Edytujesz „Awantura o kasę”

'''Awantura o kasę''' (ur. [[2002]], zm. [[2005]], reanimowany [[5 października]] [[2024]]) – [[polsat]]owski teleturniej prowadzony przez najjaśniejszą gwiazdę – [[Krzysztof Ibisz|Krzysztofa Ibisza]]. Jak sama nazwa wskazuje, polega on na awanturowaniu się o pieniądze, już wtedy niezbyt duże, a teraz jeszcze mniejsze. Awanturują się cztery drużyny (trzy kolorowe – niebiescy, zieloni i żółci oraz mistrzowie – szarzy/srebrni<ref>Niepotrzebne skreślić</ref> zwycięzcy poprzedniego programu), z czego tylko jedna w obydwu etapach gry. Co ciekawe, nigdy nie ujawniono powodów zdjęcia starej edycji programu z anteny. Dowodem na to jest fakt, że w ostatnim (208) odcinku Krzyś zachęcał do wzięcia udziału w programie. Zdarzało się czasami, że w „Awanturze” występowali znajomi Ibisza z „Baru”.

[[Plik:AoK tablica.jpg|thumb|300px|Tablica z kategoriami, żywcem zerżnięta z „[[Familiada|Familiady]]”]]

{{Youtube|WHpVRCiZFNE|width=300|Fragment ostatniego<ref>przed 19-letnią przerwą</ref> odcinka „Awantury o kasę”}}

W programie najważniejsze są trzy osoby:

* '''Arbiter''' – nikt nigdy nie widział jego twarzy, ale czasem w programie można było usłyszeć od Krzysztofa formułkę w stylu ''Arbiter uznał, że…'', co dowodzi że nad prowadzącym czuwa ktoś postawiony wyżej, ale to nie przeszkadza nikomu w robieniu machlojek (czyt. podpowiedzi ze strony publiczności lub przeciwnych drużyn).

Prócz tego ważne jest koło z kategoriami – na nim znajduje się 31 kategorii i to właściwie ono nadaje sens i rytm programowi. Czasem bywa kapryśne, jednak nie tak, jak [[Koło Fortuny]]. Niekiedy koło pokazywane/zamocowane było błędnie – w pierwszym etapie pokazywano koło dla etapu finałowego i odwrotnie.

Do studia w dźwiękach Jana Cyrki i Toby'ego Bricheno wchodzi Krzysiu. Wita się z przedstawicielami drużyn poprzez podanie ręki i powiedzenie ''Dobry wieczór''. Rękę podaje zawsze zawodnikowi siedzącemu na lewym krańcu stołu<ref>Od kiedy okrągłe stoły mają krańce?</ref>, chociaż kapitan siedzi zawsze w środku. Witanie się z kapitanem byłoby zbyt pospolite, a to Krzysztofowi nie przystaje. <br/>Następnie gospodarz programu podchodzi do pulpitu, przy którym zwyczajowo rozgrywa się PvP zwane ''jeden na jednego'' i wita się z telewidzami, jak zawsze mówiąc, że ''„Awantura o kasę” to pojedynek trzech drużyn po czterech graczy w każdej'', gdzie ''każdy jest mocny z innej dziedziny''. W trochę późniejszych odcinkach p. Ibisz zapraszał widzów do udziału w konkursie SMSowym, w którym zadaniem było odgadnięcie kwoty z czarnej skrzynki. Czasem był taki a czasem nie, więc możliwe, że budżet programu się nie zgadzał po okolicach 50-ciu odcinków. Musiały to być kilkurazowe akcje, bo później już takiej zabawy nie było i pewnie już się zgodziło wszystko.<br/>Krzysztof prezentuje poszczególnych graczy ze wszystkich drużyn, mówiąc, czym się zajmują (choć czasami o tym zapomina) i skąd pochodzą (o tym również zdarza mu się zapomnieć). W studiu pojawia się drużyna mistrzów. Tym razem podaje rękę i mówi ''Dobry wieczór'' wszystkim czterem zawodnikom. Krzysiu jest szczęśliwy. Powiedział ''Dobry wieczór'' osiem razy w ciągu zaledwie średnio trzech minut od początku odcinka. Prowadzący przypomina, ile dotychczas wygrali mistrzowie we wszystkich swoich programach, czasem mówiąc, który to już odcinek grają jako mistrzowie. Czasami wywiązują się śmieszne dialogi, choćby z ''mężem przyszłej żony''.<br/>Rozpoczyna się pierwszy etap, Ibisz omawia, co się wydarzy, jak komuś uda się szczęśliwie dotrwać do końca pierwszego etapu z największą kwotą pieniędzy, po czym pokazuje swoją dobroduszność i obdarowuje każdą drużynę, pożyczając im po 5000 złotych. Potem losowana jest pierwsza kategoria, po której z reguły któraś drużyna wysuwa się na prowadzenie grając ''va banque'' po ostrej licytacji i następuje pora na [[reklama|reklamy]].<br/>Po reklamie pierwszy etap zostaje dograny do końca, potem Ibisz rozmawia z drużyną, która wygrała I etap i mistrzami, zwykle pytając, co o drużynie przeciwnej sądzą mistrzowie. Ostatecznie (w zależności od czasu zmarnowanego w pierwszej części [[teleturniej]]u) padają dwie, trzy lub cztery kategorie finałowe. Program znowu przerywają reklamy, po których kończy się finał i otwiera (jeśli jakieś zakupiono) czarne skrzynki, w których z reguły znajduje się [[1 złoty|1 zł]], [[ogórek kiszony]] albo [[Seat Ibiza|Seat <del>Ibisza</del> Ibiza]]. Zwycięzcy pojawiali się w kolejnym odcinku, aby dalej <del>wyłudzać</del> wygrywać pieniądze. Na koniec zapraszał do wysyłania SMS-ów zgłoszeniowych i żegnał się i z nami i z tymi w studio gratulując nawet przegranej.

W zreanimowanej wersji nastąpiły zmiany. Przez [[Inflacja|inflację]] Krzysiu pożycza teraz 10 000 złotych na start – tylko po to, żeby teraz brać po 500 zł na start licytacji. Żeby budżet wyszedł na zero, to <s>zwolniono</s> zmieniono panią Natalię, która zatrudniona została tylko do kategorii ''Co to jest?''. Jedyne, co robi, to pożycza przedmioty na czas pytania, a poza kadrem zabiera do tajnej dziupli. Dodano też drugą skrzynkę, obie zaokrąglono i przefarbowano na złoto. K. Ibisz otwiera wszystkie skrzynki sam.<br/>Teraz w jednym odcinku mogą być jednocześnie wylicytowane dwie skrzynie – wówczas z reguły w jednej trafia się nagroda niskiego stopnia (samochód, złoto), a w drugiej – [[1 złoty|1 zł]] lub ogóras – ten drugi jest nagrodą główną.<br/>Z ww. powodu Krzysztof Ibisz nie przedstawia się i stoi za złotymi skrzynkami zamiast przy pulpicie pojedynkowym. Koło ma teraz 27 kategorii, a wylosowana jest oznaczona strzałką. W trakcie programu prowadzący zaprasza do zgłaszania się do programu przez Internet zamiast przez SMS-y.

* '''Czarna skrzynka (w zreanimowanej wersji „Złota skrzynka”)''' – najważniejsza i najbardziej lubiana kategoria, występująca tylko w drugim etapie. Oczywiście Krzysiu zawsze mówił „czarna skrzynia” (teraz „złota skrzynka”), gdyż zamiana nazwy miała na celu zwiększenie prestiżu jego teleturnieju. Po usłyszeniu magicznej formułki publiczność wyrażała swoje ogromne zadowolenie głośnym ''Oooo!''. Dzięki skrzynce można było kupić zarówno najdroższe [[ogórek kiszony|ogórki]], jak i najtańsze [[samochód|samochody]]. Bywały tam różne kwoty, od złotówki wzwyż, aż do 15 000 złotych, czasem pojawiały się Harleye Davidsony. Niektóre drużyny <del>po otrzymaniu propozycji nie do odrzucenia od producentów programu</del> desperacko grały ''va banque'' odmawiając sobie szansy na dalszą grę<ref>Zwykle wtedy w skrzyneczce był ogórek lub złotówka</ref>. Po reanimacji postawiono na bogactwo za sprawą sztabek złota, <s>czyli kartonu pomalowanego [[Amelinium|farbą amelinową]]</s>, samochodów już nie Ibisza oraz kultowych ogórków kiszonych. Może się także trafić skuter.

* '''Jeden na jednego''' – najbardziej zaszczytna z kategorii. Nie dość, że trzeba było zostać wydelegowanym przez drużynę, to jeszcze odpowiadało się przy stanowisku, z którego Krzysiu witał telewidzów – dlatego też tego zaszczytu dostąpić mogli jedynie nieliczni. Do puli brano po 500 złotych od każdej drużyny, a więc więcej, niż przy standardowym pytaniu, ale bez przeprowadzania licytacji<ref>W reanimowanej wersji Krzysiu dalej pobiera po 500 złotych, mimo inflacji</ref>. Najlepsze w tym wszystkim jest to, że to zawodnicy wybierają kategorię pytania, odrzucając proponowane, więc zazwyczaj widnieje ''sport'', ''piłka nożna'' i ''motoryzacja''. Krótki czas na odpowiedź i specjalna modulacja głosu Krzysia owocowały licznymi durnotami kłębiącymi się w głowach graczy. Gracz jednej z drużyn w jednym z odcinków udzielił odpowiedzi, ale nie nacisnął przycisku, co wykorzystała drużyna mistrzów. Zła odpowiedź skutkowała wysłaniem pechowca na ławkę rezerwowych, gdzie „pechowi przegrani” z pojedynku modlili się o wykupienie przez swoją drużynę. Czasami, w ramach sprawiania sobie grzeczności, drużyna przeciwna mogła wykupić zawodnika zamiast tej macierzystej, jeśli była na tyle bogata i nie dość pazerna. Pojedynek z powodu inflacji odbywa się przy pulpicie z białymi, podłużnymi lampami led zamiast dwukolorowych żarówek.

* '''Podpowiedź''' – pojawia się tylko w pierwszym etapie. Powodem jej obecności był deficyt w budżecie programu, jednak dzięki niej drużyny wykrwawiały się z małej ilości pieniędzy. Nie była liczona jak pytanie, a jej zakup pomagał najczęściej drużynie najbogatszej, która kupowała ją za bezcen. Podpowiedź zawierała cztery możliwe warianty. Poza wylosowaniem jej można ją było kupić niezależnie od wylosowanej kategorii podczas zadanego pytania. Niektórzy próbowali odkupić podpowiedź od innych zespołów.

* '''Ciekawostki''' – uwielbiona i najłatwiejsza kategoria zarazem. Ilekroć padała, telewidzowie mogli domyślić się pytania, które zostanie zadane przez Krzysztofa – ''do czego służy ten przedmiot?'' Czasami też pytano o zastosowanie (sic!). W jednym z programów przedmiotem były jednorazowe kajdanki, a ich działanie zaprezentował kapitan drużyny na swoim koledze z zespołu i potrzebna była interwencja Natalii od czarnych skrzynek, która wniosła do studia obcęgi. Następczyni tej kategorii w nowej edycji nosi nazwę „Co to jest?”.

* '''Polskie seriale''' – właściwie to ''seriale Polsatu''. Zdecydowana większość pytań dotyczyła serialu „[[Świat według Kiepskich]]”, więc była to jedna z najbardziej ulubionych kategorii. Czasami pojawiał się także Janosik i Hans Kloss, rzadziej Fala Zbrodni. W najnowszych odcinkach kategoria nosi nazwę '''„Seriale”''', więc mogą się także pojawiać produkcje z całej reszty świata, głównie z Ameryki.

* '''Przysłowia''' – polskie sentencje, których nikt nie znał. Większość drużyn pudłowała nawet przy wzięciu podpowiedzi. Dzięki tej kategorii teleturniej uzyskał miano programu szerzącego tworzenie własnych wersji przysłów. Następczyni w nowych odcinkach ma nazwę „Przysłowia i cytaty”.

* '''Film polski''' – pytania zwykle dotyczyły aktorów grających w kiczowatych produkcjach, które przeciętny telewidz zna najczęściej tylko z tytułu i nic więcej, bo kto czyta [[napisy końcowe]]… Tej kategorii nie ma w nowej edycji.

* '''Film światowy''' – jak wyżej, tylko dotyczy całej [[Ziemia|Ziemi]]. W nowej edycji ta kategoria nosi nazwę „Film”.

* '''Geografia Polski''' – zwyczajowo pytano o przynależność miejscowości do danego województwa. Tak jak filmu polskiego, geografii Polski nie ma w nowej edycji.

* '''Geografia świata''' – jedna z prostszych kategorii; pytania dotyczyły głównie stolic różnych państw na świecie. Następczyni w reanimacji to „Geografia”.

* '''Świat polityki''' – trudna kategoria. Nie było dziwnym zjawiskiem usłyszenie pytania o numer buta konkretnego [[polityk]]a, a w takich przypadkach najczęściej strzelano chybił-trafił. Trafienie na pytanie dotyczące bardziej znanego [[ludzkość|ludzkości]] wydarzenia graniczyło wręcz z cudem. W nowej edycji oprócz polityki padają pytania z zakresu biznesowo-gospodarczego, a sama kategoria to „Polityka i gospodarka”.

* '''Polska muzyka rozrywkowa''' – znajomość wszystkich kapel rockowych z [[XX wiek]]u wystarczała do poprawnej odpowiedzi na pytanie. A te były różne – od przynależności konkretnego muzyka do danego zespołu, po przypomnienie sobie, kto śpiewał dany singiel czy co się działo na podstawie dat związanych z zespołem. Tej kategorii nie ma w nowej edycji.

* '''Światowa muzyka rozrywkowa''' – tutaj głównie [[ABBA]] i co bardziej znani w Polsce wykonawcy. Następczynią tej kategorii jest „Muzyka rozrywkowa”.

* '''Historia Polski''' – chyba najśmieszniejszymi pytaniami były te o koneksje rodzinne polskich władców. Tej kategorii nie ma w nowej edycji.

* '''Historia powszechna''' – czyli daty na wyrywki. Losowość i różne typy pytań. W nowej edycji tą kategorią jest „Historia”.

* '''Historia sztuki''' – zwykle pokazywano obraz i pytano o malarza, który je popełnił. Szczęście, jeśli drużyna miała w swoim składzie byłego kustosza Luwru. Po reanimacji kategorią jest „Sztuka”.

* '''Sztuka kulinarna''' – o dziwo, z reguły to panowie walczyli zacięcie o wylicytowanie tej kategorii, a ''va banque'' można się było spodziewać po chwili od rozpoczęcia licytacji. „Kulinaria” to nowa nazwa tej kategorii.

* '''Mity i dzieje starożytne''' – odpytywanie z treści ''Mitologii'' Parandowskiego. Podobnej kategorii nie ma w nowej edycji.

* '''Anatomia człowieka''' – nie wiedzieć czemu wydzielona z biologii. [[Pornografia]]. W nowej edycji jest to „Anatomia i medycyna”.

* '''Rozmaitości ze świata''' – wymarzona kategoria dla podróżników. Czasem do studia przychodzili dziwni ludzie, grali na czymś i trzeba było zgadnąć, skąd pochodzi dany instrument. W nowej edycji są to „Rozmaitości”, a pytania mogą dotyczyć nie tylko podróżnictwa.

* '''Gramatyka i ortografia''' – dotyczyła znajomości podstaw języka polskiego, takich jak deklinacja nieodmiennych rzeczowników, albo pisowni miasta Chorzów. W nowej edycji nosi nazwę „Język polski”, ale część pytań można podciągnąć bardziej pod historię.

* '''Literatura polska''' – należało odgadnąć, ile ksiąg liczył „Pan Tadeusz”, albo ile powstało kompletnych części „Dziadów”. Nie ma w nowej edycji.

* '''Literatura światowa''' – to co wyżej, tylko dotyczy reszty świata. W nowej edycji jest to „Literatura”.

* '''Czasy współczesne''' – pytania dotyczą głównie znajomości Internetu.

* '''Popkultura''' – bardziej tajemnicza od czasów współczesnych.

== Licytowanie pytania ==

Po samoistnym zatrzymaniu kręcącego się koła Krzysztof wygłaszał zebranym w studiu uczestnikom i publiczności przed teleodbiornikami niezaopatrzonymi jeszcze w dekoder DVB-T wylosowaną kategorię, akcentując niemalże wszystkie sylaby w zdaniu. Potem rzucał formułką w stylu ''rozpoczynam licytację, biorę po 200 (bądź 500) złotych od każdej drużyny i słucham Państwa!'' Czasem ową formułkę przekręcał (mówiąc ''…słucham badawczo''), ale kto by się tym przejmował, kiedy wszyscy oczekiwali na jej zakończenie celem wydania z siebie okrzyku ''va banque'' albo krzyknięcia sumy, której przeciwnicy nie mogli przebić – szczególnie, gdy jakaś drużyna nie miała farta, wyleciała w poprzednim pytaniu i pula z tegoż pytania przechodziła do następnego pytania. Niezależnie od kategorii krzyczenie ''va banque'' przy wysokich pulach (choćby w wylosowanej kategorii drużyna byłaby bardziej zielona niż malowana trawa) stało się modne.

Teleturniej przeszedł do historii jako jeden z elementów, do którego zastosowano pierwowzór systemu VAR. W trakcie licytacji pytania lub po nim p. Ibisz gdy nie był pewny kto bardziej piskliwiej i głośniej krzyknął ''va banque'', miał tę moc prosić Arbitra o zweryfikowanie. Czasem przyznawał jednym rację, czasem drugim, a czasem od nowa zaczynał licytację i tym samym kręcił kołem ponownie. W skrajnych przypadkach Ibisz kontynuował licytację, gdy jedna z drużyn dorzuciła kwotę zanim prowadzący za szybko walnął młotkiem licytacyjnym.

== Targowanie się ==

* '''Wykupienie zawodnika''' – zwane też ''[[niewolnictwo|handlem ludźmi]]''. Polegało na wykupieniu z ławki rezerwowych zawodnika, który przegrał pojedynek ''jeden na jednego''. Ceny były kilkudziesięciokrotnie niższe od [[Słownik:Czarny rynek|czarnorynkowych]]. Drużyny najczęściej nie siliły się nawet na wykupienie kolegi z zespołu, bo było im to nie na rękę, biorąc pod uwagę ich aktualny stan konta. Krzysio próbował zachęcać drużyny słynnym już tekstem ''ale wasz zawodnik jest bardzo cenny''. Oczywiście jak w przypadku podpowiedzi, Krzysio naciąga.

W 2004 roku postanowili dać wersję studencką programu. Przez 12 odcinków (192-203) to studenci między sobą walczyli o mistrza. Krzysiu zawsze powtarzał w tej edycji, że „w ten sposób dowiemy się, które miasto ma najlepszych studentów”. Jednak nikt nigdy się tego nie dowiedział. Była również kulturalna rywalizacja trybun, gdyż „każda z drużyn przyjechała do nas wraz ze swoimi kibicami”. W większości odcinków musiało wystąpić min. 4 zawodników z [[Wrocław]]ia. Na 5 ostatnich odcinków przywrócono poprzednią wersję teleturnieju.