Edytujesz „Richard Wagner”

{{sur|niemieckiego kompozytora|imię|Ryszard}}
[[File:Richard Wagner Vanity Fair 1877-05-19.jpg|thumb|200px|Rysiu utrzymał znakomitą formę aż do późnych lat]]
'''Wilhelm Richard Wagner''' (ur. [[22 maja]] [[1813]] w Lipsku, zm. [[13 lutego]] [[1883]] w Wenecji) – kompozytor niemiecki, [[poeta]] i teoretyk sztuki, jest uznawany za twórcę nowej koncepcji dzieła scenicznego – dramatu muzycznego, łączącego w integralną całość różne dziedziny [[sztuka|sztuki]]. Jego charyzmatyczna osobowość zapewniała mu po tylu samo gorących zwolenników (Adolf Hitler), co zaciekłych przeciwników (Eva Braun).  

== Życiorys ==
=== Rodzina i Szkoła ===
[[Muzyka|Muzykę]] Wagnera albo się lubi, albo nie. Dla niektórych opera Wagnerowska jako synteza muzyki i dramatu jest najwyższą formą muzyki. Dla innych są to trwające wieczność [[język niemiecki|szprechtowe]] wrzaski jakichś grubasów. Richard urodził się, jako syn urzędnika policyjnego, a według innych pogłosek, syn aktora Ludwiga Geyera, [[żydzi|żyda]] z pochodzenia, który później ożenił się z matką Wagnera (Geyer był wieloletnim przyjacielem rodziny, mały Wagner był dziwnym trafem do niego podobny). Wagner nie przejmował się zwykle [[szkoła|szkołą]] i bez przerwy wagarował. Pewnego dnia zawiadomiono [[rodzic]]ów, że nie pokazywał się na lekcjach 6 miesięcy i uprzejmie przekazano im, żeby nie spodziewał się promocji.

=== Nieudana kariera pisarska ===
W tych czasach Wagner chciał zostać poetą lub dramatopisarzem, jednak jego pierwsza sztuka ''Leubald'', (którą napisał mając 14 lat) przysporzyła mu kilku [[problem]]ów. Ponieważ w czwartym akcie uśmiercił czterdziestu dwóch bohaterów, aby jakoś zakończyć fabułę, zmuszony był wprowadzić większość ponownie w postaci [[duch]]ów. Nie pokazał więc tej sztuki nikomu.

=== Pierwszy kontakt z muzyką ===
W wieku piętnastu lat po raz pierwszy usłyszał IX symfonię Beethovena. Zrobiła na nim ogromne wrażenie i od tej chwili postanowił zostać wielkim kompozytorem (Wagner był przekonany, że Beethoven był geniuszem muzycznym z powodu grubej czaszki, uważał to za [[logika|logiczne]]) zachowując przy tym swoje ambicje literackie i teatralne. W [[1831]] roku podjął naukę harmonii i kontrapunktu w Lipsku u Thomasa Weinliga, który błyskawicznie zorientował się, że temu uczniowi musi pozostawić jak najwięcej [[wolność|swobody]]. Wagner w całości zdał się na swoją intuicję, bez końca eksperymentując, by wreszcie samodzielnie wypracować własną technikę. Zaczął komponować i publikować swoje dzieła, nie przerywając jednocześnie [[Student|studiowania]] [[filozofia|filozofii]] i estetyki na uniwersytecie. Porzucił uniwersytet kiedy okazało się, że oczekują od niego również chodzenia na zajęcia. Wśród pierwszych kompozycji Wagnera znalazła się uwertura koncertowa. Aby instrumenty mu się nie myliły, napisał [[partytura|partyturę]] różnymi kolorami. Choć nie grał dobrze na żadnym instrumencie (był lichym pianistą i kiepsko śpiewał) powierzono mu kierowanie małym teatrem operowym w Magdeburgu, gdzie poznał swoją przyszłą śpiewaczkę Minnę Planer, którą poślubił w [[1836]] r. 

== Właściwa kariera muzyczna ==
Pierwsze wykonanie [[opera|opery]] Wagnera miało miejsce w Magdeburgu w tym samym roku. ''Das Liebesverbot'' oparta na Szekspirze, nie odniosła spektakularnego sukcesu:odbyły się zaledwie dwa przedstawienia. 

W obliczu niepowodzenia opery i dla uniknięcia spłacenia rosnących długów, Wagner i Minna uciekli i w pośpiechu opuścili [[miasto]]. Pragnąc utrzymać jak największą odległość między sobą a rozgniewanymi wierzycielami, pożeglowali do [[Francja|Francji]] i zamieszkali w [[Paryż]]u, gdzie Wagner zarabiał, harując dla pewnego wydawcy muzycznego. Niektórzy muzykolodzy uważają, że podróż do Francji mogła zainspirować go do skomponowania opery ''Der Fliegende Hollander'' (Holender Tułacz). Mimo jednak pomocy ze strony Meyerbeera i sympatii okazywanej przez Berlioza, [[życie]] w stolicy Francji nie przyniosło Wagnerowi, ani sukcesów artystycznych, ani tym bardziej [[pieniądze|finansowych]]. Kiedy kompozytor dowiedział się że w Dreźnie ma dojść do wystawienia ''Rienziego'', a w Berlinie ''Holendra Tułacza'', odezwała się w nim tęsknota za [[Niemcy|Niemcami]]. Postanowił więc opuścić Paryż, ''Holender'' i ''Rienzi'' odniosły sukces, toteż zaproponowano Wagnerowi pracę dyrygenta. Musiał tylko obiecać, że nie będzie się wtrącał do tego, jak wykonują [[Wolfgang Amadeusz Mozart|Mozarta]] i inne standardy. Na tym stanowisku zyskał spore uznanie, zwłaszcza dzięki wykonaniom symfonii Beethovena, ale z trudem przychodziło mu wystawianie własnych dzieł. 

Wagner energicznie zabrał się do [[praca|pracy]] nad dwiema innymi operami, Tannhauserem i Lohengrinem. Pierwsze wykonanie Tannhausera, które miało miejsce w [[1845]] roku, poszło dobrze, ale pozostawiło publiczność raczej oszołomioną (tak jest do dzisiaj).

== Nie tylko muzyka == 
Wagner na krótko dał się porwać ruchowi rewolucyjnemu. Pisał gniewne rozprawy demaskujące [[kapitalizm]]. Kiedy jednak rewolucja została stłumiona, uciekł z Weimaru, gdzie zaopiekował się nim (jak [[kot]]kiem) pianista i kompozytor [[Franz Liszt]] (nie mówiąc już o jego córce Cosimie) i z jego pomocą przedostał się w końcu do [[Szwajcaria|Szwajcarii]]. Okres fascynacji [[socjalizm]]em nie trwał jednak u Wagnera długo i po kilku latach pisał już o „wulgarnym samolubstwie mas”.
Niezależnie od komponowania Wagner pisał eseje i diaskryby na szereg tematów, o większości z nich [[pojęcie|nie miał pojęcia]]. Był więc ten kawałek o czaszce Beethovena, trochę oszczerstw pod adresem żydów. W późniejszych czasach prawdopodobnie został [[wegetarianin]]en, zaczął wychwalać zalety wegetarianizmu: „Gdyby wszyscy przestali jeść mięso i jedli tylko warzywa i owoce, [[ziemia|świat]] byłby lepszym miejscem”, oraz „Brzegi północnej Kanady roją się od wegetariańskich panter i [[tygrys]]ów”.

== Twórczość ==
Jednak eseje Wagnera to [[nic]] w porównaniu do jego wkładu w rozwój opery. Doznał olśnienia, że wszelka sztuka musi czerpać inspiracje z [[Syzyf|mitologii przedchrześcijańskiej]], więc zabrał się do tworzenia epickiej sagi, łączącej muzykę i dramat w jedną [[gówno|kupę]], czyli dzieło sztuki, które nazwał ''Gesamtkunstwerk''.
Teorie Wagnera znalazły zastosowanie w jego cyklu operowym Pierścień Nibelunga, składającym się z czterech oper:
* „Złoto Renu”,
* „Walkiria”,
* „Zygfryd”,
* [[Gothic 3: Zmierzch Bogów|Zmierzch Bogów]].
Zrobił sobie przerwę w środku, żeby w 1857 zacząć komponować „Tristana i Izoldę”. Opery należące do cyklu Pierścień Nibelunga trwają łącznie 22 godziny (całkowita prodykcja Wagnera to 61 godzin muzyki komponowanej w 53 lata, co daje nieco ponad godzinę rocznie ciągłej nudnej melodii). Jako część swojej teorii Gesamtkunstwerk Wagner rozwinął styl kompozytorski zwany „niekończącą się melodią” (kiedy się tego słucha takie właśnie odnosi się wrażenie).
13 marca 1861 roku wystawił w Paryżu Tannhausera, który jednak został zdjęty z afisza po trzech przedstawieniach. 

Trzy lata później, [[28 kwietnia]] [[1846]] roku młody „Szalony król” [[Ludwik II Bawarski]] zaoferował Wagnerowi swoje względy [[szacunek]] i wszelką możliwą [[bank|pomoc finansową]], co wreszcie zapewniło kompozytorowi [[pieniądze|bogactwa]]. Właśnie od niego Wagner dostał większość pieniędzy na budowę swojej ogromnej opery w Bayreuth, zdolnej realizować jego śmiałe pomysły inscenizatorskie. Ludwik nazywany był szalonym z wielu powodów, najpewniej najistotniejszym przyznanie Wagnerowi aż tylu pieniędzy. 

W roku [[1882]] uczestniczył jeszcze w wystawieniu Parsifala w Bayreuth. [[Śmierć|Zmarł]] kilka miesięcy później w Wenecji.

[[Kategoria:Kompozytorzy|Wagner, Richard]]
[[Kategoria:Niemieccy muzycy|Wagner, Richard]]