Edytujesz „Dylatacja czasu”

{{Cytat|Pociąg jedzie z prędkością równą 0,666c przez 15 lat mierzonych zegarem na stacji. Oblicz, o której wróci na stację w Białymstoku, jeśli wyruszył dziś o 22:22 i jaka będzie różnica w porównaniu z czasem przybycia zmierzonym w pociągu|'''Dylatacja''' w mniej fascynującej postaci}}
'''Dylatacja czasu''' – ciekawy skądinąd pogląd, który wyjaśnia, dlaczego szybciej podgrzejemy pizzę w mikrofalówce stojącej na meblościance aniżeli w mikrofalówce, którą rzucamy po pokoju. Polega on z grubsza na tym, że jeśli jakieś coś strasznie szybko zapier{{cenzura3}}la, to w tym czymś i dla tego czegoś [[czas]] płynie wolniej. Istnienie takiego zjawiska przewidział w szczególnej teorii względności [[Albert Einstein]] już w 1905 roku, kiedy ludzkość nie osiągała nawet 100 km/h samochodem, a co dopiero myśleć o tak wielkich prędkościach.

== Kilka założeń ==
Ruch jest względny, względna jest także prędkość. Lecz nie [[światło|światła]]! Światło w próżni ma taką samą prędkość dla każdego obserwatora, a skoro to jest stała wartość, sens traci wbijany do głowy wzór <math>v=\frac{s}{t}</math>. Co z tego, że różnica w liczeniu prędkości jest minimalna.

Skoro prędkość światła jest stała, to czas i [[przestrzeń]] nie. W rzeczywistości dojście do tych założeń jest bardziej skomplikowane i nudne, a to nie jest artykuł w encyklopedii nudy.

== Wzór ==
Po przekształceniach, których tu nie podamy ze względu na stosowanie się do powszechnie obowiązującego zakazu tortur, otrzymujemy paskudny [[wzór matematyczny|wzór]]:

<math>t = \frac{t'}{\sqrt{1 - \frac{v^2}{c^2}}}</math>, gdzie:
* t' – czas względem szybko poruszającego się czegoś,
* t – czas idioty, który próbuje zaobserwować obiekt pędzący prawie 300000km/s.

To i tak nic w porównaniu z jeszcze fajniejszym wzorem na czas przyspieszanego obiektu względem w/w idioty:

<math>t'=\frac{c}{a} \ln \left[ \left(\sqrt{c^2 + v_0^2} - v_0 \right) \frac{\sqrt{c^2 + (a t + v_0)^2} + a t + v_0}{c^2} \right]</math>

Powodzenia w [[ściąga]]niu.

== Zastosowanie ==
Wszystko fajnie, ale zastanów się, jakie to ma znaczenie w praktyce.
* [[Robert Kubica|Robertowi]], zasuwającemu 300km/h spóźnia się zegarek o jakieś tysięczne attosekundy. Zatem czas okrążenia może być błędny!
* Jeśli człowiek przez całe życie macha jedną ręką, będzie miał ją młodszą niż drugą.
* Jeśli jeden z bliźniaków na kilka lat poleci sobie w kosmos z dużą prędkością, będzie musiał dłużej chodzić do szkoły, gdyż wróci młodszy i nie zakwalifikuje się do następnej klasy.
* Ludzie żyjący w pobliżu [[Mount Everest]] mają więcej czasu niż ci z nizin.
* Światło się nie zestarzeje! Nie może więc stracić terminu ważności.
* Jeśli się rozpędzisz do prędkości bliskich [[prędkość światła|prędkości światła]] na dostatecznie długo, a potem wrócisz na Ziemię, to będziesz mieć więcej na lokacie w banku niż gdybyś został w domu! Co z tego, że najpierw musiałbyś się nieźle zadłużyć, by skonstruować taki pojazd.
* Im szybciej biegasz, tym skarpety wolniej stają się zapocone.

== Obalenie namacalne ==
Einstein nie miał racji! Jeśli siedzisz na nudnej lekcji, [[wykład]]zie, czekasz na autobus bądź masz okropny dzień w pracy, to czas płynie wolniej niż na boisku szkolnym czy na zabawie, na której jesteś w ruchu. Tak więc szybciej płynie czas w układzie poruszającym się aniżeli statycznym.
Względność czasu (dylatację) wyraźnie się odczuwa w zależności po której stronie drzwi stoisz w kabinie WC (praktycznie w układzie statycznym).

== Zobacz też ==
* [[czas]]

[[Kategoria:Czas]]