Edytujesz „Joseph Haydn”

[[Plik:Haydn cartoon bust.jpg|thumb|200px|Klasyczny i gniewny Józek]]

'''Franz Joseph Haydn''' (ur. [[31 marca]] [[1732]] w Rohrau<ref>Jakiś bazar w południowej [[Austria|Austrii]]</ref>, zm. [[31 maja]] [[1809]] w [[wiedeń|Wiedniu]]) – <del> niemiecki</del> austriacki<ref>Czyli de facto Niemcy</ref> kompozytor nadworny, poddworny i potwornie zdolny, jeden z trzech Klasyków Wiedeńskich.

Józefik był bardzo grzecznym dzieckiem, na pewno w porównaniu do reszty z tuzina bachorów zrodzonych z ojca Mateusza<ref>Bynajmniej nie o [[Ojciec Mateusz|Ojca Mateusza]] chodzi</ref> oraz matki Anny Marii. W wieku lat sześciu rozpoczął naukę muzyki, a że miał piękny głos<ref>Tak podaje [[Wikipedia]]</ref>, to został wcielony do jakiegoś [[chór|chóru parafialnego]] w [[Wiedeń|Wiedniu]]. Tam śpiewał, dopóki nie został wyrzucony za przewinienia takie, jak obcięcie koleżance włosów z peruki, smarkanie w nuty oraz rozpoczęcie mutacji. Wtedy zabrał się za coś poważniejszego – ot, został kompozytorem u hrabiego <del>murzyna</del> Morzina.

W roku [[1761]] Józef dostał fuchę nadwornego kompozytora u Esterházych ([[Węgry|węgierska]] rodzina arystokratyczna – Haydn utworzył w ten sposób podwaliny Austro-Węgier). Wkrótce został głównym kapelmistrzem tamtejszej orkiestry – poprzedni kapelmistrz nie mógł już pełnić tej roli z kilku przyczyn, z których za najważniejszą podaje się [[śmierć]].

=== Kwestia urlopów ===

{{Youtube|-YkKyFliUFM|width=300|Symfonia 45 ''Podanie o urlop''}}

U Węgrów, w oparach wszędzie się lejącego [[wino|Tokaja]], pracowało się przyzwoicie, niemniej umowa o pracę nie zawierała sformułowań o urlopie (jako, że nie została w ogóle spisana), tak więc Józef musiał co tydzień prezentować kolejne premierowe dzieła. Prośby o załatwienie tygodniowego wyjazdu do [[Bułgaria|Bułgarii]] nie udały się, gdyż Esterházy twierdził, że Haydn, nieśmiało prosząc o swoje, wygląda uroczo, co skutkowało u niego zaniemówieniem. Nie mogąc przeskoczyć swoich kompleksów, kompozytor napisał specjalną symfonię, podczas której muzycy mają za zadanie ostentacyjnie opuszczać estradę po wykonaniu solowej partii.

== Śmierć ==

[[File:Josef Haydn Denkmal (Hainburg).jpg|thumb|200px|Haydn, któremu geniusz przestaje się mieścić w głowie]]

Haydn zmarł w Wiedniu w wieku 77 lat po długiej chorobie, za której źródło uważa się nadmiar geniuszu, uciskającego mózg. Ale koniec jego życia nie jest końcem jego historii!

=== Losy haydnowej głowy ===

Dwóch znajomych Haydna, będących jego kolegami z pracy<ref>W sensie, że służyli na tym samym dworze</ref>, a przy tym członkami [[wikipedia:pl:Frenologia|sekty frenologów]], dało w łapę grabarzowi, żeby ten pozwolił im uszczknąć sobie trochę niemrawego już kompozytora, gdyż chcieli odnaleźć w jego [[mózg]]u ośrodek związany z geniuszem muzycznym.

Fakt ten wyszedł na jaw dzięki zasługom niejakiego [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]], który w tym czasie zajęty był podbijaniem Wiednia, przez co kompozytora jedynie prowizorycznie pochowano na głębokości pół metra z zamiarem późniejszego <s>zasadzenia</s> przeniesienia w spokojniejsze miejsce. O drugiej części tego planu książę Esterházy przypomniał sobie – bagatela – dopiero jedenaście lat później i wtedy właśnie, gdy postanowił dokonać transportu ciała muzyka, odkrył, że truposz jest nie tylko zdekomponowany<ref>Zdekomponowany kompozytor, rozumiecie…</ref> i zdezorientowany, ale również zdekompletowany. Znając swoich pracowników oraz objawiające się u co poniektórych zamiłowanie do głów, szybko odnalazł winnego – ten jednak na okoliczność przeszukania domu się przygotował i ukrył ją w pościeli małżonki zasłaniającej się [[menstruacja|menstruacją]] (co przy ówczesnych standardach higieny mogło śmierdzieć porównywalnie do gnijącej głowy), żeby wreszcie pod naciskiem oddać zupełnie inną czaszkę, których zapewne tu i ówdzie mu nie brakowało. Ostatecznie głowa powróciła do reszty ciała w roku 1954, kończąc 145-letni proces grzebania kompozytora – co dowodzi, że na powrót szczątków i wraków czasami trzeba poczekać naprawdę długo.

Można w każdym razie śmiało powiedzieć, że Haydn stracił głowę dla nauki!

== Zobacz też ==

* [[Antonio Salieri]]

* [[Ferenc Liszt]]

* [[Fryderyk Chopin]]

* [[Jan Sebastian Bach]]

* [[Ludwig van Beethoven]]

* [[Opętany klawiszowiec]]

* [[Wolfgang Amadeusz Mozart]]

{{DEFAULTSORT:Haydn, Joseph}}

[[Kategoria:Kompozytorzy]]

[[Kategoria:Austriaccy muzycy]]