Tekst źródłowy strony A posteriori

{{małą literą}}
'''''a posteriori''''' ([[łacina|łac.]]) – odpowiednik polskiego powiedzenia: ''Mądry Polak po szkodzie''. Jest to termin [[filozofia|filozoficzny]].

Odnosi się do powstania opartego na [[doświadczenie|doświadczeniu]], czyli najpierw coś się zdarzy, a później wyciąga się z tego wnioski. W przypadku błędnych wniosków można powtórzyć raz jeszcze cały cykl poznania ''a posteriori''.

Poznanie to ma charakter: ''od szczegółu do ogółu'', co znaczy, że poznając jakiś drobny fakt, możemy wysunąć wnioski ogólne, nie odnoszące się tylko do naszej osoby.
Przykładem może być zdarzenie, gdy osoba, którą darzymy uczuciem odchodzi do innej. Poznajemy za pomocą doświadczenia – ''a posteriori'' – swój [[ból]], [[złośliwość]] drugiej osoby, swoje [[rozczarowanie]] – co jest [[szczegół]]em. Ogółem będzie tu stwierdzenie: ''Facet to świnia''.

Przeciwieństwem poznania ''a posteriori'', jest poznanie ''[[a priori]]''.
O dziwno to wyrażenie również pochodzi z łaciny. Jest to w pewnym sensie równoważne określeniu założenie. Ktoś przyjął jakieś założenie, a inni ślepo w nie wierzą. Przykładem takiego założenia jest matematyczne: <math>2+2=4</math>.

[[Ziemia|Świat]] poznajemy w tym przypadku nie za pomocą doznań, lecz zmysłów. To tak, jakby ktoś czytał „''[[W pustyni i w puszczy]]''”, wyobraził sobie [[słoń|słonia]] i wierzył, że on tak wygląda, jak twierdzi jego wyobraźnia.

Doświadczenie ''a priori'' opiera się często także na zasadzie eliminacji: ''Jeśli coś nie może być ani takie, ani takie, to musi być takie''. Przykład: jeśli nikt nie widział, że [[krasnoludek|krasnoludki]] wyginęły tzn., że nie wyginęły, jeśli nie wyginęły, tzn., że istnieją.

[[Kategoria:Filozofia]]