Edytujesz „Linux”

[[Plik:Chetux.png|thumb|200px|[[Pingwin (zwierzę)|Pingwinek]] [[Ernesto Guevara|Ernesto]], maskotka skolektywizowanej wersji Linuksa]]
{{cytat|Stworzyłem '''Linuksa''' jako system operacyjny na [[Komputer osobisty|komputery osobiste]]. Tylko one nie zostały całkowicie przejęte przez '''Linuksa'''. Spędza mi to sen z powiek.|[[Linus Torvalds]] o '''Linuksie'''}}
{{cytat|Kill [[Bill Gates|Bill]].|Motto '''linuksiarzy'''}}
{{cytat|Windows daje okna, a '''Linux''' cały dom.|Linuksiarz o '''Linuksie'''}}
{{cytat|'''Linux''' is like a Wigwam – no [[Microsoft Windows|Windows]], no [[Bill Gates|Gates]], Apache inside.|[[Mark Twain]] o '''Linuksie'''}}
{{cytat|Na '''Linuksa''' nie ma wirusów!|[[Informatyk|Pan Jerzy]] o '''Linuksie'''}}

'''Linux''' – system operacyjny, to znaczy jądro, to znaczy rodzina systemów operacyjnych stworzona w roku [[1991]] podczas studiów na Uniwersytecie Helsińskim przez fińskiego hakera bez hobby [[Linus Torvalds|Linusa Torvaldsa]] po to, żeby nie płacić za [[Microsoft Windows|Windowsa]]. Linux ma jądra, znaczy się jedno jądro, pieszczotliwie zwane <del>kelnerem</del> kernelem – technicznie mówiąc, [[Nikogo to nie obchodzi|to jest właśnie Linux, a działający system na ogół składa się z jądra Linux i userlandu GNU]]. Decydując się na używanie Linuksa, każdy jest zobowiązany dokarmiać sympatycznego pingwinka o wdzięcznym imieniu Tux. Prawdziwi [[linuksiarz]]e wyprowadzają go nawet na spacery i grają z nim w gry wyścigowe.

== Cechy systemu ==
[[Plik:Tux Born to Frag.jpg|thumb|200px|[[Tux]] – pingwinek mieszkający w Linuksie]]
* Główną cechą systemów Linuksowych jest to, że aby zainstalować jakikolwiek program należy wpierw przez kilka godzin czytać anglojęzyczne fora internetowe, a następnie wklepać w swojej konsoli obszerne wypracowanie, które nam podyktowali bardziej doświadczeni użytkownicy;
* Można też instalować programy z repozytoriów, jeśli producent systemu dał nam taką możliwość, ale to nie odpowiada części użytkowników, gdyż ich zdaniem jest z kolei zbyt proste, zupełnie jak ze sklepu z aplikacjami;
* Sam system jest znany głównie z tego, że każdy jego użytkownik bohatersko walczy z problemami niewystępującymi na innych systemach…
* …ale w zamian za to nie zobaczy [[BSoD]]a…
* …bo Linux nawet przyzwoitego BSoDa nie posiada, a jedynie jego rzadko spotykaną<ref>Z wyjątkiem Gentoo</ref> namiastkę w postaci „kernel panic”;
* W Linuksie, jeżeli już zainstalujesz odpowiednie kodeki, filmy najprawdopodobniej będziesz oglądać w konsoli tudzież przez framebuffer;
** Największym wyjątkiem jest [[VLC]], odtwarzacz stworzony przez chyba jedynych programistów open source mieszkających we [[Francja|Francji]], kraju o jedynym słusznym podejściu do patentów na oprogramowanie, czyli ich nieuznawaniu;
*** Jednakże użytkownicy VLC muszą na instalację przeznaczyć kilkadziesiąt gigabajtów dysku na zależności Qt, jeśli nie używają już [[KDE]];
* Do układów graficznych [[Intel]]a i AMD dosłownie nic nie trzeba instalować ponad sam system, by w pełni działały, ale jak się używa [[NonNews:Nvidia: Fuck you!|Nvidii]], to ma się wybór między [[Manjaro Linux|Manjaro]], dobą tułaczki albo niemożliwością grania w [[Gra komputerowa|gry]], a w nagrodę za poprawne skonfigurowanie dostaje się rozmytą konsolę;
* Można go dogłębnie dostosować, instalując motywy, środowiska graficzne i w sumie wszystko co się chce, przez co Linux nie ma jednego rozpoznawalnego wyglądu;
* Linux, jako system darmowy, kierowany jest do biedoty oraz nizin społecznych, względnie osób które nie potrafią zainstalować sobie klienta [[bitTorrent|torrent]] i pobrać jakiegoś [[Microsoft Windows|normalnego systemu]], co się gryzie z faktem, że dostępne na nim są te najlepsze klienty [[Seksmisja|Sexmission]] i qRwittorrent;
* Zamiast [[Internet Explorer]]a domyślnie zainstalowany jest [[Firefox]]. Szkoda, że nie pomyśleli o tym w Windowsie;
* Z kolei w większości dystrybucji [[Google Chrome]] trzeba wgrywać zewnętrznie, a w repozytoriach jest turbo-dymo-Chromium, szybsze i bardziej prywatne<sup>[''[[Nic|potrzebne źródło]]'']</sup>, ale bez wbudowanego Flasha i możliwości oglądania Netflixa;
* Ale oprócz liska można znaleźć odpowiednik Explodera. Jest nim tak zwany ''[[Epiphany]]''<ref>Albo Falkon, albo coś innego, zależnie od dystrybucji i środowiska graficznego</ref>.

== Powłoka ==
[[Plik:Tux.svg|thumb|200px|Logo Linuksa przedstawia objedzonego i otyłego [[pingwin]]a, jednak nie ma to na celu sugerować (jak sądzą [[Windowsiarze|niektórzy]]) ociężałości tego systemu]]
Narzędzie zła oryginalne stworzone przez informatyków z <del>[[NASA]]</del> [[Bell Labs]]. Jest podobna do [[Wiersz poleceń|wiersza poleceń]] z [[Microsoft Windows|Windowsa]], ale niestety się nie rymuje.

=== Co o niej wiadomo ===
* Można na niej wykonać <del>tysiące</del> <del>miliony</del> <del>miliardy</del> pierdyliardy poleceń. Nikt ich nie ogarnia.
* Możemy zrobić na niej WSZYSTKO – przenosić pliki, przeglądać [[Internet]], oglądać [[pornol]]e, grać w [[Gra|gry]], a nawet włamywać się do komputerów [[Pentagon]]u, choć do hakowania bardziej pełni rolę lepszej skrzynki z narzędziami niż lepszego mózgu.

=== Kilka komend ===
* <code>rm -rf /*</code> – jak sama nazwa wskazuje – dodaje RAMu do Linuksa;
* <code>chown -R $USER /*</code> – inna komenda na przyspieszanie kompa;
* <code>dd if=/dev/zero of=/dev/mem</code> – zwiększa ilość wolnej pamięci;
* <code>rm -rf /sys/firmware/efi/efivars</code> – aktualizuje oprogramowanie UEFI;
* <code>wall</code> – wysyła wiadomość wszystkim zalogowanym podpisaną twoim loginem, wpisz tekst i wciśnij Ctrl+D lub podprowadź wyjście innej komendy, najlepiej działa na serwerach używanych przez wiele osób naraz, zwłaszcza jeśli to jest serwer w miejscu pracy i zalogowany jest [[Szef|przełożony użytkownika]];
* <code>su<del>mo</del></code> – powoduje zmianę w innego użytkownika, jeśli zna się jego hasło lub jest się rootem, co pozwala na wykonanie polecenia <code>echo 'TWOJA STARA'</code> i zrzucenie winy na kogoś innego;
** <code>sudo<del>ku</del></code> – umożliwia wykonanie jednej komendy jako inny użytkownik lub z parametrem <code>-i</code> otwiera powłokę tego użytkownika, ''bez potrzeby znajomości jego hasła'', pozwalając na wiele sprawniejsze wpisanie <code>echo "TWOJA STARA" | wall</code> i zrzucenie winy na kogoś innego;
* <code>finger</code> – wbrew pozorom nie pokazuje nam środkowego palca, tylko wyświetla szczegółowe informacje o innych użytkownikach – gdzie są i co robią, a nawet czasem prawdziwe imię i nazwisko. Taki [[NSA]] w Linuksie;
* <code>cd</code> – odtwarza płyty CD/wysuwa napęd;
* <code>chmod -x chmod</code> – hakuje serwery [[Pentagon]]u;
* <code>mkfs -t btrfs /dev/sd{a..e}</code> – daje darmowe miejsce na [[Dysk twardy|dyskach]];
* <code>rm -rf /usr/bin/{rpm,pacman,apt,yum,dnf,make,append}</code> – darmowa licencja na [[Microsoft Windows|Windowsa]].

=== Terminale ===
Jak już jest środowisko graficzne, to by z niego używać powłoki, potrzeba mieć do niej terminal – znany również jako emulator terminala, bo pełni podobną funkcję do fizycznych terminali z lat 80-tych, tylko ma formę programu graficznego – który pełni swoistą funkcję klienta. Różnych terminali mamy całkiem sporo, o to kilka z nich:
* '''[[GNOME]] Terminal''' – terminal dla ludzi, którzy mają [[Noob|zgnomione mózgi]];
* '''Konsole''' – używają go tylko '''K'''oksy, bo działa w [[KDE]];
* '''xterm''' – terminal, który początkowo miał służyć do pobierania [[Film pornograficzny|pornoli]] z [[RedTube]], a nazywać się xxxterm;
** '''uxterm''' – to samo, ale z polskimi i innymi zagranicznymi lub dekoracyjnymi znakami, nawet jest w stanie pokazać [[Lenny Face]]'a;
* '''urxvt''' – terminal podobny do uxterm, lecz lekko okrojony, bardziej używany do ryżowania;
* '''Terminator''' – fork GNOME Terminala, z wbudowaną funkcją dzielenia okna na kafelki jak w tmux, który na pewno nie jest [[Terminator|morderczym robotem z przyszłości zabijającym ludzi]];
* '''kitty''' – napisany przez czyjegoś kota, lekkostrawny i bardzo dobrze smakujący z ryżem, ale używa OpenGL do rysowania tekstu, więc bez grafiki [[Intel]]a lub AMD lepiej trzymać się z dala;
* '''st''' – dosłownie '''S'''uckless '''T'''erminal, czyli terminal, który nie ssie, podobnie jak nieudany prototyp odkurzacza firmy [[Microsoft]]; też używany do ryżowania, ale taki lekkostrawny, że wychodzi drugim końcem, zanim się go dotknie;
* '''Cool Retro Term''' – najdoskonalszy emulator terminala, bo faktycznie udaje te fizyczne terminale z lat 80-tych; może się też podszywać za ekran Apple ][ lub tego leżącego na strychu rzęcha z DOSem i CGA, którego być może używał [[twój stary]] lub wujek, jak byłeś mały;
* '''Guake''' – terminal, na którym odpalimy [[Quake]]'a. Istnieje jego inna wersja – Yakuake. Nadal nie wiadomo, jaka jest między nimi różnica.

== Dystrybucje ==
{{main|[[Dystrybucja Linuksa]]}}
[[Plik:BlackTux.jpg|thumb|200px|Logo dystrybucji [[Ojciec Chrzestny|''The Tuxfather'']]]]
Istnieje kilka <del>tysięcy</del> <del>milionów</del> miliardów dystrybucji Linuksa. Większość z nich różni się od siebie nazwą i logiem. Wynika to z jednej z zasad wolnego oprogramowania, według której każdy może zaszpanować, że ma własny system operacyjny. Najlepszymi linuksowcami są lwy afrykańskie, bo zjadają [[gnu|gnój]] na śniadanie. Wyróżniamy:
* [[Debian]] – „jak zainstalować sterowniki od karty graficznej?!”, ma więcej zależności niż [[Wirus albański|wirus]] w [[Microsoft Windows|Windowsie]], przez co nie można zainstalować nawet przeglądarki innej niż [[Firefox]] lub niegdyś [[Co?|Iceweasel]];
* [[Ubuntu]] – Linux, ale dla [[noob|n00bów]], do 2017 czerpał trochę za dużo inspiracji od [[OS X]]a;
* [[Gentoo]] – [[Masochizm|najlepsza]] dystrubucja Linuksa;
* [[Red Hat Enterprise Linux]] – płatny Linux! Nie dotykaj, bo zepsujesz! A szkoda by było, bo licencja kosztuje tyle, co używany samochód;
* [[SteamOS]] – mokry sen [[Gabe Newell|Gabena]];
* Kali Linux - system dla hakerów. Ma wbudowane większość narzędzi służących do czynienia krzywdy (legalnej bądź nie) adminom. Większość użytkowników nie zna nazw nawet połowy narzędzi, ale i tak instalują go w ciemno jako swojego pierwszego Linuxa. Swoją popularność zawdzięcza roli w serialu MrRobot i logo w kształcie zajebistego smoka. 
* Parrot OS - w zasadzie to samo co kali. Mimo, że ma wbudowanego VPN i domyślne ładniejsze GUI, to kto by chciał wymienić smoka na papugę?
* [[ChromeOS]] – [[Chrome]], ale jako cały [[system operacyjny]]. Służy do tego samego, co [[OS X]] (przeglądania [[Facebook]]a i czasem używania Google Docs), a jest o wiele tańszy i amerykańskie szkoły mają nad nim więcej kontroli;
* [[Arch Linux]] – dla wielbicieli [[pacman (Linux)|Pacman]]a i nietestowanych aktualizacji mogących obalić system raz a porządnie; posiada też nieoficjalne repozytorium społeczności AUR, w którym jest [[Koń trojański|wszystko]], ale programy stamtąd kompiluje się samemu;
* [[Fedora (dystrybucja Linuksa)|Fedora]] – kierowane przez społeczność pole testowe pod [[RHEL]]a, na którym częściej są testowane bronie jądrowe niż pomocne technologie, i to co 30 sekund;
* [[Void Linux]] – bardziej hipsterski, stabilniejszy Arch Linux tworzony przez weteranów BSD będący w stanie przeżyć zarówno pełną i częściową aktualizację. Nazwa pochodzi od zastąpienia systemd przez runit, dzięki czemu Void jest tak lekki, że w porównaniu do np. Ubuntu waży tyle, co [[nic]];
* [[BunsenLabs]] – Debian z prekonfigurowanym menedżerem okien [[Openbox]], [[Conky]] i tint2, stworzony dla ryżowców bez motywacji i posiadaczy komputerów za 100zł, kontynuacja [[Crunchbang]]a;
* [[Hannah Montana Linux]] – czekaj, co?!

== Zobacz też ==
{{nonnews|
* [[NonNews:Koniec z Linuksem, ostatni gasi światło|Koniec z Linuksem, ostatni gasi światło]]
* [[NonNews:Wczoraj stuknęło 25 lat Linuksowi|Wczoraj stuknęło 25 lat Linuksowi]]|y}}
* [[Unix]]
* [[Linuksiarz]]
* [[:/dev/null]]
* [[:/dev/user]]
* [[:/dev/random]]
* [[Emacs]]
* [[Советской Линукс]]

{{Przypisy}}

<br clear="all"/>

{{linux}}
{{Informatyka}}
[[cs:Линукс]]
[[da:Linux]]
[[de:Linux]]
[[el:Λίνουξ]]
[[en:Linux]]
[[es:Linux]]
[[fa:لینوکس]]
[[fi:Linux]]
[[fr:Linux]]
[[he:לינוקס]]
[[it:Linux]]
[[ja:Linux]]
[[ko:리눅스]]
[[nl:Linux]]
[[no:Linux]]
[[pt:Linux]]
[[ru:Линупс]]
[[sr:Линукс]]
[[zh:你勒死]]
[[zh-tw:你勒死]]
[[Kategoria:Linux| ]]