Ablatyw

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru

Ablatyw (łac. ablativus) – nazwa jednego z przypadków, obecnie charakterystyczna głównie dla łaciny czy sanskrytu, którymi nikt nie mówi, w związku z czym jest jedyny tzw. przypadek niemy.

Zastosowanie[edytuj • edytuj kod]

Ablatyw występował niegdyś powszechnie jako ósmy przypadek w deklinacji praindoeuropejskiej (dziś język polski jest językiem indoeuropejskim). Właściwy ablatyw wyraża oddzielanie, odchodzenie od czegoś, czyli krótko mówiąc wyrażał bez czego np. się idzie. Przykład:

  • Gość nie w porę gorszy Tatarzyna (język staropolski), gdzie Tatarzyna znaczyło od Tatarzyna.

Jak łatwo zauważyć, w powyższym przypadku zwykły dopełniacz mógłby zostać użyty zamiast ablatywu. Ludzie mówiący językami indoeuropejskimi szybko doszli więc do wniosku, że ablatyw jest całkowicie redundantny[1] i uznali, że obejdą się bez niego. Tym samym ablatyw pozostał w łacinie, z natury konserwatywnej, a w normalnych językach został wyparty przez inne przypadki.

Można się pokusić o stwierdzenie, że przypadek ablatiwu jest dość smutnym przypadkiem…

Językoznawcy stwierdzają jednak, że ablatyw istnieje do dzisiaj w języku polskim – twierdzą, że niektóre słowa nie występują bazowo w mianowniku, a w ablatywie. Podają następujące przykłady:

  • Kastrat – osoba bez jąder
  • Żebrak – osoba bez pieniędzy
  • Belgia – kraj bez rządu
  • Somalia – kraj bezprawia
  • Student – osoba bez pieniędzy na jedzenie

Zobacz też[edytuj • edytuj kod]

Przypisy

  1. Czyli niepotrzebny – tak, nauczyłeś się nowego trudnego słowa!