Syrena (samochód): Różnice pomiędzy wersjami

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
WizualnieWikikod
(nowa strona)
(nowa strona)
Linia 1: Linia 1:
Syrena to polski wyrób samochodopodobny produkowany przez Fabrykę Samochodów Obciachowych w Warszawie w latach 1957-1972 oraz Fabrykę Samochodów Małoobiecujących w Bielsku-Białej w latach 1972-1983.
{{Dobry Artykuł}}
{{Auto infobox
|Model = Syrena
|Foto = Syrenki.jpg
|Opis = Syrena 105, w tle – Syrena Bosto
|Nazwy = Skarpeta
|Producent = [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]], [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]
|Premiera = [[Międzynarodowe Targi Poznańskie|Targi Poznańskie]], [[1955]]
|Okres_produkcji = [[20 marca]] [[1957]]-[[30 czerwca]] [[1983]]
|Miejsce_produkcji = [[Warszawa]], [[Bielsko-Biała]] {{państwo|POL}}
|Poprzednik =
|Następca = [[Fiat 126p|Polski Fiat 126p]]
|Segment = miejski
|Typy_nadwozia = [[sedan (nadwozie)|sedan]], wersje dostawcze
|Silniki = [[S-15]], [[S-151]], [[S-31]]; <br />benzynowe, dwusuwowe<br /> 746 cm³ (27KM), 842 cm³ (40KM)
|Biegi =
|Wysokość =
|Szerokość =
|Długość =
|Ciężar =
|Bliźniaki =
|Pokrewne =
|Podobne = Trabant 601
|}}
'''Syrena''' – rodzina [[samochód osobowy|samochodów osobowych]] i [[samochód dostawczy|dostawczych]] produkowanych w [[Polska|Polsce]] w latach [[1957]]-[[1983]]. Historia Syreny zaczęła się w [[1953]] r., od nałożonego przez rząd na [[Warszawa|warszawskie]] [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] zadania opracowania małolitrażowego samochodu osobowego. Nazwę ''Syrena'' zaproponowali pracownicy FSO. Pierwsze egzemplarze Syren miały nadwozie o konstrukcji [[drewno (technika)|drewnianej]], jednakże wkrótce zastąpiono je nadwoziem z blach stalowych. Konstrukcję do [[1972]] r. rozwijano w warszawskiej FSO, następnie przeniesiono ją do [[Bielsko-Biała|bielskiej]] [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]. Kolejne modele seryjne nosiły oznaczenia trzycyfrowe zwiększające się z każdym modelem o 1, począwszy od 100 a skończywszy na 105. Wyjątkiem od tej reguły były oznaczenia modeli prototypowych (np. Syrena 110, Syrena Laminat) oraz konstrukcji dostawczych: R-1, R-2, R-3, R-20 i Bosto. Ostatecznie produkcję zakończono w [[1983]] r.


Wynaleziona na rozkaz Waldemara Pawlaka w celu zapewnienia zbytu na silnik dwusuwowy od pompy strażackiej.
== Historia ==
Koła od furmanki i rama od DKW pewnego niemieckiego pyrkadełka znanego jako Dykta Klej Woda.
[[Grafika:FSOsyrenaPrototyp.JPG|thumb|230px|Pierwszy, odrzucony prototyp Syreny]]
Początkowo też z dykty, jednak później otrzymał nadwozie stalowe wykonane z ręcznie klepanych blach.
[[Grafika:Syrena prototyp 1955.jpg|thumb|230px|Prototypowa Syrena z [[1955]] r., eksponat [[Muzeum Przemysłu w Warszawie|Muzeum Przemysłu]]]]
Całkowicie biodegradowalny przez co rzadki już w obecnych czasach. Tapicerka do wyboru "kilimek sołtysa" lub "dermoskaj szajs". Wyposażenie dodatkowe. Wymienne obcasy do hamowania.
[[Grafika:Syrrrenka.JPG|thumb|230px|Syrena 105 przerobiona przez hobbystę na [[kabriolet]]]]
W pierwszych planach polskich [[inżynier]]ów Syrena miała być samochodem z [[silnik czterosuwowy|silnikiem czterosuwowym]] chłodzonym powietrzem, o [[nadwozie samonośne|nadwoziu samonośnym]], przeznaczonym do przewozu czterech osób. Ówczesne realia, takie jak brak [[blacha|blach]] głęboko tłoczonych i konieczność minimalizacji kosztów spowodowały, iż pierwsze Syreny 100 miały mieć [[nadwozie|nadwozia]] wykonane z [[drewno (technika)|drewna]] pokrytego tworzywem skóropodobnym, a napędzał je [[silnik dwusuwowy|dwusuwowy silnik]] zaprojektowany przez inżyniera [[Fryderyk Bluemke|Fryderyka Bluemke]], głównego konstruktora [[Bielsko-Biała|bielskiej]] fabryki [[silnik dwusuwowy|silników dwusuwowych]], powszechnie stosowanych do [[Motopompa|pomp]] [[straż pożarna|strażackich]]. Pierwsze dwa przedprototypy Syren wykonano w grudniu 1953 r. Jeden - ze szkieletem drewnianym, autorstwa [[Stanisław Panczakiewicz|Stanisława Panczakiewicza]] oraz drugi, z nadwoziem stalowym, opracowanym przez [[Stanisław Łukaszewicz|Stanisława Łukaszewicza]]. Wypracowano kompromis - wybrano sylwetkę pierwszego przedprototypu, ale wykonaną ze stali, jak w drugim. Jedynie dach pozostał drewniany. Jesienią [[1954]] r. zdecydowano o budowie 5 [[prototyp|prototypów]] modelu seryjnego. Ukończono je w marcu [[1955]] r. W sierpniu [[1955]] r. dla pięciu prototypowych Syren 100 zorganizowano rajd doświadczalny o długości trasy 5600 km<ref>[http://test.bv.pl/moto/Mot_Site/Strony/kalendar_strony/kalendar7.htm Kalendarium test.bv.pl]</ref>. Jeden z samochodów, kierowany przez [Karol Pionnier|Karola Pionniera], dachował. Okazało się, że jego dach mający szkielet drewniany został zniszczony doszczętnie. Po tym incydencie dachy zmieniono na metalowe, jak w projekcie S. Łukasiewicza. Jeden z nich został wystawiony jesienią na XXIV [[Międzynarodowe Targi Poznańskie|Międzynarodowych Targach Poznańskich]]. [[20 marca]] [[1957]] uruchomiono seryjną produkcję modelu Syrena 100. Kolejne modele i daty ich wejścia do produkcji przedstawiono w sekcji ''Kalendarium''.


Wczesne modele miały odwrotny układ otwierania drzwi, przez co znany był jako Gęsiołap albo Syrenka Szpiegowska. Potem zmieniono kierunek otwierania drzwi pozbawiając użytkowników ze 110% frajdy.
=== Kalendarium ===
*[[20 marca]] [[1957]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena 100|100]]
*[[1960]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 101|101]]
*[[1961]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 102|102]]
*[[1962]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 103|103]]
*[[1965]] – rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 104|104]]
*[[1968]] – pierwsze próby skonstruowania wersji dostawczej [[Syrena (samochód)#Syrena 104|Syreny 104]]
*[[1968]] – opracowanie projektu [[Syrena (samochód)#Syrena Laminat|Syreny Laminat]]
*[[1971]] – prototypy wersji dostawczej Syreny ([[Syrena (samochód)#Syrena R-1|R-1]], [[Syrena (samochód)#Syrena R-2|R-2]], [[Syrena (samochód)#Syrena R-3|R-3]])
*[[21 sierpnia]] [[1972]] – przeniesienie produkcji do Fabryki Samochodów Małolitrażowych ([[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]) w [[Bielsko-Biała|Bielsku-Białej]], po wyprodukowaniu 177 234 sztuk, rozpoczęcie produkcji modelu [[Syrena (samochód)#Syrena 105|105]]
*[[1972]] – rozpoczęcie produkcji seryjnej wersji dostawczej [[Syrena (samochód)#Syrena R-20|R-20]] i [[Syrena (samochód)#Syrena Bosto|Syreny Bosto]]
*[[30 czerwca]] [[1983]] – zakończenie produkcji po wyprodukowaniu 521 311 sztuk


Obowiązkowe wyposażenie każdego łapacza much oraz przodownika pracy.
Inne prototypy: [[Syrena (samochód)#Syrena Sport|Syrena Sport]], [[Syrena (samochód)#Syrena Mikrobus|Syrena Mikrobus]], [[Syrena (samochód)#Syrena 110|Syrena 110]].
Jeździł na wszystkim poczynając od ruskiego metanolu a kończąc na terpentynie i gazolinie z butaprenem.


Awaryjny przez co otrzymał od Sanepidu specjalny Certyfikat Samochodu Brudnych Rąk.
[[Zespół napędowy]] samochodu Syrena posiadał polski [[trenażer czołgowy]] wprowadzony do jednostek szkolnych w [[1969]] r.
Smarowany towotem lub dowolnym innym mazidłem.
Paliwo wymagało domieszki oleju zwanego mixolem, który można było zastąpic zużytym olejem od frytek.


Bardzo szpanerski. Najpierw go słychać a potem widać. Naprawialny przez każdego wiejskiego kowala.
Prosta i mocna konstrukcja oparta na [[rama (samochód)|ramie]] zaowocowała powstaniem wielu przeróbek i modernizacji. Powstały prototypowe wersje [[kombi (nadwozie)|kombi]], [[Syrena (samochód)#Syrena Sport|Sport]] i wiele [[Sam (motoryzacja)|samów]] (np. [[kabriolet]]). Wymieniane były silniki, elementy podwozia, skracane lub wymieniane nadwozie. Popularności sprzyjała także niska cena i moda.


Modele:
Syreny brały udział w [[lata 60. XX wieku|latach 60. XX w.]] (1960-1964) w [[Rajd Monte Carlo|Rajdzie Monte Carlo]], po raz pierwszy w [[1960]] r. [[Syrena (samochód)#Syrena 101|model 101]], część załóg syren rajd ukończyła.


100 - seria prototypowa tekturodermoskajowa
Pośród wielu prototypowych kontynuacji klasycznej Syreny polscy projektanci z BKPMot opracowali w [[1964]] r. [[Syrena (samochód)#Syrena 110|Syrenę 110]]. Prototyp ten miał nadwozie typu [[hatchback]] (uznaje się, że pierwszym samochodem o nadwoziu tego typu był [[Renault 16]], który ukazał się równolegle z Syreną 110).
101 - wreszcie dostał progi i krótką klapę z tyłu.
102 - wreszcie działające wycieraczki i listwy ozdobne prordzewne
103 - atrapa chłodnicy typu Śmierć Muchom montowana także w późniejszych modelach
104 - najbardziej udoskonalona wersja Gęsiołapów. Dostała lakier piecowy i przez to wyglądała jak piecyk gazowy
105 - zmieniony kierunek otwierania drzwi i wysoki stopień ubadziewienia.
105L- biegi w podłodze i udoskonalone hamowanie obcasami


Wersje specjalne:
== Modele osobowe ==
=== Syrena 100 ===
[[Grafika:FSOsyrena100-2.jpg|thumb|230px|right|Syrena 100]]
Konstrukcja Syreny 100 została opracowana przez inż. [[Stanisław Łukaszewicz|Stanisława Łukaszewicza]], [[Stanisław Panczakiewicz|Stanisława Panczakiewicza]] i [[Fryderyk Bluemke|Fryderyka Bluemke]]. Pierwsza prezentacja modelu 100 miała miejsce w czerwcu [[1955]] r. podczas XXIV [[Międzynarodowe Targi Poznańskie|Międzynarodowych Targów Poznańskich]]. Olbrzymie zainteresowanie, z jakim spotkała się na tej imprezie, skłoniło ówczesny rząd do skierowania jej do produkcji. Na początku zdecydowano się na produkcje 10 tys. sztuk rocznie. Ze względów finansowych w Syrenie wykorzystano dużą liczbę części z wcześniej produkowanego samochodu – [[Warszawa (samochód)|Warszawy]]. Takie rozwiązanie przyczyniło się do dużego wzrostu masy całkowitej samochodu (950 [[kilogram|kg]]).


R-20 - dwadzieścia razy zawarczy zanim zapali.
W 1957 r. wyprodukowano 200 syren, których elementy nadwozi były wykonywane ręcznie. Podobnie wykonano pierwszych 300 sztuk w następnym roku, ale dalsze egzemplarze miały już nadwozie wykonane z elementów tłoczonych.
105-Bosto - BO STO miała kosztować.
{{clear}}
=== Syrena 101 ===
[[Grafika:FSOsyrena101.JPG|thumb|230px|right|Syrena 101]]
W 1960 r. Syrena przeszła pierwszą niewielką modernizację. Równocześnie wprowadzono cyfrowe oznaczenie typu. Ulepszony model miał oznaczenie 101. W układzie zasilania silnika S-15 wprowadzono [[pompa paliwa|pompę paliwa]] sterowaną pneumatycznie oraz zastosowano inny typ [[gaźnik]]a BVF. Dotychczasową jednopiórową wycieraczkę szyby przedniej zastąpiono zespołem o dwóch piórach pracujących współbieżnie. W układzie nośnym zmiany objęły [[zawieszenie pojazdu|zawieszenie]] przednie, gdzie wprowadzono [[amortyzatory teleskopowe]]. Zastosowano koła jezdne o zmniejszonej średnicy i ogumienie o wymiarach 5.60 – 15". W nadwoziu skrócono podokienną część drzwi i zmieniono konstrukcję progów wprowadzając równocześnie progowe listwy ozdobne.
{{clear}}
=== Syrena 102 ===
{{Galeria
|Nazwa =
|wielkość = 230
|pozycja = right
|margines_lewy = 1em
|Image:Syrena 102.jpg|Syrena 102
|Image:Syrena 102 tył.jpg|Syrena 102, widok z tyłu auta
}}
Syrenę 102 produkowano w latach [[1962]]-[[1963]]. Od poprzedniego modelu – [[Syrena (samochód)#Syrena 101|Syreny 101]] odróżniał się krótszą klapą bagażnika o innej konstrukcji i innymi drobnymi detalami nadwozia.


Produkowano również model 102 S wyposażony w silnik [[Wartburg 312|Wartburga 312]]. Zewnętrznie model 102 S różnił się od 102 podwójnymi listwami ozdobnymi umieszczonymi poniżej klamki na bokach auta.
{{clear}}
=== Syrena 103 ===
[[Grafika:FSOsyrena103s.jpg|thumb|230px|right|Syrena 103 S]]
Model 103 produkowany był w latach [[1963]]-[[1966]]. W stosunku do [[Syrena (samochód)#Syrena 102|poprzednika]] zmodernizowany został przód (inny wlot powietrza) oraz zastąpiono silnik S-15 silnikiem S-150.


Oczywiście obiekt kultowy
Główne zmiany w silniku dotyczyły stopnia sprężania i faz rozrządu oraz rozwiązania wydechu (inny układ tłumików). Istniała także wersja 103 S, wyposażona w silnik [[Wartburg (samochód)|Wartburga]], dający dużą poprawę osiągów pojazdu (silnik ten wykorzystano także w Syrenie 102 S).


Film
Model 103 S różnił się zewnętrznie od 103 podwójnymi listwami ozdobnymi poniżej klamki na bokach auta.
{{clear}}
=== Syrena 104 ===
{{Galeria
|Nazwa =
|wielkość = 230
|pozycja = right
|margines_lewy = 1em
|Image:Syrena 104.JPG|Syrena 104
|Image:Syrena 104 tyl.JPG|Syrena 104, widok z tyłu auta
}}
Model [[samochód|samochodu]] [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] [[Syrena (samochód)|Syrena]] produkowany był w latach [[1966]]-[[1972]]. Zastosowano w nim nowy silnik trzycylindrowy [[S-31]], skrzynię biegów zsynchronizowaną, zmienione nieznacznie klosze lamp tylnych. Model 104 w odróżnieniu od 102 i 103 ozdabiano listwami bocznymi nie poniżej, ale na wysokości klamki i unoszącymi się w odróżnieniu od poprzednich modeli ku górze.
{{clear}}
=== Syrena 105 ===
{{Galeria
|Nazwa =
|wielkość = 230
|pozycja = right
|margines_lewy =
|Grafika:105przod.jpg|Syrena 105
|Grafika:105tyl.jpg|Syrena 105, widok z tyłu auta
}}
Syrena 105 była produkowana od [[1972]] r. przez [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] i w latach [[1972]]-[[1983]] w [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]]. Pierwsze modele 105 produkcji żerańskiej sygnowane były znaczkami WSM (Wytwórnia Sprzętu Mechanicznego), zastąpionymi po rozpoczęciu produkcji w Bielsku znaczkiem FSM. Od poprzednika odróżniają go drzwi z zawiasami z przodu (jak w większości współczesnych samochodów). Zastosowano tu klamki zewnętrzne pochodzące od modelu [[Polski Fiat 125p]].
Od [[1974]] r. produkowano także wersję Syrena 105 Lux z lewarkiem zmiany biegów i hamulcem ręcznym w podłodze między siedzeniami. Syrena 105 L posiada także węższe fotele z regulacją kąta oparcia. W trzecim roku produkcji modelu 105 zmieniono miejsce montażu radia spod deski rozdzielczej (po stronie kierowcy) na jej środek, do specjalnie wyciętego i zaślepionego czarną atrapką otworu. Zastosowano prostokątne tylne światła odblaskowe nie poniżej – jak w poprzednich modelach, ale obok kloszy lamp tylnych. W modelu 105 obniżono o 2 cm krawędź tylnych bocznych okien.


Wyjście Awaryjne
Syrena 105 doczekała się wersji pochodnych: [[Syrena (samochód)#Syrena R-20|Syrena R-20]] to rolniczy [[pick-up]], natomiast [[Syrena (samochód)#Syrena Bosto|Syrena Bosto]] to [[furgon]].
Co mi zrobisz jak mnie złapiesz

Kochajmy Syrenki

Kapitan Sowa na Tropie

=== Dane techniczne ===
Dane techniczne Syren 100-105 (w nawiasie oznaczenie modelu):

'''Wymiary:'''
*wysokość - 1530 [[Metr|mm]] (100), 1515 [[Metr|mm]] (101-104)
*szerokość - 1520 [[Metr|mm]]1520 [[Metr|mm]] (100), 1560 [[Metr|mm]] (101), 1565 [[Metr|mm]] (104)
*długość - 4058 [[Metr|mm]] (100), 4040 [[Metr|mm]] (101-104)
*masa pojazdu - 950 [[Kilogram|kg]] (100), 930 [[Kilogram|kg]] (101)

'''Nadwozie:'''
*metalowy, dwudrzwiowy sedan
*szyba przednia i tylna - panoramiczna
*szyby drzwiowe:
**przednia - obrotowa
**tylna - opuszczana
*szyba boczna tylna - nieruchoma

'''Podwozie:'''
*konstrukcja ramowa, rama podłużnicowa, spawana z belek o przekroju prostokątnym.
*napęd - przedni
*zawieszenie przednie - niezależne, na półeliptycznym resorze piórowym i dolnych wahaczach poprzecznych (100), resor poprzeczny, wahacze, amortyzatory teleskopowe dwustronnego działania (101)
*zawieszenie tylne - zależne, na półeliptycznym resorze piórowym z jednym amortyzatorem hydraulicznym podwójnego działania (100), oś pływająca (resor poprzeczny jednym końcem zamocowany do osi, drugim oparty ślizgowo, przy uginaniu zawieszenia następuje poprzeczne przesuwanie osi), jeden amortyzator dźwigniowo-tłoczkowy dwustronnego działania (101)

'''Silniki:'''
[[Grafika:S15-150.jpg|thumb|250px|right|Silnik S15 albo S-150]]
*[[S-15]] (100-102)
**rodzaj - dwusuwowy, gaźnikowy
**pojemność skokowa - 746 cm³
**układ cylindrów - pionowy
**liczba cylindrów - 2
**moc maks. - 27 KM przy 3800 obr./min.
**prędkość maks. - ok. 100 km/h
**średnie zużycie paliwa - ok. 8-9 litrów/100 km
*[[S-150]] (103)
*[[S-31]] (104-105)
**rodzaj - dwusuwowy, 3 cylindrowy, gaźnikowy z przepłukiwaniem zwrotnym
**pojemność skokowa - 842 cm³
**moc maks. - 40 KM przy 4300 obr./min
**prędkość maks. - 120 km/h
**nominalne zużycie paliwa - 8,8 l/100 km
*Silnik [[Wartburg (samochód)|Wartburg]]a (102S, 103S)
**rodzaj - dwusuwowy, gaźnikowy
**pojemność skokowa - 991 cm³
**układ cylindrów - rzędowy, pionowy
**liczba cylindrów - 3
**moc maks. - 40 KM przy 4200 obr./min.
**prędkość maks. - 125 km/h
**zużycie paliwa - 7,8 - 9,5 l/100 km

'''[[Skrzynia biegów]]:'''
*czterobiegowa z biegiem wstecznym
**niesynchronizowana: modele 100 - 103
**synchronizowana: modele 104 - 105

=== Ilość poszczególnych modeli ===
{|class="wikitable" style="text-align: center; float: left;"
!colspan="8"|Produkcja samochodów Syrena z podziałem na modele, w sztukach<ref>[http://www.syrena.nekla.pl/historia.php serwis syrena.nekla.pl na podstawie danych z tygodnika "Motor" nr 1/1998]</ref>
|-
!100
!101
!102
!102S
!103
!103S
!104
!105 i 105L
|-
|4895
|8347
|11341
|141
|29767
|391
|113689
|3571 (FSO) + 344077 (FSM)
|}
{{clear}}
Łącznie wyprodukowano 521 311 sztuk Syrenek, nie licząc egzemplarzy prototypowych, które nie weszły do seryjnej produkcji.

== Modele osobowo-towarowe ==
Pierwsze próby stworzenia samochodu dostawczego na bazie Syreny podjęto w [[1968]]. Skonstruowano wtedy pick-upa i furgon na bazie Syreny 104. Konstruktorami obu tych samochodów byli inżynierowie [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] [[Czesław Piechur]] i [[Stanisław Łukasiewicz]]. Pomimo dużego zainteresowania nie znaleziono środków potrzebnych do kontynuacji prac. Ostatecznie decyzja o budowie samochodów zapadła w [[1971]] roku.

=== Syrena Bosto ===
[[Grafika:Bosto.jpg|thumb|230px|Syrena Bosto]]
'''Syrena Bosto''' jest to wersja dostawcza [[samochód|samochodu]] Syrena (nazwa "Bosto" była skrótem od określenia bielski osobowo-towarowy), produkowana przez [[Bielsko-Biała|bielskie]] zakłady [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|FSM]] od grudnia [[1971]] do [[30 czerwca]] [[1983]] roku. W furgonie tym zmieniono w stosunku do seryjnej Syreny [[zawieszenie pojazdu|zawieszenie]] kół tylnych przystosowując tym samym samochód do przewożenia większych ładunków. Samochód przystosowany był do przewozu czterech osób i ładunków o masie do 200 kg. Do budowy prototypu pojazdu wykorzystano przednią część osobowej [[Syrena (samochód)#Syrena 104|Syreny 104]], zaś tylna część ładunkowa była zupełnie nowym elementem opracowanym przez bielskich inżynierów. Główną zmianą była łamana oś tylna (dla obniżenia poziomu podłogi) oraz dwa piórowe resory podłużne, w miejsce jednego poprzecznego. Zaowocowało to lepszym resorowaniem tyłu pojazdu i dużą objętością użytkową kabiny. W późniejszych latach pojazd zmodernizowano, używając do jego produkcji podzespołów [[Syrena (samochód)#Syrena 105|Syreny 105]], w tym systemu otwierania drzwi.

=== Syrena R-20 ===

[[Grafika:FSM Syrena R20 z 1981 roku.jpg|thumb|250px|Syrena R20 z 1981 roku]]
'''Syrena R-20''' - dostawcza wersja [[samochód|samochodu]] Syrena produkowana od [[1972]] roku do [[30 czerwca]] [[1983]] w [[Fabryka Samochodów Małolitrażowych|Fabryce Samochodów Małolitrażowych]] - [[Bielsko-Biała]]

Prace nad rolniczą wersją Syreny trwały od [[1971]] roku. Stworzono wtedy trzy prototypy ([[Syrena (samochód)#Syrena R-1|R-1]], [[Syrena (samochód)#Syrena R-2|R-2]] i [[Syrena (samochód)#Syrena R-3|R-3]]). Syrenę R-20 zbudowano na bazie [[Syrena (samochód)#Syrena 104|Syreny 104]] jak osobowo-towarowy pojazd dla rolnictwa do przewozu ludzi i niewielkich ładunków.
W roku [[1974]] powstała wersja rozwojowa tego modelu oznaczona jako R 20 M o zwiększonej powierzchni ładunkowej i obniżonym progu załadunku. W kolejnych latach skonstruowano jeszcze furgon R 20 F ze zdejmowaną nadbudową skrzyni ładunkowej wykonaną z blachy stalowej wyposażoną w oszklone drzwi tylne podnoszone do góry.

== Prototypy ==
[[Grafika:Syrena 110 1.jpg|thumb|200px|Syrena 110, eksponat [[Muzeum Przemysłu w Warszawie]]]]
[[Grafika:Syrena110 cockpit.jpg|thumb|200px|Wnętrze Syreny 110]]
W ciągu 28 lat produkcji samochodów Syrena wprowadzono wiele zmian konstrukcyjnych udoskonalając kolejne seryjne wersje tych pojazdów. W toku prac nad nowymi modelami powstało wiele prototypów, które nigdy nie weszły do seryjnej produkcji.

=== Syrena 110 ===
W roku [[1961]] [[Biuro Konstrukcyjne Przemysłu Motoryzacyjnego]] (''BKPMot'') rozpoczęło prace nad stworzeniem nowego samochodu małolitrażowego mającego zastąpić Syrenę 104. Pod kierownictwem inżyniera Edwarda Lotha opracowano projekty czterech prototypów oznaczonych kolejnymi literami greckiego alfabetu: ''Alfa'', ''Beta'', ''Gamma'' i ''Delta''. Zbudowano trzy pierwsze prototypy, a do badań skierowano tylko przednionapędowe modele ''Beta'' i ''Gamma''.

Równolegle do prac BKPMot trwały prace zespołu konstruktorów w [[Fabryka Samochodów Osobowych|Fabryce Samochodów Osobowych]] na [[Żerań|Żeraniu]] nad skonstruowaniem nowego samochodu popularnego - Syreny 110. W roku [[1964]] oba zespoły połączyły się, aby wspólnie pracować nad nowym polskim samochodem, który miał wejść do seryjnej produkcji już w roku [[1968]], przy wielkość produkcji rocznej sięgającej nawet 50 tys. sztuk.

Przed zespołem konstrukcyjnym postawiono bardzo ambitne założenia. Nowy samochód miał nowoczesne samonośne trzydrzwiowe nadwozie typu [[hatchback]], w którym wygodnie mogłyby podróżować cztery osoby z 350 kg bagażu przy maksymalnej masie własnej pojazdu nieprzekraczającej 720 kg. Auto miało rozpędzać się do 100 km/h w 15 s, a prędkością maksymalną miało być 125 km/h, jednocześnie zużycie paliwa powinno być określone w granicach 8 litrów na 100 km.

Aby sprostać tym wymaganiom skonstruowano zupełnie nowe lekkie samonośne 3-drzwiowe nadwozie. Zastosowano w nim bardzo ciekawe i nowatorskie rozwiązanie techniczne - dzieloną ramę przednią pozwalającą na demontaż całej przedniej części karoserii wraz z zespołem napędowym. To rozwiązanie miało umożliwić szybkie naprawy, a w przyszłości pozwolić na montaż 1-litrowego 4-suwowego silnika w układzie poprzecznym. W zawieszeniu nowego pojazdu zastosowano resorowanie na 4 spiralnych sprężynach (z przodu i z tyłu) współpracujących z układem 2 wahaczy oraz stabilizatora z przodu i pojedynczych wahaczy z tyłu. Z modelu 104 przejęto sprzęgło i skrzynię biegów. W drugiej kolejności należało zbudować nowoczesny silnik 4-suwowy. Jednak to zadanie odłożono na przyszłość skupiając się na modernizacji 2-suwowego, 3-cylindrowego silnika [[S-31]] o pojemności 842 cm³ i dobrych cechach trakcyjnych, przy umiarkowanym zapotrzebowaniu na paliwo.

Pomimo nowoczesnej konstrukcji i osiągów na światowym poziomie w latach [[1965]] - [[1966]] wykonano tylko około 20 prototypów przeznaczonych do prób drogowych, a prace nad Syreną 110 porzucono ze względu na zakup licencji na [[Fiat 126p|Fiata 126p]].

=== Syrena Sport ===
[[Grafika:Syrena sport2.jpg|thumb|right|200px|Syrena Sport]]
[[Grafika:Sport syr.jpg|thumb|right|200px|Syrena Sport]]
Na początku [[lata 60. XX wieku|lat 60.]] [[XX wiek]]u grupa inżynierów [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]] stworzyła '''Syrenę Sport'''. Konstrukcja samochodu opracowana przez [[Cezary Nawrot|Cezarego Nawrota]] była całkowitą nowością, z nadwoziem wykonanym z [[laminat]]u opartym na nośnej płycie podłogowej. Podczas budowy korzystano z podzespołów Syreny. Wykorzystano z niej przednie zawieszenie, [[układ kierowniczy]], napęd i zawieszenie [[silnik]]a. Powiększono rozstaw kół. Cezary Nawrot wykonał rysunki 2 sportowych siedzeń. Pod płaską i aerodynamiczną maską nie mieścił się seryjny silnik (był to celowy zabieg projektanta by do nowego auta nie montować starych silników lecz opracować nowe), w prototypie zastosowano silnik typu boxer skonstruowany przez [[Władysław Skoczyński|Władysława Skoczyńskiego]] na bazie silnika samochodu Panhard Dyna z wykorzystaniem cylindrów [[Junak]]a. Silnik ten miał 750 cm³ pojemności i osiągał moc 25 KM przy 5000 obr/min. W hamowni silnik przeszedł wszystkie próby. [[1 maja]] [[1960]] zostało wystawione na widok publiczny. Wybudowano jeden egzemplarz Syreny Sport (w kolorze czerwonym). W [[Europa Zachodnia|Europie Zachodniej]] Syrena Sport uzyskała miano najpiękniejszego auta zza [[Żelazna kurtyna|żelaznej kurtyny]].

Mimo iż projekt cieszył się sporym zainteresowaniem, spotkał się z niechęcią władz komunistycznych, które uznały go za pomysł bardzo ekstrawagancki. Prototyp Syreny Sport stał w magazynach Ośrodka Badawczo - Rozwojowego w Falenicy do lat siedemdziesiątych XX wieku. Następnie wydano decyzję by go zniszczyć. Pracownicy starali się za wszelką cenę uratować unikalny prototyp, lecz specjalna komisja pilnowała, żeby całe nadwozie doszczętnie rozbić.
W kwietniu 2007 roku magazyn [[Classicauto]] opublikował notkę o rzekomym odnalezieniu Syreny Sport, która to stała w jednym z wiejskich garażów. Informacja ta wywołała duże ożywienie na forach internetowych, tym bardziej, że do artykułu dołączone było zdjęcie pojazdu stojącego w zarośniętym garażu. Jednak w majowym numerze tego samego magazynu pojawiło się wyjaśnienie, że był to jedynie primaaprilisowy żart ze strony wydawcy, a opublikowane zdjęcie to fotomontaż.

=== Syrena Laminat ===
[[Grafika:SyrenaLaminat.jpg|thumb|right|200px|Syrena Laminat]]
'''Syrena Laminat''' została opracowana w [[1968]] roku w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Samochodów Osobowych w [[Falenica|Falenicy]]. Projekt ukryto pod nazwą "projekt 361/66". W porównaniu do innych modeli Syreny zmieniono kształt maski samochodu i zamontowano kilka części wystroju wnętrza z [[Polski Fiat 125p|Fiata 125p]]. Dla Laminatu wykonano nowe wnętrze, które było dużo nowocześniejsze od tego z modeli produkcyjnych.

Nadwozie wykonywano częściowo ręcznie (kilkanaście godzin) i łączono z podwoziem [[Syrena 104|Syreny 104]].

=== Syrena Mikrobus ===
[[Grafika:Syrena Van.jpg|thumb|right|200px|Syrena Mikrobus]]
W [[1960]] roku wykonano prototyp mikrobusu dla 7 osób, na bazie Syreny. Nadwozie tego pojazdu o konstrukcji [[Drewno (technika)|drewniano]] - [[stal]]owej zaprojektował inż. [[Cezary Nawrot]]. Przystosowane było do małoseryjnej produkcji poza [[Fabryka Samochodów Osobowych|FSO]]. Blaszane elementy poszycia zewnętrznego nie wymagały głębokiego tłoczenia.

Samochód miał trzy rzędy siedzeń, dwa ostatnie można było wyjmować. Tworzyła się wtedy dosyć duża (1,7 na 1,3 [[Metr|m]]) płaska powierzchnia ładunkowa.

Do napędu pojazdu użyto silnika S-15. Przednie zawieszenie oraz układy kierowniczy i hamulcowy pozostały bez zmian w porównaniu z seryjną Syreną. Dopuszczalne obciążenie mikrobusu to 480 [[Kilogram|kg]], sama Syrena bez załadunku ważyła 900 [[Kilogram|kg]]. Istotną wadą konstrukcji było trzydrzwiowe nadwozie. Według dzisiejszych standardów, Syrena Mikrobus była właściwie modelem [[Kombi (nadwozie)|kombi]], nazwa "Syrena Kombi" występująca w niektórych źródłach dotyczy tego właśnie modelu.

== Syreny w Rajdzie Monte Carlo ==
Samochody Syrena uczestniczyły w [[lata 60. XX wieku|latach 60. XX wieku]] w [[Rajd Monte Carlo|Rajdzie Monte Carlo]]. W [[1960]] w rajdzie wzięła udział załoga w składzie [[Marek Varisella]] i [[Marian Repeta]], startująca na Syrenie 101 z dwucylindrowym silnikiem o mocy 28 [[Koń mechaniczny|KM]] i standardową [[skrzynia biegów|skrzynią biegów]] a od seryjnego różniący się dodatkowymi reflektorami, pasami bezpieczeństwa i drobnymi dodatkami, kończąc rajd na 99 miejscu na 149 sklasyfikowanych załóg. Druga załoga: [[Marian Zatoń]] z pilotem [[Stanisław Wierzba|Stanisławem Wierzbą]], rajdu nie ukończyła. Rok później w rajdzie wzięło udział 6 polskich załóg, z czego 4 na Syrenach 101. Dwie z nich nie ukończyły rajdu, jedna z powodu awarii instalacji elektrycznej, druga natomiast z powodu przekroczenia 90-minutowego limitu spóźnień. Dwie sklasyfikowane załogi zajęły miejsca 96. i 126.

W [[1962]] wystartowały cztery Syreny 102, dwie z nich ukończyły rajd, na miejscach 210. i 222. Ostatni start Syren w Rajdzie Monte Carlo miał miejsce w roku [[1964]]. Wystartowały trzy załogi na samochodach Syrenach 103S wyposażonych w [[silnik]]i [[Wartburg (samochód)|Wartburga 1000]]. Wszystkie przekroczyły dopuszczalny limit spóźnień, nie kończąc rajdu.

Obecnie fani zabytkowych samochodów mogą brać udział z organizowanym z myślą o nich Rajdzie Samochodów Historycznych Monte Carlo. Biorą w nich udział również załogi startujące na samochodach marki Syrena.

{{przypisy}}

== Bibliografia ==
*Z. Glinka, ''Naprawa samochodów FSO Syrena'', Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1969.
*Stanisław Szelichowski, ''Punkty na zachętę'' "Motor" 2005 nr 2 (2691)
*[http://www.polskie-auta.pl/ Witryna "Ocalić od zapomnienia"]
*[http://test.bv.pl/moto/Mot_Site/Strony/wyczyn_strony/wyczyn7.htm O startach Syren w Rajdzie Monte Carlo]
*Karol Jerzy Mórawski, ''Syrena. Samochód PRL'', Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2005
*Zdzisław D. Skoczek, ''Kulisy Polskiej Motoryzacji: Syrena zdaje egzamin'' "Motor" 2006 nr 28

== Linki zewnętrzne ==
{{commons|Category:Syrena}}

*[http://syrenalaminat.republika.pl/ Strona poświęcona Syrenie Laminat]
*[http://www.syrena.eu/ Strona poświęcona Syrenom]
*[http://www.wydawca.net/syrena-sport.htm Legendy Naszej Motoryzacji - Najpiękniejszy polski samochód]
* Artykuł o Syrenkach: [http://www.trybuna-robotnicza.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=604&Itemid=5 cz. 1] i [http://www.trybuna-robotnicza.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=655&Itemid=5 cz. 2]

{{Polskie samochody}}
{{Samochody FSO}}

[[Kategoria:Samochody FSO]]
[[Kategoria:Polskie samochody osobowe]]
[[Kategoria:Polskie prototypy samochodów]]
[[Kategoria:Samochody z lat 50.]]
[[Kategoria:Samochody z lat 60.]]
[[Kategoria:Samochody z lat 70.]]
[[Kategoria:Samochody z lat 80.]]
[[Kategoria:Samochody miejskie]]
[[Kategoria:Samochody przednionapędowe]]
[[Kategoria:Sedany]]
[[Kategoria:Pickupy]]

[[cs:FSO Syrena]]
[[en:FSO Syrena]]
[[it:FSO Syrena]]
[[pt:Syrena]]
[[fi:Syrena]]
[[sv:Syrena]]

Wersja z 19:18, 20 maj 2009

Syrena to polski wyrób samochodopodobny produkowany przez Fabrykę Samochodów Obciachowych w Warszawie w latach 1957-1972 oraz Fabrykę Samochodów Małoobiecujących w Bielsku-Białej w latach 1972-1983.

Wynaleziona na rozkaz Waldemara Pawlaka w celu zapewnienia zbytu na silnik dwusuwowy od pompy strażackiej. Koła od furmanki i rama od DKW pewnego niemieckiego pyrkadełka znanego jako Dykta Klej Woda. Początkowo też z dykty, jednak później otrzymał nadwozie stalowe wykonane z ręcznie klepanych blach. Całkowicie biodegradowalny przez co rzadki już w obecnych czasach. Tapicerka do wyboru "kilimek sołtysa" lub "dermoskaj szajs". Wyposażenie dodatkowe. Wymienne obcasy do hamowania.

Wczesne modele miały odwrotny układ otwierania drzwi, przez co znany był jako Gęsiołap albo Syrenka Szpiegowska. Potem zmieniono kierunek otwierania drzwi pozbawiając użytkowników ze 110% frajdy.

Obowiązkowe wyposażenie każdego łapacza much oraz przodownika pracy. Jeździł na wszystkim poczynając od ruskiego metanolu a kończąc na terpentynie i gazolinie z butaprenem.

Awaryjny przez co otrzymał od Sanepidu specjalny Certyfikat Samochodu Brudnych Rąk. Smarowany towotem lub dowolnym innym mazidłem. Paliwo wymagało domieszki oleju zwanego mixolem, który można było zastąpic zużytym olejem od frytek.

Bardzo szpanerski. Najpierw go słychać a potem widać. Naprawialny przez każdego wiejskiego kowala.

Modele:

100 - seria prototypowa tekturodermoskajowa 101 - wreszcie dostał progi i krótką klapę z tyłu. 102 - wreszcie działające wycieraczki i listwy ozdobne prordzewne 103 - atrapa chłodnicy typu Śmierć Muchom montowana także w późniejszych modelach 104 - najbardziej udoskonalona wersja Gęsiołapów. Dostała lakier piecowy i przez to wyglądała jak piecyk gazowy 105 - zmieniony kierunek otwierania drzwi i wysoki stopień ubadziewienia. 105L- biegi w podłodze i udoskonalone hamowanie obcasami

Wersje specjalne:

R-20 - dwadzieścia razy zawarczy zanim zapali. 105-Bosto - BO STO miała kosztować.


Oczywiście obiekt kultowy

Film

Wyjście Awaryjne Co mi zrobisz jak mnie złapiesz Kochajmy Syrenki Kapitan Sowa na Tropie

Źródło: „https://nonsa.pl/index.php?title=Syrena_(samochód)&oldid=580524”