Edytujesz „XVII wiek”

{{Nagłówek lat|wiek=17}}
[[Plik:Siege of Clari Montis (Jasna Góra) in 1655.png|300px|thumb|Raków Częstochowa - IFK Goeteborg 3:0]]
'''XVII wiek''' – okres w dziejach Ziemi, przypadający między [[XVI wiek]]iem a [[XVIII wiek]]iem. W przypadku niektórych [[cywilizacja|cywilizowanych]] krajów po wieku XVII nastąpił od razu [[XX wiek]]. Paradoks ten nazywamy przyśpieszeniem cywilizacyjnym.

== XVII wiek w Polsce ==
Istnieje obecnie w kilku branżach. Najważniejsze z nich to:
* mentalność;
* tolerancja, w której nic nie zmieniło się od czasów wygnania Arian;
* stosunek do spraw [[seks]]u i [[religia|religii]];
* rozwój przemysłu motoryzacyjnego.

== Osiągnięcia Polski w XVII wieku ==
* W roku 1652 nastąpił debiut w polskiej specjalności – w tym roku zgłoszono pierwsze ''liberum veto''<ref>Zwrot łaciński. Polskie znaczenie: ''Taki ch…!''</ref>. Od tamtych czasów aż po dziś dzień nie udało się nic załatwić bez co najmniej średniej wielkości [[wojna|wojny]].
* W latach 1655–1660 kraj gościł zaprzyjaźnioną ekipę ze Szwecji, która wróciła do siebie po porażce z Rakowem [[Częstochowa]] 0:3. W polskiej bramce stał niejaki Kordecki. Po wizycie zostały takie relikty jak ''IKEA'', ''volvo'', waza.
* Polska ekipa gościła pod Cecorą, Chocimiem i [[Bitwa pod Wiedniem|Wiedniem]]. Tam spotkała się z zaprzyjaźnioną ekipą z Turcji, wygrywając przez k.o. Od tego czasu Turcy nie powiedzieli o Polsce złego słowa, nie uznali nawet rozbiorów Polski. Z wydarzenia tego została po dziś pamiątka – papierosy ''Sobieski'' wręczone w charakterze [[łapówka|łapówki]].

== Kultura ==
W XVII wieku najpopularniejszymi książkami były ''Potop'', ''Ogniem i mieczem'' i ''Pan Wołodyjowski''. Nie padły też słowa krytyki pod adresem takich pisarzy jak Manuela Gretkowska. Na listach przebojów królowały motety Bartłomieja Piękiela i wrzuty Jana Sebastiana Bacha, przeznaczone głównie jako dzwonki polifoniczne do [[telefon komórkowy|komórek]], choć te dopiero pod koniec wieku.

== Nauka i technika ==
W okresie rewolucji Cromwella zanotowano zmiany przyśpieszenia ziemskiego i prawa grawitacji. Jabłka z drzew zaczęły spadać prosto, co zauważył i opisał sir Isaac Newton. Również za jego sprawą [[pocałunek|całowanie]] zastąpiono całkowaniem, zwykle przez części.

== Kalendarium ==
=== 1601–1610 ===
* [[24 marca]] 1603 – zmarła [[Elżbieta I Tudor]], królowa Anglii.
* [[5 listopada]] 1605 – [[Spisek prochowy|w Wielkiej Brytanii wzrósł popyt na proch]].
* [[31 stycznia]] 1606 – stracono Guy Fawkesa, człowieka o tak nieprzyjemnej aparycji, że musiał chodzić w masce.
* [[7 stycznia]] 1610 – [[Galileusz]] umył teleskop i stwierdził, że te plamy to jednak księżyce [[Jowisz]]a.

=== 1611–1620 ===
* [[13 czerwca]] 1611 – Polska zajęła [[Smoleńsk]]. Obchody rocznicowe przyćmiło [[Katastrofa smoleńska|inne wydarzenie]].
* [[21 sierpnia]] 1614 – księżna [[Węgry|węgierska]], [[wampir]]zyca, ''krwawa hrabina z Čachtic'', siostrzenica [[Stefan Batory|Stefana]].
* [[5 marca]] 1616 – powstał [[Indeks ksiąg zakazanych]], nowożytna wersja programu ''Cała Polska czyta dzieciom''.
* [[16 września]] 1620 – bitwa pod Cecorą, tym razem to Polacy byli pragnieniem. W roli [[Sprite]]'a –  [[Turcja|Turcy]].

=== 1621–1630 ===
* 1626 – urodził się [[Michał Wołodyjowski]], dragon, dzielny obrońca naszej ukochanej ojczyzny, pogromca [[Kozacy|Kozaków]], Kaloszy, Szwedów, Turków, a przede wszystkim Tatarów, do tego również pierwsza szabla Rzeczypospolitej.
* 1627 – ostatnia tura dla ostatniego [[tur]]a.
* [[17 sierpnia]] 1629 – urodził się [[Jan III Sobieski]], król Polski.

=== 1631–1640 ===
* 1631 – wydano [[Wicked Bible]]. Liczba analfabetów spadła.
* [[30 kwietnia]] 1632 – zmarł [[Zygmunt III Waza]], król Polski.
* [[22 czerwca]] 1633 – Galileusz okazał się Psikutą przed sądem.
* [[3 października]] 1633 – [[Rosjanie]] zakończyli obleganie [[Smoleńsk]]a. Swoje plany musieli przełożyć na później.
* [[6 lutego]] 1637 – w [[Holandia|Holandii]] wybuchł krach na rynku [[tulipan]]ów. Zostały już tylko kwiaty na pogrzeb.
* [[20 stycznia]] 1639 – zmarł [[Mustafa I]], piętnasty sułtan Imperium Osmańskiego, który zapoczątkował długą tradycję sadzania idiotów na tronie.
* [[31 lipca]] 1640 – urodził się [[Michał Korybut Wiśniowiecki]], król, poliglota, koneser ogórków.

=== 1641–1650 ===
* [[13 września]] 1642 – [[Blaise Pascal]] wymyślił w głowie [[Kalkulator|maszynę]], umożliwiającą obliczyć szansę na wygranie jego zakładu.
* [[4 stycznia]] 1643 – urodził się [[Isaac Newton]]. Pierwszym słowem jakie powiedział była „grawitacja”.
* [[20 maja]] 1648 – zmarł [[Władysław IV Waza]], król Polski.
* [[20 listopada]] 1648 – [[Jan II Kazimierz Waza|Jan Kazimierz]] został wybrany na króla Polski. Wkrótce monogram <del>[[IRC]]</del> ICR – ''Ioannes Casimirus Rex'' – zaczęto rozwijać jako ''Initium Calamitatis Regni'' – „początek niedoli Królestwa”.
* [[30 stycznia]] 1649 – Karol I Stuart został [[Kara śmierci#Ścięcie|zdekapitowany]]. Już wtedy mówiono o ''wrogach ludu''.

=== 1651–1660 ===
* [[30 czerwca]] 1651 – [[powstanie Chmielnickiego]]: [[Impreza|biba]] pod Beresteczkiem właśnie się skończyła.
* [[9 marca]] 1652 – „diabeł z Upity”, Władysław Siciński zakrzyknął ''[[liberum veto]]'', spakował się i uciekł z Sejmu.
* 1655 – [[Potop szwedzki|Polska nie ubezpieczyła się i została zalana]]
* [[16 lutego]] 1655 – zmarł [[Stefan Czarniecki]], polski dowódca wojskowy, hetman polny koronny, partyzant, biedak cierpiący na [[ADHD]].
* [[26 grudnia]] 1655 – Andrzej Kmicić i [[Marcin Najman]] obronili Jasną Górę przed Szwedami.
* [[6 sierpnia]] 1657 – zmarł [[Bohdan Chmielnicki]], hetman zaporoski, przywódca powstania Chmielnickiego, bohater narodowy Ukrainy, a do tego pisarz, ba, nawet jedyny Kozak w tamtych czasach, który umiał pisać.
* [[3 września]] 1658 – zmarł [[Oliver Cromwell]], polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej.

=== 1661–1670 ===
* [[2 września]] 1666 – z powodu nieszczelnej instalacji elektrycznej i nieudolnych czarów Rincewinda Ankh-Morpork stanęła w płomieniach.
* [[12 maja]] 1670 – urodził się [[August II Mocny]], król Polski.

=== 1671–1680 ===
* 1672 – zmarł [[Michał Wołodyjowski]], dragon, dzielny obrońca naszej ukochanej ojczyzny, pogromca Kozaków, Kaloszy, Szwedów, Turków, a przede wszystkim Tatarów, do tego również pierwsza szabla Rzeczypospolitej.
* [[17 lutego]] 1673 – Molière zszedł z desek [[teatr]]u. Martwy, ale przynajmniej wesoły.
* [[10 listopada]] 1673 – [[Michał Korybut Wiśniowiecki]] zadławił się [[Ogórek kiszony|ogórkiem kiszonym]]. Zmarł tak jak rządził.
* [[21 maja]] 1674 – pewien szlachcic został królem i doczepił sobie trzy kreski po imieniu. Co z tego wyszło? [[Jan III Sobieski]].
* [[20 października]] 1677 – urodził się [[Stanisław I Leszczyński]], leśniczy i król Polski.
* [[4 marca]] 1678 – urodził się [[Antonio Vivaldi]], wynalazca czterech pór.

=== 1681–1690 ===
* [[12 września]] 1683 – Kara Mustafa dostał karę od Jana III Sobieskiego [[Bitwa pod Wiedniem|pod Wiedniem]].
* [[21 marca]] 1685 – mały [[Jan Sebastian Bach]] zrobił bach na podłogę.

=== 1691–1700 ===
* [[5 września]] 1698 – [[Piotr Wielki]] wprowadził podatek od brody, dzięki czemu balwierze mocno podbili ceny.
* [[17 czerwca]] 1699 – zmarł [[Jan III Sobieski]], król Polski.

{{Przypisy}}
{{oś wieków}}
[[Kategoria:XVII wiek| ]]