Edytujesz „Język chorwacki”

[[Plik:Jdt-str.GIF|thumb|right|200px|''Judita'' – [[XVI wiek|XVI-wieczna]] modlitwa chorwacka o urodzajność pól jęczmiennych]]
{{medal}}
'''Język chorwacki''' ''(hrvtsk jzk)'' – [[język]] południowosłowiański, którym posługują się mieszkańcy [[Chorwacja|Chorwacji]], studenci chorwatologii oraz [[językoznawca|językoznawcy]]-hobbyści.

==Ogólna charakterystyka==

Język chorwacki charakteryzuje się przede wszystkim ubogością [[samogłoska|samogłosek]], a w zasadzie ich brakiem. Biedni [[Chorwaci]] łamią sobie język, wymawiając zbitki spółgłoskowe, ale nic na to poradzić nie mogą.

==Alfabet==

Alfabet chorwacki jest unikalny, gdyż (z uwagi na brak samogłosek) nie zaczyna się – jak wszystkie normalne alfabety – od litery „A”, ale od „B”. Niektórzy językoznawcy zastanawiają się nawet nad możliwością zmiany jego nazwy na ''„balfabet”'', ''"bet"'' , ''"becadło"'' lub nawet ''"bcdł"'' (''"bcdlj"'' w [[Transliteracja|transliteracji chorwackiej]]).

===Kolejność i wymowa liter===

*B b – jak dowolnie wybrane „b” w wyrazie Bóbr
*C c – jak dowolnie wybrane „c” w wyrazie cyc
*Č č – jak „cz” w wyrazie czyrak
*Ć ć – jak „ć” w wyrazie ćma
*D d – jak „d” w wyrazie... dupa
*Dž dž – jak „dż” w wyrazie dżdżu
*Đ đ – jak „dź” w wyrazie dźwięk
*F f – jak „f” w wyrazie filodendron
*G g – jak „g” w wyrazie gazrurka
*H h – jak „h” w popularnym wyrazie, który piszę się zazwyczaj przez trzy litery, a powinno przez cztery
*J j – jak „j” w wyrazie jajecznica na boczku ze szczypiorkiem
*K k – jak „k” w wyrazie  konstantynopolitańczykowianeczka
*L l – jak „l” w wyrazie lewarek
*Lj lj – jak „lj” w wyrazie... no, takie miękkie „l”, kresowe...
*M m – jak „m” w wyrazie metatetrahydrobenzen
*N n – jak „n” w wyrazie nocnik
*Nj nj – jak „ń” w wyrazie okoń
*P p – jak „p” w wyrazie piwowarnia
*R r – jak „r” w wyrazie rozparcelowywanie
*S s – jak „s” w wyrazie smorodinówka
*Š š – jak „sz” w wyrazie szambonurek
*T t – jak „t” w wyrazie teściowa 
*V v – jak „w” w wyrazie wyindywidualizowany
*Z z – jak „z” w wyrazie zdenerwowany
*Ž ž – jak „ż” w wyrazie [[Teściowa|żmija]]

==Budowa języka==

Język jest wałem mięśniowym położonym na dnie jamy ustnej... 

Pardon.

Język chorwacki wykazuje znaczne podobieństwo do pozostałych [[języki słowiańskie|języków słowiańskich]], jeśli chodzi o [[gramatyka|gramatykę]] i [[składnia|składnię]]. Ma standardową ilość koniugacji, deklinacji, przypadków, trybów, etc.

===Teściosłowy ''(tsćslv)''===

Tym, co wyróżnia język chorwacki pośród języków słowiańskich, jest niezwykła wprost ilość słów określających [[teściowa|teściowe]]. Słowa te chorwaci nazywają ''tsćslv''. Wyrażają one niezwykłe przywiązanie do osoby teściowej, świadomość jej wielkiej roli w kształtowaniu oblicza [[rodzina|rodziny]], wychowaniu [[wnuk]]ów, ale także jej niewątpliwy powab i dostojność oraz niekłamane piękno duszy i ciała.

Oto wybór niektórych z tych określeń (w nawiasie przybliżone znaczenie polskie):

*„''žmj''” (ukochana mamusia)
*„''vjđm''” (opiekunka rodziny)
*„''plzjc plz''” (ta, która jest blisko nas)
*„''krtnk''” (ta, która zawsze nam dobrze radzi)
*„''bzmzgj jtj''” (nasza jedyna)
*„''wrjtk''” (pomysłowa, kreatywna)
*„''kčkdn''” (kobieta z klasą)
*„''str drn ršpl''” (mądra i urodziwa)
*„''vžd n nšj rđnj''” (błogosławieństwo naszej rodziny)

==Historia języka chorwackiego==

Język chorwacki powstał „''nie-wiadomo-jak-dawno-temu''” na terenach obecnego [[Tybet]]u, na co wskazują pewne związki z tamtejszym językiem. Najnowsze hipotezy zakładają, że starożytni Chorwaci przywędrowali do [[Europa|Europy]] ok. 1234 roku p.n.e. Podbiwszy zamieszkujące podówczas teren obecnej Chorwacji plemiona Chorwatów, osiedlili się tam i pozostają w tym miejscu do dnia dzisiejszego.

===Wczesne zabytki języka chorwackiego===

Pierwsze zdanie w języku chorwackim zostało zanotowane na glinianej tabliczce odnalezionej w grocie na południu Chorwacji. 

Brzmiało ono:

'''„''khnj, pvjđ tvj hlrnj mmsj, žb s vršcj zmknl!''”'''

co ma oznaczać:

„''najdroższa, jakże miły jest mym uszom głos Twej rodzicielki!''”

Istotnym jest, że zdanie to rzuca nowe światło na stosunki panujące w pierwotnych rodzinach.

===Reforma Rolno-Ortograficzna „''(Rfrm Rln-Rtgrfjčn)''”===

W roku 1337 władca ówczesnego Królestwa-Chorwacji-I-Państw-Ościennych-Które-I-Tak-Za-Parę-Lat-Zostaną-Przyłączone-Do-Chorwacji „''(Krlstv Hrvcj j pnjstv scjnnh ktr jtk zprlt zstn pžlčn d-Hrvcj)''”, Kzmjž Njdž (Kazimierz Nieduży), ogłosił Reformę Rolno-Ortograficzną (Rfrm Rln-Rtgrfjčn), która w ogromnym stopniu usprawniła i przyśpieszyła produkcję rolną. Reforma polegała na zastąpieniu słowa „''tkj-zbž-ktr-mžn-dć-j-knjm-j-krvm-j-jnnj-gđjnj''” (takie-zboże-które-można-dać-i-koniom-i-krowom-i-innej-gadzinie) słowem „''jnčmjn''” (to samo, tylko krócej; przybliżone znaczenie polskie – [[jęczmień]]). W ślad za [[Chorwacja|Chorwacją]], reformę przyjęły stopniowo pozostałe kraje europejskie.

==Dzieła literatury chorwackiej==
[[Video:VatrogasacSam|right|thumb|250px|[[Nonźródła:Strażak Sam: Historia Prawdziwa|Strażak Sam]] ([[język serbsko-chorwacki|srb-chor.]] ''Vatrogasac Sam'', [[język chorwacki|hrv]]. ''Vtrgsc Sm'') w wersji serbsko-chorwackiej, ponieważ nie ma możliwości śpiewania piosenek po chorwacku.]]

Literatura chorwacka jest niezwykle bogata. Przez wieki Chorwacja wydała wielu wybitnych [[poeta|poetów]] i [[pisarz]]y. Najwybitniejszym z nich, jest narodowy wieszcz chorwacki („''nrdv vjšč hrvtskj)''” '''Dm Mckjvč''' (Damazy Mackiewicz; także „''Adamazy Macka, Macek, Macuś, Adaś od Chlewa''”). Twórca wielu wierszy, poematów, a także porywającej prozy, zasłynął przede wszystkim swą [[epopeja|epopeją]] ''Pn Tdš'' (Pan Tadaszi). Kolejne roczniki poruszonych uczniów, uczą się na pamięć początkowych wersów tego dzieła:

''Hrvcj, Jčzn mj, Tjsts jk zdrvj''<br>''Jl Cj tžb cnć, tn tlk sj dvj''<br>''Kt Cj strcjl...''

Tekst epopei opisuje cierpienia młodego Chorwata, który czekając na granicy na opóźniającą się [[odprawa paszportowa|odprawę paszportową]], wzdycha do swej [[ojczyzna|ojczyzny]].

Poza tym mają jeszcze [[Fall Out Boy|Thnks fr th mmrs]].

==Mini rozmówki chorwacko-polskie==

*„''Đndbr!''” – Dzień dobry!
*„''Čsć lsk!''” – Witam młodą damę!
*„''Jksmš?''” – Jak się masz?
*„''Mvš phrvtsk?''” – Czy mówisz po chorwacku?
*„''Vskkj z tlfn!''” – Czy nie wiesz która godzina?
*„''Sppžj!” – Miłego dnia!
*„''Krv!''” – szeroki wachlarz znaczeń

==Podobieństwa językowe==

Niektóre słowa w języku chorwackim są bardzo podobne do polskich. Przykładem jest chorwackie słowo "lstpd" które nie znaczy nic innego, jak "październik".

{{Języki}}

[[Kategoria:Chorwacja]]
[[kategoria:Języki świata|Chorwacki]]

[[hr:Hrvatski jezik]]