Edytujesz „Dżuma”
Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru
Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Ta edycja może zostać anulowana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.
Aktualna wersja | Twój tekst | ||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{sur|choroby|[[Dżuma (powieść)]]}} |
|||
{{medal}} |
|||
[[Plik:Medico peste.jpg|250px|thumb|I Ty zapłać lekarzowi okruszkami za diagnozę!]] |
[[Plik:Medico peste.jpg|250px|thumb|I Ty zapłać lekarzowi okruszkami za diagnozę!]] |
||
{{cytat|Od '''powietrza''', głodu, ognia i wojny wybaw nas, Panie|Kto by pomyślał, że Bóg jest środkiem antyseptycznym}} |
{{cytat|Od '''powietrza''', głodu, ognia i wojny wybaw nas, Panie|Kto by pomyślał, że Bóg jest środkiem antyseptycznym}} |
||
{{cytat|Pito również duże ilości alkoholu, gdyż organizm przesycony alkoholem jest mniej podatny na zakażenie|Każdy ma swojego boga<ref>[http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C5%BCuma&diff=25574559&oldid=25499494 Sprawdź sam]</ref> |
{{cytat|Pito również duże ilości alkoholu, gdyż organizm przesycony alkoholem jest mniej podatny na zakażenie|Każdy ma swojego boga<ref>[http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C5%BCuma&diff=25574559&oldid=25499494 Sprawdź sam]</ref>...}} |
||
{{t|Dżuma|znana też jako '''czarna śmierć''', '''morowe powietrze''', [[język łaciński|łac]]. ''Pestis''}}choroba bakteryjna przenoszona przez [[pchła|pchły]], [http://pl.wikipedia.org/wiki/Wektor_(medycyna) wektory] i punkty przyłożenia, atakująca przede wszystkim gryzonie, sporadycznie [[człowiek|ludzi]]. Za dżumę odpowiedzialny jest mikrob Yersinia pestis, przez antyfanów łaciny nazywany pałeczką dżumy. Sama choroba zaś jest odpowiedzialna za nierówną, aczkolwiek spektakularną, walkę z przeludnieniem |
|||
== Postacie i pochodzenie choroby == |
== Postacie i pochodzenie choroby == |
||
Każdy [[Polak]] i katolik wie, że na początku była |
Każdy [[Polak]] i katolik wie, że na początku była ciemność. W tej ciemności leżały okruszki chleba, które przyciągnęły [[szczur]]y. Biedne gryzonie, zaatakowane przez pchły, przeniosły się do Edenu, gdzie nie były zagrożone przez naturalnych drapieżników. Zaniosły tam ze sobą dżumę dymieniczną, atakującą węzły chłonne. Pierwszą ofiarą tej [[choroba|choroby]] był Abel, u którego dymienice były wielkości rajskiego [[jabłko|jabłka]]. Z tego powodu ogród musiał zostać zamknięty, mieszkańcy wysiedleni, a brat zmarłego, Kain, został objęty kwarantanną i oznakowany. |
||
Drugą postacią choroby jest dżuma septyczna, zwana też posocznicową, posiadająca prawie 100% skuteczność |
Drugą postacią choroby jest dżuma septyczna, zwana też posocznicową, posiadająca prawie 100% skuteczność. Prawdziwą maszynką do zabijania jest jednak dżuma płucna, która oprócz wysokiej skuteczności bardzo łatwo się rozprzestrzenia. [[Simo Häyhä]] chowa się ze wstydu w zaspie, a [[Kuba Rozpruwacz]] rzuca posadę wiwisekcjonisty i zostaje politologiem. |
||
Skąd się dżuma wzięła w [[Europa|Europie]]? Po zlikwidowaniu hippisowskiej komuny w Edenie |
Skąd się dżuma wzięła w [[Europa|Europie]]? Po zlikwidowaniu hippisowskiej komuny w Edenie przedostała się do Azji, gdzie od czasu do czasu wybijała po parę milionów mieszkańców [[Chiny|Chin]] i [[Indie|Indii]], co z powodu dosyć dużej liczby ludności nie zostało uznane za godne udokumentowania przez współczesnych. Sytuacja zmieniła się dzięki [[Tatarzy|Tatarom]]. W [[1346]] roku, podczas oblężenia genueńskiego miasta Kaffa, leżącego na terenie dzisiejszej [[Ukraina|Ukrainy]] i zamieszkanego przez Turków. Potomkowie Czyngis Chana postanowili przeprowadzić nalot dywanowy, który miałby skruszyć opór obrońców. Z powodu braku bomb, do tego celu zostały użyte cegły, [[prezerwatywa|prezerwatywy]] z wodą oraz trupy zmarłych na dżumę. Spowodowało to wybuch epidemii w [[miasto|mieście]]. Niektórzy z jego mieszkańców uciekli kanałami na statki płynące do Europy. Po kilku miesiącach błąkania się po morzu Śródziemnym okręt przybił do [[Włochy|włoskiego]] portu Messyna. Na pokładzie z żywych istot pozostały tylko zarażone szczury i grupka rosyjskich włóczęgów, którzy zasnęli w ładowni. W ten sposób rozpoczął się jeden z największych kataklizmów w historii Europy, nie licząc [[II wojna światowa|II wojny światowej]], benzyny za 6 złotych i zmniejszenie przez [[Unia Europejska|Unię Europejską]] objętości [[małpka|małpek]] do 200 mililitrów. |
||
== Przebieg choroby == |
== Przebieg choroby == |
||
Wszystko zaczyna się od pokąsania przez wściekłe wektory – po wbiciu się zwrotów w skórę następuje wstrzyknięcie pod zewnętrzną powłokę wartości zawierającej pałeczki dżumy. Co dalej? Cierpliwie czekamy na pierwsze objawy, jakimi są dreszcze <del>niespokojne</del>, ból głowy, pot wydobywający się z miejsc z których wydobywać się nie powinien i [[gorączka]]. Nie są to objawy typowe – trzęsący się pod kołdrą pacjent najpierw przypuszcza, że posiada jakąś mniej groźną chorobę, jak [[grypa]], |
Wszystko zaczyna się od pokąsania przez wściekłe wektory – po wbiciu się zwrotów w skórę następuje wstrzyknięcie pod zewnętrzną powłokę wartości zawierającej pałeczki dżumy. Co dalej? Cierpliwie czekamy na pierwsze objawy, jakimi są dreszcze <del>niespokojne</del>, ból głowy, pot wydobywający się z miejsc z których wydobywać się nie powinien i [[gorączka]]. Nie są to objawy typowe – trzęsący się pod kołdrą pacjent najpierw przypuszcza, że posiada jakąś mniej groźną chorobę, jak [[grypa]], wąglik czy toczeń<ref>W doktorze House'ie to zawsze jest toczeń!</ref>. Sytuacja zmienia się gdy pewnego pięknego ranka chory wstaje rano i stwierdza, że posiada dodatkowe [[penis|genitalia]] w pachwinach i na szyi, nazywane przez specjalistów dymienicami. Po chwili euforii u chorych płci męskiej następuje diagnoza, która brzmi jak wyrok – dżuma. Po jakimś czasie delikwent, po zarażeniu reszty domowników, obniżeniu ceny [[dom|nieruchomości]] poprzez spowodowanie wzrostu poziomu hałasu i zniszczeniu materacu przez drgawki umiera. Później pozostaje tylko wrzucić zwłoki do [[Żuk]]a<ref>W powieści „Dżuma” wykorzystywane były tramwaje. W Polsce by to nie przeszło z prostego powodu – martwi nie kupują biletów</ref> i zakopać je na [[parking]]u pod supermarketem przerobionym chwilowo na zbiorową [[cmentarz|mogiłę]]. |
||
W przypadku dżumy płucnej lub septycznej przebieg choroby jest znacznie krótszy i nudniejszy. Delikwent po prostu charczy, pluje [[krew|krwią]] na zdziwionych domowników zarażając ich i pada na łóżko |
W przypadku dżumy płucnej lub septycznej przebieg choroby jest znacznie krótszy i nudniejszy. Delikwent po prostu charczy, pluje [[krew|krwią]] na zdziwionych domowników zarażając ich i pada na łóżko by cierpliwie poczekać aż rodzina złoży się na [[trumna|trumnę]], przy okazji pozbywając się nadmiaru płynów wszystkimi otworami ciała. |
||
== Leczenie == |
== Leczenie == |
||
⚫ | Wieloletnie badania prowadzone przez międzynarodowy zespół [[naukowiec|specjalistów]] ustaliły, że najlepszym środkiem leczącym wszystkie objawy dżumy jest [[napalm]]. Likwiduje on też całą miejscową populacje szczurów, zabezpieczając ludność przed powrotem choroby na najbliższe... no, do czasu aż ktoś zamieszka ten teren. Niestety, czasem znajdzie się jakiś ekolog, który stwierdzi, że nalot nie może się odbyć z powodu występowania jakiegoś zagrożonego gatunku [[komar]]a, dlatego w wielu przypadkach pozostaje mniej inwazyjna alternatywa w postaci 2 gramów [[ołów|ołowiu]] aplikowanych doustnie<ref>Rzadziej domięśniowo</ref>. Czasem stosuje się też na przykład zmielenie chorego rozpędzonym [[słoń|słoniem]], lewatywa z kwasu solnego czy krew jednorożca pita o północy na cmentarzu. |
||
[[Plik:Burning Jews.jpg|thumb|250px|Bo babcia mówiła, że chorobę trzeba wypocić…]] |
|||
⚫ | Wieloletnie badania prowadzone przez międzynarodowy zespół [[ |
||
W dawnych czasach jedynym środkiem, jaki ze względu na zacofanie technologiczne mógł być zastosowany |
W dawnych czasach jedynym środkiem, jaki ze względu na zacofanie technologiczne mógł być zastosowany była [[kwarantanna]]. Zamykano szczelnie dotknięte zarazą miasto i czekano aż wszyscy jego mieszkańcy spokojnie sobie poumierają, likwidując tym samym niebezpieczeństwo przeniesienia choroby do następnego [[wieś|sioła]]. Ta metoda ma wiele minusów – jest mało efektywna, mało efektowna, ponadto istnieje niebezpieczeństwo, że jakiś dowcipniś postanowi ostrzelić strażników wydzieliną [[płuca|płucną]] lub ropą z dymienic. |
||
Ten sam zespół specjalistów ustalił, że podstawą profilaktyki jest usunięcie tkanek i narządów, które są atakowane przez dżumę |
Ten sam zespół specjalistów ustalił, że podstawą profilaktyki jest usunięcie tkanek i narządów, które są atakowane przez dżumę – węzły chłonne, płuca, krew. Niezależne badania wykazały, że jeżeli taki zabieg zostanie wykonany łyżką do [[miód|miodu]], prawdopodobieństwo zachorowania co prawda będzie takie samo, ale sam zabieg będzie przyjemniejszy dla oka, zwłaszcza dla ludzi mających pewne odchylenia pod czupryną. U pozostałych mogą pojawić się uporczywe torsje, ale przecież lepiej zapobiegać niż leczyć, prawda? |
||
W [[Średniowiecze|średniowieczu]] najczęściej stosowanym środkiem profilaktycznym było biczowanie. Wiązało się to z teorią arabskiego [[lekarz]]a, Awicenny, który twierdził, że przeciwciała powstają w skórze na plecach i czasem trzeba je popędzić [[ |
W [[Średniowiecze|średniowieczu]] najczęściej stosowanym środkiem profilaktycznym było biczowanie. Wiązało się to z teorią arabskiego [[lekarz]]a, Awicenny, który twierdził, że przeciwciała powstają w skórze na plecach i czasem trzeba je popędzić [[metal]]owymi kulkami na rzemieniach. W połączeniu z głośnym recytowaniem litanii do wszystkich [[święty]]ch był to środek rekomendowany przez Papieski Fundusz Zdrowia i Higieny, zwłaszcza jeśli w parze z takimi praktykami szły podarki dla [[Watykan|Stolicy Apostolskiej]]. |
||
== Epidemie == |
== Epidemie == |
||
⚫ | Wspomniana już pandemia dżumy, która dotarła do Europy na statkach-widmo szybko objęła swoim zasięgiem cały [[półwysep]] Apeniński, głównie przez to, że okręty razem ze znajdującymi się na nich zwłokami były wydalane z portów i musiały krążyć po całym włoskim wybrzeżu, pozostawiając w każdym odwiedzonym mieście kilkunastu oplutych krwią tubylców. Z Włoch zaraza przeniosła się do [[Francja|Francji]], gdzie wygnała wiele istnień do Krainy Wiecznych Łowów, głównie przez waleczne nastawienie autochtonów do choroby – zainfekowani zamiast walczyć z dżumą, uciekali z domostw i [[Biegi|biegli]] przed siebie aż do wyplucia płuc ze zmęczenia, co jak wiadomo, może łatwo zarazić przypadkowych przechodniów zaskoczonych przez niedoszłego [[Maraton|maratończyka]]. |
||
[[Plik:Danse macabre by Michael Wolgemut.png|thumb|250px|Top Model Anno Domini 1493]] |
|||
⚫ | Wspomniana już pandemia dżumy, która dotarła do Europy na statkach-widmo szybko objęła swoim zasięgiem cały [[półwysep]] Apeniński |
||
Następna w kolejce była [[Hiszpania]] oraz mieszkające tam [[byk]]i, po czym zaraza przeniosła się do [[Portugalia|Portugalii]]. Spowodowała tam trwałe zmiany w DNA mieszkańców, przez co skóra głowy rodowitych [[Cristiano Ronaldo|Portugalczyków]] produkuje kostkę masła dziennie powodując trwałe nażelowanie włosów. Znudzona leniwymi i opalonymi południowcami dżuma przeniosła się na [[północ]]. W [[1348]] pchły zbudowały tratwę z wektorów i przedostały się do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], prawdopodobnie aby zarobić na zmywaku. |
Następna w kolejce była [[Hiszpania]] oraz mieszkające tam [[byk]]i, po czym zaraza przeniosła się do [[Portugalia|Portugalii]]. Spowodowała tam trwałe zmiany w DNA mieszkańców, przez co skóra głowy rodowitych [[Cristiano Ronaldo|Portugalczyków]] produkuje kostkę masła dziennie, powodując tym trwałe nażelowanie włosów. Znudzona leniwymi i opalonymi południowcami dżuma przeniosła się na [[północ]]. W [[1348]] pchły zbudowały tratwę z wektorów i przedostały się do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], prawdopodobnie aby zarobić na zmywaku. Po zebraniu odpowiedniej sumy zaraza zmieniła kierunek natarcia i wybrała się do Niemiec i Skandynawii, aby zlikwidować kilku Aryjczyków. Po ominięciu [[Polska|Polski]] dżuma wybrała się do Rosji. |
||
Po kilku latach dżuma znikła tak samo nagle jak się pojawiła, zabierając przy okazji od 75 do 200 milionów ludzi na całym [[ |
Po kilku latach dżuma znikła tak samo nagle jak się pojawiła, zabierając przy okazji od 75 do 200 milionów ludzi na całym [[świat|świecie]]. Liczba ludności w Europie zmniejszyła się o 45% procent, co zniwelowało przeludnienie. Ta liczba nie zadawalała wszystkich mieszkańców kontynentu, dlatego postanowiono wyciąć trochę [[Żydzi|Żydów]], których z powodu <del>konszachtów z diabłem</del> dbania o higienę zaraza się nie imała, aby osiągnąć okrągłe 50%. Masowo zabijani byli też między innymi pielgrzymi, [[masoni]], zakonnicy a czasem nawet przypadkowi ludzie z łapanek. |
||
Po wygaśnięciu zarazy dżuma pojawiała się w Europie regularnie co parę lat, pilnując |
Po wygaśnięciu zarazy dżuma pojawiała się w Europie regularnie co parę lat, pilnując aby populacja nie podniosła się do zbyt wysokiego poziomu. Dbając o to, aby przypadkiem nie zabrakło chleba w mieście, choroba zabijała po jakieś 50 tysięcy ludzi w takich pipidówach jak [[Paryż]], Londyn, Podkowa Leśna czy Marsylia. Lokalne epidemie wybuchały także podczas [[wojna|wojen]], co było bardzo [[Ekonomia|ekonomiczne]] z punktu widzenia dowódców – wybicie części ich oddziałów pozwalało na zaoszczędzenie na żywności, uzbrojeniu i amunicji dla sołdatów. |
||
Następna wielka pandemia zaczęła się (znów) w Chinach w [[1855]] roku. Mimo 10 milionów spuchniętych trupów nikt nie zauważył szalejącej zarazy, która przeniosła się tym razem na |
Następna wielka pandemia zaczęła się (znów) w Chinach w [[1855]] roku. Mimo 10 milionów spuchniętych trupów nikt nie zauważył szalejącej zarazy, która przeniosła się tym razem na zachód. Wtedy to po raz pierwszy krwiożercze wektory dotarły do [[Australia|Australii]], gdzie jej łupem padły psy dingo, kolczaste zarośla i [[kangur]]y, oraz do Ameryki. Choroba wybija tam ludzi do dziś, zabiera jednak rocznie mniej ofiar niż strzelaniny w [[szkoła|szkołach]], więc nikt nie zwraca na to uwagi. |
||
Dżuma była także wykorzystywana jako broń przez |
Dżuma była także wykorzystywana jako broń przez Japończyków]] podczas II wojny światowej. Założyli oni w Mandżurii bazę wojskową w której stacjonował pułk zainfekowanych szczurów, codziennie przed śniadaniem ślubujących [[cesarz]]owi wierność. Gryzonie były wysyłane na [[samobójstwo|samobójcze]] misje na terytorium Chin: przegryzały swoimi małymi ząbkami zasieki z drutów kolczastych, [[złodziej|kradły]] tajne dokumenty oraz [[gówno|zanieczyszczały]] arsenały, powodując ślizganie się tamtejszych żołnierzy i wpadanie na pociski. Przy okazji rozsiewały krwiożercze wektory w szeregach chińskiej armii. Po wojnie szczury zostały osądzone przez trybunał w Hadze za zbrodnie przeciwko [[Ludzkość|ludzkości]] i skazane na deratyzację. |
||
== Dżuma w kulturze == |
== Dżuma w kulturze == |
||
[[Plik:Xenopsylla chepsis (oriental rat flea).jpg|thumb|250px|Dwa typy transporterów opancerzonych dla pałeczek dżumy: pchła i wektor]] |
|||
Dżuma odcisnęła rozpalonym wektorem trwałe piętno na [[dupa|zadniej]] części [[kultura|kultury]]. Przykładem jest motyw ''[[Taniec śmierci|danse macabre]]'' ([[język francuski|fr]]. ''taniec śmierci''), powstały podczas towarzyszącego zarazie głodu w Europie. Bardzo popularne wtedy stały się chude, wręcz kościste [[kobieta|kobiety]] – to właśnie one stały się obiektem zainteresowania poetów i malarzy. Co ciekawe, ta moda powróciła w obecnych czasach, co można zaobserwować zwłaszcza w środowisku [[modelka|modelek]] – niektóre wręcz sprawiają wrażenie zadżumionych. Równocześnie nastąpił zanik zainteresowaniem pieśniami i kulturą dworską, wywołując wzrost [[bezrobocie|bezrobocia]] wśród trubadurów. Spowodowane to było zwiększeniem się liczby prostytutek na szlakach handlowych, przez co każdy mógł sobie kupić [[miłość]] za garść bobu i nie był zainteresowany słuchaniem pieśni o niej. |
|||
Choroba ma także wpływ na współczesną kulturę. Najlepszym przykładem jest powieść „[[Dżuma (powieść)|Dżuma]]”, której autorem jest Albert Camus. Warto dodać, że dżuma wystąpiła także w jednym z odcinków serialu [[Dr House|Doktor House]] i to w pierwszoplanowej roli. Motyw zarazy został też wykorzystany w wielu grach komputerowych, na przykład w [[Dishonored]]. |
|||
== Ciekawostki == |
|||
* XV-wieczna pandemia ominęła terytorium Polski, prawdopodobnie wiąże się to z wysokim stopniem przesiąknięcia sarmackich organizmów czystym [[spirytus]]em. |
|||
* Lekarze zajmujący się pomocą chorym na dżumę zakładali maski w kształcie ptasich dziobów, gdyż jak wiadomo, ptaki nie uczą się [[fizyka|fizyki]] i przez to są odporne na wektory. |
|||
* W czasie pandemii czarnej śmierci powstała edukacyjna zabawa w kółko graniaste, która miała pomóc chłopskim dzieciom w poznaniu objawów choroby i przewidzeniu za ile dni będzie przebywało w zbiorowym grobie. |
|||
== Zobacz też == |
|||
* [[koronawirus]] |
|||
* [[świńska grypa]] |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
{{Medycyna}} |
|||
[[en:Black Death]] |
|||
[[Kategoria:Choroby]] |