Nie śpię, bo trzymam kredens
Nie śpię, bo trzymam kredens – słynne stwierdzenie postawiona przez polskiego filozofa Andrzeja w XIII wieku[1]
Interpretacja
Wielcy filozofowie tego świata przez stulecia próbowali zinterpretować to zdanie lub w jakiś sposób do niego nawiązać. Niestety, do dziś nie udało się nam uzyskać odpowiedzi objaśniającej o co chodziło Andrzejowi. Oto kilka najważniejszych prób interpretacji.
Blaise Pascal
Ów francuski matematyk i filozof w swoim dziele Essai pour les coniques (1639) stwierdził, że filozofia Andrzeja wpłynęła znacząco na jego życie, gdyż zaczął zastanawiać się nad istotą tego stwierdzenia, po czym nie mógł spać przez wiele nocy, ponieważ nie miał wystarczających danych, aby policzyć objętość kredensu.
Baruch Spinoza
Spinoza stwierdził, że po prostu Andrzej był skazany na trzymanie kredensu i niespanie, gdyż wszystko na świecie jest zdeterminowane. Krytycy zarzucają mu jednak, że Andrzej w końcu kiedyś zasnął.
Immanuel Kant
Immanuel Kant tylko raz podjął próbę interpretacji stwierdzenia Andrzeja. W dziele Kritik der reinen Vernunft (1781) napisał: Sorry Andrzej but I kant...
Hegel
Być może właśnie Hegel znalazł wyjaśnienie stwierdzenia Andrzeja - zawarł je w swoim dziele O trzymaniu kredensu. Dzieło ma 2760 stron żywego tekstu. Filozofowie od 1921 roku próbują przetłumaczyć ten tekst na zrozumiały język. W ciągu 90 lat pracy zdołali już przetłumaczyć 3 strony.
Friedrich Nietzsche
Friedrich Nietzsche prawdopodobnie właśnie dzięki Andrzejowi został filozofem. Poświęcił mu swoje debiutanckie dzieło z roku 1867 Zur Geschichte der Theognideischen Spruchsammlung (O trzymaniu kredensu podczas snu). Głównym założeniem Nietzschego było to, iż człowiek, który trzyma kredens zamiast spać, umiera. Podobnie jest z Bogiem. Bóg nie spał, bo trzymał kredens i umarł.
Karol Marks
Marks zauważył natomiast, że nie jest istotne co robi Andrzej, tylko należy się zastanowić ile osób z klasy robotniczej i jak długo ten burżuj wyzyskiwał, że dorobił się kredensu.
Max Weber
Webber twierdził natomiast, że zdanie nie śpię, bo trzymam kredens rozumie się samo przez się, gdyż działanie (trzymanie) nadaje mu subiektywny sens, a w związku z tym jest samo przez się.
Émile Durkheim
Po wielu latach badań Durkheim stwierdził, że uległ anomii i już nie obchodzi go kredens i cierpienie Andrzeja. W efekcie wymyślił teorię anomii.
Martin Heidegger
Martin Heidegger natomiast stwierdził, że nie można się bezpośrednio odnieść do stwierdzenia o trzymaniu kredensu, gdyż nie jest w stanie stwierdzić czy kredens istnieje.
