Tekst źródłowy strony Jądro Ziemi

ZAWADI – mężczyzna z chirurgicznie usuniętymi narządami płciowymi. Praktyka stosowana między XVI a XVIII wiekiem. Mówi się o kastratach z małą pieczęcią, gdy usunięto tylko jądra oraz o kastratach z wielką pieczęcią, gdy usunięto cały organ wraz z członkiem (inne nazwy: trzebieniec, eunuch, rzezaniec).

Kastraci z "wielką pieczęcią" służyli w haremach.

Kastraci z "małą pieczęcią", wykastrowani przed okresem dojrzewania, charakteryzowali się pięknymi głosami, sopranami lub altami, typowymi dla kobiet, lecz o wiele potężniejszym brzmieniu i dramatycznej barwie. W okresie największego rozkwitu opery kastraci byli obsadzani w rolach, gdzie były potrzebne tzw. "głosy anielskie". Szczególne zapotrzebowanie na kastratów w operze wiąże się z zakazem papieskim, obowiązującym w latach 1588-1793, który zabraniał kobietom publicznych występów.

Wielu kompozytorów, np. Georg Friedrich Haendel, pisało role specjalnie dla konkretnych kastratów. Niektórzy z nich zdobyli wielką sławę, odpowiadającą dzisiejszym gwiazdom estrady. W połowie XVIII wieku w Europie opinia publiczna uznała kastrację za barbarzyństwo i praktyka kastrowania młodzieńców została oficjalnie potępiona. Stała się ukrywanym procederem. W połowie XIX wieku ostatecznie została uznana za bezprawną i karalną. Do czasu zakazu papieskiego w 1903, kastraci śpiewali w chórach kościelnych, między innymi w słynnym chórze Kaplicy Sykstyńskiej, w Watykanie. Ostatni znany kastrat - Alessandro Moreschi, znany jako Rzymski Anioł, zmarł w 1922 roku. Zachowały się mechaniczne nagrania jego głosu dokonane w 1893.

Dziś partie kastratów śpiewane są przez soprany dramatyczne, kontratenory lub alty.

Literatura [edytuj]

    * P. Barbier Farinelli. Prawdziwa historia genialnego kastrata, Warszawa 1998
    * D. Gwizdalanka "Kastraci - androgyniczne anioły" w: Muzyka i płeć, Kraków 2001

Linki zewnętrzne [edytuj]

    * (en) Słynni kastraci