Edytujesz „Gleba”

[[Plik:Radioactive.svg|thumb|150px|Światowy symbol gleb klasy I]]
{{Słownik|[[Słownik:Zglebować|Zglebować]]}}
'''Gleba''' – górna warstwa powierzchni [[Ziemia|Ziemi]], tzw. [[Litosfera|litejsfery]], na której rośnie, np.: [[trawa]], [[Drzewo|drzewa]], bądź nic nie rośnie, jeśli gleba w danym miejscu jest zanieczyszczona. Gleba powstaje w procesie zwanym [[proces glebotwórczy|procesem glebotwórczym]], który się nigdy nie kończy. W procesie tym drobne [[żyjątka]] gryzą zębami twarde [[skała|skały]], krusząc je na coraz mniejsze fragmenty, aż do uzyskania gleby właściwej.

== Charakterystyka ==
Glebę dzieli się, ze względu na przydatność rolniczą, na 5 klas glebowych:
* '''Klasa I''' – podstawowy rodzaj gleb najbardziej rozwiniętych obszarów świata – krajów [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]], [[Stany Zjednoczone Ameryki|Stanów Zjednoczonych]]. Zajmują 77% całkowitej powierzchni gleb. Gleby te nie istniałyby bez całkowitej kontroli człowieka. Gleby klasy I zostały przekształcone z gleb „klasy V”, które uznane są przez człowieka za najgorsze i bezproduktywne. Na jakość i żyzność gleb „klasy I” jedyny istotny wpływ mają najnowsze osiągnięcia w dziedzinie hodowli [[Warzywo|warzyw]] i [[owoc]]ów z zastosowaniem [[Inżynieria genetyczna|inżynierii genetycznej]], a także technologii produkcji [[Nawóz sztuczny|nawozów sztucznych]] oraz środków owado- i chwastobójczych. Owoce i warzywa uprawiane na tych glebach są kilka razy większe od warzyw i owoców uprawianych na glebach „klasy II”. Rośliny, uprawiane na tych glebach, muszą być opryskiwane do kilku razy w tygodniu, aby zachowały swoje walory estetyczne, smakowe oraz były przez długi czas świeże. Rośliny pochodzące z gleb „klasy I” są bardzo zdrowe, posiadają dużo [[Ołów|ołowiu]], który jest bardzo ważnym składnikiem budowy ludzkich [[Kość|kości]], a także ważne związki mineralne, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jak metan, benzen, różne [[siarczki]] oraz [[chlorki]] i śladową zawartość [[Cyklon B|Cyklonu B]]. O tym, jak zdrowe są warzywa uprawiane na glebach „klasy I” świadczy fakt, że największy światowy producent zdrowej żywności – [[McDonald's]], produkuje [[frytki]] z [[ziemniak]]ów wyhodowanych właśnie na glebie „klasy I”;
* '''Klasa II''' – widoczne znaczne ślady ingerencji człowieka, który chcąc poprawić żyzność gleby stosuje niewielkie ilości [[Nawóz sztuczny|nawozów sztucznych]] oraz innych [[Środek chemiczny|środków chemicznych]], mających na celu poprawienie jakości gleby. Gleba w większości traci naturalną żyzność, lecz pozwala na otrzymywanie dużo większych warzyw i owoców, niż powinny być w rzeczywistości. Gleby tej klasy zajmują obszar 10% całkowitej powierzchni światowych gleb;
* '''Klasa III''' – trochę gorsza od „klasy II”, (zajmuje około 5%), szczególnie nadaje się do sadzenia lasów. Zauważalne częściowe oznaki ingerencji człowieka.
* '''Klasa IV''' – określana jako gleba przejściowa (zajmuje 7% powierzchni wszystkich gleb), średniej żyzności, człowiek ingeruje w bardzo małym stopniu;
* '''Klasa V''' – najrzadziej występująca na świecie (zajmuje około 1% powierzchni wszystkich gleb świata), jest bardzo żyzna, czysta, zdrowa, nie skażona chemicznie i świetnie nadaje się pod uprawę wszelkich warzyw i owoców, głównie buraków i pietruszki, a także do upraw [[Zboże|zboża]]. Występuje na obszarach, gdzie w żaden sposób nie ingerował jeszcze człowiek, z tego względu uznana przez człowieka za całkowicie nieprzydatną i najmocniej skażoną.<br /> Ma dwa rodzaje:
** nieużywaną, czyli 0,5% gleb na świecie;
** używaną rozsądnie 0,5% gleb (tylko przez dziwnych bogaczy i obdarzonych glebą biedaków).

== Zawartość gleby ==
Składniki gleby i ich zawartość procentowa:
'''[[Związek chemiczny|związki chemiczne]]:'''
* H<sub>2</sub>SO<sub>3</sub> – 65%, 
* CO<sub>2</sub> – 12%,
* (COOH)<sub>2</sub> – 10%
* HCl – 5%,
* HCN – 5%,
* inne – 3%.

'''[[Minerał]]y:'''
* azbest – 80%,
* ołów – 15%,
* żelazo – 2%,
* inne – 3%,
'''różne drobne [[organizm]]y żywe:''' 
* [[Ameba|ameby]],
* [[Pantofelek|pantofelki]],
* [[Dżdżownica|dżdżownice]], 
* [[Turkuć podjadek|turkucie podjadki]], 
* [[Kret (zwierzę)|krety]].

== Zobacz też ==
* [[szorstkość]]
* [[kamień w bucie]]

[[Kategoria:Geologia]]