Ruch Autonomii Śląska

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru

Ruch Autonomii Śląska (RAŚ) – stowarzyszenie utworzone w styczniu 1990 r. przez Ślązaków, które rozpoczęło starania o wyraziste upodmiotowienie Śląska i jego mieszkańców poprzez utworzenie własnego parlamentu, skarbu i rządu.

Ruch Autonomii Śląska nawiązuje do bogatej tradycji śląskich autonomii: księstw śląskich, Śląska Austriackiego i Śląska Czeskiego, państwa stanowego, pruskiego kraju związkowego Schlesien / Land Schlesien, jak i przedwojennego autonomicznego województwa śląskiego (kiedy to Górnemu Śląskowi nadano Statut Organiczny).

Władze RAŚ

  • Przewodniczący: dr Jerzy Gorzelik
  • Zastępca przewodniczącego: Jerzy Bogacki, Krzysztof Kluczniok
  • Skarbnik: Leon Swaczyna
  • Sekretarz: Paweł Helis
  • Członek zarządu RAŚ: Waldemar Piątek

Działalność

Narodowy spis powszechny

Najbardziej widocznym sukcesem RAŚ była agitacja przed spisem powszechnym w 2002 r. prowadzona pod hasłem "Masz prawo zadeklarować narodowość śląską". W spisie powszechnym narodowość śląską zadeklarowało ponad 173 tys. osób. Działacze RAŚ twierdzą, że wynik ten nie oddaje całej prawdy, ponieważ rachmistrze spisowi często odmawiali wpisania narodowości śląskiej do formularza[1].

Wybory parlamentarne

W wyborach do Sejmu w 1991 roku Ruch Autonomii Śląska uzyskał 2 mandaty poselskie. W ostatnich wyborach parlamentarnych działacze tego stowarzyszenia (m.in. Wiceprzewodniczący Krzysztof Kluczniok) znaleźli się na listach wyborczych Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Wybory samorządowe

W wyborach samorządowych w 2006 roku, Komitet Wyborczy Ruchu Autonomii Śląska nie zdobył żadnego mandatu do sejmiku województwa śląskiego zdobywając 4,35% głosów i uplasował się za PO, PiS i PSL, ale przed Samoobroną - 3,96% i LPR - 3,46%. RAŚ zdobył jednak mandaty w radach gmin i powiatów. W porównaniu do wyborów z 2002 roku wyraźnie poprawił się wynik w Katowicach (7,7%), Rudzie Śląskiej (9,39%), Zabrzu (5,71%), Tychach (5,1%), Bytomiu (6,8%), Mysłowicach (8,3%) i powiecie gliwickim (7,54%), powiecie bieruńsko-lędzińskim (10,4%), powiecie tarnogórskim (7,73%). Słabsze poparcie RAŚ uzyskał w Siemianowicach (4,94%), Piekarach (5,06%) oraz w okręgu rybnickim, w którym RAŚ uzyskał 8,1% głosów, w stosunku do 11% w 2002 roku. W województwie opolskim RAŚ uzyskał poparcie w wysokości 1,46% wszystkich oddanych głosów.

Wybory do parlamentu europejskiego

W wyborach do parlamentu europejskiego w 2004 Jerzy Gorzelik bezskutecznie startował z listy Narodowego Komitetu Wyborczego założonego przez Macieja Płażyńskiego.

Działalność na rzecz zachowania śląskiej tożsamości

RAŚ włączając się w dyskusje na temat śląskiej historii przyczynił się do przypomnienia takich postaci jak np. pionier śląskiego przemysłu Fryderyk Hrabia Reden czy założyciele nowoczesnych Katowic Friedrich Grundmann i Richard Holtze, o których po wojnie nie wspominano tylko ze względu na ich niemieckie pochodzenie. Pozytywnie ocenia się zaangażowanie RAŚ na rzecz popularyzowania kulturalnego dziedzictwa Górnego Śląska, m.in. poprzez włączenie się w obchody corocznych Europejskich Dni Dziedzictwa.

Współpraca

RAŚ utrzymuje biuro w Niemczech. Przez dłuższy czas współpracował z organizacjami niemieckiej mniejszości narodowej w Polsce. Dwaj przedstawiciele RAŚ brali też udział w konferencji w Bozen, gdzie omawiano przeprowadzanie akcji zbierania funduszy na szkoły niemieckie na Śląsku. Jednak od kilku lat mniejszość niemiecka zaczęła traktować RAŚ jako konkurencję w walce o głosy wyborców na Śląsku.

Część działaczy RAŚ działa na rzecz Związku Ludności Narodowości Śląskiej, który usiłuje na drodze sądowej zalegalizować w Polsce narodowość śląską.

Od roku 2004 Ruch Autonomii Śląska jest członkiem Wolnego Sojuszu Europejskiego, przy którego frakcji w Parlamencie Europejskim także utrzymuje przedstawicielstwo.

Kontrowersje

Działalność RAŚ budzi na Górnym Śląsku i w całej Polsce kontrowersje, które wpisują się w toczony od lat 90. spór o tożsamość Górnego Śląska.

Przywołuje się tu kontrowersyjne wypowiedzi przewodniczącego RAŚ Jerzego Gorzelika:

"Jestem Ślązakiem, nie Polakiem. Moja ojczyzna to Górny Śląsk. Nic Polsce nie przyrzekałem, więc jej nie zdradziłem. Państwo zwane Rzeczpospolita Polska, którego jestem obywatelem, odmówiło mi i moim kolegom prawa do samostanowienia i dlatego nie czuje się zobowiązany do lojalności wobec tego państwa" oraz wypowiedź nawiązująca do poglądu wyrażonego podczas obrad traktatu wersalskiego w 1919 roku przez brytyjskiego premiera Davida Lloyd George, że "przyłączyć Górny Śląsk do Polski to tak, jakby małpie dać zegarek", do której Gorzelik dodał w odniesieniu do Polski jako małpy i Śląska jako zegarka "Po 80 latach, widać, że małpa zegarek zepsuła".

Lęki przed separatyzmem RAŚ podsycają publikacje w "Jaskółce Śląskiej" - czasopiśmie wydawanym przez RAŚ, gdzie pojawiały się swego czasu artykuły postulujące powstanie "niepodległego państwa Śląsk". Inne kontrowersje wzbudzają publikacje historyczne szerzone przez działaczy RAŚ (m.in. takich jak Dariusz Jerczyński czy Bruno Nieszporek). Można w nich znaleźć twierdzenia, że historia Śląska została zafałszowana przez polskich nacjonalistów, natomiast germanizacja i walka z Polakami organizacji takich jak Hakata i Komisja_Kolonizacyjna były tylko formą obrony przed polskim nacjonalizmem.

W 2000r. UOP w raporcie o bezpieczeństwie państwa ostrzegał, że RAŚ może stanowić "potencjalne zagrożenie dla interesów RP"[2]. Raport wywołał mieszane reakcje, za sporą przesadę uznano uznawanie RAŚ za strukturę podległą Związkowi Wypędzonych. Sam katowicki UOP sprawę bagatelizował, ówczesny rzecznik delegatury mjr Zbigniew Nowak w rozmowie z Janem Dziadulem z Polityki mówił: Nie widzimy obecnie żadnych zagrożeń dla polskiej racji stanu na Śląsku, także w działaniach ruchu autonomistów[3].

Przychylne RAŚ stanowisko od kilku lat zajmuje pochodzący ze Śląska znany reżyser i senator Kazimierz Kutz, który przed wyborami samorządowymi w 2006 r. otwarcie poparł RAŚ. RAŚ wspierają także znany pisarz Henryk Waniek, dramaturg Ingmar Villqist oraz artysta plastyk Andrzej Urbanowicz.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. ↑ Liczba ta nie obejmuje wszystkich osób deklarujących narodowość śląską, bowiem nie obejmuje osób które z różnych przyczyn nie brali udziału w spisie powszechnym lub były osobami niepełnoletnimi. Ruch Autonomii Śląska (oraz wiele osób niezrzeszonych) zarzucił iż wielu przypadkach rachmistrze spisowi odmawiali wpisania narodowości śląskiej do formularza lub wpisywali ołówkiem by móc później ją zmienić. Zarzuty tego rodzaju wysunął również Związek Ukraińców w Polsce, który został poparty przez Jacka Kuronia
  2. ↑ Raport Urzędu Ochrony Państwa dotyczący zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa w aspekcie wewnętrznym i zewnętrznym oraz ujawnionych w tym zakresie przestępstw w 1999 roku
  3. ↑ Jaskółka kala gniazdo, Polityka nr. 18/2000
Źródło: „https://nonsa.pl/index.php?title=Ruch_Autonomii_Śląska&oldid=226731”