Komory

Bronisław Maria Komorowski (ur. 4 czerwca 1952 w Obornikach Śląskich) – polski polityk, z wykształcenia historyk. Od 6 sierpnia 2010 prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

W okresie PRL działacz opozycji demokratycznej. Poseł na Sejm I, II, III, IV, V i VI kadencji. Minister obrony narodowej w rządzie Jerzego Buzka, na początku lat 90. wiceminister w tym resorcie. Wicemarszałek Sejmu V kadencji z ramienia Platformy Obywatelskiej, od 2007 do 2010 Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej VI kadencji. Od 10 kwietnia 2010 do 8 lipca 2010 wykonywał tymczasowo obowiązki Prezydenta RP

Młodość i wykształcenie

Jest synem Zygmunta Leona Komorowskiego (profesora i afrykanisty) oraz Jadwigi z Szalkowskich[1]. Mieszkał w rodzinnych Obornikach Śląskich, w Poznaniu, następnie w Józefowie k. Otwocka (1956–1959), a od 1959 do 1966 w Pruszkowie, gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej[2]. W 1966 przeniósł się do Warszawy. Ukończył XXIV Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Norwida. W 1968 jako licealista brał udział w wiecach organizowanych po wydarzeniach marcowych[3]. Za prowadzoną działalność opozycyjną po raz pierwszy został zatrzymany w 1971[4].

Przez wiele lat związany z ruchem harcerskim. Należał do 75 Mazowieckiej Drużyny Harcerskiej w Pruszkowie. Podczas studiów był instruktorem harcerskim w Szczepie 208 WDHiZ im. Batalionu "Parasol" w hufcu Mokotów. W harcerstwie poznał przyszłą żonę[5].

W 1977 ukończył studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W trakcie studiów należał do Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW, pełnił także funkcję jego prezesa[6]. Działalność zawodowa i publiczna w PRL

Od 1977 do 1980 był stażystą w dzienniku "Słowo Powszechne". Zaangażowany w działalność opozycyjną w ramach Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W 1979 znalazł się wśród założycieli wydawnictwa niezależnego Biblioteka Historyczna i Literacka, organizował biblioteki pism drugoobiegowych, a także manifestacje niepodległościowe[7]. W 1980 został skazany razem z działaczami Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela na karę miesiąca aresztu za zorganizowanie w dniu 11 listopada 1979 manifestacji przed Grobem Nieznanego Żołnierza (rozprawie odwoławczej przewodniczył sędzia Andrzej Kryże)[3].

W 1980 wstąpił do "Solidarności", organizował struktury związku w Regionie Mazowsze. Pracował w Ośrodku Badań Społecznych NSZZ "S". 27 września 1981 był jednym z sygnatariuszy deklaracji założycielskiej Klubów Służby Niepodległości. W czasie stanu wojennego został internowany w Jaworzu na okres od grudnia 1981 do czerwca 1982. Po zwolnieniu pracował jako wykładowca w Niższym Seminarium Duchownym w Niepokalanowie. Kontynuował działalność opozycyjną, m.in. był wśród założycieli podziemnego pisma "ABC. Adriatyk, Bałtyk, M. Czarne"[7]. Działalność publiczna w III RP do 2007

W latach 1989–1990 pełnił funkcję dyrektora gabinetu ministra Aleksandra Halla w Urzędzie Rady Ministrów, a w latach 1990–1993 (z przerwą w 1992) – cywilnego wiceministra obrony narodowej ds. wychowawczo-społecznych w rządach: Tadeusza Mazowieckiego, Jana Krzysztofa Bieleckiego i Hanny Suchockiej.

W latach 90. związany był z Unią Demokratyczną, potem z Unią Wolności. Odpowiednio od 1993 do 1994 oraz od 1994 do 1995 pełnił w tych ugrupowaniach funkcję sekretarza generalnego. Jako kandydat Unii Demokratycznej uzyskał mandat poselski w wyborach w 1991 i 1993. W 1997, pod koniec trwania II kadencji Sejmu, wraz z grupą działaczy UW pod kierownictwem Jana Rokity utworzył Koło Konserwatywno-Ludowe. W tym samym roku wraz z KKL przystąpił do nowo utworzonego Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego, które jednocześnie przystąpiło do Akcji Wyborczej Solidarność. W SKL pełnił funkcje sekretarza generalnego i wiceprezesa.

W wyborach w 1997 zdobył mandat poselski jako kandydat AWS. W latach 1997–2000 przewodniczył sejmowej Komisji Obrony Narodowej, a w latach 2000–2001 był ministrem obrony narodowej w rządzie Jerzego Buzka. W 2001, jeszcze jako minister w mniejszościowym rządzie AWS, Komorowski wraz z częścią działaczy SKL związał się z Platformą Obywatelską. Z listy tego ugrupowania kandydował w wyborach do Sejmu IV kadencji. Uzyskał mandat poselski w okręgu warszawskim. Wkrótce po inauguracji nowego parlamentu wystąpił z SKL i zaangażował się w działalność Platformy Obywatelskiej. Od 2001 był członkiem zarządu krajowego PO, a od 2006 wiceprzewodniczącym. W Sejmie IV kadencji był zastępcą przewodniczącego Komisji Obrony Narodowej i członkiem Komisji Spraw Zagranicznych.

W wyborach do Sejmu V kadencji ponownie uzyskał mandat, tym razem w okręgu podwarszawskim. 26 października 2005 został wybrany na wicemarszałka Sejmu. Za jego kandydaturą głosowało 398 posłów. W trakcie tej kadencji był jednym z najbardziej aktywnych kontestatorów działalności rządów PiS, w szczególności polityki zagranicznej i obronnej. Krytykował m.in. powierzenie sędziemu Andrzejowi Kryżemu funkcji wiceministra sprawiedliwości.

W wyborach do Sejmu w 2007 z powodzeniem startował z pierwszego miejsca na liście PO w okręgu podwarszawskim, uzyskując 139 320 głosów[8]. Marszałek Sejmu (2007–2010)

5 listopada 2007 na pierwszym posiedzeniu Sejmu RP VI kadencji Bronisław Komorowski został wybrany większością bezwzględną 292 głosów na Marszałka Sejmu. Jego konkurentem był Krzysztof Putra z PiS, który uzyskał 160 głosów. We wrześniu 2008 posłowie KP PiS złożyli wniosek o odwołanie go z tej funkcji[9], który jednak wycofali. 8 lipca 2010, w związku z wyborem na urząd Prezydenta RP, zrezygnował z tej funkcji i jednocześnie złożył mandat poselski.

Z racji pełnienia funkcji marszałka Sejmu podejmował licznych gości zagranicznych, w tym głowy państw, szefów rządów, przewodniczących parlamentów, ministrów. Spotkał się również z Tenzinem Gjaco (XIV Dalajlamą).

21 sierpnia 2008 odwołał Bożenę Borys-Szopę ze stanowiska głównego inspektora pracy i powołał na tę funkcję Tadeusza Zająca. Tymczasowo wykonujący obowiązki Prezydenta RP

Na skutek śmierci prezydenta Lecha Kaczyńskiego w katastrofie lotniczej 10 kwietnia 2010, jako Marszałek Sejmu, w oparciu o art. 131 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997, przez trzy miesiące wykonywał obowiązki Prezydenta RP[10]. Funkcje te sprawował do 8 lipca 2010, kiedy to zrezygnował ze stanowiska marszałka Sejmu.

Uroczystości okolicznościowe

18 kwietnia 2010 uczestniczył w Krakowie w uroczystościach pogrzebowych Lecha i Marii Kaczyńskich, podczas których spotkał się z prezydentem Rosji Dmitrijem Miedwiediewem oraz z innymi prezydentami i premierami[11]. Jako gospodarz uroczystości pogrzebowych przyjmował oficjalne kondolencje od zagranicznych delegacji[12]. 26 czerwca 2010 brał udział w ingresie nowo mianowanego prymasa Polski Józefa Kowalczyka w Gnieźnie[13].

Akty prawne

Pierwszym powszechnie obowiązującym wydanym z racji uzyskanych uprawnień aktem prawnym było rozporządzenie z dnia 10 kwietnia 2010 w sprawie wprowadzenia żałoby narodowej w dniach 10–16 kwietnia 2010[14] (zmienione rozporządzeniem z dnia 14 kwietnia 2010, przedłużającym żałobę narodową do 18 kwietnia 2010[15]). Uchwalone przez parlament ustawy po raz pierwszy podpisał 12 kwietnia 2010; kolejne podpisywał m.in. 16 kwietnia 2010 i 29 kwietnia (łącznie – 64 ustawy[16]). Podpisanie nowelizacji ustawy o IPN[17], która m.in. zmieniła tryb wyboru prezesa IPN, spotkało się z publiczną krytyką ze strony polityków Prawa i Sprawiedliwości, współpracowników byłego prezydenta, części członków kolegium IPN[18] oraz niektórych publicystów.

13 i 14 kwietnia 2010 wydał postanowienia o przedłużeniu użycia Polskich Kontyngentów Wojskowych na terytorium Afganistanu i republik nadbałtyckich w ramach misji NATO[19][20]. 21 kwietnia 2010 wydał postanowienie o zarządzeniu przedterminowych wyborów prezydenckich na dzień 20 czerwca 2010[21]. W następnych dniach zarządził również wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej po śmierci trzech senatorów 10 kwietnia 2010[22][23].

Wizyty zagraniczne

8 maja 2010 udał się z dwudniową zagraniczną wizytą do Rosji na obchody 65. rocznicy zakończenia II wojny światowej[24]. Program wizyty obejmował rozmowy z prezydentem Rosji Dmitrijem Miedwiediewem, w trakcie których przekazano stronie polskiej 67 tomów akt prokuratorskich zbrodni katyńskiej[25], rozmowę z kanclerz Niemiec Angelą Merkel, złożenie wieńców na miejscu katastrofy polskiego samolotu w Smoleńsku oraz na Cmentarzu Wojennym w Katyniu. Bronisławowi Komorowskiemu towarzyszyli m.in. Wojciech Jaruzelski i Andrzej Wajda[26]. 21 czerwca 2010 odwiedził Polski Kontyngent Wojskowy w Afganistanie w bazie Ghazni.

Relacje z rządem

   Na 10 czerwca 2010 zwołał posiedzenie Rady Gabinetowej zwołane w związku z trwającą powodzią w Polsce[27].

Wybrane nominacje i powołania

   10 kwietnia 2010 powołał Jacka Michałowskiego na stanowisko sekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta RP oraz powierzył mu pełnienie obowiązków szefa Kancelarii Prezydenta RP[28]. Postanowieniem z 6 lipca 2010 powołał go na szefa tego urzędu[29].
   13 kwietnia 2010 powołał Stanisława Kozieja na stanowisko szefa BBN[30].
   7 maja 2010 powołał Mieczysława Cieniucha na stanowisko Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego[31]. Mianował także dowódców poszczególnych rodzajów wojsk[32].
   19 maja 2010 powołał Romana Hausera na stanowisko Prezesa NSA[33][34]. Dotychczasowemu prezesowi, Januszowi Trzcińskiemu, powierzył funkcję Wiceprezesa NSA[16].
   20 maja 2010 powołał nowych członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego, wśród których znaleźli się przewodniczący największych ugrupowań opozycyjnych[35]. Tego samego dnia mianował trzech dowódców sił powietrznych, wojsk lądowych i dowódcę operacyjnego sił zbrojnych[36][37].
   27 maja 2010 złożył w Sejmie wniosek o powołanie Marka Belki na urząd Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Wniosek został przyjęty przez Sejm 10 czerwca 2010.
   9 czerwca 2010 wyznaczył Franciszka Gryciuka pełniącym obowiązki Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu[38].
   14 czerwca 2010 potwierdził wygaśnięcie kadencji wszystkich członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji[39][40]. 7 lipca 2010 powołał w skład KRRiT Jana Dworaka i Krzysztofa Lufta[41].
   18 czerwca, 1 i 5 lipca 2010 odwołał ambasadorów z kilku państw oraz powołał nowych, w tym na placówki dotychczas nieobsadzone[42].

Odznaczenia oraz nadania stopni wojskowych i służbowych

   15 kwietnia 2010 mianował na stopnie generalskie oficerów Wojska Polskiego zmarłych w katastrofie[43][44],
   16, 19 i 23 kwietnia 2010 odznaczył pośmiertnie Orderami Odrodzenia Polski ofiary katastrofy[45][46][47],
   W połowie kwietnia 2010 awansował pośmiertnie na pierwsze stopnie oficerskie zmarłych w katastrofie funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu[48],
   8 maja 2010 wręczył w Moskwie przyznane przez Lecha Kaczyńskiego odznaczenia dla Rosjan zasłużonych dla ujawniania prawdy o zbrodni katyńskiej oraz przyznane przez siebie odznaczenia dla 20 osób, biorących udział w akcji po katastrofie polskiego samolotu[49], w tym cztery Krzyże Oficerskie Orderu Zasługi RP przyznane milicjantom ze Smoleńska[50].

Udział w wyborach prezydenckich w 2010

Był jednym z dwóch (obok Radosława Sikorskiego) kandydatów biorących udział w partyjnych prawyborach o nominację na kandydata w wyborach prezydenckich z ramienia PO. 27 marca 2010 w auli Politechniki Warszawskiej ogłoszono, że Bronisław Komorowski wygrał partyjne głosowanie (otrzymując 68,5% głosów), zostając oficjalnym kandydatem tego ugrupowania na urząd Prezydenta RP[51].

Bronisław Komorowski zdecydował się wziąć udział w zarządzonych przez siebie przedterminowych wyborach prezydenckich jako oficjalny kandydat Platformy Obywatelskiej. Jego komitet wyborczy został zgłoszony do PKW 25 kwietnia 2010[52] i zarejestrowany 7 maja 2010. Hasło kandydata brzmiało: "Zgoda buduje".

Poparcia udzieliły mu Partia Demokratyczna – demokraci.pl (25 kwietnia 2010)[53], Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe (6 maja 2010) i Demokratyczna Partia Lewicy (10 maja 2010)[54].

Swoje wsparcie dla jego osoby jeszcze na etapie prawyborów wyrazili publicznie m.in. Władysław Bartoszewski, Tadeusz Mazowiecki i Lech Wałęsa[55]. Do ogólnopolskiego komitetu poparcia przystąpiło początkowo ponad 150 osób, w tym aktorzy, naukowcy, sportowcy, przedsiębiorcy, artyści, pisarze, działacze opozycji demokratycznej i przedstawiciele kombatantów[56]. 14 maja 2010 głosowanie na marszałka Sejmu na łamach "Gazety Wyborczej" zapowiedział jej redaktor naczelny Adam Michnik[57]. 2 czerwca 2010 w ramach prowadzonej kampanii wyborczej Bronisław Komorowski odwiedził Londyn, gdzie spotkał się z tamtejszą Polonią i sympatykami.

W pierwszej turze wyborów prezydenckich z 20 czerwca 2010 uzyskał 6 981 319 głosów (41,54%), zajmując 1. miejsce spośród 10 kandydatów[58]. Wszedł do drugiej tury głosowania razem z Jarosławem Kaczyńskim, który uzyskał poparcie na poziomie 36,46%. Otrzymał oficjalne poparcie ze strony kandydującego w pierwszej turze Andrzeja Olechowskiego i wspierającego go Stronnictwa Demokratycznego[59]. Za jego kandydaturą opowiedziała się również m.in. Unia Pracy[60].

W drugiej turze głosowania Bronisław Komorowski uzyskał 8 933 887 głosów ważnych, tj. 53,01%, wygrywając tym samym wybory[61], co zostało stwierdzone w obwieszczeniu i uchwale PKW z 5 lipca 2010[62]. Sąd Najwyższy stwierdził ważność wyborów 3 sierpnia 2010. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Obchody 600-lecia bitwy grunwaldzkiej z udziałem delegacji polskiej, litewskiej, rumuńskiej i mołdawskiej, 17 lipca 2010

   Information icon.svg Osobny artykuł: Spotkania zagraniczne prezydenta Bronisława Komorowskiego.

6 lipca 2010 w Sali Wielkiej Zamku Królewskiego w Warszawie Bronisław Komorowski odebrał Uchwałę Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie stwierdzenia wyników wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, stając się prezydentem elektem.

Jako prezydent elekt 13 lipca 2010 spotkał się ze składającym oficjalną wizytę w Polsce prezydentem Niemiec Christianem Wulffem[63]. 17 lipca 2010 wraz z marszałkiem Sejmu Grzegorzem Schetyną gościł składających wizytę w Polsce z okazji 600. rocznicy bitwy pod Grunwaldem prezydent Litwy Dalię Grybauskaitė, prezydenta Rumunii Traiana Băsescu i pełniącego obowiązki prezydenta Mołdawii Mihaia Ghimpu oraz wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Brunona Plattera.

Pięcioletnia kadencja prezydencka Bronisława Komorowskiego rozpoczęła się 6 sierpnia 2010 z chwilą złożenia przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym. Przed złożeniem przysięgi zrezygnował z członkostwa w Platformie Obywatelskiej[64]. Symboliczne przejęcie zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi odbyło się w dniu Święta Wojska Polskiego przed Grobem Nieznanego Żołnierza 15 sierpnia 2010[65].

Nominacje i powołania

   We wrześniu 2010 nominował swoich przedstawicieli do Krajowej Rady Sądownictwa i Krajowej Rady Prokuratury – odpowiednio Łukasza Bojarskiego i Edwarda Zalewskiego.
   14 października 2010 powołał Stanisława Dąbrowskiego na urząd Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (od 19 października 2010), jego kontrkandydatem był Lech Paprzycki.
   3 grudnia 2010 powołał Andrzeja Rzeplińskiego na Prezesa Trybunału Konstytucyjnego oraz Stanisława Biernata na Wiceprezesa[66].
   8 listopada 2011 przyjął dymisję Rady Ministrów, desygnując Donalda Tuska na Prezesa Rady Ministrów z misją tworzenia nowego gabinetu
   18 listopada 2011 powołał Donalda Tuska na Prezesa Rady Ministrów oraz powołał członków jego rządu

Odznaczenia i wyróżnienia

Otrzymane z urzędu

Z tytułu objęcia urzędu Prezydenta RP Bronisław Komorowski został kawalerem Orderu Orła Białego, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczącym jego Kapituły, a także kawalerem Orderu Odrodzenia Polski I Klasy, Wielkim Mistrzem Orderu i przewodniczącym jego Kapituły[67].

Ordery i odznaczenia państw obcych

   Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy – 2008, Ukraina[68]
   Narodowy Order Zasługi II klasy – 2009, Malta[69]
   Królewski Order Serafinów – 2011, Szwecja[70]
   Wielka Kollana Orderu Infanta Henryka – 2012, Portugalia[71]
   Kawaler Krzyża Wielkiego Udekorowany Wielką Wstęgą Orderu Zasługi Republiki Włoskiej – 2012, Włochy[72]
   Wielki Oficer Orderu Świętego Karola – 2012, Monako[73]
   Krzyż Wielki Legii Honorowej – 2012, Francja[74][75]
   Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Trzech Gwiazd – 2012, Łotwa

Pozostałe wyróżnienia i odznaczenia

   Komandoria Missio Reconciliationis – 1999
   Krzyż "Pro Mari Nostro" przyznany przez Ligę Morską i Rzeczną – lata 2003–2004[76]
   tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Michała Römera – 2010[77]
   tytuł senatora honoris causa Uniwersytetu w Segedynie – 2012[78]
   Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej przyznany przez radę Polskiej Fundacji Katyńskiej – 2008[79]
   Złoty Medal Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego – 2011[80]
   tytuł honorowego obywatela Józefowa – 2012[81]

Życie prywatne i rodzina

Bronisław Komorowski od 1977 jest żonaty z Anną (z domu Dembowską), mają pięcioro dzieci[82]: Zofię (ur. 1979), Tadeusza (ur. 1981), Marię (ur. 1983), Piotra (ur. 1986) i Elżbietę (ur. 1989). Jednym ze sposobów spędzania wolnego czasu Bronisława Komorowskiego jest myślistwo[83].

Pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego oraz Ligi Morskiej i Rzecznej. W 2005 wydawnictwo "Rytm" wydało książkę Prawą Stroną – życie, polityka, anegdota, wywiad-rzekę, który z Bronisławem Komorowskim przeprowadziła Maria Wągrowska.

W 2002 zajął drugie miejsce w plebiscycie Programu III Polskiego Radia "Srebrne Usta" za wypowiedź na temat zakupu dla polskiego lotnictwa wojskowego samolotów F-16: Jest takie powiedzenie, że polski lotnik to jest taki, że jak trzeba będzie, to nawet poleci na drzwiach od stodoły. Więc proszę Państwa, chciałem z wielką satysfakcją stwierdzić, że to już nie grozi. Piloci polscy będą latali na F-16.