Cyrylica

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru

Cyrylica, Цырыљица (ros. Кириллица, pot. ruskie literki) – alfabet Słowian wschodnich i części południowych, chyba. Używany także do zapisu języków tzw. mniej ludzkich jak np. tatarski, kiedyś kazachski, abchaski i jakichś tam jeszcze. Oparty na alfabecie greckim. Nazwa pochodzi od Cyryla, który poznał jeden prosty trik jak zostać sławnym.

Jak rozszyfrować[edytuj • edytuj kod]

Nie taki diabeł straszny jak go malują. Właściwie, to cyrylica jest prosta jak budowa cepa. No to jedziemy:

  • Аа – „a”;
  • Бб – „b”;
  • Вв – „w” (a tak BTW, sztuczka memnograficzna pomagająca zapamiętać, że B To W);
  • Гг – oficjalnie „g”, w praktyce dźwięczne „h” (jest co do tego sporo nieścisłości, dlatego wielu Ukraińców mówi na garaż – „haraż”, magazyn – „mahazin”, Gołota – „hołota”, a nawet z angielskiego „girl” mówią „herl”);
  • Дд – „d” (wygląda jak reaktor jądrowy, nieprawdaż?);
  • Ее – „je” (okazjonalnie „e”);
  • Ёё – „jo” (tak, ta litera o kształcie E z umlautem naprawdę oznacza „jo”! Spotykana powszechnie na Białorusi , w Rosji - zdarza się);
  • Жж – „ż”;
  • Зз – „z” (wygląda jak cyfra 3, dlatego wielu zamiast przeczytać KAMAZ czyta KAMA trzy);
  • Ии – „i” (nie „n”, nigdy kurde „n”);
  • Йй – „j” (tym bardziej, o zgrozo, nie „ń”);
  • Кк – „k”;
  • Лл – „ł” (ale takie „kresowe”, trzeba przyłożyć czubek języka do górnych zębów), jak „л” zmiękczymy „ь” (czyli „ль”), to będzie „l” (jako, że trudno zgrabnie to narysować, dopuszczalna jest również pisownia „Λ”);
  • Мм – „m”;
  • Нн – „n” (w żadnym wypadku nie „h”);
  • Оо – czasami „o”, czasami „a”[1], czasami chuj wie co bliżej nieokreślony dźwięk;
  • Пп – „p” (to też łatwe, jeśli uważałeś na matematyce: zapewne słyszałeś o liczbie pi?);
  • Рр – „r” (jakiś problem?);
  • Cc – „s” (CS, tak jak Counter-Strike);
  • Тт – „t”;
  • Уу – „u” (albo „ó” na ópartego);
  • Фф – „f” (nie słyszałeś o złotym podziale?);
  • Хх – „h” albo „ch”, nie „x;”
  • Цц – „c” (to już trochę trudniejsze, ale… wierzę w Ciebie);
  • Чч – „cz” (podobne do 4, no nie? cztery);
  • Шш – „sz”;
  • Щщ – rosyjskie „śś”, ukraińskie „szcz”, bułgarskie „szt”… (ogółem to niezły rozCenzura1.svgierdol tam mają…);
  • ъ – „twardy znak”, służy do utwardzania (bynajmniej nie gleby). Po godzinach dorabia jako bramkarz w klubach, oddzielając wymowę sąsiadujących znaków, żeby słowa mniej zalatywały wiejską remizą;
  • ы – „y” (czasem można się pomylić, myśląc, że to dwie literki i czytać je jako „bi”, ale idzie to sobie wbić w beret);
  • ь – „miękki znak” (służy do zmiękczania, ale to nie Calgon. Nie zdziw się, jeśli zobaczysz „ть”, zmiękczone „т” mów jakby pomiędzy „ć” a „t”);
  • Ээ – „e” (co? Drugi raz? Też tego nie kumam, poza tym to myli się z „Зз”, czyli z „z”; używana w większości w wyrazach obcych);
  • Юю – „ju”;
  • Яя – „ja”[2] (błagam, tylko nie „r”, bo jak coś takiego widzę, to mi się kяew gotuje).

Jakby tego było mało, literki pisane wyglądają inaczej. Przykładowo: drukowana litera „T” wygląda normalnie, prawda? Niestety nauczyciele każą pisać coś, co wygląda jak łacińskie pisane „M”, a zamiast „И” trzeba pisać pisane „U”.

Litery dodatkowe[edytuj • edytuj kod]

Oczywiście, ten alfabet we wszystkich językach używających cyrylicy nie wygląda tak samo. Niektóre języki mają dodatkowe litery do straszenia dzieci ich liczbą:

  • Ґґ – „g” (na Ukrainie, używana w wyrazach obcych; takie „г” z apostrofem na górze);
  • Ђђserbskie „dź”;
  • Єє – „je” (gatunek „je” na Ukrainie; obrócone Э);
  • Ѕѕ – „dz” (nie „s”; w macedońskim);
  • Іі – „i” („i” normalne, jak kto woli dziesiętne; używane dawno temu w rosyjskim obok „и”, dziś używane w wielu językach rzadziej niż „и”, jednak jest używane na Ukrainie i Białorusi);
  • Її – „ji” (ukraińskie, jak np. w słowie „jidysz”);
  • Јј – „j” (bo zapamiętanie u Serbów kilku osobnych jotowanych liter to za duży wysiłek…);
  • Љљ – „lj” (nie „ł” oraz nie „ль” które oznacza „l”; serbskie i macedońskie);
  • Њњ – „ń” („nj”) (serbskie i macedońskie; powstała, żeby skrócić czas pisania osobnych liter „н” i „ь”);
  • Ћћ – „ć” (serbskie);
  • Ќќ – podobno miękkie „k”, czytane czasem jako „ć” (macedońskie);
  • Ўў – „u” krótkie, czyli „ŭ” (białoruskie; podobne do angielskiego „w”);
  • Џџ – „dż” (serbsko-macedońskie; w wersji niedrukowanej wygląda jak 'и' z kreską pod spodem);

W językach niesłowiańskich (np. wypisanych wyżej) litery mają coraz to głupsze kształty i wymowę:

  • Әә – szwa (nie „szew” ani „e”; używana m.in. w abchaskim, kazachskim czy baszkirskim); oznacza samogłoskę między 'a' a 'e'
  • Ғғ – o dziwo, mimo iż pochodzi od „г”, czyta się ją jak francuskier[3] (kazachskie);
  • Җҗ – „dż” (tatarskie i kałmuckie);
  • Ӏ – tzw. pałoczka, praktycznie nie ma wartości fonetycznej; wygląda jak „I” i nie posiada formy małej litery (to po co ona tam jest?; czeczeńskie, inguskie, języki o nieludzkich nazwach itp.);
  • Ққ – takie-jakby „k” wyrzutowe albo „q” (abchaskie i kazachskie);
  • Ҝҝazerskie „g” (u nich „г” czyta się jak „q”);
  • Ңң – baszkirskie, kazachskie (sporo ten język ma dodatkowych liter), kirgiskie, kałmuckie „ng”[4];
  • Өө – kazachskie, mongolskie, buriackie (nie „burackie”!), jakuckie „ö” (jak niemieckie);
  • Үү – podobno „«u» proste” (jak niemieckie „ü”), ale prościej wymówić zwyczajne, polskie „u” (nie mylić z „y”);
  • Ұұ – kazachskie krótkie „u” (nie „y” z kreską ani symbol jena);
  • Ҳҳ – abchaskie, karakałpackie (o Jezu), chakaskie, jakieś tam jeszcze „ch”;
  • Һһ – kazachskie, tatarskie, kałmuckie i jakieś tam jeszcze „h” (małe wielkie „h”: Һ);
  • Ҹҹ – pewnie ta kreska nadaje dźwięczności głosce „cz”, skoro czyta się ją jak „dż” (azerskie).

W dawnej cyrylicy istniały też litery, które są dowodem, że cyrylica to bezczelna kalka alfabetu greckiego:

  • Ҁҁ – koppa, przechwycona z greki, oznaczała „q” (jak w staropolskim słowie „qrwa”);
  • Ѹѹ – dawne „u”; miało też kształt pionowej litery, gdzie „о” było na dole, a „у” na górze; ostatecznie została skrócona o „о”, żeby za dużo nie pisać (litera pochodzi od greckiego dwuznaku „ου”, który czyta się jak „u”);
  • Ѡѡomega, czyli „o” (bezczelne zerżnięcie z alfabetu greckiego);
  • Ѣѣ – jać; wymawia się, jak kto chce, np. „je”, „e”, „ja”…
  • Ѥѥ – stare „je”;
  • Ѧѧ – niby „ą”, a jednak „ę”, choć u ruskich oczywiście musiało być oryginalniej, bo „ja”…
  • Ѩѩ – „ję”;
  • Ѫѫ – „ą” (kto by na to wpadł?);
  • Ѭѭ – „ją”;
  • Ѯѯ – kolejna ściąga z greckiego; tym razem „ks”;
  • Ѱѱ – jw.; „ps”;
  • Ѳѳ – znowu greka; „t” szczękowe (czytane jak „th” w angielskim „think”);
  • Ѵѵ – iżyca (łatwo zapamiętać, bo kojarzy się z wyrazem „rzyć”, czyli „dupa” – w końcu skądś kształt tego znaku musiał się wziąć…), oznacza to samo co „ы”, ale tylko w słowach pochodzących z greki, tak dla ułatwienia nauki czytania u średniowiecznych wieśniaków… Hurraaaa!

Oczywiście istnieją także inne, mało zrozumiałe i całkowicie głupie litery mało znanych języków, jednak niewiele czcionek potrafi je odtworzyć.

W praktyce[edytuj • edytuj kod]

Powyższa ściąga przyda się do czytania w języku ukraińskim, który wbrew pozorom jest podobny do polskiego, a także w białoruskim (chyba jeszcze bardziej podobnym), serbskim, macedońskim czy nawet mongolskim oraz w innych mniej znanych językach. Po rosyjsku też sobie wprawdzie możesz poczytać, ale nic nie zrozumiesz, więc szkoda się męczyć.

Przydatność[edytuj • edytuj kod]

Uwielbiany przez pokemony, które odkryły wspaniałą aplikację „Tablica znaków” w folderze „Akcesoria/Narzędzia systemowe”. Wykorzystują podobne allograficznie literki cyrylicy do alfabetu łacińskiego nie zważając na ich realne odpowiedniki, np. do wpisywania swoich nazwisk na Naszej-klasie. Cyrylica pełni także funkcję rozweselającą: prawie każdy, kto zobaczy tekst napisany cyrylicą od razu idiotycznie się śmieje. W czasach II wojny światowej używana była jako szyfr, który po pakcie Ribbentrop-Mołotow miał służyć do zapisu języka niemieckiego, jednak nie udało się stworzyć najtrudniejszego kodu świata.

Spotykalność[edytuj • edytuj kod]

Słownik
Zobacz w słowniku:
grażdanka
  • Zapewne masz w domu jakiś solidny radziecki piekarnik, telewizor, radio, czy coś tam. Teraz idź i szpanuj! Podpisy pod przełącznikami nie stanowią już zagadki!
  • W amerykańskich filmach cyrylica pojawia się na wrogich torpedach czy przechwyconych wiadomościach. Ciekawe, dlaczego?
  • Jak przypadkiem studiujesz jakiś prymitywny język w rodzaju serbskiego, to znajomość cyrylicy przyda się całkiem całkiem.
  • Popularna wśród uczniów piszących na tablicy wyzwiska pod adresem nauczyciela. Uczniowie nie zważają na to, że nauczyciele w znakomitej większości znają cyrylicę.
  • Jako ciekawostkę można podać fakt, iż jeśli słowo cipka przeczytamy za pomocą znaków ukraińskiej cyrylicy, nabierze ono całkiem nowego znaczenia (sirka, czyli siarka), wyjaśniającego to i owo u ukraińskich prostytutek.

Zobacz też[edytuj • edytuj kod]

Przypisy

  1. U ruskich w pierwszej sylabie, chyba że jest akcentowana
  2. Ciekawostka: po ukraińsku i rosyjsku „Я” to pierwsza osoba liczby pojedynczej, czyli właśnie ja
  3. Właściwie to jest to takie samo dźwięczne ch, ale kto czyta przypisy...
  4. Ciekawostka: w alfabecie łacińskim istnieje litera „Ŋŋ” oznaczająca też „ng”; w cyrylicy są jeszcze dwie litery oznaczające „ng”: Ҥҥ (НГнг) i Ӈӈ („н” z takim haczykiem wychodzącym z prawej nogi)