Ablatyw: Różnice pomiędzy wersjami

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
M (literówki)
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
'''Ablatiw''' ([[łacina|łac.]] ''ablativus'') – nazwa jednego z [[deklinacja|przypadków]], obecnie charakterystyczna głównie dla łaciny czy sanskrytu, którymi nikt nie mówi, w związku z czym jest jedyny tzw. ''przypadek niemy''.
'''Ablatyw''' ([[łacina|łac.]] ''ablativus'') – nazwa jednego z [[deklinacja|przypadków]], obecnie charakterystyczna głównie dla łaciny czy sanskrytu, którymi nikt nie mówi, w związku z czym jest jedyny tzw. ''przypadek niemy''.


== Zastosowanie ==
== Zastosowanie ==


Ablatiw występował niegdyś powszechnie jako ósmy przypadek w deklinacji praindoeuropejskiej (dziś [[język polski]] jest językiem indoeuropejskim). Właściwy ablatyw wyraża oddzielanie, odchodzenie od czegoś, czyli krótko mówiąc wyrażał ''<u>bez</u> czego'' np. się idzie. Przykład:
Ablatyw występował niegdyś powszechnie jako ósmy przypadek w deklinacji praindoeuropejskiej (dziś [[język polski]] jest językiem indoeuropejskim). Właściwy ablatyw wyraża oddzielanie, odchodzenie od czegoś, czyli krótko mówiąc wyrażał ''<u>bez</u> czego'' np. się idzie. Przykład:


* Gość nie w porę gorszy Tatarzyna ([[język staropolski]]), gdzie ''Tatarzyna'' znaczyło ''od Tatarzyna''.
* Gość nie w porę gorszy Tatarzyna ([[język staropolski]]), gdzie ''Tatarzyna'' znaczyło ''od Tatarzyna''.


Jak [[łatwo zauważyć]], w powyższym przypadku zwykły [[dopełniacz]] mógłby zostać użyty zamiast ablatiwu. Ludzie mówiący językami indoeuropejskimi szybko doszli więc do wniosku, że ablatiw jest całkowicie redundantny<ref>Czyli niepotrzebny – tak, nauczyłeś się nowego trudnego słowa!</ref> i uznali, że obejdą się ''<u>bez</u>'' niego. Tym samym ablatyw pozostał w łacinie, z natury konserwatywnej, a w normalnych językach został wyparty przez inne przypadki.
Jak [[łatwo zauważyć]], w powyższym przypadku zwykły [[dopełniacz]] mógłby zostać użyty zamiast ablatywu. Ludzie mówiący językami indoeuropejskimi szybko doszli więc do wniosku, że ablatyw jest całkowicie redundantny<ref>Czyli niepotrzebny – tak, nauczyłeś się nowego trudnego słowa!</ref> i uznali, że obejdą się ''<u>bez</u>'' niego. Tym samym ablatyw pozostał w łacinie, z natury konserwatywnej, a w normalnych językach został wyparty przez inne przypadki.


Można się pokusić o stwierdzenie, że przypadek ablatiwu jest dość smutnym przypadkiem...
Można się pokusić o stwierdzenie, że przypadek ablatiwu jest dość smutnym przypadkiem…


Językoznawcy stwierdzają jednak, że ablatiw istnieje do dzisiaj w języku polskim – twierdzą, że niektóre słowa nie występują bazowo w mianowniku, a w ablatiwie. Podają następujące przykłady:
Językoznawcy stwierdzają jednak, że ablatyw istnieje do dzisiaj w języku polskim – twierdzą, że niektóre słowa nie występują bazowo w mianowniku, a w ablatywie. Podają następujące przykłady:
* Kastrat – osoba ''bez'' jąder
* Kastrat – osoba ''bez'' jąder
* Żebrak – osoba ''bez'' pieniędzy
* Żebrak – osoba ''bez'' pieniędzy
Linia 17: Linia 17:
* Somalia – kraj ''bez''prawia
* Somalia – kraj ''bez''prawia
* Student – osoba ''bez'' pieniędzy na jedzenie
* Student – osoba ''bez'' pieniędzy na jedzenie

== Zobacz też ==
* [[feminatywum]]


{{Przypisy}}
{{Przypisy}}

Wersja z 20:32, 25 mar 2020

Ablatyw (łac. ablativus) – nazwa jednego z przypadków, obecnie charakterystyczna głównie dla łaciny czy sanskrytu, którymi nikt nie mówi, w związku z czym jest jedyny tzw. przypadek niemy.

Zastosowanie

Ablatyw występował niegdyś powszechnie jako ósmy przypadek w deklinacji praindoeuropejskiej (dziś język polski jest językiem indoeuropejskim). Właściwy ablatyw wyraża oddzielanie, odchodzenie od czegoś, czyli krótko mówiąc wyrażał bez czego np. się idzie. Przykład:

  • Gość nie w porę gorszy Tatarzyna (język staropolski), gdzie Tatarzyna znaczyło od Tatarzyna.

Jak łatwo zauważyć, w powyższym przypadku zwykły dopełniacz mógłby zostać użyty zamiast ablatywu. Ludzie mówiący językami indoeuropejskimi szybko doszli więc do wniosku, że ablatyw jest całkowicie redundantny[1] i uznali, że obejdą się bez niego. Tym samym ablatyw pozostał w łacinie, z natury konserwatywnej, a w normalnych językach został wyparty przez inne przypadki.

Można się pokusić o stwierdzenie, że przypadek ablatiwu jest dość smutnym przypadkiem…

Językoznawcy stwierdzają jednak, że ablatyw istnieje do dzisiaj w języku polskim – twierdzą, że niektóre słowa nie występują bazowo w mianowniku, a w ablatywie. Podają następujące przykłady:

  • Kastrat – osoba bez jąder
  • Żebrak – osoba bez pieniędzy
  • Belgia – kraj bez rządu
  • Somalia – kraj bezprawia
  • Student – osoba bez pieniędzy na jedzenie

Zobacz też

Przypisy

  1. Czyli niepotrzebny – tak, nauczyłeś się nowego trudnego słowa!