Edytujesz „XIX wiek”

[[Plik:1897 expeditionsmannschaft rio a.jpg|thumb|200px|Ludzie z XIX wieku]]
[[Plik:Rienksz-boekwinkel.png|thumb|200px|Szpan w postaci bycia w księgarni był w tych czasach normą]]
'''XIX wiek''' – kolejne, po [[XVIII wiek]]u stulecie (końca tego nie widać – jak jedno się kończy, to drugie zaczyna…). Wsławiło się wirusowym namnażaniem rozmaitych [[idea|idei]], niekiedy oryginalnych, jak choćby towianizm, oraz masowym [[kolonia (posiadłość)|kolonizowaniem]] ludów [[Azja|Azji]], [[Afryka|Afryki]], [[Australia|Australii]] i [[Oceania|Oceanii]].

Według [[Juliusz Słowacki|zaginionego wieszcza]] ów wiek był epoką, w której [[Szatan]] i jego ekipa zrobili sobie [[Pacynka|pacynki]] podrabiając życiorysy osób urodzonych w wieku poprzednim. Dzięki temu siły ciemności miały mieć łatwiejszy dostęp do ingerencji w [[ludzki żywot]] oraz możliwość szerzenia zamętu i pożogi [[Europa|gdzie popadnie]]<ref>Ciekawe zatem, co wieszcz myślałby o wieku [[XX wiek|dwudziestym]]…</ref>.

== Romantyzm ==
Szczytowym osiągnięciem XIX wieku był [[romantyzm]]. Charakteryzował się on upodobaniem do [[kolor czarny|czerni]], posępnych widoków, tęsknych kawałków, czerni, [[Miłość|miłości]] aż po [[grób]], czerni, [[nietoperz]]y, upiorów, zamczysk, czerni, walki narodowowyzwoleńczej, oraz czerni.

Na fali romantyzmu w ciągu całego okresu jego istnienia, rodziły się nowe kierunki. Kierunki te nazywano zależnie od istniejącego w nich stereotypu.

Przykłady rodzaju romantyzmu:
* romantyzm romantyczny;
* romantyzm czarny;
* romantyzm czarniawy;
* romantyzm mroczny;
* romantyzm upiorny;
* oraz wiele innych…

== Kolonializm ==
Równie ważnym, a może nawet ważniejszym osiągnięciem XIX wieku był [[kolonializm]]. Polegał on na poprawianiu samopoczucia zakompleksionych z powodu swego [[bieda|ubóstwa]] Anglików, Holendrów czy Niemców, przez narzucanie systemu <del>tym tępym brudasom</del> ludom innych [[kontynent]]ów.

Pod pewnymi względami kolonializm także był romantyczny. Oświecony, bohaterski biały zdobywca (prawie jak poeta) <del>podbijał</del> oświecał <del>czarnych</del> ludność innych kontynentów. Kolonializm był także na szeroką skalę masochistyczny. Biali poświęcali się dla dobra tubylców, zaś tubylcy uważali to za ciężkie brzemię nakładane im przez kolonizatorów.

== Pozytywizm ==
Gdzieś w połowie owego wieku wykształcił się nurt kompletnie odwrotny, co doprowadziło do euforii wszelkich antyfanów ''Cierpień młodego Wertera''. Literatura zaczęła nadawać się do czytania, a badania naukowe odzyskały szacunek, jednak [[Młoda Polska|zło]] czaiło się tuż za rogiem…

{{przypisy}}
{{oś wieków}}
[[Kategoria:XIX wiek| ]]

[[en:1800]]
[[fi:1800-luku]]