Słownik:Śląsko-polski

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
Wersja z dnia 21:04, 27 wrz 2020 autorstwa Ostrzyciel (dyskusja • edycje) (dodano 2 linki do artykułu Słownik:Dywan)

A

  • abfal – odpadki,ściepki, resztki
  • abo – albo
  • afa – małpa, mina (dziwna mina twarzy)
  • aie, aże – aż
  • ajnfachowy – zwykły, kiepski
  • akuratny – dokładny
  • amajza – mrówka
  • ancla – pokoik, pomieszczenie
  • ancug – garnitur, ubranie
  • andrychta – szafka pod oknem
  • antryj – przedpokój
  • ańfart – brama, przejście między domami, wejście na podwórze
  • ańfach, ajnfach – tandeta, beznadzieja, ajnfachowy – tandetny
  • apluzina – pomarańcza
  • aprikołza – morela
  • apfelmus – przecier jabłkowy
  • apszisfajer – impreza pożegnalna (z różnych powodów)
  • apsztyfikant – zalotnik
  • arbajtać – pracować
  • arbajtanzug – ubranie robocze
  • asić sie – chwalić się
  • aszynbecher – popielniczka
  • asynterunek – pobór do wojska
  • ausgus – zlew
  • auslender – obcokrajowiec
  • autobana – autostrada

B

  • bachraty – gruby, puszysty
  • badyancug – strój kąpielowy
  • badyhołzy – kąpielówki
  • bajtel – chłopczyk
  • bal – piłka
  • bana – tramwaj
  • banhof – dworzec
  • bamber – rolnik
  • barzo – bardzo
  • batki – majtki
  • bajs, dej bajsa, bajsnyć – gryz/kęs, daj ugryźć, ugryźć
  • bajtel – dziecko
  • bojtlik – portmonetka
  • bek – płacz
  • bele – chociaż, żeby, tylko
  • bele jak – byle jak
  • bele kaj – gdziekolwiek
  • berga – duży kamień
  • bery – gadanie od rzeczy
  • biksa – puszka
  • binder – krawat
  • bir – piwo
  • bigel – wieszak
  • bigelbret – deska do prasowania
  • biglować – prasować pranie
  • blajsztift – ołówek
  • blank – całkiem, zupełnie
  • blumenkol – kalafior
  • bombon – cukierek
  • boroczek – biedaczek
  • bortsztajn – krawężnik
  • bratruła – piekarnik
  • bryle – okulary
  • brałzaoranżada jak również obecnie prysznic
  • briftasza – portfel
  • brzidok – jak ktoś je szpetny, brzydki
  • byfyj – kredens
  • bonclok – kamionkowy duży garnek
  • bratfana – brytfanka, patelnia
  • brecha – łom
  • bożo krowka – biedronka
  • byndala – pedał (część roweru)
  • byrna – żarówka
  • bydzie, bandzie, baje – będzie
  • bydzie loć – zanosi się na deszcz
  • biera cie – brać dziewczynę do łóżka
  • bormaszyna – wiertarka
  • biksa – puszka

C

  • cajtung – gazeta
  • cera – córka
  • chachor – łobuz
  • chrystus lacie – sandały
  • ciaplyta – błoto
  • ciepać – rzucać
  • ciorać – poniewierać
  • ciompol – smarkacz
  • cipka – kura, kurczak
  • ciul – chuj, o człowieku: głupek, idiota
  • ciulać – oszukiwać, bić
  • colsztok – metr stolarski
  • cug – pociąg, pęd powietrza w kominie, ciąg alkoholowy
  • cycenhalter – biustonosz
  • cyganić – kłamać
  • cygareta – papieros
  • cyferblat – tarcza zegarka
  • cześnia – czereśnia
  • cześnie – czereśnie

D

  • deka – koc
  • dyć – przecież
  • dziołcha – dziewczyna
  • dzióbka dej – całusa daj
  • dupić – zapieprzać
  • dupny – bardzo duży
  • dycki – przecież,zawsze
  • dymfer – garnek do pasteryzacji

E

  • egal – obojętnie
  • elwer – rzut karny, osoba bezrobotna
  • eli, eźli – czy
  • epa – torba (plastikowa)
  • eple – uszy
  • etrepleziemniaki (kartofle)

F

  • fajer – impreza
  • fajrant – koniec zmiany w pracy
  • familok – wielorodzinny ceglany dom pracowniczy( obecnie szumnie nazywany „kamienicą” przez goroli)
  • fanzolić – mówić głupoty
  • farorz – proboszcz
  • fater – ojciec
  • fejderbiksa – piórnik
  • fensterokno
  • fensterbret – parapet
  • fertig – gotowy, gotowe
  • ferzicha, fyrzich – brzoskwinia
  • fet – smalec, tłuszcz
  • filok – wieczne pióro
  • fisze – ryby
  • flynta – strzelba
  • fliza – kafelka
  • fojer – ogień
  • fojyra – ognisko
  • fojercojg – zapalniczka
  • fojerman – strażak
  • fojerwera – straż pożarna
  • forhangi – zasłony
  • frela, frelka – dziewczyna, narzeczona
  • friz – fryzura
  • frup – korek od butelki
  • fulać – gadać głupoty, kłamać
  • funs – wąs
  • furgać – latać
  • futermelok – rodzaj lukrowanego piernika
  • futrować – karmić
  • fuzekle – skarpety
  • fyrlać – mieszać

G

  • galert – galareta
  • galoty – spodnie
  • gardina – firana
  • gardinsztanga – karnisz
  • geburstag – urodziny
  • geld – pieniądze
  • geltag – wypłata
  • geldtasza – portfel
  • gelynder, gylynder – poręcz schodowa
  • gyszynk – prezent
  • gybis (gebis) – sztuczna szczęka
  • gipsdeka – sufit
  • gira – noga
  • gizd – łobuz, urwis (np. Ty giździe!)
  • glaca – łysina
  • glajzy – tory
  • gorol – nie-Ślonzok (obraźliwie dla gorola, tzn. nie-Ślonzoka)
  • gruba – kopalnia
  • gryfny – ładny
  • gŭucio/a – świnia
  • gulik – kratka ściekowa, szambo
  • guliktałcher – hydraulik
  • gupielok – głupek
  • gyburstag – urodziny
  • gynsi pympek – stokrotka
  • gynał – akurat, dobrze,dokładnie,zgadza się itp.
  • glizda – dżdżownica

H

  • habić – kraść
  • haja – awantura
  • hajcung – kaloryfer, ogrzewanie
  • haka – kilof
  • halba – pół litra wódki
  • hanys – rodowity Ślązak
  • harpun – przezwisko kobiety
  • hasie – popiół z węgla
  • hasiok – śmietnik
  • hazok – zając
  • haziel, hajziel, haźlik – ustęp, ubikacja na dworze
  • hica – gorąc
  • hadziaj – „czysty” Polak
  • hajer przodowy – górnik
  • hawerfloki – płatki owsiane
  • heksenszus – postrzał, rwa kulszowa
  • hareszt, hereszt – więzienie
  • hut – kapelusz
  • hołzyntregi, hołzyntregle – szelki

I

  • Indianer – Indianin
  • inakszi, inkszy; inszy – inny
  • ini – inni
  • ino – tylko (czasami mówione: yno)
  • istny – prawdziwy, właściwy, ów
  • isto – zapewne, chyba

J

  • ja – tak
  • jabcok, jabol – zwykłe, najtańsze wino
  • jakla – sweter zapinany na guziki, bluza
  • jakosik – jakoś
  • jankor – troska, zmartwienie
  • jegła – igła
  • jeno, jeny – tylko
  • Jeron – pieron
  • jezderkusie – okrzyk przestrachu
  • jeżyć – pieklić się
  • jo – ja
  • joch – ja, jam

K

  • kaj – gdzie
  • kaja – czapka
  • kajś – gdzieś
  • kałoń – głupek
  • kamela – wielbłąd
  • kanciaty – kwadratowy lub ogólnie przyjęty przymiotnik określający rzecz, która nie posiada obłych, miękkich kształtów
  • kapsa – kieszeń
  • kapuca – kaptur
  • kara – taczka
  • karlus – chłopak
  • kartofle – ziemniaki
  • kark – szyja
  • karnąć sie – przejechać się
  • kastrol – rondel
  • kesel – czajnik
  • keta – łańcuch
  • kibel – wiadro
  • kiszka – zsiadłe mleko
  • kiołzać – ślizgać
  • keloks – płatki śniadaniowe
  • kyjza – ser
  • klachać – plotkować
  • klopfsztanga – trzepak
  • klupać – pukać, stukać
  • knefel – guzik
  • knotel – supeł, węzeł
  • knut – gówno
  • kocher – kuchenka elektryczna
  • kołorower
  • kołkastla – węglarka
  • konsek – kawałek
  • kopruch – komar
  • korzynie – pieprz
  • krajzyga – piła tarczowa
  • krałza – słoik
  • krasikoń – koniczyna
  • krepel – pączek
  • krojc – krzyż
  • krojcok – osoba, której ojciec lub matka nie jest Ślązakiem
  • kromflek – obcas
  • kromka – piętka chleba
  • kronlojchter – żyrandol
  • krupniok – kaszanka
  • kryka – laska
  • kucać – kaszleć
  • kuklok – wizjer w drzwiach
  • kulok – okrągły klocek drewna
  • kyjznonć sie – pomylić się
  • kyjźlok – kamień rzeczny, otoczak

L

  • lak – lakier, farba
  • lacz – klapek
  • larmo – hałas
  • lauba – buda, wiata
  • leberwuszt – pasztetowa
  • lico – policzek
  • lojfer – chodnik (dywan)
  • lukaty – o kręconych włosach
  • luft – powietrze
  • luftmysza – nietoperz
  • lulać – sikać (oddawać mocz)
  • lulok – siusiorek
  • luki – loki
  • lipsta – narzeczona

L

  • lacie, lacze – kapcie
  • lata – poprzeczka
  • lipsta – dziewczyna (narzeczona)
  • lecykandy – oto tego kapke roz za kiedy (jedyne sensowne tłumaczenie tego słowa na język polski)
  • loncetla – pasek z informacją o wynagrodzeniu
  • lutnyć – przywalić, uderzyć

Ł

  • łechtać, połechtać – łaskotać, połaskotać /mom łechtaczki – mam łaskotki/
  • łonacyć – nie ma odpowiednika w j. polskim. W zależności od kontekstu i w połączeniu z przedrostkiem („wy–”, „za–”, „prze–”) może zastąpić dowolny czasownik. W języku polskim potocznym znaczy mniej więcej tyle co „tentegować”.
  • łon/łona/łono – on, ona ono
  • łon/łona/łono – podobnie jak łonaczyć nie oznacza nic konkretnego. Tylko końcówki wskazują na rodzaj jakiego użyto (tu: m, ż, n). Przeważnie używane w połączeniu z wskazaniem osoby lub rzeczy o którą nam chodzi (np. Podej mi łonę [ze wskazaniem np. na torbę]). W polszczyźnie odpowiednikiem mogłoby być połączenie „to” i „ten/ta” gdyby takie istniało.
  • łodmiynić – – zrobił jej(kobiecie)dziecko,„je łodmiynino”-jest w ciąży
  • łożarty – pijany
  • łożyrok – pijak

M

  • majs – kukurydza
  • mandle – migdały
  • mantel – płaszcz
  • maras – brud
  • maszkecić – zjeść coś słodkiego
  • maszkety – słodycze
  • mecha – określenie osoby nieporadnej
  • mieć ałabyć niespełna rozumu
  • mieć rułabyć flegmatykiem
  • modro kapusta – czerwona kapusta
  • moplik – motorower
  • mota – ćma
  • motyka – obraźliwie o kobiecie
  • majzel – przecinak
  • mamo, jo ni mom lustu – mamo, nie mam chęci
  • malancia, melancia kobieta lubiąca się stroić i robić wrażenie na facetach, lubiąca towarzystwo męskie,lubiąca się bawić
  • miech – worek
  • miedziowka – pieczarka (grzyb)
  • miesionczek – księżyc
  • muskla – mięsień
  • mostrich – musztarda
  • myjtermas – centymetr krawiecki

N

  • nazdać – nawymyślać (komuś)
  • nec – siatka
  • nikaj – nigdzie
  • nogawica – nogawka
  • nudle – makaron
  • nudelkula – wałek do ciasta
  • nupel – smoczek dziecięcy
  • nia – ona (przy czym słowo to odnosi sie nie do płci jako kobiety , ale raczej do rzeczy) np. dej nia( podaj to), na nia – na nią (odnosi sie zarówno do rzeczy jak do osoby)
  • nynać – spać

O

  • ojla – sowa, siniec pod okiem
  • okolnik – słupek w płocie
  • oma – babcia
  • opa – dziadek
  • ołberiba – kalarepa

P

  • pampoń – gospodarz, rolnik
  • panzer – czołg
  • panzerżaba – żółw
  • papióry – dokumenty
  • paplaty – pucołowaty
  • pajaty – niezdarny, zawalidroga, oferma (co z ciebie je za paja! ale z ciebie niezdara)
  • pajać sie – ociągać się (ale się pajosz – ale się ociągasz)
  • pazur – paznokieć
  • Pitej! – Uciekaj!
  • piźniynty – stuknięty
  • piznyć – uderzyć (np. piznyć się – uderzyć się)
  • plaskaty – płaski
  • pociep – usuń, anuluj
  • podciep – podrzutek (np. Ty podciepie pieruński!)
  • po leku – powoli, pomału
  • popiluj – pośpiesz się
  • pora – kilka, para
  • potek, potka – chrzestny, chrzestna
  • Pra – prawda
  • Przaja ci – kocham cie
  • psińco – nic
  • pulok – penis
  • pultok, pultoń – indyk
  • pyrol, pyrlik – wielki młot
  • pukel – garb
  • pódź (poć) – chodź
  • pukeltaszatornister
  • putnia – skrzynka
  • piykny – ładny
  • puty – indyki

R

  • radiska – rzodkiewka
  • rajtarować – jeździć konno
  • rechtor – nauczyciel
  • rewiyr – zwolnienie lekarskie, popularne L4
  • rożnyć – zapalić światło
  • ruby – gruby
  • ruchna cie – stosunek seksualny
  • rychtować – szykować
  • rycka – taboret
  • ryma – katar
  • rzić – dupa
  • rzykać – modlić się
  • ryl – szpadel, górnik
  • rychtyk – naprawdę, racja

S

  • sam – tu, tutaj
  • seblykać się – rozbierać się
  • sebuwać – zdejmować buty
  • sipi – mży
  • skiż, skuli – z powodu
  • smolić fleki – gadać głupoty
  • spodnioki – kalesony
  • szusblech – błotnik od roweru
  • starzik, starka – dziadek, babcia
  • stracić – zgubić
  • synek – chłopak
  • syr do krocioser żółty
  • syr – twaróg
  • szałot – sałatka
  • szczewiki – buty
  • szczyrkać – określenie odgłosu wydawanego np. przez grzechotki
  • szczyrkofka – rzeczownik: grzechotka, lub użyty jako przymiotnik „mosz pysk jak szczyrkofka” określający brzydotę.
  • szczyrbaty – bez zębów
  • szipa – szufla do zmiotki
  • szkloki – landrynki
  • szklonka – szklanka
  • szkrobać – drapać, swędzieć
  • szlagcojg – perkusja
  • szlajfka – wstążka
  • szlips – krawat
  • szmaterlok – motylek
  • sznelcug – pociąg pośpieszny
  • sznita – kromka
  • sznupać – szukać lub wciągać tabakę
  • sznuptychlachusteczka do nosa
  • szola – winda na kopalni
  • szolka – filiżanka
  • szpajzykamer – spiżarnia
  • szpil – gra, mecz
  • szplotka(-ki) – sznurówka(-ki) lub sznorofka (-ki)
  • szporować – oszczędzać
  • szrank – szafa
  • szrałbsztok – imadło
  • sztrachecle – zapałki
  • sztrasbanka – tramwaj
  • sztrom – prąd
  • sztrykować – robić na drutach
  • szupy – łupież, strupek, skorupki np. z jajek. orzechów (l.poj. szupa)
  • szychta – zmiana w pracy
  • szynk – bar z piwem
  • szulmajsterwoźny w szkole
  • sztygar/sztajger – kierownik (na kopalni)
  • szac – narzeczony
  • szwarny – piękny, urodziwy
  • sztalbyszta – szczotka druciana

Ś

  • ślagzana – bita śmietana
  • ślimok, ślimtrok – mazgaj
  • ślyp, ślypia – oko, oczy
  • śtraśbana – tramwaj
  • świyntojanki – czerwona porzeczka

T

  • tasza, tasia – torebka
  • taszlampa – latarka
  • tepichdywan
  • tinta – atrament
  • tusti, tłuścioch – otyły
  • toć – przecież
  • tomata – pomidor
  • topek – nocnik
  • tukej – tutaj
  • tyj – herbata
  • tyknyć – dotknąć
  • taszyntuch – chusteczka do nosa
  • tisztuch – obrus
  • tusti chop – gruby mężczyzna
  • tytka – mała torebka papierowa
  • tytlić – korcić, kusić

U

  • udzik – udko
  • ujek – wujek
  • umasta – okrasa, omasta
  • umazany – ubrudzony
  • uocyjon – ocean
  • uorkjystra – orkiestra
  • ustoń – zaprzestań
  • uślimtany – zapłakany
  • uwarzyć – ugotować
  • uzdo – spodobało
  • użonlić – użądlić

W

  • wycabrować ausgus – odetkać zlew
  • wyciep to do hasioka – Wyrzuć to do kosza na śmieci.
  • wadzić się – kłócić się
  • warzyć – gotować
  • westa – kamizelka
  • wela – fryzura/welon
  • weta – zakład (haz.)
  • wic – dowcip
  • wichajster – narzędzie, kTórego nazwy nie możemy sobie akurat przypomnieć (dej mi tyn wichajster; tu: podaj mi śrubokręt)
  • wiela – ile
  • wieprzki – agrest
  • wija – awantura
  • winkel – kąt, zakręt, narożnik
  • woniać – wąchać / pachnieć
  • wulc – hotel robotniczy , obecnie również zaniedbany człowiek
  • wuszt – kiełbasa
  • werksztela – warsztat
  • wieczerzyćjeść kolacje

Z

  • zajfa – mydło
  • zaś – zaraz, znowu
  • zawrzić – zamknąć
  • zaszlachtować – dokonać uboju, zabić
  • zelter – woda gazowana
  • zicherka – agrafka
  • zista – babka (ciasto)
  • zlyknoć se – przestraszyć się
  • zmaścić – zepsuć
  • zokel – lamperia
  • zolety/zolyty – randka
  • zymft – musztarda
  • zydel – taboret, ryczka
  • zol – podłoga, ziemia, posadzka
  • zola – podeszwa
  • zoki – skarpetki
  • zonybrele – okulary przeciwsłoneczne
  • zowitka – panna z dzieckiem
  • zygroda – ogród
  • zygrodka – ogródek
  • zmazani – brudni
  • zic, zicek – siodło, siodełko

Ż

  • żadny/żadno/być żadnym – brzydal/brzydka kobieta/być brzydkim
  • żadło – lustro
  • żeleźniok – okrągły piecyk żelazny
  • żgoć – kłuć
  • żymlok – bułczanka
  • żymła – bułka
  • żynąć – gnać, pędzić
  • żigać – wymiotować

Powiedzenia

  • Fulosz farmazony – opowiadasz głupoty
  • Na dekiel ci piere – uderza ci do głowy
  • Jabcok dupa i larma kupa – wino, kobieta i śpiew
  • Łon mie durś napasztuje – On mi się ciągle naprzykrza.
  • Frela jo ci fest przaja – Dziewczyno[1] baaardzo cię lubię.
  • W antryju na byfyju stoi szolka pełno tyju – W przedpokoju na kredensie stoi filiżanka herbaty.
  • Wejrzij na cajtmaszin, kero je godzina – Sprawdź na zegarku, która godzina.
  • Wejrzij no jaki momy cajt – Zobacz, która godzina.
  • Wiela je godzin? – Która jest godzina?
  • Wyciep to do hasioka. – Wyrzuć to do kosza na śmieci.
  • Jak ciulać to my, a nie nos. – Jak oszukiwać to my, a nie nas.
  • Kaj jo je, kaj je moje koło i kaj som moje szczewiki?? – A gdzież to podziałem się ja, mój rower i moje buty?
  • Kogo nima, tyn pojodł. – Punktualność – dobra cecha.
  • Chrobok w choszczach skrziczy kole familoków – W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie.
  • Kaj my som jak my ni som kaj my byli ? – Gdzie jesteśmy jak nie jesteśmy gdzie byliśmy?
  • Gówno widza.Nic nie widać.
  • Wyje Cug – Pociąg gwiżdże.
  • Jo jes jo, tyś jes ty. Fto jes gupszi jo czy ty? – Ja jestem ja, ty jesteś ty. Kto jest głupszy ja czy ty?
  • Na banhofie pizło dwie – Na dworcu wybiło drugą godzinę.

Przypisy

  1. Takie imię, raczej rzadko używane.