Edytujesz „Surżyk”
Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Ta edycja może zostać anulowana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.
| Aktualna wersja | Twój tekst | ||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Surżyk (ukr. суржик, od суржик – „chleb lub mąka z mieszanki różnych rodzajów ziarna”) – byt językowy w ramach języka ukraińskiego, cechujący się wpływami języka rosyjskiego, rozpowszechniony w dużej części terytorium Ukrainy oraz w Mołdawii (Naddniestrze). W sąsiadujących z Ukrainą regionach Rosji (obwód woroneski, rostowski, kraj krasnodarski) zrusyfikowana wersja miejscowych ukraińskich dialektów stepowych nazywana jest „bałaczką”[1]. |
|||
'''Surżyk''' ([[Język ukraiński|ukr.]] i [[Język rosyjski|ros.]] ''суржик'') – początkowo mowa wiejskich Ukraińców, z czasem rozpowszechniona na całym obszarze kraju, będąca mieszanką [[język rosyjski|rosyjskiego]] i [[Język ukraiński|ukraińskiego]] (który sam w sobie jest mieszanką rosyjskiego i polskiego, co powoduje, że surżyk to w 2/3 rosyjski i w 1/3 polski). Powstał ponieważ ukraińscy wieśniacy nie znali dobrze ani ukraińskiego, ani rosyjskiego, więc wymieszali znane sobie słowa z obu języków. Jako, że każdy miał inny zasób słownictwa, surżyki różnią się od siebie. O dziwo jednak, posługując się surżykiem, możesz zrozumieć każdy inny surżyk, nawet jeżeli oba różnią się od siebie jak czeski od węgierskiego. Z kolei jeżeli nie znasz surżyka, to za [[Chiny]] ludowe i [[Korea Północna|Koreę Północną]] nie zrozumiesz żadnego, choćbyś nawet biegle znał ukraiński i rosyjski. Surżyk może przybierać różne formy. Może to być używanie rosyjskich wyrazów, dostosowując je do ukraińskiego, np. получати od ros. получать zamiast ukr. отримувати lub stosowanie ukraińskich wyrazów w niewłaściwym kontekście. Czasami jest to mieszanie rosyjskiej gramatyki z ukraińskimi słowami lub odwrotnie albo mieszanie obu języków w równym stopniu. |
|||
Ukraińska filolog Łesia Stawycka uważa, że surżyk jest językiem miasta, które przestało być ukraińskie, ale nie stało się do końca rosyjskim. Badaczka podkreśla, że już w połowie XIX wieku język Kijowa wyrównał się, dostosował się do języka rosyjskiego, ale ostatecznie nie stał się rosyjskim – jednak język ukraiński został prawie całkowicie wyparty [z Kijowa], stając się cechą wsi. |
|||
Przy tym badaczka podkreśla, że surżyk nie jest zjawiskiem stricte miejskim. Wiejska biografia surżyka jest bardziej wyszukana i nadal jest pisana do naszych czasów. Ukraińskojęzycznej wioski do XIX wieku nie dotknęła fala totalnej rusyfikacji, dlatego że carska Rosja nie dbała o szerzenie jakiejkolwiek kultury, w tym rosyjskiej, wśród szerokich mas ludu. Ale rozwój kapitalizmu prędzej czy później wpłynął też na wiejskie gwary[2]. |
|||
Białoruska wersja surżyka (mieszanka białoruskiego z rosyjskim) nazywana jest '''trasianką''' (''трасянка'') i jest na Białorusi równie powszechna, jak surżyk na Ukrainie albo i bardziej – używa jej nawet sam [[Aleksander Łukaszenka|Władca]]. |
|||
{{stub|jez}} |
{{stub|jez}} |
||
[[Kategoria:Języki słowiańskie]] |
[[Kategoria:Języki słowiańskie]] |
||
1 Сергей Пикулин, На Кубани пытаются возродить балачку, НТВ [dostęp 2018-02-16] (ros.). |
|||
2 Łesia Stawycka, Пројекат Растко: Леся Ставицька: Блудний суржик. Міф, мова, стіль, www.rastko.rs [dostęp 2018-02-16] (ukr.). |
|||
