Edytujesz „Język węgierski”

[[Plik:Magyar_kiosk.jpg|thumb|200px|W węgierskim niekiedy występują dziwne dwuznaczności...]]
{{cytat|Nem minden tarka fajta szarka farka tarkabarka, csak a tarkabarka fajta szarkafajta farka tarkabarka|Stara, węgierska klątwa}}
{{cytat| Co to, kurwa, jest?!| Standardowa reakcja Polaka <del>uczącego się</del> próbującego uczyć się węgierskiego}}
{{t}} zaliczany do podgrupy języków klingońskich, podrodziny ugrofińskiej, a więc rodziny języków z gwiazdozbioru Centaura. Używany świadomie lub nie, przez czternaście milionów ludzi (głównie [[Węgry]]) na Ziemi i nieznaną liczbę w kosmosie. W piśmie zapisywanym klasycznie abdżadem lustrzanym z dołu do góry, lecz by nie odstraszać całkiem turystów, używa się pisma łacińskiego. 

==Informacje ogólne==
Najbliższymi językami dla węgierskiego są [[język fiński]] i [[język estoński]], ale i tak się nie dogadują. Użytkownik madziarskiego może odnaleźć wspólne słowa z dzikusami zza Uralu np. Mansami, a także z posługującymi się językami keczua, tupi, pajwańskim, [[język klingoński|klingońskim]], mando'a, enochi oraz [[C++]]. Dokładnie nieznane są korzenie węgierskiego. W historycznym słownictwie można odnaleźć naleciałości irańskie oraz tureckie, co jest efektem mieszkania na Uralu. To tak jakbyśmy stali w przedpokoju bardzo gościnnej rodziny i obok nas ciągle przechodzili obcy ludzie. Zrozumiana aluzja?

Alfabet węgierski:
* a – czytane jako ''o'', w środy w dni parzyste jako ''b''
* á – polskie ''a'', chyba, że rozmówca jest Azjatą, wówczas ''u''
* b
* c – jeśli rozmówca jest bliźniakiem syjamskim, wówczas wymawiane jako coś między ''ą'' a ''h'' 
* cs – polskie ''cz'', o ile nie pracujemy w [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]], wtedy ''ż''
* d – od poniedziałku do piątku w godzinach nocnych jako ''f''
* dz
* dzs – ''dż'', pisarze [[fantasy]] powinni mówić ''ks''
* e – takie wąskie ''e''
* é – długie ''e''
* f – często mylone, z podobnym w zapisie ''f'', jednak wymawiane niczym polskie ''sz''
* g – przez [[kościół Jezusa Chrystusa Świętych Dni Ostatnich|mormonów]] wymawiane jako ''ne''
* gy – coś pomiędzy ''di'' a ''dź''
* h – niekiedy niewymawiane, lecz kiedy – to wiedzą jedynie pogańscy Węgrzy
* i – nie zmiękcza spółgłoski, to nie polski
* í – ''ii'', 29. lutego wymawiane jako ''y''
* j – w [[Język angielski|angielskim]] czasami jako ''dż'' 
* k
* l – jak ''l'', nie licząc Środy Popielcowej i 30 lutego, wtedy jako ''śtr''
* ly – ''jj'', ale podczas kontaktów z duchami jako ''zi''
* m
* n – norwescy kowale wymawiają jako ''p''
* ny – niczym polskie ''ń''
* o – wąskie ''o'' zbliżające się ku ''u''
* ó – dłuższe węgierskie ''o''
* ö, ő – jak w [[język niemiecki|szwabskim]], z kreseczkami dłużej
* p, q, r – mieszkańcy Kioto, posługujący się węgierskim, nie rozróżniają ich
* s – polskie ''sz''
* sz – polskie ''s''
* t – mieszkańcy Harbin wymawiają jako ''je''
* ty – mniej więcej jak ''ti''
* u – jak polskie ''ó''
* ú – ''uu''
* ü, ű
* v, w, x, y, z
* zs – polskie ''ż'', francuscy ślusarze czytają jako ''ś''

Akcent inicjalny, więc pada na pierwszą sylabę, chyba że posiadasz doktorat z inżynierii materiałowej, wtedy wymawiasz z akcentem padającym na drugą sylabę od końca.
[[Plik:Magyar gyerek.jpg|thumb|200px|Naprawdę dziwne...]]

Język węgierski jest językiem aglutynacyjnym, więc słowa odmienia się przez dodawanie odpowiednich końcówek np. ''varázslókat'' – czarodziejów, gdzie ''-t'' to odpowiednik naszego biernika, a ''-ok'' to liczba mnoga. Ponieważ w węgierskim występuje harmonia samogłosek, to którą z końcówek wybierzemy, zależy czy samogłoska w ostatniej sylabie jest przednia (np. e) czy tylna (np. a). Jeśli słowo kończy się na samogłoskę, to przeważnie ulega ona erekcji (wydłużeniu).

Węgrzy mają problem z liczbą mnogą i starają się jej nie używać. Tak jest w przypadku części ciała, gdzie w praktyce nie występuje liczba mnoga. Dlatego powiemy; ''Masz piękne oko''. Jeśli bolą nas nogi, mówimy; ''boli mnie noga'', lecz gdy chcemy sprecyzować i wskazać jedną kończynę, powinniśmy powiedzieć; ''boli mnie pół nogi''. Makabrycznie to brzmi w przypadku osób faktycznie z połową nogi.<ref>Nie ma też sprecyzowanego słownictwa, bo czy ma powiedzieć, że boli go ćwierć nogi?</ref> 

Dzięki [[Poezja węgierska|kilkorgu pijanym romantykom]] z XVIII wieku, którzy na fali węgierskiego nacjonalizmu stworzyli węgierskie wersje wszystkich wyrazów, zapoczątkowując swoistą modę, wobec tego użytkownik języka węgierskiego musi uczyć się setek słów podobnych do zupełnie niczego. Dlatego dla słowa ''komputer'' mamy odpowiednik ''számítógép'', czyli maszyna licząca. Co więcej zapożyczenia obcojęzyczne zapisywane są fonetycznie np. ''dzsessz''.

==Gramatyka w skrócie==
Rzeczowniki odmieniają się przez odpowiedniki naszych przypadków, co robimy za pomocą danych końcówek. Wyróżniamy ok. 25 przypadków, a ich dokładna liczba nie jest znana, bo Węgrzy mają ciekawsze rzeczy do roboty niż ich liczenie. Posiadają liczbę mnogą, której jak zostało wyżej wspomniane, nie lubią. Po liczebniku nie ma mnogości, wobec tego mówimy; ''John dostał dziesięć kulka w tors''. 

W przypadku konstrukcji dzierżawczej, używamy zwrotu ''coś jest nam''. Na przykład; ''Syfilis jest mi'', co znaczy tyle co ''mam syfilis''. 

Wyróżniamy w węgierskim cztery czasy;
* teraźniejszy
* przyszły
* przeszły

==Słowniczek==
* ''kurva'' – kurwa
* ''cipő'' – but
* ''cipőkrém'' – pasta do butów
* ''egy pupu teve'' – wielbłąd jednogarbny
* ''fák'' – drzewa
* ''fiút'' – chłopca
* ''kupa'' – puchar
* ''kutas'' – związek, pracownik stacji benzynowej
* ''Nagy Hadronütköztető'' – Wielki Zderzacz Hadronów
* ''ruha'' – ubranie
* ''sitt'' – pudło, więzienie
* ''sok'' – dużo
* ''srác'' – młodzieniec
* ''tutaj'' – tratwa

[[Plik:O Terrapodianie, który nie jadał niemowląt.png|thumb|250px|Nigdy nie wiesz co zostanie zaserwowane]]
===Przydatne zwroty===
* ''Angolul a kurva anyád! Te beszélsz úgy!?'' – English, motherfucker! Do you speak it?!
* ''Az anyám farkasember'' – Moja mama to wilkołak.
* ''Az Erő legyen veled!'' – Niech moc będzie z tobą!
* ''Csak nézd az élet napos oldalát!'' – Always look on the bright side of life!
* ''Eljen a kupkerekesz hajtasz!'' – Niech żyje przekładnia stożkowa!
* ''Ez a papagáj halott''' – Ta papuga jest martwa.
* ''Ez a sorsod. Állj mellém, és mi ketten fogjuk uralni a galaxist, mint apa és fia!'' – To twoje przeznaczenie. Dołącz do mnie, a razem będziemy rządzić galaktyką jak ojciec i syn.
* ''Hajtsa végre a hatvanhatos parancsot!'' – Wykonać rozkaz 66!
* ''Nagyon rossz érzés fogott el'' – Mam złe przeczucia.
* ''Nem eszem csecsemőt'' – Nie jadam niemowląt
* ''Szerintem az anarcho-kommunizmus a legjobb rendszer'' – Według mnie, [[komunizm]] anarchistyczny jest najlepszym ustrojem.
* ''Te tetted e tettetett tettet? Te tettetett tettek tettetett tettese, te!'' – Czy to ty uczyniłeś ten udawany czyn? Ty udawanych czynów udawany wykonawco, ty!

<br clear="all">
{{przypisy}}
{{Języki}}

[[Kategoria:Języki świata|Węgierski]]
[[Kategoria:Węgry]]

[[en:Hungarian]]
[[fi:Unkarin kieli]]
[[pt:Língua húngara]]
[[ru:Венгерский язык]]
[[zh:匈牙利语]]
[[hu:Magyar nyelv]]