Podręcznik językowy

Zjawiska występujące w podręcznikach do nauki obcych, głównie języka angielskiego, ale nie tylko. Ponieważ język obcy to nie matematyka, nie jest tak, że w każdym podręczniku 2+2 = 4 a już na pewno nie tak, że tego samego czasu używa się zawsze w tych samych okolicznościach. Niemniej jednak pewne elementy są wspólne nie tylko dla jednego języka.

Czytanki

Mr Smith zawsze mieszka w Londynie

Ciekawostki obyczajowe zdarzają się wyłącznie w językach skandynawskich

W podręcznikach do języka niemieckiego Niemcy składają się wyłącznie z Berlina. Austria i Szwajcaria nie istnieją

A pan Dupin w jakim mieście mieszka?

Zazwyczaj bohaterem podręcznika jest rodzinka 2+2 (której zawsze wychodzi 4) plus jakiś kotek i piesek i która ma życie jak w Madrycie. Zwykle problemy drugiego świata zwykle ich nie dotyczą: śpią na forsie, jedzą to co najlepsze itd. Osoba uczona języka na współczesnych podręcznikach przyjeżdża do Londynu i rzadko jest w stanie poradzić sobie z najprostszym problemem: od zawiązania buta (cholera, jak są sznurowadła po angielsku?) do przebukowania biletu na samolot. A już naprawdę tragedia, jeśli trafi do szpitala, aresztu czy w inne nieprzyjemne miejsce: w podręcznikach do nauki języka obcego jedyne problemy dotyczą ochrony środowiska. Potrafi za to wyrazić potrzebę posiadania chleba w czasie Future Perfect Continuous, obowiązkowo w stronie biernej a po francusku w odpowiedniej formie subjonctif. Pomysł, że podręcznik ma być przyjacielem ucznia, służyć mu także jako słownik i rozmówki, zarzucono w II połowie XX w. jako fanaberie metodyków.

• Jeden z bohaterów czytanki zawsze będzie się nazywał Mr Smith
• Mrs Smith najczęściej nie pracuje albo szuka pracy
• Bohater mieszka zawsze w domu jednorodzinnym, nigdy nie w bloku
• Najważniejszym problemem pana Smitha, który mu spędza sen z oczu, jest globalne ocieplenie
• Bohater czytanki zawsze mieszka w stolicy i zawsze możliwie blisko centrum
• Większość bohaterów pisze prawie wyłącznie ołówkiem
• Pan Smith do pracy dojeżdża metrem do którego ma, z dowolnego punktu w mieście, najwyżej 50 m, obojętnie, gdzie mieszka
• Żona pana Smitha nigdy się nie puszcza
• Najważniejszym problemem pani Smith jest to, czy kupić sukienkę w kolorze niebieskim czy różowym
• Dziewczyna w podręczniku reaguje pozytywnie na każdą próbę poderwania jej i przyjmuje natychmiast każde zaproszenie
• Bohaterowie czytanek nigdy nie klną, najwyżej mówią "sorry"
• Uczeń wychowany na podręczniku języka obcego nie da sobie rady w większości sytuacji kryzysowych, jako, że nie przytrafiają się one bohaterom podręczników
• Bohaterowie na śniadanie zawsze piją kawę
• Obiady rzadko je się w domu, najczęściej w restauracjach, o którą należy obowiązkowo zapytać po drodze; kolacji nie wspomina się w ogóle
• Każdego obowiązkowo należy zapytać się, czy słodzi swoją kawę/herbatę, mimo że się go zna od kołyski
• Wyraz "śmieci" pojawia się w czwartym roku nauki języka, wcześniej jajka nie mają skorupek a butelki nigdy nie są puste i nie wywala się ich
• Przed pójściem spać bohaterowie rzadko rozbierają się, a już na pewno żaden nie zdejmuje majtek by nałożyć spodnie od piżamy
• Bohater czytanki zawsze czuje się dobrze i takoż odpowiada na pytanie "How are you"
• Jedyną rzeką w Anglii jest Tamiza a we Francji Sekwana, o rzekach w Niemczech raczej się nie wspomina
• Jeśli w zdaniu wystąpi pociąg, to najczęściej jako spóźniony bądź odwołany
• Bohaterowie czytanek najczęściej grają w tenisa, czasem jeżdżą na rowerze
• Jeśli bohater czytanki ma problem, zazwyczaj jest on rozwiązywalny w jednominutowej rozmowie
• Bohaterowie czytanki zawsze są zdrowi, nigdy nie chce im się kupy i siku, a jeśli już zachorują, to zdrowieją w tym samym tekście
• Dzieci w czytankach zawsze są grzeczne i prawie zawsze szczęśliwe, prawie nigdy nie są karcone przez rodziców
• Dojrzewający chłopcy nie mają problemów z trądzikiem a dziewczęta z miesiączką
• Wszystkie gotowane potrawy są wspaniale i żadna nie jest przypalona
• Pan Schmidt w podręcznikach za komuny zawsze mówił "Sonnabend" a obecnie mówi tylko "Samstag"
• Na lotniskach opisanych w podręcznikach nigdy nie giną walizki
• Bohaterowie podręczników mają wszystkie części ciała oprócz tyłka i narządów płciowych
• Bohaterowie nie mają kłopotów finansowych, jeśli pożyczają pieniądze to nigdy od kogoś a zawsze komuś
• Policja istnieje głównie poo to, by informować, gdzie znajduje się dana ulica
• Bohaterowie żyjący bez ślubu zdarzają się głównie w podręcznikach języka szwedzkiego, nigdy rosyjskiego
• Homoseksualni bohaterowie nie zdarzają się
• Nie istnieje podręcznik, w którym pojawiają się słowa "orgazm", "wytrysk" i "erekcja". Seks występuje wyłącznie w postaci pytania: "What is your sex?". Odpowiedź "Very good, thank you" nie jest uznawana.
• Dzieci w podręcznikach obcych rodzą się bez zapłodnienia i ciąży
• Bohaterowie podręczników żyją wiecznie, żaden nie umiera na kartach książki
• Jeśli bohaterowie sięgają po alkohol, zazwyczaj jest to piwo, przy wyjątkowych okazjach wino
• Cudzoziemiec, niezależnie od rasy, zawsze uzyska szybką i fachową pomoc
• Cudzoziemcy pojawiają się masowo głównie na dworcach kolejowych i lotniskach, gdzie nigdy nie mogą znaleźć swojego peronu/terminalu i zawracają d... komu tylko się da
• Bohaterowie, gdy nie mają co robić, prawie zawsze idą do kina
• Nastolatkowie w podręcznikach szybko przechodzą mutację i rozmawiają ze sobą głosami 30-letnich mężczyzn
• Poza Europą świat jest kilkadziesiąt lat od przodu i wycieczka w te rejony to niesamowita przygoda
• W Rosji nastolatkowie głównie piszą maile do znajomych z Europy, którzy nie mieszkają poza stolicami kraju
• Każdego cudzoziemca należy skomplementować, że dobrze mówi w języku obcym
• Nieuprzejmi urzędnicy, kasjerzy i konduktorzy nie zdarzają się
• Bohaterowie do kościoła udają się wyłącznie w celach turystycznych

Gramatyka i ćwiczenia

Idealna, uporządkowana i czytelna strona podręcznika języka obcego

Tłumaczenie gramatyki w przystępny sposób to cecha, której szczęśliwie wyzbyto się jeszcze w latach siedemdziesiątych, wprowadzając tzw. gramatykę funkcjonalną, która polega na tym by pokazać kilka zdań i oczojebną tabelkę. We współczesnych podręcznikach gramatyka występuje jedynie w ćwiczeniach i zadaniach. Tryumfy święci metoda komunikacyjna, która zakłada, że uczeń ma mówić – nieważne co, nieważne jak, bylem po angielsku (niemiecku, francusku). Tłumaczenia fonetyczne zredukowano do zera, tak samom podawanie transkrypcji fonemicznej – kto by zrozumiał te wszystkie robaczki? To nie starożytny Egipt. Uczeń wychowany na współczesnym podręczniku idzie do sklepu po bułki zastanawiając się, czy lepiej zapytać w Past Perfect czy w Future in the Past Perfect Progressive, bo w podręczniku mu nie wytłumaczono.

• Najtrudniejsze zagadnienia są wytłumaczone w postaci druku na grafice, w wyniku czego tłumaczenie jest nieczytelne
• Trudne zagadnienia tłumaczone są metodą łatwo zauważyć
• Im trudniejsza lekcja, tym na stronie występuje większy chaos graficzny
• Reguła gramatyczna podana w podręczniku A będzie zaprzeczona w podręczniku B
• Jeśli już uda się zakupić dobry podręcznik gramatyki, będzie zawierał rozdziały w porządku alfabetycznym
• Najbardziej zawiła reguła gramatyczna podana będzie w tabelce z dwoma kolumnami bez dodatkowych objaśnień
• Im trudniejsze zagadnienie gramatyczne, tym krótsza i bardziej kolorowa tabelka
• Po wyjaśnieniu trudnego zagadnienia następny rozdział zawiera dwa zagadnienia jeszcze trudniejsze.
• Końcowe lekcje, jako te, których zazwyczaj się nie przerabia, zawierają najważniejsze tematy gramatyczne z całego kursu
• Objaśnienie problemu gramatycznego zawsze zawiera nieznany termin
• Co najmniej jedno zdanie w ćwiczeniu będzie zawierać słowo lub zwrot, którego nie ma w programie kursu
• Słowo, które chcesz sprawdzić, najpewniej nie jest zamieszczone w słowniczku na końcu książki albo występuje w innym kontekście
• Ćwiczenie, które chcesz zrobić sam, zawsze wymaga partnera
• Podręcznik, który zakupiłeś nigdy nie zawiera rozwiązań zadań i ćwiczeń
• Rozwiązania ćwiczeń nie zawierają nigdy wariantu, który uważasz za najlepszy
• W ćwiczeniach najmniej oczekiwana forma jest zawsze poprawna
• Rozwiązanie może być prawidłowe i zrozumiałe, jednak niewłaściwe bo akurat nie ten czas ćwiczycie
• Przyjmuje się z definicji, że uczeń zna właściwy rodzajnik i unika podawania go w słowniczkach
• Idiomy występują wyłącznie w podręcznikach na szczeblu C1 i C2, w związku z czym większość uczniów nie spotyka się z nimi w ogóle

Inne

Podręczniki pod koniec nauki

Jakość podręczników zawsze była pod psem; producenci nie mogą zrozumieć, że jest to książka wielokrotnego użytku, otwierana kilkanaście razy w tygodniu, czego efektem jest jakość zbliżona do romansidła o przygodach pani Dupińskiej z drugiego piętra z jakiegoś Harlequina. Wprowadzenie DTP spowodowało orgazm u różnej maści grafików komputerowych, którzy nareszcie mogli nakur kilkanaście elementów na siebie, by koniecznie utrudnić korzystanie z podręcznika. Dodatkowe rozrywki pojawiły się wraz z powstaniem multimediów – zamiast ubywać, przybyło problemów, zwłaszcza z obsługą oprogramowania i stron internetowych.

• Podręcznik języka obcego ma zawsze miękkie okładki, w wyniku czego już w miesiąc po użyciu jest wyświechtany
• Ćwiczenia do podręcznika wydawane są na papierze kredowym, w wyniku czego zapisanie czegokolwiek ołówkiem jest niemożliwe
• Wycieranie gumką wpisów ołówkiem dokonanych przez poprzedniego użytkownika powoduje w najlepszym wypadku czarne plamy na stronie
• Użycie zakreślacza zamazuje pół strony albo przebija kilka kartek do tyłu
• Im droższy podręcznik, tym większa szansa, że rozwiązania zadań będą w odrębnym tomie, który należy zakupić
• Im nowszy jest podręcznik, tym mniej gramatyki zawiera; współczesne podręczniki (pozdrowienia dla pani Virginii Evans) składają się prawie wyłącznie z ćwiczeń i zadań
• Każde pytanie do omówienia w grupie musi dotyczyć bardzo kontrowersyjnego tematu, najlepiej bez łatwej odpowiedzi, na przykład przymuszania ludzi do przejścia na emeryturę
• Tematy do dyskusji pojawiają się na początku rozdziału, zanim pozna się przydatne wyrażenia i zwroty
• Podręcznik elektroniczny lub oprogramowanie zazwyczaj ma błąd w najważniejszym miejscu
• Płyta kompaktowa dołączona do podręcznika ma zawsze kłopoty z uruchomieniem na naszym komputerze
• Strony z dodatkowymi ćwiczeniami do naszego podręcznika zazwyczaj nie przyjmują hasła podanego nam przez producenta