Świnia domowa
Świnia domowa – domowa odmiana dzikiej lochy, odpowiedzialna za pandemię grypy. Często atakuje małpy, które są przyczyną zanieczyszczeń środowiska w Rosji.
Przygotowanie
W celu jej oswojenia należy posiadać łopatę, sznurek (tzw. szpagat) oraz kogoś do pomocy. Tak przygotowaną świnię można rozpołowić, poćwiartować, poósemkować, poszesnastkować, a nawet potrzydziestkodwójkować.
Rangi świniaków
Nena Salceson "Grubella" - najsłynniejsza świnia w Polsce. Przyczyniła się do popularyzacji salcesonu w Europie oraz wzrostu sprzedaży produktów z nieprzyzwoicie wysoką zawartoścą tłuszczu.
Świnia domowa (Sus scrofa f. domestica) – zwierzę hodowlane udomowione między VII a VI w. p.n.e. Dostarcza hodowcom mięsa, tłuszczu, skóry, podrobów, szczeciny.
Jest ssakiem z rzędu parzystokopytnych, rodziny świniowatych.
Spis treści [ukryj] 1 Udomowienie 2 Nazewnictwo zootechniczne poszczególnych grup trzody chlewnej 3 Zootechniczna terminologia części ciała 4 Anatomia i biologia świni 5 Rasy świń w Polsce 6 Zagraniczne rasy 7 Przypisy 8 Zobacz też
Udomowienie [edytuj]
Świnia domowa pochodzi od dzika, którego udomowienie nastąpiło przed ok. 7 tys. lat[1] w Azji, a następnie w Europie.
Za przodków świń uważa się podgatunki dzika europejskiego (Sus scrofa): Sus scrofa scrofa, który występował w Europie i północnej Afryce oraz azjatyckich Sus scrofa cristatus i Sus scrofa vittatus. Archeolodzy z Durham University w Wielkiej Brytanii twierdzą, że pierwsze świnie przywędrowały do Europy ze Środkowego Wschodu wraz z rolnikami z epoki kamiennej, 6800-4000 lat temu, a dopiero po ich przybyciu rozpoczął się proces udomowiania dzika.
W stosunkowo długim procesie udomowienia, a później uszlachetniania zasadniczo zmienił się pokrój świń. Współczesna świnia zdecydowanie różni się proporcjami ciała w stosunku do dzikich przodków czy nawet do ras prymitywnych. Po pewnym czasie zwierzęta te przystosowały się do warunków bytowania stworzonych im przez człowieka. Nocny tryb życia zamienił się na dzienny, zdecydowanie zmienił się także rozród – w stosunku do dzikiego przodka, u którego występował tylko jeden okres rozrodu przypadający na grudzień, u świni współczesnej występują w miarę regularne cykle płciowe (rujowe) trwające zwykle 21 dni charakteryzujące się u loch gotowością do rozrodu w jednym dniu cyklu i popędem w tym dniu oraz ciągłym popędem płciowym u knurów.
Po wielu badaniach naukowych i obserwacjach stwierdzono, że świnia domowa wykazuje się dużą inteligencją i potrafi używać narzędzi.[potrzebne źródło]
Prosięta świni domowej Nazewnictwo zootechniczne poszczególnych grup trzody chlewnej [edytuj]
knur – samiec świni domowej zdolny do użytkowania rozpłodowego
locha (maciora) – dorosła samica świni domowej użytkowana rozpłodowo
locha prośna (ciężarna) – samica bez powtarzającej się rui, później z zewnętrznymi oznakami ciąży
locha luźna (jałowa) – samica po zakończonym okresie karmienia prosiąt, przed nowym zapłodnieniem
locha karmiąca – samica po wyproszeniu odchowująca prosięta do czasu ich odsadzenia
locha użytkowa – dorosła samica użytkowana w kierunku wykorzystania zdolności do rozmnażania
locha zarodowa – samica świni wpisana do ksiąg zwierząt zarodowych, użytkowana w kierunku wykorzystania zdolności do przekazywania cennych cech potomstwu
prosię – młoda świnia w wieku od urodzenia do 12 tygodnia życia
prosię ssące – młoda świnia w wieku od urodzenia do odsadzenia od matki (w wieku 4-8 tygodni)
prosię odsadzone – młoda świnia po odłączeniu od maciory w wieku 12 tygodni
warchlak – młoda świnia w wieku 12-18 tygodni, o masie ciała 25-45 kg
knurek hodowlany – młody samiec wyselekcjonowany i przeznaczony do hodowli w wieku 4-8 miesięcy
tucznik – świnia od 4 miesiąca życia tuczona do określonej masy ciała (w zależności od rodzaju tuczu) następnie przeznaczana na ubój
wieprzek – osobnik płci męskiej wykastrowany i przeznaczony na tucz
Zootechniczna terminologia części ciała [edytuj]
głowa z szyją uszy, oczy, ryj, tarczka ryja, pysk, policzek, żuchwa, kark, podgardle, bok szyi tułów część przednia – kłąb, łopatka, ramię (szynka przednia) część środkowa – grzbiet, lędźwie, ożebrowanie (bok, żebra), mostek, brzuch, podbrzusze, wymię z sutkami (locha) lub puzdro (knur) część tylna – krzyż, biodro, szynka, ogon, pachwina nogi przednia noga: podramię, napiąstek, nadpęcie, staw pęcinowy, pęcina, racice, raciczki, tylna noga: goleń (golonka), staw skokowy z piętą, nadpęcie, staw pęcinowy, pęcina, racice, raciczki
Anatomia i biologia świni [edytuj]
W organizmie świni wyróżnia się następujące układy narządów:
zespół narządów ruchu powłoka wspólna zespół narządów trawiennych zespół narządów oddechowych zespół narządów moczowo-płciowych układ krążenia wraz z gruczołami dokrewnymi układ nerwowy wraz z narządami zmysłów Normalna temperatura ciała zdrowej świni wynosi około 37,2 °C.
Ciąża u świń trwa około 112-114 dni (3 miesiące, 3 tygodnie i 3 dni). Świnia już w wieku 6 miesięcy może osiągnąć wagę użytkową (z punktu widzenia potrzeb człowieka: może być przeznaczona na ubój), tj. ponad 100 kg.
Dorosłe samce knury niektórych odmian ważyć mogą do ponad 350 kg i osiągać wysokość ponad 90 cm, natomiast samice - lochy - bywają o kilkadziesiąt kilogramów lżejsze i kilkanaście centymetrów niższe.
Świnia może żyć - jeśli nie zostanie przeznaczona na ubój - do około 12 lat.
Rasy świń w Polsce [edytuj]
Tradycyjnie hodowano w Polsce świnie rasy polskiej białej zwisłouchej i innych o lokalnym znaczeniu. Rasy te mają mały udział mięsa w tuszy, dlatego obecnie w tuczu wielkotowarowym świnie przeznaczane na rzeź są zazwyczaj pierwszym pokoleniem mieszania linii matecznej i ojcowskiej. Tylko dla takich mieszańców uzyskuje się odpowiedni materiał mięsny oraz niskie koszty produkcji.
W liniach matecznych używa się głównie rasy: polska biała zwisłoucha (pbz) oraz wielka biała polska (wbp).
W liniach ojcowskich używa się rasy: pietrain, duroc, hampshire oraz linia 990.
Hoduje się też stare polskie rasy jako tzw. bank materiału genetycznego: złotnicka biała i pstra, puławska.
Zagraniczne rasy [edytuj]
Niektóre zagraniczne rasy świń: berkshire, duroc, pietrain, hampshire, tamworth, kune kune, wietnamska zwisłobrzucha (vietnamise potbelied)
Przypisy ↑ Wielka Encyklopedia PWN, Warszawa 2005, t. 27, s. 92, ISBN 83-01-13357-0 t. 1-30, ISBN 83-01-13443-7 t. 5
Zobacz też [edytuj]
wieprzowina świniobicie Źródło „http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awinia_domowa” Kategorie: Zootechnika • Zwierzęta hodowlane • Świniowate Ukryte kategorie: Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł • Strony do weryfikacjiartykułwersja roboczadyskusjaedytuj wersję robocząhistoria i autorzyWidokArtykuł Wersja robocza Dyskusja Edytuj wersję roboczą Historia i autorzy OsobisteWypróbuj wersję testową Logowanie i rejestracja Szukaj
NawigacjaStrona główna
Kategorie artykułów Bieżące wydarzenia Losuj artykuł Dla czytelnikówZgłoś błąd Zgłoś złą grafikę Częste pytania (FAQ) Kontakt z Wikipedią Wspomóż Fundację Dla edytorów Ostatnie zmiany Zasady edytowania Pomoc Portal wikipedystów Ogłoszenia Drukuj lub eksportuj Utwórz książkę Pobierz jako PDF Wersja do druku Narzędzia Linkujące Zmiany w dolinkowanych Strony specjalne Link do tej wersji Cytowanie tego artykułu W innych językach Aragonés Asturianu Aymar aru Bân-lâm-gú བོད་ཡིག Bosanski Brezhoneg Български Català Česky Cymraeg Dansk Deitsch Deutsch Eesti Ελληνικά Emiliàn e rumagnòl English Español Esperanto Euskara فارسی Français Gàidhlig Galego 한국어 Hrvatski Ido Interlingua Italiano Kreyòl ayisyen Kurdî / كوردی Latina Lietuvių Lumbaart Magyar Nederlands Nedersaksisch Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ 日本語 Norsk (bokmål) Norsk (nynorsk) Occitan Plattdüütsch Português Română Русский Sardu Sicilianu Simple English Slovenčina Slovenščina Српски / Srpski Suomi Svenska ไทย Українська Vèneto Walon West-Vlams ייִדיש Žemaitėška 中文
Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 22:17, 20 lut 2010. Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o warunkach korzystania. Zasady ochrony prywatności O Wikipedii Informacje prawne
