Tekst źródłowy strony Björk

[[Plik:Björk by Hello, I am Bruce at Nature Awareness Nattura concert Reykjavik 2008.jpg|thumb|250px|Björk na koncercie]]
{{cytat|Mam na imię '''Björk''', rymuje się z jerk.|'''Björk''' rozwiewa wątpliwości o sposobie wymowy jej imienia}}
{{cytat|Jestem wdzięcznym grejpfrutem!|'''Björk''' po otrzymaniu nagrody na Brit Awards 1998}}
'''Björk''' (właśc. Björk Guðum… Gudmur… Gurmunds… Córka Guðmunda; ur. 21 listopada [[1965]] w [[Reykjavík]]u) – islandzka piosenkarka, autorka tekstów, producentka, aktorka i [[feminizm|feministka]]. Jest od lat najbardziej kojarzoną osobowością, pochodzącą z [[Islandia|Lodowej Wyspy]]. Może dlatego, że jedyną.

== Młodość ==
Björk wychowała się w komunie [[hipis]]owskiej, która każdy dzień spędzała na [[alkohol|chlaniu]], [[marihuana|jaraniu]] i [[seks|przedłużaniu gatunku ludzkiego]]. Kiedy Bdżork <sub>chyba tak to się wymawia</sub> miała niespełna rok, jej ojciec dał dyla z tamtego gniazda rozpusty, a matka związała się z muzycznym świrem, który uczył Björk <del>śpiewu</del> darcia japy codziennie na szczycie najwyższej góry Rejkjawiku.

Swoją pierwszą płytę zatytuowaną ''Björk'' wydała w wieku jedenastu lat, a jej zawartość jest porównywalna z dotychczasowym dorobkiem [[Arka Noego (zespół)|Arki Noego]]. Po wejściu w wiek dojrzewania założyła punkowy zespół Tappi Tíkarrass, co znaczy tyle co ''Wsadź se korka w [[dupa|dupsko]]''. Potem dołączyła do zespołu KUKL, z którym po raz pierwszy opuściła Islandię, aby dać koncert w jakimś zadymionym barze w [[Anglia|Wielkiej Brytanii]]. Zza oceanu wróciła z [[ciąża|wielkim brzuchem]]. Żeby zachować pozory, na czas przyjścia na świat jej syna Sindriego wzięła śluba z jego ojcem El Donem, ale rozwiodła się parę miesięcy po narodzinach dziecka.

W międzyczasie parę indywiduów wykruszyło się z KUKL, a ci, którzy mieli jeszcze siłę obcować z Björk, kontynuowali punkowo-pseudorockowe rzępolenie jako The Sugarcubes. Śpiewali balladki o urodzinach, papierze Regina i jedzeniu menu. Wkrótce kostki cukru wyleciały koncertować do [[Kanada|Kanady]], gdzie podobno ich pokochano, jednak nikt nie wiedział, skąd przyjechali. Po powrocie z Hameryki Północnej miała serdecznie dosyć kolegów z zespołu, którzy chcieli go zepchnąć z chwiejnych torów muzyki niszowej w kierunku mainstreamu. Oni natomiast nie mogli znieść tego, że Björk nie myła włosów i nie goliła pach.

== Trochę później ==
[[File:Björk - Hurricane Festival.jpg|thumb|250px|Islandka w kwiecie wieku]]
Jej pierwszy album ''na serio'', nie wiedzieć czemu zatytułowany „Debut”, ukazał się w 1993 roku. Zawierał on dźwięki, o których nie śnili nawet najznakomitsi krytycy muzyczni. Siedem lat później wystąpiła w filmie „Tańcząc w ciemnościach”, w którym zagrała niewidomą Czeszkę ze [[schizofrenia|schizofrenią]]. W tej roli czuła się jak ryba w wodzie i ciężko było się z nią rozstać.

Nieco później poznała swojego przyszłego męża, rąbniętego amerykańca Matthew Barneya. Była w nim tak zakochana, że nagrała o nim cały album (!) o nazwie „Vespertine” (w Polsce znany jako „Wieśpierdzine”). Zgodziła się zagrać w jego filmie „Drawing Restraint 9”, w którym oboje zamieniają się w [[wieloryb]]y. Mniej więcej po piętnastu latach małżeństwa, Barney zostawił Björk wraz z ich córką<ref>Ciekawe czemu</ref>, o czym zrozpaczona artystka również nie omieszkała zrobić albumu o tytule przypominającym nazwę żelu do higieny intymnej<ref>https://pl.wikipedia.org/wiki/Vulnicura</ref>.

== Styl muzyczny ==
Björk tworzy muzykę awangardową, zarówno w aspekcie melodii, sposobu śpiewania jak i tekstów piosenek. Typ głosu artystki to <del>sopran</del> sjöpprán, czyli wysoki, skrzeczący i niszowy (czytaj: nie wszystkim przypada do gustu). Za czasów KUKL Darła Japę™ w iście [[rock]]owy sposób, co lubiła też praktykować później, na albumach solowych. Odbiło się to jednak na jej zdrowiu, bo później na jej strunach głosowych znaleziono dziwne rzeczy.

Islandka śpiewa po [[język angielski|angielsku]]{{fakt}} i [[język islandzki|islandzku]]. Tematy jej tekstów najczęściej wprawiają słuchaczy w osłupienie, dzięki głębokim i wymownym [[metafora|metaforom]].

Przykładowy cytat z utworu ''Hunter'':
{{cytat2|Myślałam, że zorganizuję wolność,<br>jakie to skandynawskie z mojej strony.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Hunter_(Bj%C3%B6rk_song)#Lyrics</ref>}}

W piosence ''Bachelorette'' mamy:
{{cytat2|Jestem fontanną krwi w kształcie dziewczyny.<ref>https://www.azlyrics.com/lyrics/bjork/bachelorette.html</ref>}}

I fragment ''Alarm Call'':
{{cytat2|Nie jestem je{{cenzura3}}ną buddystką, ale to jest oświecenie!<ref>https://www.azlyrics.com/lyrics/bjork/alarmcall.html</ref>}}

== Utwory ==
* '''Human Behaviour''' – Björk śpiewa o tym, że uważa niektórych ludzi za dziwnych. I vice versa.
* '''Venus as a Boy''' – no bo przecież jak facet wierzy w piękno, to jest kobiecą [[kobieta|kobietą]] z [[Wenus]]. W teledysku widzimy Islandkę smażącą [[jajko]]. Zapewne nie jest zaskoczeniem to, że je spaliła.
* '''Army of Me''' – „Jeśli jeszcze raz będziesz miał wąty, to przyjdę z kumplami”, śpiewa Björk. Piosenka jest odpowiedzią na opinie krytyków, którzy nazwali jej album postmodernistycznym jazgotem. W teledysku jest u [[dentysta|dentysty]], który przebrał się za [[goryl]]a.
* '''Hyperballad''' – o jej porannej rutynie, polegającej na zrzucaniu butelek i sztućców z wysokiej góry. Zastanawia się też, czy sama się z tej góry nie zj{{cenzura2}}ać. W teledysku głównie leży i nic nie robi<ref>Najwidoczniej spadła</ref>.
* '''Isobel''' – Björk zapowiada ślub z samą sobą. Bardzo feministyczny utwór.
* '''Possibly Maybe''' – czyli ''możliwe, być może''. Znów przekomarzanie się z krytykami – może zacznie pisać normalne teksty, może nie.
* '''I Miss You''' – refleksje napalonej singielki. „Tęsknię za tobą, ale jeszcze cię nie poznałam.” W teledysku do piosenki pokazuje [[cycki]], co później podchwyciła również [[Madonna]].
* '''Jóga''' – o <del>jodze</del> przyjaźni i ''emocjönalnych krajöbrazach''.
[[File:Bjork Cornucopia 6 May.jpg|thumb|250px|Tu w najskromniejszej kreacji]]
* '''All Is Full of Love''' – Björk przestaje się pilnować i ''śpiewa'' tutaj na całe gardło. Teledysk kontrowersyjny, bo całują się dwa [[robot]]y.
* '''Pagan Poetry''' – na początku utworu jest mocno abstrakcyjny tekst (jak wskazuje tytuł), potem Darcie Mordy™, a ku końcowi Björk w kółko śpiewa „I love him”, co sugeruje, że oszalała z [[miłość|miłości]]. Tą teorię potwierdza ponowne wyeksponowanie swojego biustu w teledysku oraz wykorzystanie zamazanych scen intymnych z jej udziałem.
* '''<del>Demencja</del> Domestica''' – Björk zachodzi o głowę, gdzie też ona posiała klucze od domu. Sprawdziła pod pilotem i między bananami! W końcu w pośpiechu, jak każdy rozsądny Islandczyk, zamknęła drzwi od środka i wyszła oknem.
* '''Ancestors''' – jeden z najbardziej poj{{cenzura}}nych utworów tej kobiety. Składa się z jęczenia, szlochania, wzdychania no i oczywiście tradycyjnego Darcia Japy™ na tle subtelnego pianina.
* '''Thunderbolt''' – anegdota o tym, jak Islandkę trzasnął piorun na środku morza, przez co na kilka dni poprzestawiały jej się klepki. Dryfowała bezwładnie na tratwie, wierząc, że jest małżem. Trzy dni później samozwańczą Arielkę wyłowili rybacy.
* '''Crystalline''' – strasznie kiczowaty utwór. Przez cały czas słychać wkurzające ''dzyń dzyń dzyń dzyń'', a na końcu, ni to z gruchy ni z pietruchy, pojawia się elektroniczna wstawka á la [[Skrillex]].
* '''The Comet Song''' – utwór nagrany do filmu ''Kometa w [[Muminki|Dolinie Muminków]]''. Wszyscy fani serii o białych ludzikach byli zachwyceni wersem „Ożesz ku{{cenzura3}}a, ludzie kometa idzie!!!!”
* '''Stonemilker''' – dojenie skały. To nie jest eufemizm ani metafora.
* '''History of Touches''' – artystka była tak sfrustrowana seksualnie, że zaczęła dokumentować rzadkie momenty, w których małżonek ją dotykał.
* '''Family''' – szuka [[cmentarz]]a, na którym pochowano jej rodzinę<ref>Pomimo, że wszyscy jej członkowie nadal żyli</ref>. W końcu jednak z braku cierpliwości postanowiła wznieść swój własny nagrobek na środku ulicy. Rozstrojone smyczki nadają utworowi kiczowatego dramatyzmu.
* '''Mouth Mantra''' – fascynująca relacja z wizyty u dentysty. Wykolejeniec „zapchał gardło i zaszył usta.” Mając na uwadze jej głos, czy można mu się dziwić?
* '''Losss''' – wytwórnia płytowa zrobiła byka w słowie „Loss”.
* '''Atopos''' – „Czy to nie są tylko wymówki, aby się nie połączyć?” Najwyraźniej Björk potrzebuje nowego [[router]]a.
* '''Allow''' – ni do rymu, ni do sensu, tylko ''alał alał''.

== Ciekawostki ==
* Björk uważa, że tworzy [[Pop (muzyka)|muzykę popularną]].
* Napisała piosenkę dla [[Madonna|Madonny]], jednak była tak dziwaczna, że w finalnej wersji zachowała się zaledwie jedna zwrotka tekstu.
* Pobiła reporterkę po przyjeździe do [[Bangkok]]u, bo ta pytała jej małego synka o przyszły album.
* Na czerwony dywan ubrała sukienkę z [[łabędź|łabędzia]] i miała torebkę w kształcie jajka.

== Zobacz też ==
* [[Islandia]]
* [[Wyspy Owcze]]
* [[Eyjafjallajökull]]

{{Przypisy}}
[[Kategoria:Wokaliści]]
[[Kategoria:Islandia]]
[[cs:Björk]]
[[da:Björk]]
[[en:Björk]]
[[eo:Björk]]
[[fi:Björk]]
[[id:Björk]]
[[ja:ビョーク]]
[[ko:Björk]]
[[nds:Björk]]
[[pt:Björk]]