Edytujesz „Zbrodnia i kara”

[[Plik:Bruegel, Pieter de Oude - De val van icarus - hi res.jpg|thumb|250px|To chyba nie jest Petersburg…]]
{{cytat|Na początku trzęsienie ziemi, a potem się nie chce czytać|Alfred Hitchcock o '''Zbrodni i karze'''}}
{{cytat|To w końcu kogo zabił ten Ikar?|Przeciętny [[uczeń]] o tej '''książce'''}}
{{cytat|Eeee…|Ikar po przeczytaniu tej książki}}
'''Zbrodnia i kara''' (w oryginale Преступле́ние и наказа́ние) – powieść psychologiczna wydana w [[1886]] roku autorstwa [[Fiodor Dostojewski|Fiodora Dostojewskiego]]. Opowiada o losach Rodiona Raskolnikowa – biednego [[student]]a<ref>Pleonazm, taaa</ref>, który chciał być nadczłowiekiem, a okazał się być mentalną ci{{cenzura3}}ą. Akcja książki rozgrywa się w rosyjskim Petersburgu w lipcu [[1885]].

Książka w Polsce ukazała się w roku [[1887]], pomijając fakt, że [[Polska]] wtedy nie istniała. Obecnie „Zbrodnia…” zajmuje honorowe miejsce w kanonie lektur szkolnych.

== Geneza utworu ==
Dostojewski na pomysł napisania tej powieści wpadł podczas 4-letniego zesłania na katorgę, co było porażką systemu sądownictwa w carskiej [[Rosja|Rosji]], bo co to za praca katorżnicza, jeśli więzień ma czas na wymyślanie zawijasów fabularnych? Nie bez wpływu były wspomnienia z dzieciństwa – młody Fiodor był bity przez ojca, [[pop (muzyka)|popa]], nawet przez samego siebie, a jego ulubionym zajęciem było przesiadywanie w parku pod miejscowym [[szpital psychiatryczny|szpitalem psychiatrycznym]]. Inspirację pisarz czerpał także z kronik kryminalnych które czytał, gdyż w tamtych czasach nie było jeszcze [[W11 – Wydział Śledczy|W11]] ani nawet [[Kryminalni|Kryminalnych]].

Pierwotnie książka miała opowiadać o problemie alkoholizmu, później Dostojewski z tego pomysłu zrezygnował i napisał część powieści, którą następnie zniszczył. Pisanie i niszczenie prototypu [[książka|książki]] zajęło Fiodorowi wiele miesięcy, aż wreszcie oddał do druku ostateczną wersję powieści.

== Fabuła ==
Akcja w książce szybko się zaczyna i szybko kończy – już na samym początku Rodion Romanowicz Raskolnikow, 23-letni były student [[prawo|prawa]], po wielomiesięcznych przygotowaniach, polegających na montowaniu siekiery w płaszczu czy przewiązywaniu kawałka deski [[sznurek|sznurkiem]], zabija starą lichwiarkę, Alonę Iwanową. Zrobił to by udowodnić wymyśloną przez siebie teorię, według której ludzkość dzieli się na nad- i podludzi, służących za poligony doświadczalne i mięso armatnie dla tych pierwszych. Rodion chciał sprawdzić do której kategorii należy i się niestety przeliczył – już chwilę po morderstwie [[mózg]] mu się wyłączył i wolał napchać kieszenie złomem niż banknotami. Zabija także Lizawietę – siostrę lichwiarki. Mimo skrajnej biedy ukrywa łupy pod [[kamień|kamieniem]], którego podniesienie spowodowało u niego wypadnięcie dysku i długotrwałą utratę przytomności.

W międzyczasie rozgrywają się wątki poboczne powieści (również erotyczne): nawiązanie znajomości przez Rodiona z rodziną Marmieładowów, będących marginesem marginesu społecznego, przyjazd matki i [[siostra|siostry]] głównego bohatera, która ma zamiar znaleźć sobie [[mąż|męża]] mogącego sfinansować [[wódka|wódkę]] dla Raskolnikowa, umożliwiającą mu kontynuowanie studiów, oraz śledztwo Porfirego Pietrowicza, który sam będąc kiepskim [[detektyw]]em stara się za pomocą prania mózgu doprowadzić podejrzanych do takiego stanu, by sami się przyznali do winy.

Powieść kończy się podobnie jak animacje [[The Walt Disney Company|Disney]]a: Rodion sam przyznaje się do winy, trafia na [[Syberia|Syberię]], odnajduje [[miłość]] życia, wszyscy są szczęśliwi i śpią na pieniądzach ze spadku.

== Bohaterowie ==
* '''Ikar''' – syn Dedala, drugi lotnik i pierwszy nurek w [[historia|historii]], były rekordzista świata w wysokości lotu – został pokonany dopiero przez Pana Twardowskiego.
* '''Rodjon Romanowicz Raskolnikow''' – niedoszły [[filozof]], niedoszły prawnik i stuprocentowy biedak, stał się <del>pierwszą</del> trzecią ofiarą swojej własnej ideologii, nawrócił się dopiero pod wpływem [[Biblia|Pisma Świętego]], prawdziwej miłości i [[gwałt|przecwelenia]] na zesłaniu.
* '''Sonja Marmjeładow''' – prostytutka odmawiająca litanię podczas pracy, córka Siemiona. Mimo, że Rodion nią gardził łasiła się do niego, dopiero po paru latach życia na jej koszt i po kilku mokrych [[marzenia senne|snach]] zwrócił na nią uwagę.
* '''Dunja Raskolnikow''' – siostra Rodiona, była guwernantka u Swidrygajłowów, postanowiła bogato wyjść za mąż by jej brat mógł studiować. W ostateczności wybrała równie biednego Razumichina.
* '''Arkadiusz Swidrygajłow''' – [[pedofil]], hazardzista i morderca, po zatłuczeniu swojej żony przehulał część jej majątku, resztę rozdał i popełnił [[samobójstwo]].
* '''Siemion Marmjeładow''' – biedny urzędnik, którego ulubionym zajęciem jest przepijanie swojego ubrania służbowego, obskubuje wszystkich wokół z pieniędzy, umiera po wpadnięciu pod [[samochód]] o mocy 4 koni niemechanicznych.
* '''Razumichin''' – przyjaciel Raskolnikowa, niczym [[Ferdynand Kiepski]] posiada żyłkę do interesów i potrafi zarobić, ale tak, żeby się nie narobić.
* '''Jekaterina Iwanowa''' – chora na gruźlicę żona Siemiona, pracuje w założonym przez siebie jednoosobowym [[cyrk]]u, niestety, podczas pierwszego dnia pracy umiera.
* '''Pulcherja Raskolnikow''' – matka Rodiona i Duni, nigdzie nie rusza się bez swojej kolekcji miniatur prawosławnych ikon, podobnie jak jej syn ma problemy z głową.
* '''Pjotr Łużyn – (wł.Pjotr Murzyn)''' – niedoszły mąż Duni, którą kupił za [[zegar]]ek, specjalnie szuka biednej żony by po ślubie móc nią rzucać po ścianach.
* '''Porfiry Pietrowicz''' – detektyw, jego praca polega na piciu [[herbata|herbaty]] i czytaniu gazet, od czasu do czasu stosuje pranie mózgu na podejrzanych.
* '''Marfa Pjetrowna''' – żona Swidrygajłowa, wyciągnęła go z rynsztoka by potem zostać przez niego zabita, w książce występuje w postaci [[duch]]a.

== Zobacz też ==
* [[Fryderyk Nietzsche]]

{{Przypisy}}

{{Lektury}}
[[Kategoria:Lektury szkolne]]
[[Kategoria:Literatura rosyjska]]