Podręcznik językowy

Rzeczywistość podręczników językowych – zjawiska występujące w podręcznikach do nauki obcych, głównie języka angielskiego, ale nie tylko. Ponieważ język obcy to nie matematyka, nie jest tak, że w każdym podręczniku 2+2 = 4, a już na pewno nie tak, że tego samego czasu używa się zawsze w tych samych okolicznościach. Niemniej jednak pewne elementy są wspólne nie tylko dla jednego języka.

Czytanki

Mr Smith zawsze mieszka w Londynie

Ciekawostki obyczajowe zdarzają się wyłącznie w językach skandynawskich

W podręcznikach do języka niemieckiego Niemcy składają się wyłącznie z Berlina. Austria i Szwajcaria nie istnieją

A pan Dupin w jakim mieście mieszka?

Co by się zbyt wiele nie nauczyć...

Zazwyczaj bohaterem podręcznika jest rodzinka 2+2 (której zawsze wychodzi 4) plus jakiś kotek i piesek i która ma życie jak w Madrycie. Zwykle problemy drugiego świata zwykle ich nie dotyczą: śpią na forsie, jedzą to co najlepsze itd. Osoba uczona języka na współczesnych podręcznikach przyjeżdża do Londynu i rzadko jest w stanie poradzić sobie z najprostszym problemem: od zawiązania buta (cholera, jak są sznurowadła po angielsku?) do przebukowania biletu na samolot. A już naprawdę tragedia, jeśli trafi do szpitala, aresztu czy w inne nieprzyjemne miejsce: w podręcznikach do nauki języka obcego jedyne problemy dotyczą ochrony środowiska. Potrafi za to wyrazić potrzebę posiadania chleba w czasie Future Perfect Progressive, obowiązkowo w stronie biernej, a po francusku w odpowiedniej formie subjonctif. Pomysł, że podręcznik ma być przyjacielem ucznia, służyć mu także jako słownik i rozmówki, zarzucono w II połowie XX w. jako fanaberie metodyków.

Uniwersalne

• Nieuprzejmi urzędnicy, kasjerzy i konduktorzy nie zdarzają się.
• Bohaterowie do kościoła udają się wyłącznie w celach turystycznych.
• Homoseksualni bohaterowie nie zdarzają się.
• Dzieci w podręcznikach obcych rodzą się bez zapłodnienia i ciąży.
• Bohaterowie podręczników żyją wiecznie, żaden nie umiera na kartach książki.
• Jeśli bohaterowie sięgają po alkohol, zazwyczaj jest to piwo, przy wyjątkowych okazjach wino.
• Świat podręczników języków obcych jest całkowicie pozbawiony narkotyków.
• Większość chorób leczy się aspiryną, która działa już w następnej linijce tekstu.
• Bohaterowie współczesnych podręczników nie palą papierosów, a zapytani, czy palą, zawsze odpowiadają przecząco.
• Cudzoziemiec, niezależnie od rasy, zawsze uzyska szybką i fachową pomoc.
• Cudzoziemcy pojawiają się masowo głównie na dworcach kolejowych i lotniskach, gdzie nigdy nie mogą znaleźć swojego peronu/terminalu i zawracają dupę komu tylko się da.
• Każdego cudzoziemca należy skomplementować, że dobrze mówi w języku obcym.
• Bohaterowie, gdy nie mają co robić, prawie zawsze idą do kina.
• Nastolatkowie w podręcznikach szybko przechodzą mutację i rozmawiają ze sobą głosami 30-letnich mężczyzn.
• Poza Europą świat jest kilkadziesiąt lat od przodu i wycieczka w te rejony to niesamowita przygoda.
• Dziewczyna w podręczniku reaguje pozytywnie na każdą próbę poderwania jej i przyjmuje natychmiast każde zaproszenie.
• Uczeń wychowany na podręczniku języka obcego nie da sobie rady w większości sytuacji kryzysowych, jako że nie przytrafiają się one bohaterom podręczników.
• Bohaterowie na śniadanie zawsze piją kawę.
• Obiady rzadko je się w domu, najczęściej w restauracjach, o które należy obowiązkowo zapytać po drodze; o kolacji nie wspomina się w ogóle.
• Każdego obowiązkowo należy zapytać się, czy słodzi swoją kawę/herbatę, mimo że się go zna od kołyski.
• Wyraz „śmieci” pojawia się w czwartym roku nauki języka, wcześniej jajka nie mają skorupek a butelki nigdy nie są puste i nie wywala się ich.
• Przed pójściem spać bohaterowie rzadko rozbierają się, a już na pewno żaden nie zdejmuje majtek, by nałożyć spodnie od piżamy.
• Jeśli w zdaniu wystąpi pociąg, to najczęściej jako spóźniony bądź odwołany.
• Bohaterowie czytanek najczęściej grają w tenisa, czasem jeżdżą na rowerze.
• Jeśli bohater czytanki ma problem, zazwyczaj jest on rozwiązywalny w jednominutowej rozmowie.
• Bohaterowie czytanki zawsze są zdrowi, nigdy nie chce im się kupy i siku, a jeśli już zachorują, to zdrowieją w tym samym tekście.
• Dzieci w czytankach zawsze są grzeczne i prawie zawsze szczęśliwe, prawie nigdy nie są karcone przez rodziców.
• Dojrzewający chłopcy nie mają problemów z trądzikiem a dziewczęta z miesiączką.
• Wszystkie gotowane potrawy są wspaniale i żadna nie jest przypalona.
• Na lotniskach opisanych w podręcznikach nigdy nie giną walizki. Jeśli już jakaś się zawieruszy, po chwili pracownik lotniska odnajduje ją i oddaje pasażerowi wśród licznych rewerencji.
• Bohaterowie podręczników mają wszystkie części ciała oprócz tyłka i narządów płciowych.
• Bohaterowie nie mają kłopotów finansowych, jeśli pożyczają pieniądze to nigdy od kogoś a zawsze komuś.
• Policja istnieje głównie po to, by informować, gdzie znajduje się dana ulica.

Język angielski

• Jeden z bohaterów czytanki zawsze będzie się nazywał Mr Smith.
• Mrs Smith najczęściej nie pracuje albo szuka pracy.
• Bohater mieszka zawsze w domu jednorodzinnym, nigdy nie w bloku.
• Najważniejszym problemem pana Smitha, który mu spędza sen z oczu, jest globalne ocieplenie.
• Bohater czytanki zawsze mieszka w stolicy, głównie w Londynie i zawsze możliwie blisko centrum.
• Większość bohaterów pisze prawie wyłącznie ołówkiem.
• Pan Smith do pracy dojeżdża metrem do którego ma, z dowolnego punktu w mieście, najwyżej 50 m, obojętnie, gdzie mieszka.
• Żona pana Smitha nigdy się nie puszcza.
• Najważniejszym problemem pani Smith jest to, czy kupić sukienkę w kolorze niebieskim czy różowym.
• Bohaterowie czytanek nigdy nie klną, najwyżej mówią „sorry”.
• Nie istnieje podręcznik, w którym pojawiają się słowa „orgazm”, „wytrysk” i „erekcja”. Seks występuje wyłącznie w postaci pytania: „What is your sex?”. Odpowiedź „Very good, thank you” nie jest uznawana.
• Wszystkie samoloty lecące do Londynu lądują na Heathrow.
• Bohater czytanki nawet godzinę przed śmiercią czuje się dobrze i takoż odpowiada na pytanie „How are you?”, obowiązkowo radosnym głosem.

Język rosyjski

• W pierwszym rozdziale są słowa podobne do języka polskiego i najpotrzebniejsze zwroty i wyrażenia (jak nosorożec, świerk, węgiel).
• W drugim rozdziale zamiast podstawowych zwrotów są opisy krajów byłego Związku Radzieckiego oraz tłumaczenie, że Moskwa nie leży nad Wołgą.
• Jak jedziesz koleją, to tylko Transsyberyjską.
• Wakacje to tylko w daczy lub Soczi.
• Po ulicach podróżujesz wyłącznie marszrutką pomimo tego, że są popularne w każdym kraju postsowieckim z wyjątkiem Rosji.
• Na obiad zawsze jest barszcz.
• W Rosji nastolatkowie głównie piszą maile do znajomych z Europy, którzy nie mieszkają poza stolicami kraju.
• W Moskwie nie ma korków, drożyzny i FSB.
• Jeśli masz rosyjski na studiach, to bohaterowie czytanki zawsze głosują na Putina.

Inne języki

• Pan Schmidt w podręcznikach za komuny zawsze mówił „Sonnabend”, a obecnie mówi tylko „Samstag”.
• Każdy podręcznik języka niemieckiego zawiera musowo historię muru berlińskiego.
• W podręcznikach języka niemieckiego Austria i Szwajcaria nie istnieją.
• W podręcznikach łaciny Rzymianin zawsze jest bardzo dobry dla swoich niewolników a na końcu książki zawsze zwraca im wolność.
• Bohaterowie żyjący bez ślubu zdarzają się głównie w podręcznikach języka szwedzkiego, nigdy rosyjskiego.
• Jedyną rzeką w Anglii jest Tamiza, a we Francji Sekwana, o rzekach w Niemczech raczej się nie wspomina.
• Paryż tak naprawdę zawiera wiele cennych budynków, a nawet pereł architektury, ale jedynym obiektem godnym opisania jest wieża Eiffla.

Gramatyka i ćwiczenia

Idealna, uporządkowana i czytelna strona podręcznika języka obcego

Wszystko co powinieneś wiedzieć o drugim trybie warunkowym

Tłumaczenie gramatyki w przystępny sposób to cecha, której szczęśliwie wyzbyto się jeszcze w latach siedemdziesiątych, wprowadzając tzw. gramatykę funkcjonalną, która polega na tym, by pokazać kilka zdań i oczojebną tabelkę. We współczesnych podręcznikach gramatyka występuje jedynie w ćwiczeniach i zadaniach. Tryumfy święci metoda komunikacyjna, która zakłada, że uczeń ma mówić – nieważne co, nieważne jak, byle po angielsku (niemiecku, francusku). Tłumaczenia fonetyczne zredukowano do zera, tak samo podawanie transkrypcji fonemicznej – kto by zrozumiał te wszystkie robaczki? To nie starożytny Egipt. Uczeń wychowany na współczesnym podręczniku idzie do sklepu po bułki zastanawiając się, czy lepiej zapytać w Past Perfect czy w Future in the Past Perfect Progressive, bo w podręczniku mu nie wytłumaczono.

• Najtrudniejsze zagadnienia są wytłumaczone w postaci druku na grafice, w wyniku czego tłumaczenie jest nieczytelne.
• Trudne zagadnienia tłumaczone są metodą łatwo zauważyć.
• Im trudniejsza lekcja, tym na stronie występuje większy chaos graficzny.
• Reguła gramatyczna podana w podręczniku A będzie zaprzeczona w podręczniku B.
• Jeśli już uda się zakupić dobry podręcznik gramatyki, będzie zawierał rozdziały w porządku alfabetycznym.
• Najbardziej zawiła reguła gramatyczna podana będzie w tabelce z dwoma kolumnami bez dodatkowych objaśnień.
• Im trudniejsze zagadnienie gramatyczne, tym krótsza i bardziej kolorowa tabelka.
• Po wyjaśnieniu trudnego zagadnienia następny rozdział zawiera dwa zagadnienia jeszcze trudniejsze.
• Końcowe lekcje, jako te, których zazwyczaj się nie przerabia, zawierają najważniejsze tematy gramatyczne z całego kursu.
• Objaśnienie problemu gramatycznego zawsze zawiera nieznany termin.
• Co najmniej jedno zdanie w ćwiczeniu będzie zawierać słowo lub zwrot, którego nie ma w programie kursu.
• Słowo, które chcesz sprawdzić, najpewniej nie jest zamieszczone w słowniczku na końcu książki albo występuje w innym kontekście.
• Ćwiczenie, które chcesz zrobić sam, zawsze wymaga partnera.
• Podręcznik, który zakupiłeś, nigdy nie zawiera rozwiązań zadań i ćwiczeń.
• Rozwiązania ćwiczeń nie zawierają nigdy wariantu, który uważasz za najlepszy.
• W ćwiczeniach najmniej oczekiwana forma jest zawsze poprawna.
• Rozwiązanie może być prawidłowe i zrozumiałe, ale niewłaściwe, bo akurat nie ten czas ćwiczycie.
• Przyjmuje się z definicji, że uczeń zna właściwy rodzajnik i unika podawania go w słowniczkach.
• Idiomy występują wyłącznie w podręcznikach na szczeblu C1 i C2, w związku z czym większość uczniów nie spotyka się z nimi w ogóle.

Inne

Podręczniki pod koniec nauki

Jakość podręczników zawsze była pod psem; producenci nie mogą zrozumieć, że jest to książka wielokrotnego użytku, otwierana kilkanaście razy w tygodniu, czego efektem jest jakość zbliżona do romansidła z jakiegoś Harlequina. Możliwość składania książek na komputerze spowodowała orgazm u różnej maści grafików, którzy nareszcie mogli nakur kilkanaście elementów na siebie, by koniecznie utrudnić korzystanie z podręcznika. Dodatkowe rozrywki pojawiły się wraz z powstaniem multimediów – zamiast ubywać, przybyło problemów, zwłaszcza z obsługą oprogramowania i stron internetowych.

• Podręcznik języka obcego ma zawsze miękkie okładki, w wyniku czego już w miesiąc po użyciu jest wyświechtany.
• Ćwiczenia do podręcznika wydawane są na papierze kredowym, w wyniku czego zapisanie czegokolwiek ołówkiem jest niemożliwe.
• Wycieranie gumką wpisów dokonanych ołówkiem przez poprzedniego użytkownika powoduje w najlepszym wypadku czarne plamy na stronie.
• Użycie zakreślacza zamazuje pół strony albo przebija kilka kartek do tyłu.
• Im droższy podręcznik, tym większa szansa, że rozwiązania zadań będą w odrębnym tomie, który należy zakupić.
• Im nowszy jest podręcznik, tym mniej gramatyki zawiera; współczesne podręczniki (pozdrowienia dla pani Virginii Evans) składają się prawie wyłącznie z ćwiczeń i zadań.
• Każde pytanie do omówienia w grupie musi dotyczyć bardzo kontrowersyjnego tematu, najlepiej bez łatwej odpowiedzi, na przykład przymuszania ludzi do przejścia na emeryturę.
• Tematy do dyskusji pojawiają się na początku rozdziału, zanim pozna się przydatne wyrażenia i zwroty.
• Podręcznik elektroniczny lub oprogramowanie zazwyczaj ma błąd w najważniejszym miejscu.
• Test e-learningowy ma skopane rozpoznawanie znaków i nie uznaje „it's” zamiast „it`s”.
• Płyta kompaktowa dołączona do podręcznika ma zawsze kłopoty z uruchomieniem na naszym komputerze.
• Strony z dodatkowymi ćwiczeniami do naszego podręcznika zazwyczaj nie przyjmują hasła podanego nam przez producenta.