Słownik:Śląsko-polski
Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
Powiedzenia
- My tu zalewaju, wsiewo haroszewo! – My se tu chlejemy, mocno daje!
- Łon mie durś napasztuje – on mi się ciągle naprzykrza
- W antryju na byfyju stoi szolka tyju – w przedpokoju na kredensie stoi szklanka herbaty.
- Wejrzij na cajtmaszin, kero je godzina – sprawdź, która godzina
- Wejrzij no jaki momy cajt – zobacz, która godzina
- Wyciep to do hasioka. – Wyrzuć to do kosza na śmieci.
- Jak ciulać to my, a nie nos. – Najpierw dbaj o siebie, potem o innych.
- Kaj jo je, kaj je moje koło i kaj som moje strzewiki?? – A gdzież to podziałem się ja, mój rower i moje buty?
- Kogo nima, ten pojodł. – Punktualność – dobra cecha.
Powiedzonka grzecznościowe (używaj jak najczęściej!)
- Zarozki ci przilutuja! – Miło mi cię widzieć
- Ty pieroński chapolu.. – Szanowny Panie...
- Jeronie! Jakiś ty je żodny! – O jej! Ale ślicznie wyglądasz!
- Kajś ty ta franca znalos? Na hasioku? – Gdzie spotkałeś tak niezwykłą dziewczynę? W swoim mieście?
- Raus pieroński giździe! – Dzień dobry
- Pizło ci w dekel? – Czy wszystko w porządku?
A
- ancug – garnitur
- apluzina – pomarańcza
- apszisfajer – impreza pożegnalna (z różnych powodów)
- apsztyfikant – zalotnik
- arbajtać – pracować
- aszynbecher – popielniczka
- andrychta – szafka pod oknem
- abfal – ściepki, resztki
- afa – małpa
- akuratny – dokładny
- amajz – mrówka
- antryj – przedpokój
- ańfart – brama, przejście między domami, wejście na podwórze
B
- bachraty – gruby, puszysty
- bal – piłka
- bana – tramwaj
- banhof – dworzec
- bamber – rolnik
- batki – spodenki
- bydzie loć – zanosi się na deszcz
- bajs, dej bajsa, bajsnonć – gryz/kęs, daj ugryźć, ugryźć
- bele kaj – gdziekolwiek
- biksa – puszka
- bir – piwo
- blajsztift – ołówek
- blank – całkiem
- bombon – cukierek
- borsztajn – krawężnik
- bryle – okulary
- brałza – oranżada
- brzidok – jak ktoś je szpetny, brzydki
- byfyj – kredens
- berga – kamień z kopalni przy węglu
- bonclok – kamionkowy duży garnek
- bratruła – piekarnik
- brecha – łom
- bożo krówka – biedronka
- byrna – żarówka
- bojla - guz
C
- cajtung – gazeta
- cera – córka
- chachor – łobuz
- ciaplyta – błoto
- ciepać – rzucać
- colsztog – metr stolarski
- cug – pociąg, pęd powietrza w kominie
- cześnia – czereśnia
- ciulać – oszukiwać lub bić – np.szwagra
- cug – tj jak się przewlekle pije i pije i pije
- cyganić – kłamać
- cygareta – papieros
D
- deka – koc
- dyć – przecież
- dziołcha – dziewczyna
- dzióbka dej – całusa daj
- dupać – zapieprzać
E
- elwer – rzut karny, osoba bezrobotna
- epa – torba (plastikowa)
F
- fajer – impreza
- fajrant – koniec zmiany w pracy
- familok – wielorodzinny ceglany dom pracowniczy
- fanzolić – mówić głupoty
- farorz – proboszcz
- fater – ojciec
- fejderbiksa – piórnik
- filok – długopis
- fisze – ryby
- fojer – ogień
- fojera – ognisko
- fojercog – zapalniczka
- fojerwera – straż pożarna
- forhangi – zasłony
- frela, frelka – dziewczyna, narzeczona
- frup – korek od butelki
- fulać – kłamać
- furgać – latać
- fuzekle – skarpety
- fuzeltregle – szelki
- fynsterbret – parapet
- fyrlać – mieszać
G
- galert – galareta
- galoty – spodnie
- gardina – firana
- gardinsztanga – karnisz
- geburstag – urodziny
- gelt – wypłata
- geltag – wypłata
- geltasza – portfel
- gelynder – poręcz schodowa
- geszenk – prezent
- gibis – sztuczna szczęka
- gipsdeka – sufit
- gira – noga
- gizd – łobuz, urwis (np. Ty giździe!)
- glaca – łysina
- glajzy – tory
- gorol – nie-Ślonzok
- gruba – kopalnia
- gryfny – ładny
- gulik – kratka ściekowa
- gupielok – głupek
H
- habić – kraść
- haja – awantura
- hajcung – kaloryfer
- halba – pół litra wódki
- hanys – Ślązak
- hasie – popiół z węgla
- hasiok – śmietnik/gnojowisko
- hazok – zając
- hica – gorąc
- hadziaj – „czysty” Polak
- hajer przodowy – górnik
I
- ino – tylko (czasami mówione: yno)
J
- ja – tak
- jo – ja
- jakla – sweter zapinany na guziki
- Jeron – pieron
K
- kaj – gdzie
- kaja – czapka
- kałoń – głupek
- kapsa – kieszeń
- kapuca – kaptur
- kara – taczka
- karlus – chłopak
- karnyć sie – przejechać się
- keta – łańcuch
- kejza – ser
- klachać – plotkować
- klopsztanga – trzepak
- klupać – pukać, stukać
- knefel – guzik
- koło – rower
- kołkastla – węglarka
- konsek – kawałek
- kopruch – komar
- krajzyga – piła tarczowa
- krałza – słoik
- krepel – pączek
- kromlojter – żyrandol
- kromflek – obcas
- kryka – laska
- kuckać – kaszleć
- kuklok – wizjer w drzwiach
- krupniok – kaszanka
- kulok – okrągły klocek drewna
- kyjznonć sie – pomylić sie
- kesel – czajnik
L
- larmo – hałas
- leberwoszt – pasztet
- lukaty – o kręconych włosach
- luft – powietrze
- luki – loki
Ł
- łonaczyć – nie ma odpowiednika w j. polskim. W zależności od kontekstu i w połączeniu z przedrostkiem („wy–”, „za–”, „prze–”) może zastąpić dowolny czasownik. W języku polskim potocznym znaczy mniej więcej tyle co "tentegować".
- łon/łona/łono – podobnie jak łonaczyć nie oznacza nic konkretnego. Tylko końcówki wskazują na rodzaj jakiego użyto (tu: m, ż, n). Przeważnie używane w połączeniu z wskazaniem osoby lub rzeczy o którą nam chodzi (np. Podej mi łona [ze wskazaniem np. na torbę]). W polszczyźnie odpowiednikiem mogłoby być połączenie "to" i "ten/ta" gdyby takie istniało.
- 'łodmiynić"-zrobił jej(kobiecie)dziecko,"je łodmiynino"-jest w ciąży
M
- majs – kukurydza
- mantel – płaszcz
- maras – brud
- maszkiecić – zjeść coś słodkiego
- mieć ała – być niespełna rozumu
- mieć ruła – być flegmatykiem
- moplik – motorower
- motyka – obraźliwie o kobiecie
- majzel – przecinak
- mamo, jo ni mom lustu – mamo, nie mam chęci
- malancia-kobieta lubiąca się stroić i robić wrażenie na facetach, lubiąca towarzystwo męskie,lubiąca się bawić
L
- lipsta – dziewczyna (narzyczona)
- lecykandy – oto tego kapke roz za kiedy (jedyne sensowne tłumaczenie tego słowa na język polski)
- lutnąć – przywalić, uderzyć
- myjtermas – centymetr krawiecki
N
- nazdać – nawymyślać (komuś)
- nec – siatka
- nikaj – nigdzie
- nudle – makaron
- nudelkula – wałek do ciasta
- nupel – smoczek dziecięcy
O
- ojla – sowa
- oma – babcia
- opa – dziadek
- ołberiba – kalarepa
- ożarty – pijany
- ożyrok – pijak
P
- paplaty – pucołowaty
- Pitej! – Uciekaj!
- piźniynty – stuknięty
- plaskaty – płaski
- podciep – podrzutek (np. Ty podciepie pieruński!)
- po leku – powoli, pomału
- pora – kilka, para
- Pra – prawda (Tak, to prawda.)
- Przaja ci – kocham cie
- psińco – nic
- pulok – penis
- pultok – indyk
- pyrol – młotek (duży)
- pukel – garb
- puć – chodź
- pukeltasza – plecak
R
- rewiyr – zwolnienie lekarskie, popularne L4
- ruby – gruby
- rychtować – szykować
- ryczka – taboret
- ryma – katar
- rzić – dupa
- rzykać – modlić się
- ryl – górnik
- rychtyk – naprawdę, racja
S
- sam – tu, tutaj
- seblykać się – rozbierać się
- sipi – mży
- skiż, skuli – z powodu
- smolić fleki – gadać głupoty
- stracić – zgubić
- synek – chłopak
- szac – narzeczony
- szczewiki – buty
- szipa – szufla do zmiotki
- szklonka – szklanka
- szkrobać – drapać
- szlajfka – wstążka
- szmaterlok – motylek (również sklep z używaną odzieżą)
- sznelcug – pociąg pośpieszny
- sznupać – szukać
- sznuptychla – chusteczka do nosa
- szola – winda na kopalni
- szolka – filiżanka
- szpil – gra, mecz
- szplatka(-ki) – sznurówka(-ki)
- szrank – szafa
- sztrachecle – zapałki
- sztrom – prąd
- szupy – łupież
- szychta – zmiana w pracy
- szynk – bar z piwem
- szulmajster – woźny w szkole
- sztygar/sztajger – kierownik (na kopalni)
- szusblech – błotnik z gowera
T
- tasza, tasia – torebka
- tinta – atrament
- toć – przecież
- tomata – pomidor
- topek – nocnik
- tyj – herbata
- tyknyć – dotknąć
U
- ujek – wujek
- uślimtany – zapłakany
W
- Wycabrować ausgus – odetkać zlew
- Wyciep to do hasioka. – Wyrzuć to do kosza na śmieci.
- wadzić się – kłócić się
- warzyć – gotować
- westa – kamizelka
- wela – fryzura/welon
- weta – zakład (haz.)
- wiela – ile
- wieprzki – agrest
- wija – awantura
- winkel– zakręt
- woniać – wąchać
- wulc – mieszkaniec hotelu robotniczego
- wuszt – kiełbasa
Z
- zawrzyj żech fynster – zamknij okno
- zdrzadło – lustro
- zelter – woda gazowana
- zicherka – agrafka
- zmaścić – zepsuć
- zokel – lamperia
- zolety/zolyty – randka
- zymft – musztarda
- zydel – taboret, ryczka
- zol – podłoga, ziemia, posadzka
- zola – podeszwa
- zoki – skarpetki
Ż
- żymła – bułka
- żadny/żadno/być żadnym – brzydal/brzydka kobieta/być brzydkim