ko:교황 요한 바오로 2세]]
[[hy:Հռոմի Պապ]]
[[hi:पोप जॉन पॉल]]
[[hsb:Jan Pawoł II.]]
[[hr:Ivan Pavao II.]]
[[io:Iohannes Paulus 2ma]]
[[ilo:Papa Juan Pablo II]]
[[id:Paus Yohanes Paulus II]]
[[is:Jóhannes Páll II]]
[[it:Papa Giovanni Paolo II]]
[[he:יוחנן פאולוס השני]]
[[pam:Papa Juan Pablo II]]
[[ka:იოანე-პავლე II]]
[[ku:Papa John Paulê II]]
[[la:Ioannes Paulus II]]
[[lv:Jānis Pāvils II]]
[[lb:Jean-Paul II. (Poopst)]]
[[lt:Jonas Paulius II]]
[[li:Johannes Paulus II]]
[[hu:II. János Pál pápa]]
[[ms:Paus John Paul II]]
[[nl:Paus Johannes Paulus II]]
[[ja:ヨハネ・パウロ2世 (ローマ教皇)]]
[[no:Johannes Paul II]]
[[nn:Pave Johannes Paul II]]
[[oc:Joan Pau II]]
[[pms:Gioann Pàul II]]
[[nds:Johannes Paul II.]]
[[pt:Papa João Paulo II]]
[[ksh:Johannes Paul II.]]
[[ro:Papa Ioan Paul al II-lea]]
[[ru:Иоанн Павел II (папа римский)]]
[[sco:Pape John Paul II]]
[[sq:Papa Gjon Pali II]]
[[scn:Giuvanni Paulu II]]
[[simple:Pope John Paul II]]
[[sk:Ján Pavol II.]]
[[sl:Papež Janez Pavel II.]]
[[sr:Папа Јован Павле II]]
[[sh:Ivan Pavao II.]]
[[fi:Johannes Paavali II]]
[[fi:Johannes Paavali II]]
[[sv:Johannes Paulus II]]
[[it:Giovanni Paolo II]]
[[tl:Papa Juan Pablo II]]
[[tr:Jan-Bon II]]
[[ta:பாப்பரசர் அருளப்பர் சின்னப்பர் II]]
[[th:สมเด็จพระสันตะปาปาจอห์น ปอลที่ 2]]
[[vi:Gioan Phaolô II]]
[[tr:II. Jean Paul]]
[[uk:Іван Павло II]]
[[vec:Papa Giovani Pagoło II]]
[[wa:Påpe Djihan-På II]]
[[war:Papa Juan Pablo II]]
[[bat-smg:Juons Paulios II]]
[[zh:若望·保禄二世]]

Wersja z 17:01, 15 paź 2007

Karol Cię widzi!

Ktoś się pomylił i krzyknął: Niech żyje łupież.

Jan Paweł II o Janie Pawle II

No proszę państwa... w jaki sposób Bóg może Aleksandrowi zapłacić? Moi ukochani, zadajmy sobie to pytanie raz jeszcze. I spróbujmy na tak postawione pytanie odpowiedzieć, mianowicie... w jaki sposób Bóg może Aleksandrowi zapłacić, skoro wiadomo, że nie ma u Niego Aleksandra na liście?

Jerzy Kryszak jako Jan Paweł II

W ZSRR dajesz błogosławieństwo tłumowi papieży.

Radziecka inwersja o Janie Pawle II

Serdetschnje posdrawjam Polakuf.

Benedykt XVI w zastępstwie Jana Pawła II

Jan Paweł II (łac. Ioannes Paulus II, właśc. Karol Józef Wojtyła, Habemus papam, Człowiek, który został papieżem, Papież, który pozostał człowiekiem, ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie, zmart. 4 kwietnia 2005 tamże) – polski duchowny katolicki, arcybiskup Krakowa, kardynał, papież, poeta, poliglota, aktor, dramaturg, pedagog, podróżnik, filozof, przedstawiciel personalizmu chrześcijańskiego, narciarz, taternik.

Przed pontyfikatem

Młodość

W młodości Karol Wojtyła przygotowywał się do bycia papieżem, chodził na długie spacery, grał w gry zespołowe i w teatrze, otrzymywał celujący na świadectwie gimnazjalnym, pisał wiersze, zostawał prezesem kółka ministranckiego, a nawet zdobywał górskie szczyty. Starsze lata upłynęły mu na zapamiętywaniu dogmatów, które ostatecznie postanowił odrestaurować, m.in. popełniając faux pas.

Kapłaństwo

Po tygodniu od czasu, gdy został subdiakonem, awansował na diakona, a potem zarzucił węzełek na ramię, wyszedł na drogę i ruszył spacerem przed siebie, bo wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Po drodze nawracał milicjantów, potem polizei'ów, potem police'ów, potem polizia'ów, a na koniec taryfę, bo taksówkarz nie wyhamował przed Watykanem.

W 1958 roku miał dostać czapkę biskupią. Będę czarodziejem? – zapytał Wojtyła. Nie – odpowiedział Bóg. Kiedy Eugeniusz Baziak przyszedł, aby zgrać terminy, Wojtyła zapytał: W czym mogę pomóc? i tak został biskupem pomocniczym Krakowa. W drodze na konsekrację nawrócił autobus pełen zupełnie przypadkowych przechodniów – bo co niby robili przechodnie w autobusie?

Pontyfikat

Wybór na papieża

Jan Paweł II popełnił faux pas, kiedy w dniu wyboru złamał tradycję i przemówił po włosku, chociaż 300 000 Włochów przyniosło ze sobą turystyczne słowniczki łaciny. Zrobił to z przekonania, że nikt się nie zorientuje, że nie jest Włochem, choć potem pomylił się z nadzieją, że komunistów, którzy mieli kablówkę, czym prędzej krew zaleje.

Zobacz też

Szablon:Stubrel

Szablon:Ok

Źródło: „https://nonsa.pl/index.php?title=Jan_Paweł_II&oldid=293335”