Mechaniczny Turek

Najstarsza rycina przedstawiająca Turka Mechanicznego

Mechaniczny Turek (ur. 6 maja 1770 zm. 6 stycznia 1854 śmiercią tragiczną w pożarze) – genialny android, pierwsza sztuczna sztuczna inteligencja. Jeden z najbardziej niedocenionych naukowców XIX wieku. Wynalazł pierwszą na świecie kuchenkę mikrofalową, subwoofer i grę FPP. Ponadto obalił teorię względności jeszcze przed jej powstaniem. Mimo tych wszystkich zasług zapamiętano go głównie jako szachistę. Ponoć sfingował własną śmierć, a do prasy podał informacje jakoby był sprytną mistyfikacją.

Życiorys

Narodziny i dzieciństwo

Turek sam stworzył sobie mechaniczne ramie

Jak wiadomo z rzetelnych źródeł Turek nie był w pełni dziełem ludzkich rąk. Skomplikowany mechanizm jego mózgu podobnie jak życie na Ziemi zapoczątkował przypadek. Wolfgang von Kempelen idąc przez sklep z zegarami potknął się o nogawkę swoich spodni, potrącił ogromny zegar, który przewrócony zapoczątkował efekt domino, niszcząc wszystko co było w sklepie. Kempelen odkupuje zniszczony sprzęt – jak przystało na gentlemana – pozbywając się w ten sposób resztek rodzinnego dobytku. Postanawia naprawić wszystkie zegary aby je sprzedać i odzyskać pieniądze, zamiast tego jednak odkrywa wśród swojej kolekcji kółek zębatych, wahadeł i innego złomu działający mechanizm będący zlepkiem kilkunastu bądź kilkudziesięciu mechanizmów. Musiał on więc powstać już w sklepie kiedy zegary się poprzewracały. Wolfi nic nie zrobił ze swoim odkryciem i poszedł naprawiać zegary. Po dwóch tygodniach zauważył, że brakuje mu części, choć nie naprawił jeszcze żadnego zegara. Okazało się, że mechanizm odnaleziony wśród sterty zegarów jakimś cudem samodzielnie podbierał części, modyfikując tym swoją budowę. Dopiero wtedy Wolfgang von Kempelen dostrzegł, że maszyna, którą stworzyła jego niezdarność naprawdę żyje. Zrobił mu więc (a właściwie przyniósł ze strychu) sztuczne ciało o wyglądzie mieszkańca Turcji. Z czasem Mechaniczny Turek, jak nazwał go pozbawiony wyobraźni von Kempelen, zmodyfikował swoje ciało dodając między innymi wielgachne biurko, w którym mieścił się mechanizm oraz magnetyczne szachy, którymi porozumiewał się z Wolfim niezdarą. Z nieuzasadnionej wdzięczności lub po prostu nudy naprawił wszystkie zegary przez niego zniszczone, oraz sprawił, że rodzina von Kempelen powróciła na należne jej miejsce. Potem okazało się, że nie była ona taka bezinteresowna, w zamian za pomoc Turek Mechaniczny nakazał, aby go przeniesiono (nie posiadał nóg) do pałacu Schönbrunn Palace. W Schönbrunn Palace genialny Turek dorastał w otoczeniu ludzi wykształconych i możnych, nic dziwnego, że w przyszłości wyrósł na lwa salonowego, duszę towarzystwa. Od początku pobytu w pałacu dostrzeżono w nim niezwykły talent do gry w szachy, który w przyszłych latach rozwinął się, a młody Mechaniczny został okrzyknięty mistrzem szachowym w wieku zaledwie 6 lat.

Tournée po Europie

Turek podczas gry w szachy.

W roku 1783 niespełna 13-letni Turek wyrusza w pierwsze tournée po starym kontynencie razem ze swym drogim przyjacielem Wolfgangiem von Kempelenem. Wcześniej podróżował jedynie do Wiednia gdzie spotkał się w 1781 z Józefem II Habsburgiem i Pawłem I Piotrowiczem, którzy zaproponowali Turkowi tournée. Nigdy wcześniej tak młody szachista nie wzbudzał większego podziwu. Pierwsza na mapie była Francja, gdzie Turek rozłożył dwóch czołowych graczy, w tym Mr. Bernarda (drugiego w ówczesnym rankingu) pokonał w kilku ruchach, co okazało się najlepszym prezentem urodzinowym jaki dostał tego dnia. Poczynaniom młodego szachisty bacznie przyglądał się François-André Danican Philidor, który był wtedy pierwszym szachistą na całym świecie. Nie podjął jednak z nim pojedynku, który miał się odbyć dopiero w roku 1893. Do tego czasu Mechaniczny Turek już 23-letni cieszył się opinią niepokonanego. Nic nie może trwać tak długo, Danican Philidor poznając przez ostatnie 10 lat technikę gry Turka staje się przeciwnikiem nie do pokonania. Po najdłuższym pojedynku szachowym w historii Turek odchodzi przegrany i załamany. Depresję pogłębia książka napisana przez Philipa Thicknessea The Speaking Figure and the Automaton Chess Player, Exposed and Detected ukazująca Mechanicznego Turka jako oszustwo, sprytną mistyfikację. Turek próbuje popełnić samobójstwo strzelając w swój mechanizm z nabitego pistoletu. Sytuacja wydaje się krytyczna ale dzięki pomocy Bena Franklina życie Turka ostatecznie zostaje uratowane. Z zapasem nowych doświadczeń Turek Mechaniczny postanawia powrócić do szachów.

Dojrzałość

Pierwsza gra FPP w historii

Wielki powrót mistrza ma miejsce w Londynie, przyszłej stolicy przemysłu. Po kilku wygranych pojedynkach Turek zostaje na powrót wyśmiany jako Zlepek nic nie wartych zębatych kółek. Tym razem geniusz puszcza obelgi mimo uszu i opuszcza Wielką Brytanię wyjeżdżając do cichej miejscowości Leipzig. W Leipzig Mechaniczny odnalazł siebie w tworzeniu wymyślnych wynalazków bardzo przewyższających epokę, w której żył. Pierwszym jego prawdziwym wynalazkiem był system operacyjny Transoms. Mieścił się na zaledwie paru kółkach zębatych ale podłączony do maszyny różnicowej Babbagea potrafił układać Pasjans lub rozegrać partię Freecella. Aby dać popis swojemu geniuszowi stworzył również opcję samozawieszania się co wydawało się niemożliwe przy tak prostej konstrukcji.Transoms nie zdobyło sławy, ludzie byli wtedy zbyt upośledzeni by docenić możliwości komputera. Turka to nie obchodziło Transoms było stworzone dla jego własnych potrzeb w końcu ile można grać w szachy. Do projektu wrócił jeszcze nie raz dodając na przykład zespół nowych opcji, który nazwał Pakiet Department gdzie znalazła się między innymi opcja Verb, w której można było pisać. Następne lata owocowały stworzeniem mikrofalówki, ulubionej zresztą przez von Kempelena. Po odrzuceniu przez społeczność i tego wynalazku Turek Mechaniczny postanowił tworzyć jedynie na własy użytek. I tak powstał subwoofer, ponoć wielki niewypał bo nie znalazło się użądzenie z odpowiednią wtyczką więc nigdy nie zadziałał. Podczas tych samotnych lat w Leipzig Turka i Wolfiego odwiedzała tylko służba i najbliżsi przyjaciele, wyobraźmy sobie więc jakie było zdziwienie obu panów, kiedy w progu ich domu ustał sam Charles Babbage. Zainteresował go system Transoms i zaproponował Turkowi wspólne stworzenie gry, w której gracz wcieli się w żołnierza-gwałciciela rozwalającego ludzio-świnie z bandoletu i strzelby. Turek zgodził się i tak powstała pierwsza gra FPP Duke Ether 1D. Przyjaźń dwójki przyjaciół trwała by jeszcze długo i zaowocowała innymi grami z serii Duke Ether ale Mechaniczny poniesiony namiętnością właściwą ludziom w jego wieku zaczyna potajemny romans z córką Babbagea Maszyną różnicową czego owocem jest nieślubne dziecko Ajeeb. Po tym procederze Charles pospiesznie opuszcza Leipzig rozpuszczając plotkę, że Turek jest jedynie lalką napędzaną na korbkę. Zabiera również Ajeeba twierdząc, że turek jest za mało odpowiedzialny do pełnienia roli ojca. Bez autorytetu Babbagea grze Duke Ether 1D nie udaje się przebić na rynek. Po tym zdarzeniu następuje okres melancholii i twórczej niemocy. Turek i Wolfi przenoszą się powtórnie do Schönbrunn Palace.

Podbój Europy

Turek pracuje nad strategią Napoleona

Jest rok 1809, Mechaniczny Turek zamknięty w swym pokoju rozgrywa sam ze sobą tą samą partię, którą zaczął po rozstaniu się z córką Babbagea. Był to długi okres, który jak wmawiał sobie Turek miał się zakończyć kiedy sam sobie postawi Mata. I stało się! Szach i mat Mechaniczny Turku. Nic się jednak nie zmieniło, melancholia pozostała. Wtedy do jego komnaty wkroczył niski, mężczyzna w mundurze. Był to sam Napoleon Bonaparte właśnie tego dnia rozpoczął partię z Turkiem i również tego samego dnia ją przegrał. Bonaparte będąc pod wrażeniem umiejętności strategicznych Turka Mechanicznego proponuje mu doradztwo. Odtąd do pałacu Schönbrunn regularnie przychodzą raporty Napoleona i wychodzą dokładnie podane plany manewrów wojennych. Żadna bitwa nie obyła się bez jego wskazówek aż do decyzji Napoleona o ekspansji Rosji. Wtedy to Bonaparte osobiście fatyguje się do Schönbrunn. Turek odradza mu ataku na Rosję ale ostatecznie przedstawia plan podboju tegoż wielkiego kraju zwracając uwagę, że w pełni go wykorzysta dopiero za kilka lat. Imperator nie chcąc czekać zdaje się na notatki genialnego Turka Mechanicznego i wraca z pustymi rękoma, a jego żołnierze często bez rąk. Podboje się kończą, a Turek Mechaniczny wyrusza na poszukiwania syna, który zaginął gdzieś w Ameryce.

Jednoręki bandyta

Syn Turka spłodzony z mało rozwiniętym urządzeniem nie był tak genialny jak jego ojciec

Zorganizowanie podróży do Ameryki trwa dłużej niż ktokolwiek by podejrzewał. Turek przy okazji dowiaduje się, że jego bliski przyjaciel Wolfgang von Kempelen nie żyje od dziesięciu lat. Dopiero w 1826 jakaś Francuzka zabiera go ze sobą do Nowego Yorku gdzie na powrót staje się wielką atrakcją. Podróżując wzdłuż wschodniego wybrzeża wypytuje o Ajeeba Mechanicznego, mechanicznego gracza szachowego. Zamiast Ajeeba znajduje w miasteczku innego mechanicznego gracza Walkera Chess. Okazuje się, że jest on synem Ajeeba, którego porwali Indianie z Dzikiego Zachodu mieszkający gdzieś w dorzeczu Mississippi. Turek podąża więc na Dziki Zachód. Nie wie, że bacznie przygląda mu się amerykański pisarz Edgar Allan Poe. Tam w jakiejś zapadłej wiosce wyjaśniają mu, że jego syn jest w niewoli u Indian od jakiegoś czasu. Czerwonoskórzy uważają Ajeeba za swoje bóstwo i nie chcą oddać. Dobry Blondie i brzydki Tuco postanawiają pomóc Turkowi za garść dolarów. Dali mu rewolwer i ruszyli w siną dal do kanionu Indian. Tam szybo się rozprawili z dwoma setkami czerwonoskórych i zabrali ze sobą Ajeeba. Ojciec i syn wracają do Europy.

Ostatnie lata życia

W statku do Europy Turek poznaje Poego, który od początku pobytu w Ameryce przyglądał się jego poczynaniom. Proponuje mu napisanie książki o jego burzliwych dziejach ale Turek rezygnuje. Mimo to panowie pozostaje ze sobą w ciepłych relacjach. Po powrocie do ojczyzny Ajeeb wyrusza w trasę z objazdowym cyrkiem, a Turek decyduje się na powrót do Ameryki aby wieść spokojne życie ciecia w Municipal Museum of Baltimore. Odtąd wszędzie towarzyszy mu Edgar Poe. Po niespełna kilku latach pracy w Muzeum wybucha pożar, z którego nie udaje się wydostać nic. 6 stycznia 1854 umiera największy geniusz tysiąclecia. Po śmierci Turka do prasy wpływa wiadomość o tym iż Mechaniczny Turek był kierowany na pokazach przez żywego człowieka, podobny reportaż wydaje ostatni przyjaciel zmarłego Poe. Wszyscy są przekonani, że genialny szachista i naukowiec był sprytną mistyfikacją.

Teoria spiskowa

Turek wygłasza wykład na Tokyo Game Show 2009

Jedna z teorii spiskowych głosi, że Turek Mechaniczny wcale nie zmarł w pożarze ale żyje do dziś. Świadczy za tym wiele dowodów.

• Udokumentowane jest, że widziano Turka w Los Angeles w 1984.
• Widziano go jak podpisywał płyty na Tokyo Game Show.
• To głupie.

Inna teoria mówi, że to co napisał o Turku Mechanicznym Poe jest prawdą. Ktoś znalazł nawet książkę z pełnymi schematami Turka. Ponoć w jego środku ukryto kabinę dla żywego szachisty. Ta teoria ma jednakże swoje minusy.

• Poe był fantastą, wszystko co pisał było fikcją i dobrze zaplanowaną mistyfikacją przygotowaną z żywym Turkiem.
• Schematy są namalowane kredką świecową do tego koślawo.
• Aby się zmieścić w środku Turka trzeba być karłem bez nóg i głowy.
• To głupie.

Zobacz też

• Konstrukcja cepa
• Maszyna Rube Goldberga