Edytujesz „Imperium Osmańskie”

Z Nonsensopedii, polskiej encyklopedii humoru

Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.

Ta edycja może zostać anulowana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.

Aktualna wersja Twój tekst
Linia 7: Linia 7:
Imperium rozciągało się na olbrzymim obszarze od [[Krym]]u na północy aż po [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]] i [[Egipt]] na południu. Było podzielone na kilkaset niewielkich prowincji, z których każdą zawiadywał pasza lub książę (syn sułtana).
Imperium rozciągało się na olbrzymim obszarze od [[Krym]]u na północy aż po [[Zjednoczone Emiraty Arabskie]] i [[Egipt]] na południu. Było podzielone na kilkaset niewielkich prowincji, z których każdą zawiadywał pasza lub książę (syn sułtana).


Na czele państwa, jako ciało doradcze dla sułtana i odpowiednik polskiej rady ministrów funkcjonowała tak zwana „Rada Dywanu”, na czele której stał Wielki Wezyr, a w jej skład wchodzili zazwyczaj najważniejsi paszowie, choć decydujący głos w sprawie składu miał sułtan. W przeciwieństwie do polskiej rady ministrów, w przypadku skutecznej polityki Wielki Wezyr mógł dorobić się sporej fortuny, która przechodziła w razie śmierci na jego dzieci. Podobnie w przeciwieństwie do polskiej rady ministrów, jeśli prowadzona przez Radę Dywanu polityka nie sprawdzała się, wezyrowie mieli dużą szansę na opuszczenie sali obrad nogami do przodu, a ich majątek wracał do państwowego (tj. sułtańskiego) skarbca. Co ciekawe śmiertelność wezyrów rosła wraz ze wzrostem zadłużenia państwa.
Na czele państwa, jako ciało doradcze dla sułtana i odpowiednik polskiej rady ministrów funkcjonowała tak zwana „Rada Dywanu”, na czele której stał Wielki Wezyr, a w jej skład wchodzili zazwyczaj najważniejsi paszowie, choć decydujący głos w sprawie składu miał sułtan. W przeciwieństwie do polskiej rady ministrów w przypadku skutecznej polityki Wielki Wezyr mógł dorobić się sporej fortuny, która przechodziła w razie śmierci na jego dzieci. Podobnie w przeciwieństwie do polskiej rady ministrów, jeśli prowadzona przez Radę Dywanu polityka nie sprawdzała się, wezyrowie mieli dużą szansę na opuszczenie sali obrad nogami do przodu, a ich majątek wracał do państwowego (tj. sułtańskiego) skarbca. Co ciekawe śmiertelność wezyrów rosła wraz ze wzrostem zadłużenia państwa.


== Historia ==
== Historia ==
Linia 17: Linia 17:
== Ustrój społeczny ==
== Ustrój społeczny ==
[[Plik:Ataturk20.JPG|250px|thumb|Ostateczny niszczyciel imperium – Atatürk we własnej osobie]]
[[Plik:Ataturk20.JPG|250px|thumb|Ostateczny niszczyciel imperium – Atatürk we własnej osobie]]
Państwo osmańskie wytworzyło społeczeństwo militarystyczne, bazując na ustroju plemiennym. W połączeniu ze znudzeniem sułtana zaowocowało z czasem bardzo szczegółowymi wytycznymi dla poszczególnych grup ludności w każdej dziedzinie życia. Między innymi regulowano sposoby ubierania się, a funkcja sprawowana w społeczeństwie dodawana była do imienia w charakterze nazwiska. Na to ostatnie chyba nie wpadł nawet Wspaniali przywódcy z [[Korea Północna|Korei Północnej]]<ref>Znamienne jest, że autor tych regulacji – Sulejman – też miał przydomek ''Wspaniały''</ref>. Liczba, sposób zmiany przynależności i znaczenie poszczególnych rang zmieniała się zaś w zależności od widzimisię panującego. Niejednokrotnie przez to chociażby Wielkimi Wezyrami zostawały osoby z pozoru przypadkowe, ot chociażby taki [[Rüstem Pasza]] był prawdopodobnie synem chorwackiego świniopasa, a taki świniopas w [[islam]]ie to był niżej od naszego szambiarza, bo [[świnia]] to zwierzę nieczyste. Należy przy tym pamiętać, że zwłaszcza gdy sułtan był paranoikiem, im wyższe stanowisko się piastowało, tym wyższe było ryzyko utraty głowy. Tak było chociażby za krwawych rządów Selima I, choć i jego synek, wspomniany wcześniej Sulejman nie był ani trochę lepszy<ref>Z drugiej strony jak na 46 lat panowania to aż tak wiele tych głów nie poleciało, najwyżej kilkaset</ref>.
Państwo osmańskie wytworzyło społeczeństwo militarystyczne, bazując na ustroju plemiennym. To, w połączeniu ze znudzeniem sułtana zaowocowało z czasem bardzo szczegółowymi wytycznymi dla poszczególnych grup ludności w każdej dziedzinie życia. Między innymi regulowano sposoby ubierania się, a funkcja sprawowana w społeczeństwie dodawana była do imienia w charakterze nazwiska. Na to ostatnie chyba nie wpadł nawet Wspaniali przywódcy z [[Korea Północna|Korei Północnej]]<ref>Znamienne jest, że autor tych regulacji – Sulejman – też miał przydomek ''Wspaniały''</ref>. Liczba, sposób zmiany przynależności i znaczenie poszczególnych rang zmieniała się zaś w zależności od widzimisię panującego. Niejednokrotnie przez to chociażby Wielkimi Wezyrami zostawały osoby z pozoru przypadkowe, ot chociażby taki [[Rüstem Pasza]] był prawdopodobnie synem chorwackiego świniopasa, a taki świniopas w [[islam]]ie to był niżej od naszego szambiarza, bo [[świnia]] to zwierzę nieczyste. Należy przy tym pamiętać, że zwłaszcza gdy sułtan był paranoikiem, im wyższe stanowisko się piastowało, tym wyższe było ryzyko utraty głowy. Tak było chociażby za krwawych rządów Selima I, choć i jego synek, wspomniany wcześniej Sulejman nie był ani trochę lepszy<ref>Z drugiej strony jak na 46 lat panowania to aż tak wiele tych głów nie poleciało, najwyżej kilkaset</ref>.


Osobną, ale niewątpliwie najbardziej rajcującą facetów rzeczą, był sułtański harem. Przynajmniej z pozoru, bo z drugiej strony jak się pomyśli o stadzie bab, które mają o wszystko pretensje… Nieraz jednej to za dużo. Niemniej sam harem był kolejną pozostałością po prymitywnym systemie plemiennym, gdzie najlepsze zdobyczne dziewki szły dla wodza. Prawdopodobnie jednak to właśnie dzięki temu reliktowi dynastia Osmanów utrzymała się u władzy przez prawie tysiąc lat<ref>Sama rodzina żyje w Turcji do dzisiaj, ale już bez haremu</ref>, gdyż jak władca miał dużo niewolnic, to miał też dużo dzieci<ref>Tu rodzi się pytanie, co Osmanie zrobiliby w sytuacji gdyby nowy sułtan przekładał chłopięce wdzięki ponad wszystko. Ach, no tak. ''Selim, zamknij oczy i myśl o imperium''</ref>. A jak miał dużo dzieci, to istniało wysokie prawdopodobieństwo, że którekolwiek dożyje koronacji. Ponadto harem stanowił znakomite zabezpieczenie przed chorobami <del>[[choroby weneryczne|wenerycznymi]]</del> genetycznymi, w przeciwieństwie do [[Habsburgowie|europejskiej mody na chów wsobny]].
Osobną, ale niewątpliwie najbardziej rajcującą facetów rzeczą, był sułtański harem. Przynajmniej z pozoru, bo z drugiej strony jak się pomyśli o stadzie bab, które mają o wszystko pretensje… Nieraz jednej to za dużo. Niemniej sam harem był kolejną pozostałością po prymitywnym systemie plemiennym, gdzie najlepsze zdobyczne dziewki szły dla wodza. Prawdopodobnie jednak to właśnie dzięki temu reliktowi dynastia Osmanów utrzymała się u władzy przez prawie tysiąc lat<ref>Sama rodzina żyje w Turcji do dzisiaj, ale już bez haremu</ref>, gdyż jak władca miał dużo niewolnic, to miał też dużo dzieci<ref>Tu rodzi się pytanie, co Osmanie zrobiliby w sytuacji gdyby nowy sułtan przekładał chłopięce wdzięki ponad wszystko. Ach, no tak. ''Selim, zamknij oczy i myśl o imperium''</ref>. A jak miał dużo dzieci, to istniało wysokie prawdopodobieństwo, że którekolwiek dożyje koronacji. Ponadto harem stanowił znakomite zabezpieczenie przed chorobami <del>[[choroby weneryczne|wenerycznymi]]</del> genetycznymi, w przeciwieństwie do [[Habsburgowie|europejskiej mody na chów wsobny]].
Linia 25: Linia 25:


== Ciekawostki ==
== Ciekawostki ==
* Z serialu [[Wspaniałe stulecie]] można wywnioskować, że Osmanie mieli niemałą obsesję na punkcie podbicia [[Niemcy|Niemiec]]. Prawdopodobnie dlatego tylu Turków emigruje tamże, realizując niespełnione marzenia sułtanów.
* Z serialu [[Wspaniałe stulecie]] można wywnioskować, że Osmanie mieli niemałą obsesję na punkcie podbicia [[Niemcy|Niemiec]]. Prawdopodobni dlatego tylu Turków emigruje tamże, realizując niespełnione marzenia sułtanów.
* Imperium było bardzo konserwatywne w swoim prawodawstwie. Wiele aktów współcześnie obowiązującego prawa tureckiego pochodzi jeszcze z czasów Sulejmana Wspaniałego.
* Imperium było bardzo konserwatywne w swoim prawodawstwie. Wiele aktów współcześnie obowiązującego prawa tureckiego pochodzi jeszcze z czasów Sulejmana Wspaniałego.
* Jedną z największych zasług pewnego dziewiętnastowiecznego sułtana była zmiana obowiązkowych turbanów na charakterystyczne fezy.
* Jedną z największych zasług pewnego dziewiętnastowiecznego sułtana była zmiana obowiązkowych turbanów na charakterystyczne fezy.
Cc-white.svg Wszystko, co napiszesz na Nonsensopedii, zgadzasz się udostępnić na licencji cc-by-sa-3.0 i poddać moderacji.
NIE UŻYWAJ BEZ POZWOLENIA MATERIAŁÓW OBJĘTYCH PRAWEM AUTORSKIM!
Anuluj Pomoc w edycji (otwiera się w nowym oknie)