Tekst źródłowy strony Język szwedzki

'''Język szwedzki''', '''svenska språk''' – jeden z tych dziwnych języków, którym mówi się nie tylko w kraju, z którego nazwą się kojarzy, ale i w niektórych innych, takich jak [[Finlandia]] a, jak chcą niektórzy, nawet [[Norwegia]], gdyż język szwedzki do tego stopnia przypomina [[język norweski|norweski]], że czasem nie da się ich odróżnić. Wśród znanych osobistości władających szwedzkim są m. in. Waltteri Bottas (oczywiście Fin), Pippi Långstrump i cała banda dzieci z Bullerbyn. 

== Geografia ==
[[Plik:Pois_pakkoruotsi.svg|250px|thumb|Walka z językiem szwedzkim w Finlandii]]
Szwedzki ma to do siebie, że brzmi inaczej w zależności od miejsca, w którym się nim mówi (coś tak jak angielski, tylko odległości są mniejsze). I tak inaczej brzmi w Sztokholmie, jeszcze inaczej na Wyspach Alandzkich, a już wersja fińska jest zupełnie niepodobna do żadnej innej i stanowi mieszankę akcentu Lapończyków, reniferów, Finów po litrze wódki i kogoś jeszcze, ale na pewno nie Szwedów. Zresztą w Finlandii szwedzki jest zwalczany przez większość fińską, <del>która ma go głęboko w odbycie</del> nie chce się go uczyć i uważa za zawracanie głowy. 

== Gramatyka i wymowa ==
Z innych języków germańskich (nie licząc oczywiście skandynawskich) szwedzki jest najbardziej podobny do [[język niemiecki|niemieckiego]], jednak jeśli powiedz to Szwedowi prosto w oczy, gotów jest cię udusić i powiedzieć ''djävle fitta'' (nie wiemy, co gorsze). 

=== Gramatyka ===
[[File:Slapende kinderen.jpg|250px|thumb|Dobrze się domyśliłeś. ''De satt och sov'' – oni siedzieli i spali]]
Z rzeczy gramatycznych najciekawszy i unikalny w skali światowej jest czas znany jako Present / Past Continuous – teraźniejszy (albo przeszły) ciągły. Co robi Szwed, by powiedzieć, że rzecz dzieje się w tej chwili? No, jak myślicie? Oczywiście szuka drugiego czasownika, takiego bardziej statycznego, po przecież jak człowiek np. gada przez telefon to z reguły znajduje się w jakimś stanie, niekoniecznie po alkoholu. Zdziwieni? W praktyce wygląda to tak: 
* ''Han sitter och pluggar'' – on się w tej chwili uczy (dosłownie: siedzi i się uczy)
* ''Han står och pratar på telefon'' – on właśnie rozmawia przez telefon (dosłownie: on stoi i rozmawia przez telefon)
* ''De lag och sov'' – oni właśnie spali (dosłownie: oni leżeli i spali, śpiących na stojąco w takim przypadku się pomija).  
Problemem są czynności w ruchu. Ale i to Szwedzi umieją obejść:
* ''Vi är och handlar mat'' – w tej chwili robimy zakupy spożywcze (dosłownie: jesteśmy i kupujemy jedzenie). 
* ''Hon haller på och tvättar tallrikar'' – ona jedzie z tym koksem i zmywa talerze. 

=== Prozodia ===
[[File:Sv-sjuksköterska.ogg|left|thumb|Szwedzki chrząszcz w trzcinie]]
Nieważne, że nie wiesz, co to są prozodia. Kiedyś się dowiesz... Mimo że szwedzki jest pokrewny językowi niemieckiemu, statystyczny Szwed nie brzmi jak Helga pod jednostką wojskową. Gorzej, Szwedzi mówiąc śpiewają – no, prawie śpiewają. Język szwedzki jest tak zwanym językiem tonicznym (podobnie jak np. chiński), to znaczy znaczenie wyrazu zależy od tego, z jakim akcentem muzycznym (melodią) jest wypowiedziany i na jakiej wysokości. To stosunkowo mało śmieszne a raczej dość zawiłe, zatem wyjątkowo (żeby mi to było ostatni raz) zainteresowanych odsyłamy do Wikipedii. Przy okazji wydało się, dlaczego ABBA tak ładnie śpiewa.  Mało jest w języku szwedzkim dźwięków nie do wymówienia, ale kilka się znajdzie. Radzimy zwracać uwagę na wyrazy zaczynające się od ''sj''– i ''sk''–.

== Jak odróżnić szwedzki od innych języków skandynawskich ==
[[File:ABBA - TopPop 1974 5.png|250px|thumb|Oni opanowali język szwedzki do perfekcji]]
W piśmie łatwo. Jest a z kółkiem (å) i umlauty (ä i ö) – zestaw unikalny w skali światowej. Gorzej z językiem mówionym, bo odróżnić go od norweskiego niepodobna, zwłaszcza kiedy mówiący jest po alkoholu, co w przypadku Szwedów i Norwegów jest nagminne. No może po roku mieszkania w Sztokholmie ci się to uda. Natomiast od duńskiego odróżnić go łatwo – samogłoski brzmią jak samogłoski a spółgłoski jak spółgłoski, jest śpiewny, niebełkotliwy i, jeśli znasz niemiecki, czasem idzie coś zrozumieć. 

== Mini słowniczek ==
* ''God morgon'' (wym. /gumorron/) – dzień dobry
* ''Djupa'' – głębokie
* ''Hej!'' – cześć!
* ''Hej då!'' – papa!
* ''Helvete!'' – cholera
* ''Tack'' (wym. tak) – dziękuję
* ''Tack'' – proszę (kiedy prosimy o coś)
* ''Varsågod'' (czytaj warszagud) – to nie jest pochwała naszej stolicy a uprzejme "proszę" (kiedy coś komuś dajemy)
* ''ö'' – wyspa. Liczba mnoga ''öar'' a w formie określonej ''öarna''
* ''Salam alejkum'' - pozdrowienie, w wielu szwedzkich obszarach popularniejsze od ''God morgon''

{{języki}}
{{Nordyckie}}
[[Kategoria:Języki świata]]