Edytujesz „Tetris”

{{Youtube|76DAwK3cL9w|Jak nie Pac-Man, to Tetris – a.ka. koniec świata Tetrisa|width=300}}

'''Tetris''' ([[język rosyjski|ros]]. '''Тетрис''') – radziecka [[gra komputerowa]] stworzona w [[1985]] roku przez Aleksieja Pażytnowa, który prawdopodobnie oberwał [[Cegła|cegłą]] w głowę. Chociaż była jednym z najbardziej neutralnych tworów [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związku Radzieckiego]], znacząco przyczyniła się do propagowania [[komunizm]]u. Była to wina marketingowców, którzy nie potrafili znaleźć innego argumentu nakłaniającego jednoznacznie do zakupu [[program]]u, niż to, że pochodził z największego mocarstwa na świecie. Przynajmniej później system rządzenia w Związku został przez pół świata potępiony, gdyż uznano, że gdyby Tetris nie musiał przejść na własność państwa, jego autor byłby teraz prawdopodobnie osobowością kroju [[Bill Gates|Billa Gatesa]].

== Rozgrywka ==

[[Plik:Tetrisztlu.jpg|thumb|AI w Tetrisie (kwadrat do gry od tyłu)]]Gra polega na ustawianiu spadających klocków w rzędy, które zaraz znikają. Ot, koniec, kropka. Zostało to jednak utrudnione na większość możliwych sposobów. Najbardziej zauważalny jest ten, że jeden rząd składa się z dziesięciu kratek, a jeden klocek z maksymalnie czterech, i to połączonych ze sobą w siedem różnych figur. Dodatkowo klocek z czterech klatek w linii prostej zdarza się dość rzadko. Ponadto gra wykazuje zawsze coś w rodzaju sztucznej inteligencji. Miliony [[user|użytkowników]] rozpoczynało na forach tematy tabu o tym, że najbardziej potrzebny klocek zawsze spada najrzadziej. Akcja w całości rozgrywa się w jednej monotonnej lokacji, przez co jest teraz poniżana przez prasę komputerową. Jest to prostokąt o wymiarach 10x20. Nie wiadomo jak działa [[kamera]] – czy jest to rzut z góry, czy z boku choć prawdopodobniejsze jest to drugie. Stanowczo wyklucza się rzut izometryczny, choć powstał mod wykorzystujący ten widok. Obok podglądu akcji widnieją statystyki z punktacją, liczbą ułożonych linii i następnym z kolei klockiem. Każdy klocek ma własny kolor, który jest inny w każdej z setek tysięcy implementacji. Punkty przyznaje się za każdego ułożonego klocka i rządek.

== Historia ==

[[Plik:Tetrisnakartce.jpg|thumb|Gra w wersji pierwotnej (papierowej)]]

Pierwszy Tetris opierał się na stylistyce trzynastoletniego wówczas [[Pong]]a – dlatego iż działał na ekranach monochromatycznych, jego tłem była czerń a klocki, statystyki i inne elementy były białe. Przynajmniej powinny, bo różne monitory emitowały różne barwy światła, tak więc można zaobserwować też Tetrisa niebieskiego, zielonego, szarego i wiele innych. Platformą docelową były ruskie komputery Elektronika 60.

Od chwili powstania gra sparaliżowała pracę w Moskiewskiej Akademii Nauki, w której ówcześnie pracował Pażytnow. Dlatego, iż stworzenie miało miejsce w ZSRR, jego autor nie mógł go opublikować na jakiejkolwiek licencji, tylko musiał oddać grę na własność państwową. Do dziś krytykuje się prymitywizm tego systemu, do czego przyczyniła się właśnie ta gra i dalsze wydarzenia. Rząd ani myślał przerobić Tetrisa na open source, tylko trzymał go bez przerwy w garści i nie miał jakiegokolwiek sensownego zamierzenia do jego przyszłości. Nie wiadomo było nawet czy jest za darmo, czy nie, więc bez problemu rozprzestrzeniał sie po Europie i przerzucano go na takie platformy jak IBM PC, [[Commodore 64]] i [[Apple|Apple II]].

Na Węgrzech grę zauważył Robert Stein. Napisał sobie prawa autorskie, które sprzedał później brytyjskiemu studiu Mirrorsoft, napisał je jeszcze raz i sprzedał amerykańskiej firmie Spectrum Holobyte, przez co Tetris stał się hitem w tych krajach. W [[1987]] roku Stein znowu napisał prawa autorskie do Tetrisa, tym razem dla firmy Andromeda, której był prezesem. Niedługo potem powstaje w ZSRR organizacja Электроноргтехника, w skrócie ELORG, które rozpoczyna batalię z powodu bezprawnej sprzedaży gry i zaczyna twierdzić, że firmy mające prawa auorskie robią pirackie kopie. Tymczasem Bullet-Proof Software, [[Nintendo]] i Atari Games dostają prawa do rozpowszechniania wersji arcade w Japonii, a Atari Tengen, czując zagrożenie stwarza kolejnego Tertrisa pt. TETЯIS.

Kłótnie między Nintendo, Atari i ELORG trwają do roku [[1993]]. Bardzo dużo zyskuje na nich ten ostatni urząd ($3-5 mln), a Pażytnow symboliczną figę z makiem i oliwką w słoiku. W międzyczasie Związek Radziecki upada (niektórzy twierdzą, że miało to związek z Tetrisem). W [[1996]] roku przyłączył się The Tetris Company LLC, która uzyskała nieważne już prawa do Tetrisa od Roberta Staina, jako gratis do zakupionych na bazarze 10 kilogramów salcesonu. Ostatecznie jednak znak firmowy trafił do Nintendo w [[2001]] roku, chociaż nadal nic nie rozstrygnięto. Tetrisy, których tytuł nie brzmi ''Tetris'' nie są naciskane prawnie. Dlatego też powstają gry takie jak ''Crystal Office Systems Tetris'', czy ''Netris''. Pomysł na opublikowanie gry na zasadzie [[open source]] nie jest rozważany. lat temu powstała wersja na telefony komórkowe, co spowodowało, że wszystkie platformy zostały już opanowane.

{{Gry komputerowe}}