Łomża: Różnice pomiędzy wersjami
M (Przywrócono przedostatnią wersję, jej autor to Terrapodian. Ofiarą rewertu jest 91.235.238.18.) |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Łomża''' – wieś przez nielicznych zwana miastem w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]], siedziba powiatu, a dawniej województwa. Jak na tak beznadziejne miasto zamieszkuje je powalająca liczba 63 tys. osób. Przez Łomżę przelewa się rzeka Narew, która swoją czystością potrafi dorównać ściekom w miejskiej oczyszczalni. Aby się dowartościować, mieszkańcy twierdzą, że Łomża to północno-wschodni kraniec Mazowsza. Łomżanie czy też Łomżyniacy<ref> oni sami nie wiedzą jak jest poprawnie</ref> to bardzo pogodni i uczynni [[ludzie]]. Najbardziej życzliwi są dla przyjaciół z [[Białystok|Białegostoku]], z którym łączą ich stosunki handlowe. Miłość do braci okazują przez nazywanie ich ''Śledziami''. Dosyć często dochodzi do spotkań integracyjnych organizowanych przez łysą mniejszość. |
|||
{{disambigR|miasta w woj. podlaskim|[[ŁKS 1926 Łomża|hasło o klubie ŁKS]], [[Łomża (piwo)|piwie Łomża]] oraz [[Łomża (ujednoznacznienie)|inne znaczenia]]}} |
|||
{{POL miasto infobox |
|||
|nazwa = Łomża |
|||
|dopełniacz miasta = Łomży |
|||
|zdjęcie = Łomża Panorama.jpg |
|||
|opis zdjęcia = Panorama miasta od strony wschodniej |
|||
|herb = POL Łomża COA.svg |
|||
|flaga = Flaga Łomża.svg |
|||
|dewiza = |
|||
|województwo = [[województwo podlaskie|podlaskie]] |
|||
|powiat = |
|||
|gmina = |
|||
|aglomeracja = |
|||
|założono = [[IX wiek]] |
|||
|prawa miejskie = [[15 czerwca]] [[1418]] |
|||
|tytuł zarządzającego = |
|||
|zarządzający = [[Mieczysław Czerniawski]] |
|||
|powierzchnia = 32,67 |
|||
|położenie = |
|||
|wysokość = 95 |
|||
|populacja = 63 221<ref>[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/bialystok/ASSETS_biuletyn_2011_kw_1.pdf Biuletyn Statystyczny Województwa Podlaskiego, Główny Urząd Statystyczny, 2011]</ref> |
|||
|rok populacji = XII 2010 |
|||
|gęstość = 1935,1 |
|||
|strefa numeracyjna = (+48) 86 |
|||
|kod pocztowy = 18-400 – 18-404 |
|||
|tablice rejestracyjne = BL |
|||
|stopniN = 53 |minutN = 10 |sekundN = |
|||
|stopniE = 22 |minutE = 05 |sekundE = |
|||
|opis miejsca = |
|||
|TERYT = 2062011 |
|||
|SIMC = 0957241 |
|||
|slogan = |
|||
|adres urzędu miasta = ul. Stary Rynek 14<br />18-400 Łomża |
|||
|commons = Łomża |
|||
|wikinews = Kategoria:Łomża |
|||
|wikicytaty = Łomża |
|||
|wikisłownik = Łomża |
|||
|www = http://www.lomza.pl/ |
|||
|bip = |
|||
}} |
|||
[[Plik:Łomża Ratusz.jpg|thumb|Łomżyński ratusz]] |
|||
[[Plik:Łomża Kamieniczki.jpg|thumb|Kamieniczki na Starym Rynku]] |
|||
[[Plik:Narew, Lomza-panorama.jpg|thumb|upright=1.3|Panorama [[meander (geografia)|meandrującej]] [[Narew|Narwi]] w okolicach Łomży]] |
|||
'''Łomża''' – [[miasto na prawach powiatu]] w północno-wschodniej [[Polska|Polsce]], w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]], nad rzeką [[Narew]]. Leży na historycznym [[Mazowsze|Mazowszu]], na jego największej ziemi – [[ziemia łomżyńska|ziemi łomżyńskiej]]. [[podział administracyjny Polski 1975-1998|W latach 1975–1998]] stolica [[województwo łomżyńskie|województwa łomżyńskiego]]. Od 1 stycznia 1999 roku siedziba [[powiat łomżyński|powiatu łomżyńskiego]]. Od 28 października 1925 jest także stolicą [[diecezja łomżyńska|diecezji łomżyńskiej]] Kościoła rzymskokatolickiego. Łomża to główny ośrodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy [[ziemia łomżyńska|ziemi łomżyńskiej]] oraz trzecie co do wielkości miasto województwa podlaskiego. |
|||
== Położenie == |
|||
Łomża jest położona w środkowym biegu [[Narew|Narwi]] na [[Nizina Mazowiecka|Nizinie Mazowieckiej]] na wysokości ok. 125 [[metr|m]] [[n.p.m.]]<ref>[[s:Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom V/Łomża|Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich]], hasło: ''Łomża'', s. 699 : "''Miasto samo rozłożone na wzgórzystej krawędzi wyżyny zajmującej środkową część powiatu i wzniesionej na 420 stóp nad poziom morza''"</ref> w północnej części [[Międzyrzecze Łomżyńskie|Międzyrzecza Łomżyńskiego]]. Miasto leży na wzgórzach morenowych, obejmujących wysoką, lewobrzeżną skarpę pradoliny Narwi. |
|||
=== Podział administracyjny === |
|||
Łomża składa się z czterech zwyczajowych dzielnic, które dzielą się na 15 osiedli<ref>{{cytuj stronę|url=http://um.lomza.pl/bip/index.php?wiad=1091|tytuł=Podział miasta na osiedla|autor=BIP Urzędu Miejskiego w Łomży|język=pl|data dostępu=2008-11-27}}</ref>. |
|||
* '''Stare Miasto''' – najstarsza część miasta, w której znajduje się wiele zabytków architektury oraz dwa parki miejskie. Ma również tu swoje miejsce większość łomżyńskich urzędów oraz stadion [[ŁKS 1926 Łomża|ŁKS]]-u. W skład Starego Miasta wchodzi ''Starówka'', ''Rembelin'', ''Os. Monte Cassino'' oraz nowe osiedla powstałe w miejscu wsi Pociejewo, czyli ''Os. Skarpa'' i ''Os. Pociejewo''. |
|||
* '''Południe''' – dzielnica, w której znajdują się głównie bloki mieszkalne. Budynki a razem z nimi dzielnica zaczęły powstawać w latach 70., kiedy nastąpił rozwój gospodarczy miasta po nadaniu rangi województwa. Obszar leży na południe od Starego Miasta, stąd też nazwa. Znajdują się tutaj osiedla: ''Jantar'', ''Górka Zawadzka'', ''Mazowieckie'', ''Konstytucji'', ''Armii Krajowej'', ''Medyk'' oraz ''Zawady Przedmieście''. Na osiedlu Medyk mieści się Zespolony Szpital Wojewódzki. Dzielnica nadal się rozwija pod względem urbanistycznym. |
|||
* '''Łomżyca''' – niegdyś oddzielna miejscowość. Leży w zachodniej części miasta. Tworzą ją osiedla domków jednorodzinnych (''Łomżyca'', ''Nowa Łomżyca'', ''Maria'', ''Narew'', ''Staszica'', ''Słoneczne'', ''Parkowe'', ''Młodych'' i ''Skowronki''). Dzielnica prężnie się rozwija pod względem urbanistycznym. |
|||
* '''Kraska''' – najmniejsza z czterech łomżyńskich dzielnic. Leży na południe od Łomżycy. Dawniej była miejscowością. Nazwy ulic pochodzą tu najczęściej od nazw ptaków np. ul. Krucza, ul. Pawia, ul. Kolibrowa itp. Znajdują się tu głównie domki jednorodzinne (''Os. Kraska'') oraz zakłady przemysłowe (''Os. Przemysłowe''). Na południe od Kraski położona jest wieś [[Konarzyce (województwo podlaskie)|Konarzyce]]. |
|||
== Warunki naturalne == |
|||
Łomża położona jest na terenie [[Zielone Płuca Polski|Zielonych Płuc Polski]]. W sąsiedztwie miasta znajduje się [[Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi]] (na wschód), [[rezerwat przyrody]] [[rezerwat przyrody Rycerski Kierz|"Rycerski Kierz"]] (na zachód) oraz [[Czerwony Bór (las)|Czerwony Bór]] (na południe). W pobliżu, ok. 25 km na północny wschód, zlokalizowany jest [[Biebrzański Park Narodowy]], a ok. 20 km na północny zachód [[Puszcza Kurpiowska]]. Przez miasto przepływają dwa cieki wodne: rzeka [[Narew]] oraz [[Łomżyczka]]. |
|||
=== Klimat === |
|||
Według [[Wincenty Okołowicz|Okołowicza]], Łomża znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, a wg [[Wladimir Köppen|Köppena]] leży w strefie wilgotnego [[klimat kontynentalny|klimatu kontynentalnego]] podtypu o ciepłym lecie (Dfb)<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko=Peel, M. C. and Finlayson, B. L. and McMahon, T. A.|tytuł=Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification|czasopismo=Hydrology and Earth System Sciences|wolumin=11|strony=1633-1644|issn=1027-5606|język=en|data=2007|url=http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.html}}</ref>. |
|||
Cechy charakterystyczne klimatu Łomży<ref>Urząd Miejski w Łomży: ''Profesjonalna Gmina.'' Libra-Print, Łomża 2000, strona 8 – Warunki klimatyczne</ref>: |
|||
* średnia temperatura roczna: 7,1 °C |
|||
* średnia temperatura lipca: 17 °C |
|||
* średnia temperatura stycznia: -3 °C |
|||
* średnie roczne opady: ok. 500 mm |
|||
* średnia wilgotność powietrza: 80-82% |
|||
* czas zalegania pokrywy śnieżnej: 50-80 dni |
|||
* okres wegetacyjny: ok. 200 dni |
|||
== Demografia == |
|||
{{main|Ludność Łomży}} |
|||
Wykres liczby ludności miasta Łomży od 1939 roku<ref>[[Ludność Łomży]]</ref>. |
|||
<timeline> |
|||
ImageSize = width:800 height:300 |
|||
PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30 |
|||
TimeAxis = orientation:vertical |
|||
AlignBars = late |
|||
Colors = |
|||
id:linegrey2 value:gray(0.9) |
|||
id:linegrey value:gray(0.7) |
|||
id:cobar value:rgb(0.2,0.7,0.8) |
|||
id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) |
|||
DateFormat = yyyy |
|||
Period = from:0 till:70000 |
|||
ScaleMajor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey |
|||
ScaleMinor = unit:year increment:2000 start:0 gridcolor:linegrey2 |
|||
PlotData = |
|||
color:cobar width:22 align:left |
|||
bar:1939 from:0 till:28000 |
|||
bar:1946 from:0 till:13772 |
|||
bar:1950 from:0 till:14839 |
|||
bar:1955 from:0 till:18818 |
|||
bar:1960 from:0 till:19876 |
|||
bar:1965 from:0 till:22564 |
|||
bar:1970 from:0 till:25800 |
|||
bar:1975 from:0 till:29006 |
|||
bar:1980 from:0 till:40813 |
|||
bar:1985 from:0 till:51155 |
|||
bar:1990 from:0 till:59335 |
|||
bar:1995 from:0 till:63338 |
|||
bar:2001 color:cobar2 from:0 till:65265 |
|||
bar:2005 from:0 till:63819 |
|||
bar:2010 from:0 till:63221 |
|||
PlotData= |
|||
textcolor:black fontsize:S |
|||
bar:1939 at: 28000 text: 28.000 shift:(-14,5) |
|||
bar:1946 at: 13772 text: 13.772 shift:(-17,5) |
|||
bar:1950 at: 14839 text: 14.839 shift:(-17,5) |
|||
bar:1955 at: 18818 text: 18.818 shift:(-17,5) |
|||
bar:1960 at: 19875 text: 19.875 shift:(-17,5) |
|||
bar:1965 at: 22564 text: 22.654 shift:(-15,5) |
|||
bar:1970 at: 25800 text: 25.800 shift:(-15,5) |
|||
bar:1975 at: 29006 text: 29.006 shift:(-15,5) |
|||
bar:1980 at: 40813 text: 40.813 shift:(-15,5) |
|||
bar:1985 at: 51155 text: 51.155 shift:(-15,5) |
|||
bar:1990 at: 59335 text: 59.335 shift:(-15,5) |
|||
bar:1995 at: 63338 text: 63.338 shift:(-15,5) |
|||
bar:2001 at: 65265 text: 65.265 shift:(-15,5) |
|||
bar:2005 at: 63819 text: 63.819 shift:(-15,5) |
|||
bar:2010 at: 63221 text: 63.221 shift:(-15,5) |
|||
</timeline> |
|||
Struktura demograficzna mieszkańców Łomża wg danych z 31 grudnia 2007<ref name="pl-bdr">{{cytuj stronę|url=http://www.stat.gov.pl/bdr|tytuł=Bank Danych Regionalnych – Strona główna|opublikowany=[[Główny Urząd Statystyczny|GUS]]|język=pl|data dostępu=2010-09-14}}</ref>: |
|||
{{Demografia |
|||
| wiek przedprodukcyjny mężczyźni = 6715 |
|||
| wiek przedprodukcyjny kobiety = 6296 |
|||
| wiek produkcyjny mężczyźni = 21182 |
|||
| wiek produkcyjny kobiety = 21128 |
|||
| wiek poprodukcyjny mężczyźni = 2487 |
|||
| wiek poprodukcyjny kobiety = 5228 |
|||
}} |
|||
31 grudnia 2008 roku miasto Łomża miało 63 304 mieszkańców<ref name="gus2008">{{cytuj stronę|url=http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_L_ludnosc_stan_struktura_31_12_2008.pdf|tytuł=Ludność. Stan i Struktura w Przekroju Terytorialnym 2008|autor=[[Główny Urząd Statystyczny]]|język=pl|data dostępu=2009-08-11}}</ref> i plasuje się pod tym względem na 3. miejscu w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]]. Na koniec 2007 roku [[przyrost naturalny]] był dodatni i wynosił 2,6 na 1000 mieszkańców, [[saldo migracji]] wynosiło -376 oraz odnotowano zawarcie 415 małżeństw<ref name="gus2007">[http://www.stat.gov.pl/bdr_s/app/dane_cechter.wymiary?p_nts=10&p_szuk=Radom&p_tery=2694&p_dane=0&p_kate=3&p_czas=13&p_wyjscie=1#FORMULARZ Główny Urząd Statystyczny; dane za rok 2006]</ref>. Według opracowania GUS "Miasta w liczbach 2007–2008" liczba mieszkańców zwiększyła się o kolejne 270 osób, co jest drugim wynikiem w województwie podlaskim. |
|||
=== Sąsiednie miejscowości === |
|||
<!-- --------------------------------------------------------------- --> |
|||
<!-- Wymieniono tylko miejscowości o liczba ludności powyżej 10 tys. --> |
|||
<!-- Proszę nie dodawać miejscowości niespełniających tego warunku! --> |
|||
<!-- --------------------------------------------------------------- --> |
|||
Do otoczenia Łomży można zaliczyć zarówno miejscowości położone w najbliższym sąsiedztwie, jak również te, które są w znacznym oddaleniu, ale połączone z Łomżą szlakami komunikacyjnymi. Na północ od Łomży znajdują się takie miejscowości jak [[Kolno]] (31 km), [[Pisz]] (59 km), [[Grajewo]] (62 km), [[Ełk]] (85 km), [[Augustów]] (104 km), zaś na wschód znajduje się stolica województwa [[Białystok]] (81 km). Na południe od miasta znajdują się miasta [[Zambrów]] (26 km) i [[Ostrów Mazowiecka]] (46 km), natomiast na zachód od Łomży położona jest [[Ostrołęka]] (36 km). |
|||
== Historia == |
|||
[[Plik:Łomża Stary Rynek (1) 1912.jpg|thumb|Stary Rynek w Łomży (1912)]] |
|||
[[Plik:Łomża Herb XVI.jpg|thumb|upright|Herb miasta z XVI wieku]] |
|||
=== Nazwa miasta === |
|||
Geneza nazwy Łomża nie jest jednoznaczna. [[Zygmunt Gloger]] pisze m.in. że: "''Ludzie mieszkający w lasach i żyjący z myślistwa, pasterstwa i rybołówstwa nie mieli potrzeby budowania zamków, bo przyrodzoną i najbezpieczniejszą ich warownią były zawalone '''łomami''' starych drzew gąszcze leśne''". Natomiast według [[Karol Zierhoffer|prof. Karola Zierhoffera]] nazwa (Łomża) oznaczała przypuszczalnie miejsce, gdzie był jakiś łom, jakieś pokruszone bloki kamienne bądź połamane przez wiatr drzewa. Nazwa miasta jest topograficzna, urobiona za pomocą przyrostka "''ża''" od tego samego rdzenia, co staropolskie łomić, łomać. Podobnie uformowana jest nazwa miasta [[Iłża]]. |
|||
Nazwa Łomża występuje również w innych językach pod zmienionymi formami: [[Łacina|łac.]] Lompza<ref>{{cytuj książkę|autor=Teutonic Knights, Erich Joachim, Walther Hubatsch|tytuł=Regesta historico-diplomatica Ordinis S. Mariae Theutonicorum, 1198-1525. Register zu Pars 1 und Pars 2|wydawca=Vandenhoeck & Ruprecht|data=1965|strony=214|isbn=3525360177|url=http://books.google.pl/books?id=P5oPR5aldwMC&pg=PT215&lpg=PT215&dq=Lompza&source=bl&ots=5jIZDD6ENZ&sig=aew8apart7uWBZzxFQI7LxZJspQ&hl=pl&ei=iqiMSff1GY_m0gWyteCdCw&sa=X&oi=book_result&resnum=10&ct=result#PPT215,M1}}</ref>, [[język niemiecki|niem.]] Lomscha, [[Jidysz|jid.]] Lomsza, [[język rosyjski|rus.]] Ломжа, [[język litewski|lit.]] Lomža. Jest to związane m.in. z wielonarodowościową strukturą etniczną miasta na przestrzeni dziejów i kontaktami handlowymi prowadzonymi przez mieszkańców miasta. |
|||
=== Kalendarium historii Łomży === |
|||
{{main|Historia Łomży}} |
|||
* IX/X w. – pierwotna lokalizacja [[Grodzisko w Łomży|grodu]] na [[Góra Królowej Bony|nadnarwiańskiej skarpie]] oddalonej o 5 km od dzisiejszego centrum |
|||
* ok. 1000 – założenie pierwszej parafii na wschodnim [[Mazowsze|Mazowszu]] przez [[Bruno z Kwerfurtu|świętego Brunona z Kwerfurtu]] na [[Wzgórze Świętego Wawrzyńca|Wzgórzu Świętego Wawrzyńca]] |
|||
* koniec XIV w. – ponowna lokacja Łomży w dogodniejszym miejscu |
|||
* XIV/XV w. – budowa [[Zamek w Łomży|dworu w Łomży]] |
|||
* 1392 – powstanie na [[Popowa Góra|Popowej Górze]] kościoła pw. NMP i św. Rozesłańców |
|||
* 1400 – nadanie wójtostwa [[Jan Białek|Janowi Białkowi]] |
|||
* 1410 – przeniesienie parafii ze [[Stara Łomża|Starej Łomży]] do Łomży |
|||
* 15 czerwca 1418 – nadanie Łomży [[prawo chełmińskie|prawa miejskiego chełmińskiego]] przez księcia [[Janusz I Starszy|Janusza I]] |
|||
* XV/XVI w. – intensywny rozwój miasta; Łomża najważniejszym miastem [[Mazowsze|Mazowsza]] po [[Warszawa|Warszawie]] i [[Płock]]u |
|||
* 1504-1525 – budowa [[Katedra św. Michała Archanioła w Łomży|łomżyńskiej fary]] z inicjatywy mieszczan i proboszcza [[Jan Wojsławski|Jana Wojsławskiego]], przy wsparciu księżnej [[Anna mazowiecka|Anny Mazowieckiej]] |
|||
* 1526 – Łomża miastem królewskim i stolicą mazowieckiej ziemi łomżyńskiej |
|||
* 1612-1614 – przybycie [[jezuici|jezuitów]] i założenie [[I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Łomży|Kolegium Łomżyńskiego]] |
|||
* XVII-XVIII w. – upadek świetności miasta po [[Potop szwedzki|wojnach szwedzkich]] i [[klęska żywiołowa|klęskach żywiołowych]] |
|||
* 1770-1798 – budowa kościoła i klasztoru OO. Kapucynów |
|||
* 1794 – przybycie do Łomży Prusaków |
|||
* 1815 – Łomża stolicą [[departament łomżyński|departamentu łomżyńskiego]] w księstwie warszawskim |
|||
* 1816 – Łomża stolicą obwodu łomżyńskiego w województwie augustowskim |
|||
* 1823 – budowa [[ratusz]]a |
|||
* 1837 – Łomża stolicą guberni augustowskiej |
|||
* 1867 – Łomża stolicą guberni łomżyńskiej |
|||
* 1905 – strajk szkolny w gimnazjum męskim i żeńskim w Łomży |
|||
* 1918 – wyzwolenie Łomży |
|||
* 1920 – obrona miasta przed [[3 Korpus Kawalerii|III Korpusem Jazdy]] |
|||
* 1925 – powstanie [[diecezja łomżyńska|diecezji łomżyńskiej]] |
|||
* 1939-1945 – aktywne uczestnictwo Łomżan w [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] |
|||
* 1946-1975 – odbudowa najstarszej części miasta |
|||
* 1975 – Łomża stolicą [[województwo łomżyńskie|województwa łomżyńskiego]] |
|||
* 1991 – wizyta w mieście papieża [[Jan Paweł II|Jana Pawła II]] |
|||
* 1999 – Łomża siedzibą [[Powiat grodzki|powiatu grodzkiego]] i stolicą [[powiat łomżyński|powiatu ziemskiego]] |
|||
== Architektura == |
|||
=== Układ urbanistyczny === |
|||
Układ urbanistyczny Starego Miasta przedstawia założenia średniowieczne, gdyż charakteryzuje się prostokątnym układem ulic i bloków zabudowy. Mimo działań wojennych prowadzonych w mieście, układ ten jest zachowany po dziś dzień i widoczny w granicach ulic [[Ulica Dworna w Łomży|Dwornej]], Krótkiej, Krzywe Koło i Szkolnej. Historyczny układ przestrzenny miasta został uznany za zabytek urbanistyki decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku<ref>Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku z dnia 15 stycznia 1957 roku.</ref>. Ochroną konserwatorską został objęty obszar w granicach ulic: Zamiejskiej, Zjazdu, rzeki Narew oraz ulic Sikorskiego, Polowej, 3 Maja i Wiejskiej. W granicach administracyjnych miasta znajdują się również historyczne place targowe, tj. Stary i Nowy Rynek, Plac Niepodległości oraz dawny Rynek Wołowy. |
|||
=== Zabytki === |
|||
{{Commons|Łomża#Monuments|Łomżyńskie zabytki}} |
|||
[[Plik:Łomża Katedra.jpg|thumb|upright|[[Katedra św. Michała Archanioła w Łomży|Katedra Łomżyńska]]]] |
|||
[[Plik:Łomża Zespół klasztorny SS Benedyktynek.jpg|thumb|Zespół klasztorny SS. Benedyktynek]] |
|||
[[Plik:Łomża PocztaGłówna.jpg|thumb|Budynek Poczty Głównej]] |
|||
[[Plik:Łomża Farna.jpg|thumb|Ulica Farna, stanowiąca wraz z ul. Długą główny ''deptak-wizytówkę'' miasta]] |
|||
[[Plik:Łomża Wieża ciśnień.jpg|thumb|upright|Zabytkowa [[wieża ciśnień]]]] |
|||
{{Main|Zabytki Łomży}} |
|||
==== Sakralne ==== |
|||
* [[Katedra św. Michała Archanioła w Łomży|Katedra św. Michała]], [[gotyk|późnogotycka]]. Budowę rozpoczęto prawdopodobnie w 1504 roku, a nawę ukończono w 1526 r., ul. Dworna |
|||
* [[Klasztor Kapucynów w Łomży|Kościół i klasztor OO. Kapucynów]], barok toskański. Wzniesiony 1770–1798 na skarpie nad Narwią (tzw. [[Popowa Góra]]). W bocznej kaplicy współczesny obraz przedstawiający bł. o. Honorata Koźmińskiego, kapucyna. W pomieszczeniu przy bocznym wejściu co roku w okresie Bożego Narodzenia uruchamiana jest [[Ruchoma szopka w Łomży|ruchoma szopka]], ul. Krzywe Koło. W tym miejscu znajdował się pierwszy gotycki kościół parafialny w Łomży. |
|||
* Zespół klasztorny SS. Benedyktynek, ul. Dworna. |
|||
* Pałac Biskupi z 1925 r. w stylu neoklasycystycznym, ul. Sadowa. Obok Plebania z XVIII w. |
|||
* [[Sobór św. Trójcy w Łomży|Kościół Wniebowzięcia NMP]] z 1877 r. Styl bizantyjski. Dawna cerkiew garnizonowa. Do dziś zachował formy architektoniczne typowe dla cerkwi prawosławnych, Pl. Jana Pawła II |
|||
* [[Wyższe Seminarium Duchowne w Łomży|Gmach Wyższego Seminarium Duchownego]] z 1866 r., Pl. Jana Pawła II |
|||
* [[Cmentarz Katedralny w Łomży]] z XVIII w. Jeden z najstarszych na Mazowszu. Obejmuje zespół cmentarzy (rzymskokatolicki, ewangelicko-augsburski, prawosławny), ul. Kopernika |
|||
:* Kaplica rodziny [[Marian Śmiarowski|Śmiarowskich]] (1838) |
|||
:* Dom Pogrzebowy (1853) |
|||
:* Brama w stylu neogotyckim (1879) |
|||
:* Kaplica ewangelicka w stylu klasycystycznym (XIX w.) |
|||
* [[Stary cmentarz żydowski w Łomży|Cmentarz żydowski (stary)]] – z XIX-wiecznymi macewami wykonanymi z głazów narzutowych. Jeden z nielicznych tego typu w Europie, ul. Rybaki |
|||
* [[Nowy cmentarz żydowski w Łomży|Cmentarz żydowski (nowy)]] z zachowanym domem pogrzebowym, ul. Wąska |
|||
* Dom Pastora z XIX w., ul. Krzywe Koło |
|||
==== Stary Rynek ==== |
|||
* [[Ratusz w Łomży|Ratusz]] – klasycystyczny. Wzniesiony w latach 1822–1823. W ścianie tablica upamiętniająca nadanie praw miejskich. Obok nowy ratusz oddany do użytku w 1998 r. projektu Jerzego Ullmana z Białegostoku. |
|||
* Kamieniczki z arkadami – pseudobarokowe. W większości odbudowane po II wojnie światowej, proj. Urszuli i Adolfa Ciborowskich |
|||
* Hala targowa z 1928 r. |
|||
==== [[Ulica Dworna w Łomży|Ulica Dworna]] ==== |
|||
* Kasa Przemysłowców Łomżyńskich (ob. Sąd Okręgowy) – neobarokowy z 1909 r.<ref>Kasa Przemysłowców Łomżyńskich powstała w 1885 r. i dopiero w 1909 r. doczekała się własnej siedziby, która de facto jest obecnie siedzibą Sądu Okręgowego w Łomży. Źródło: ''Spacerkiem po dawnej Łomży'', Muzeum Okręgowe w Łomży, Łomża 1997.</ref> |
|||
* Siedziba Kredyt Banku – 1888. Fasada siedmioosiowa. Przed budynkiem popiersie [[Bohdan Winiarski|Bogdana Winiarskiego]] – prezesa Banku Narodowego w Londynie. |
|||
* Kasa Oszczędności (ob. Bank Gospodarki Żywnościowej) z końca XIX w. Dyrektorem był w niej Roman Bielicki, ojciec [[Hanka Bielicka|Hanki Bielickiej]]. |
|||
* Gmach Muzeum Północno-Mazowieckiego – przełom XVIII/XIX w. |
|||
==== [[Ulica Henryka Sienkiewicza w Łomży|Ulica Sienkiewicza]] ==== |
|||
* Kamienica rodziny Śledziewskich |
|||
* Tablica upamiętniająca śmierć Leona Kaliwody |
|||
==== Pozostałe zabytki ==== |
|||
* Budynek [[I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Łomży|I LO]]'' z 1914 r., ul. Bernatowicza 4. Według projektu Feliksa Nowickiego, |
|||
* Szkoła z 1906 r. (ob. II LO) projektu Feliksa Nowickiego, pl. Kościuszki 3 |
|||
* Poczta z 1843 r., pl. Pocztowy 1. Od początku istnienia nie zmienił swojej funkcji. |
|||
* Więzienie Gubernialne z 1892 r. (ob. Szkoła Muzyczna), Al. Legionów 36 |
|||
* Dom Ludowy z 1905 r. (ob. Szkoła Drzewna), Al. Legionów 9; obok Park Ludowy |
|||
* Dom Pomocy Społecznej z 1882 r. (dawniej Dom Starców), ul. Polowa 39. Neorenesansowy. |
|||
* Ulica Farna – część miejskiego ''deptaku'' |
|||
* Ronda Hanki Bielickiej |
|||
==== Zabytki nieistniejące ==== |
|||
* Kościół Jezuitów pw. św. Stanisława Kostki z lat 1621–1732 w stylu barokowym. W 1630 roku pochowano w nim wojewodę [[Adam Kossobudzki|Adama Kossobudzkiego]]. W XVIII wieku objęli go pijarzy, a w XIX wieku ewangelicy. W nim w 1899 r. [[Józef Piłsudski]] przeszedł na ewangelizm. Zniszczony w 1944 roku przez wojska niemieckie. Znajdował się przy ul. Rządowej. |
|||
* Kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca i św. Katarzyny na Popowej Górze. Zbudowany przed 1392 r. w stylu gotyckim z fundacji biskupa płockiego Andrzeja z Radzymina, w XVI wieku znajdował się w nim nagrobek księcia [[Janusz III|Janusza III]]. Przed 1787 rokiem zburzony. Na jego miejscu zbudowano nowy późnobarokowy kościół w latach 1781–1788. Obecnie w tym miejscu znajduje się klasztor Kapucynów. |
|||
* Stary ratusz z wieżą, znajdujący się pośrodku Rynku. Rozebrany w 1825 r. |
|||
* Kolegium Pijarów z XVIII wieku, barokowe. Zburzone w 1898 r. |
|||
* Kościół szpitalny pw. Świętego Ducha z 1 ćw. XVI w., fundacji książąt mazowieckich. Gotycki z cegły. Położony był przy kościele św. Michała. Zburzony przed 1663 rokiem. |
|||
* Kino Mirage z 1910 r. w stylu eklektycznym |
|||
==== Pomniki ==== |
|||
* ''Kamienne schody'' – wybudowane w 1900. Łączą dwie części ul. Krzywe Koło (wyższą – na skarpie niedaleko Starego Rynku i niską – przy ul. Rybaki w dolinie rzeki Narew). W parterowym domku przy schodkach mieszkał prymas [[Stefan Wyszyński]]. |
|||
* ''Brama Napoleona'' – wejście do domu, w którym podobno zatrzymał się Napoleon prowadząc wojska na Moskwę. Brama znajduje się u szczytu Kamiennych schodów. |
|||
* ''Obelisk 33 Pułku Piechoty'' |
|||
* ''Pomnik Bohdana Stefana Winiarskiego'' |
|||
* ''Pomnik Bojownikom Nieznanym Straconym przez Najeźdźców-Rosjan w 1831 r.'' |
|||
* ''Pomnik Bojownikom Za Wolność Ojczyzny'' |
|||
* ''Pomnik Harcerzom Ziemi Łomżyńskiej'' |
|||
* ''Pomnik Jakuba Wagi'' |
|||
* ''Pomnik Kardynała Stefana Wyszyńskiego'' |
|||
* ''Pomnik – ławeczka Hanki Bielickiej'' |
|||
* ''Pomnik Ofiar Represji Stalinowskich'' |
|||
* ''Pomnik Pamięci Bohaterów Walk o Wolność i Niepodległość Polski oraz Więźniów Politycznych Zamęczonych i Pomordowanych w latach 1939–1956'' |
|||
* ''Pomnik Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu Łomżyńskiego'' |
|||
* ''Pomnik poświęcony Ojcu Św. Janowi Pawłowi II'' |
|||
* ''Pomnik poświęcony Tadeuszowi Kościuszce'' |
|||
* ''Pomnik Stacha Konwy'' |
|||
* ''Pomnik Zygmunta Glogera'' |
|||
* ''Tablica ufundowana w "Hołdzie patriotom polskim więzionym w tych murach w okresie zaborów, okupacji hitlerowskiej i stalinowskiej" na gmachu dawnego więzienia'' |
|||
* ''Tablica żydowska'' |
|||
===== Pomniki przyrody ===== |
|||
W mieście znajduje się 12 pomników przyrody wpisanych do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=130|tytuł=Parki i pomniki przyrody|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2006-02-14|język=pl|data dostępu=2009-02-07}}</ref>. Głównie są to pojedyncze drzewa wiekowe, które znajdują się na terenie parków miejskich: |
|||
* ''Park Jakuba Wagi'' – założony w 1842. Dawniej ''Ogród Spacerowy''. Między ul. Wojska Polskiego, Glogera, Nowogrodzką i Ogrodową |
|||
* ''Park Jana Pawła II'' – obok Sanktuarium Miłosierdzia Bożego. Między ul. Wyszyńskiego, Zawadzką i Prusa |
|||
* ''Park Ludowy'' – założony w 1905 przy Al. Legionów |
|||
== Gospodarka == |
|||
{| class="wikitable" style="font-size: 90%; float: right; margin: 0 0 1em 1em;" |
|||
|+ Struktura zatrudnienia<br /><small>(dane za rok 2004)<ref>Opracowanie na podstawie danych GUS oraz "''Województwo podlaskie. Podregiony, powiaty, gminy. 2005''", Urząd Statystyczny w Białymstoku [w:] Urząd Miejski w Łomży, ''Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej miasta Łomża'', 2006, Łomża</ref></small> |
|||
! Sektor |
|||
! pracujący |
|||
! udział % |
|||
|- |
|||
| Rolnictwo |
|||
| {{l|f=tak|51}} |
|||
| {{l|0,4}} |
|||
|- |
|||
| Przemysł |
|||
| {{l|f=tak|3258}} |
|||
| {{l|25,4}} |
|||
|- |
|||
| Usługi rynkowe |
|||
| {{l|f=tak|4657}} |
|||
| {{l|36,3}} |
|||
|- |
|||
| Usługi nierynkowe |
|||
| {{l|f=tak|4875}} |
|||
| {{l|38,0}} |
|||
|- bgcolor=#f6f6f6 |
|||
| '''Ogółem''' |
|||
| {{l|f=tak|12828}} |
|||
| {{l|100,0}} |
|||
|} |
|||
Położenie Łomży w regionie o charakterze rolniczo-leśnym wskazuje na podstawowe kierunki rozwoju gospodarczego, którymi są branże nieuciążliwe ekologicznie, tj. przemysł spożywczy, browarnictwo, elektronika, przemysł materiałów budowlanych, drzewny, meblarski, produkcja i przetwórstwo płodów rolnych, a także turystyka i agroturystyka. |
|||
Na terenie miasta nie istnieje żadne duże przedsiębiorstwo zatrudniające ponad 1000 pracowników, jednak funkcjonują firmy, które znalazły się na Podlaskiej Setce Przedsiębiorców<ref>{{cytuj książkę|autor=Urząd Miejski w Łomży|tytuł=Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej miasta Łomża|miejsce=Łomża|data=listopad 2006|strony=77}}</ref>. Są to m.in. [[Browar Łomża]] (producent piwa), DOMEL (producent okien bezołowiowych), FARGOTEX (importer tkanin meblowych), KONRAD (importer |
|||
jałowic hodowlanych), Łomżyńska Fabryka Mebli (producent mebli), PEPEES (producent skrobi ziemniaczanej), Purzeczko (ochrona osób i mienia). Miasto jest siedzibą Podlaskiej centrali [[Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa|Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa]]. |
|||
Na koniec 2007 roku liczba pracujących w mieście Łomża wynosiła 13408, w tym 7170 kobiet<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/dane_cechter.nowe_okno?p_zest_id=230299&p_typ=HTML Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego]</ref>, natomiast [[stopa bezrobocia]] na koniec listopada 2009 roku wynosiła 14,1%<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.pup.lomza.pl/index.php?k=20|tytuł=Statystyka Lokalnego Rynku Pracy|autor=Powiatowy Urząd Pracy w Łomży|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w [[REGON|rejestrze REGON]] na koniec 2008 roku wynosiła 6421, w tym 6280 podmiotów sektora prywatnego<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdr_n/app/dane_cechter.nowe_okno?p_zest_id=230344&p_typ=HTML Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego]</ref>. |
|||
== Transport == |
== Transport == |
||
Przez miasto przebiega szlak, którym mieszkańcy [[Warszawa|Warszawy]] (miasta marzeń każdego małego Łomżanina) jadą na [[Mazury]] w celu napicia się [[piwo|piwa]]. Ale już nie będzie przebiegał ponieważ drogi się popsuły i teraz trzeba jeździć inaczej. |
|||
[[Plik:Łomża mapa drogowa.png|thumb|upright=1.3|Mapa drogowa Łomży <small>(2009)</small>]] |
|||
[[Plik:Łomża AlejaLegionów.jpg|thumb|[[Aleja Legionów w Łomży|Aleja Legionów]]<br />(po lewej: Park Ludowy)]] |
|||
[[Plik:Łomża Plac Niepodległości.jpg|thumb|Plac Niepodległości<br />(dawniej Plac Zambrowski)]] |
|||
[[Plik:Łomża Ronda Hanki Bielickiej.jpg|thumb|Jedno z rond imienia [[Hanka Bielicka|Hanki Bielickiej]]]] |
|||
Wkrótce po [[Euro 2012]] w Łomży powstanie Via Baltica. Planowane otwarcie nastąpi w 2114 roku. |
|||
=== Tranzyt === |
|||
Miasto ma połączenie kolejowe. Tygodniowe natężenie ruchu kolejowego wynosi 1 (słownie: ''jeden'') pociąg. Z węglem. |
|||
Na lata 2013–2015 planowana jest budowa obwodnicy Łomży<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.gddkia.gov.pl/article/oddzialy/gddkia_bialystok/realizowane_inwestycje/zadania_inwestycyjne_na_lata_20102015//index.php?id_item_tree=3162d4bdeaee7c58acb5f4f414fd37f7|tytuł=Główne zadania inwestycyjne prowadzone przez GDDKiA Oddział w Białymstoku na lata 2010– 2015|autor=GDDKiA Białystok|język=pl|data dostępu=2010-05-08}}</ref>, która udrożni system komunikacji miasta zwłaszcza w okresie urlopowym. |
|||
== Sport == |
|||
Zgodnie z raportem z konsultacji społecznych ws. strategii rozwoju I Pan-Europejskiego Korytarza Transportowego ([[Via Baltica]]) przygotowanym przez agencję Scott&Wilson na zlecenie [[Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad|GDDKiA]] trasa powinna przebiegać wariantem nr 42, czyli prowadzącym przez Łomżę<ref>{{cytuj stronę|url=http://viabaltica.scottwilson.com.pl/images/stories/Materialy%20do%20pobrania/etapii_zeszyt_7_raport_z_konsultacji_spolecznych.pdf|tytuł=Raport z konsultacji społecznych ws. strategii rozwoju I Pan-Europejskiego Korytarza Transportowego (część I: korytarz drogowy) na zlecenie GDDKiA|autor=Scott&Wilson|data=2008-07-07|język=pl|data dostępu=2009-03-25}}</ref>. Władze miasta już od kilku lat zabiegały o wspomnianą inwestycję i nagłaśniały całą sprawę ze względu na możliwość rozwoju miasta i kwestie ochrony środowiska<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/bip/index.php?wiad=390|tytuł=Scenogram obrad XIV sesji w dniu 28 maja 2003 roku (punkt nr 10)|autor=BIP Urzędu Miejskiego w Łomży|data=2003-06-23|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=831|tytuł="Europejskie" spotkanie nie tylko w sprawie Via Baltica|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2007-06-15|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>. 20 października 2009 roku [[Rada Ministrów w Polsce|Rada Ministrów]] przyjęła Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych, przedłożone przez Ministra Infrastruktury, w którym został zatwierdzony nowy przebieg Via Baltici po śladzie nowej [[Droga ekspresowa S61 (Polska)|drogi ekspresowej S61]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20091871446|tytuł=Dz.U. 2009 nr 187 poz. 1446, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 października 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych|autor=Centrum Obsługi KPRM|data=2009-10-21|opublikowany=Kancelaria Prezesa Rady Ministrów|język=pl|data dostępu=2010-04-18}}</ref>. |
|||
W mieście wszyscy kibicują klubowi ŁKS Łomża, mimo iż nikt nie chodzi na mecze. Obecnie duma Łomży gra w IV lidze, gdzie jest jej tak dobrze, że zamierza pobyć tam dłużej. Sukcesem drużyny jest pobyt w II lidze kilka sezonów temu, do której się dostała dzięki [[korupcja|niekontrolowanym zmianom budżetu klubu]]. Do dziś nie wiadomo, co się stało z tysiącami złotych od piwnego sponsora. |
|||
Gdy ŁKS grał w II lidze, musiał trenować i rozgrywać mecze na rozpadającym się obiekcie szumnie nazywanym Stadionem Miejskim. Aby nie robić wiochy większej niż w rzeczywistości, miejscowi politycy postanowili zmodernizować stadion. Klub jednak zrobił niespodziankę działaczom - upadł. Obecnie Łomża ma stadion, ale nie ma drużyny. |
|||
Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne takie jak<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=722|tytuł=Informacja drogowa|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2007-03-28|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>: |
|||
* droga krajowa nr {{AS-droga|K|61}}: [[Warszawa]] – [[Legionowo]] – [[Różan]] – [[Ostrołęka]] – Łomża – [[Grajewo]] – [[Augustów]] |
|||
* droga krajowa nr {{AS-droga|K|63}}: [[Węgorzewo]] – [[Giżycko]] – [[Orzysz]] – [[Pisz]] – [[Kolno]] – Łomża – [[Zambrów]] – [[Siedlce]] – [[Radzyń Podlaski]] – [[Sławatycze]] |
|||
* droga krajowa nr {{AS-droga|K|64}}: Łomża – [[Piątnica (powiat łomżyński)|Piątnica]] – [[Wizna]] – [[Stare Jeżewo]] – [[Białystok]] |
|||
* droga wojewódzka nr {{AS-droga|W|645}}: [[Myszyniec]] – [[Łyse (województwo mazowieckie)|Łyse]] – [[Zbójna]] – [[Nowogród (województwo podlaskie)|Nowogród]] – Łomża |
|||
* droga wojewódzka nr {{AS-droga|W|677}}: Łomża – [[Śniadowo (województwo podlaskie)|Śniadowo]] – [[Ostrów Mazowiecka]] |
|||
* droga wojewódzka nr {{AS-droga|W|679}}: Łomża – [[Podgórze (województwo podlaskie)|Podgórze]] – [[Gać (województwo podlaskie)|Gać]] – [[Mężenin (powiat zambrowski)|Mężenin]] |
|||
W Łomży funkcjonują nieformalne zrzeszenia wyczynowych zjadaczy pestek słonecznika. Spotykają się na ławkach w parku i przy fontannie na skate-parku. Ich ulubione zajęcie to denerwowanie ciecia z budki ochrony "Kuguar". Spora rzesza młodych uprawia również triathlon piwny: 1.Wypić w parku 2.Uciec przed policją 3.Wmówić rodzicom, że się nie piło. |
|||
=== Mosty === |
|||
W Łomży na rzece [[Narew]] znajdują się dwa mosty: stary most w ciągu ul. Zjazd (łączący miasto z [[Piątnica (powiat łomżyński)|Piątnicą Poduchowną]] i będący przeprawą na drogach krajowych 61 i 63) i nowy most w ciągu ul. Wł. Sikorskiego (łączący miasto z [[Piątnica Włościańska|Piątnicą Włościańską]]). Ponadto na rzeczce [[Łomżyczka|Łomżyczce]] jest 6 mostów. Ze względu na zły stan techniczny starego mostu od lipca 2006 roku obowiązuje na nim ograniczenie wagowe dopuszczające ruch pojazdów o masie całkowitej nieprzekraczającej 30 ton.<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=458|tytuł=Znaki pozostaną!|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2006-07-31|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref> W związku z planowaną budową obwodnicy ma powstać trzeci most łączący brzegi Narwi. |
|||
=== Transport miejski i dalekobieżny === |
|||
Łomża posiada 15 linii autobusowych, zarządzanych przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacji, o łącznej długości 239 km<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.mpklomza.pl/page3.php|tytuł=Rozkład jazdy MPK w Łomży|autor=MPK w Łomży|język=pl|data dostępu=2012-02-17}}</ref>. |
|||
Ponadto w mieście znajduje się dworzec [[Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej|PKS]] i nieczynny [[dworzec kolejowy]] [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]]. W komunikacji międzymiastowej główną rolę odgrywa przedsiębiorstwo PKS Łomża, zapewniające połączenia z [[Warszawa|Warszawą]], [[Białystok|Białymstokiem]], [[Olsztyn]]em, [[Ełk]]iem, [[Giżycko|Giżyckiem]], [[Ostrołęka|Ostrołęką]], [[Mława|Mławą]], [[Ciechanów|Ciechanowem]] oraz z pobliskimi miastami i wioskami. |
|||
=== Transport kolejowy === |
|||
Połączenia kolejowe z Łomżą były już planowane w XIX wieku, jednak dopiero z początkiem [[I wojna światowa|I wojny światowej]] i wkroczeniem [[Rosjanie|Rosjan]] do miasta zostało otwarte połączenie [[Śniadowo (województwo podlaskie)|Śniadowo]]-Łomża. Rosjanie rozpoczęli również przygotowywanie terenu pod tor kolejowy w kierunku [[Kolno|Kolna]], jednak w sierpniu 1915 opuścili miasto i prace zostały wstrzymane. Stworzenia połączenia pomiędzy Kolnem a Łomża podjęli się również [[Niemcy]], jednak bezowocnie. W latach 1922–1927 podejmowano kolejne próby stworzenia omawianego odcinka, jednak do budowy nigdy nie przystąpiono. W latach 1917–1925 roku z Łomży do [[Warszawa|Warszawy]] kursowały trzy pociągi dziennie. Ponadto od 1921 roku otwarto kolej wąskotorową na odcinku Łomża-[[Nowogród (województwo podlaskie)|Nowogród]], która była częścią trasy [[Myszyniec]] – Łomża<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.lomza.friko.pl/historia_3/komunikacja.htm | tytuł = Historia Łomży: Gospodarka miejska – Komunikacja | data dostępu = 2008-09-21| autor = Lomza.glt.pl |język = pl}}</ref>. |
|||
Przewozy pasażerskie drogą kolejową Łomża – [[Ostrołęka]] – Łomża funkcjonowały do 1 stycznia 1993 roku. Trasą tą kursowało 5 par pociągów ze średnią prędkością 30 km/h, z której korzystało średnio rocznie 9510 osób – prawie 5 razy za mało, by utrzymać [[rentowność]]. |
|||
Obecnie na trasie [[Śniadowo (województwo podlaskie)|Śniadowo]]-Łomża kursują trzy pociągi towarowe tygodniowo, natomiast kolej wąskotorowa z Łomży do Nowogrodu już nie istnieje. W przyszłości ze względu na brak środków finansowych w budżecie [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]] przeznaczonych na modernizację odcinka Śniadowo-Łomża trasa ma być docelowo zamknięta dla ruchu w 2012 roku<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.wspolczesna.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20080915/REG20/190927428 | tytuł = Koniec nadziei! Za cztery lata żaden pociąg tędy nie przejedzie.|data=2008-09-15| data dostępu = 2008-09-21| autor = Gazeta Współczesna | język = pl}}</ref>. We wrześniu 2009 roku starosta łomżyński, Krzysztof Kozicki, wyraził zainteresowanie przejęciem infrastruktury kolejowej na terenie powiatu i miasta Łomży przez [[powiat łomżyński]]. 2 września zarząd powiatu przyjął w tej sprawie stosowny projekt uchwały<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=19727|tytuł=Samorządowcy biorą się za kolej|autor=4lomza.pl|data=2009-09-03|język=pl|data dostępu=2009-09-04}}</ref>, który rada powiatu przyjęła jednogłośnie<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=19790|tytuł=Radni z powiatu chcą kolei|autor=4lomza.pl|data=2009-09-09|język=pl|data dostępu=2009-09-09}}</ref>. |
|||
== Kultura == |
|||
[[Plik:Łomża Browar.jpg|thumb|[[Browar Łomża]]]] |
|||
[[Plik:Łomża Teatr.jpg|thumb|Budynek Teatru Lalki i Aktora]] |
|||
[[Plik:Łomża WięzienieGubernialne.jpg|thumb|Budynek Państwowej Szkoły Muzycznej]] |
|||
[[Plik:Łomża Galeria Sztuki Współczesnej (1).jpg|thumb|Budynek Galerii Sztuki Współczesnej]] |
|||
Łomża to również ośrodek kulturalny. Znajdują się tutaj teatr, orkiestra kameralna, muzeum, a także liczne galerie sztuki. W mieście organizowanie są cyklicznie następujące wydarzenia kulturalne: |
|||
* Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Walizka" – organizowany przez Teatr Lalki i Aktora |
|||
* Festiwal "Sacrum et Musica" – organizowany przez Łomżyńską Orkiestrę Kameralną |
|||
* Festiwal Muzyczne Dni "Drozdowo-Łomża" – organizowany przez Regionalny Ośrodek Kultury i Jacka Szymańskiego. Współorganizatorem jest Dariusz S. Wójcik |
|||
* Ogólnopolski Plener Malarski – jw. |
|||
* Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o "Puchar Prezydenta Łomży" – jw. |
|||
* Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego o "Mistrzostwo Łomży" – organizowany przez Klub Tańca Towarzyskiego "AKAT" |
|||
* Ogólnopolski Turniej Tańca Młodzieżowego "Wirująca Strefa" – organizowany przez MDK-DŚT |
|||
* Ogólnopolski Konkurs Krasomówczy im. Hanki Bielickiej – organizowany przez Centrum Katolickie im. Jana Pawła II przy parafii Krzyża Św. |
|||
* Novum Jazz Festival – organizowany przez Radio Nadzieja |
|||
* Festiwal Karnawał z Kolędą – organizowany przez Radio Nadzieja |
|||
=== Instytucje kulturalne === |
|||
Instytucjami kulturalnymi w Łomży są m.in.: Galeria Sztuki Współczesnej, [[Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łomży]] (dawniej Łomżyńska Orkiestra Kameralna), Miejska Biblioteka Publiczna, Miejski Dom Kultury – Dom Środowisk Twórczych, [[Muzeum Północno-Mazowieckie w Łomży]], Centrum Katolickie im. Jana Pawła II, Regionalny Ośrodek Kultury oraz Teatr Lalki i Aktora w Łomży. |
|||
=== Stowarzyszenia obywatelskie === |
|||
Na terenie miasta Łomży funkcjonują również liczne stowarzyszenia i zespoły hobbystyczne. Należą do nich m.in.: |
|||
[[Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze "Stopka"]], Sekcja Capoeira UNICAR Łomża, Centrum Aktywności Lokalnej "Novitas", [[Gloriosa Trinita|Katolicka wspólnota Gloriosa Trinita]], Klub Karate Fudokan-Shotokan Łomża, [[Łomżyńska Grupa Odtwórstwa Historycznego "Spiritus temporis"]], [[Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów]], Salon Literacki Anny Jakubowskiej, [[Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej]], Zespół Muzyki Dawnej "Voci Unite" czy Zespół Pieśni i Tańca "Łomża", Łomżyńska Orkiestra Dęta. |
|||
=== Media === |
|||
Na terenie Łomży wydawane są trzy czasopisma: [[Gazeta Współczesna]], [[Kontakty (tygodnik)|Kontakty]] oraz Tygodnik Diecezji Łomżyńskiej "Głos Katolicki". |
|||
Rozgłośniami radiowymi, które posiadają swoje placówki w Łomży, są: [[Radio Eska]] Łomża (88,8 [[Modulacja częstotliwości|FM]]), [[RMF MAXXX|Radio RMF MAXXX]] Łomża (97,5 FM), Diecezjalne Radio Nadzieja (103,6 FM) oraz [[Polskie Radio Białystok]] (87,9 FM). |
|||
== Oświata == |
|||
[[Plik:Łomża ILO.jpg|thumb|left|Gmach I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki]] |
|||
{{main|Lista szkół w Łomży}} |
|||
Historia szkolnictwa w Łomży sięga początków XV wieku, kiedy to założono pierwszą parafię, a razem z nią szkołę parafialną. W 1614 roku przebywający na terenie miasta [[jezuici]] utworzyli Kolegium Jezuickie. Jednym z kolejnych rektorów kolegium był św. [[Andrzej Bobola]]. Poziom szkolnictwa nie spadł po przekazaniu przez [[Komisja Edukacji Narodowej|KEN]] szkoły [[pijarzy|pijarom]] w 1774 roku. Pod władzą zaborców w Łomży wykształciło się wiele ważnych osobistości, m.in. [[Szymon Konarski (powstaniec)|Szymon Konarski]], [[Rafał Krajewski]], [[Jakub Ignacy Waga]], [[Wojciech Szweykowski]], [[Adam Chętnik]]. |
|||
Obecnie w Łomży jest dobrze rozwinięta sieć szkół publicznych i niepublicznych na wszystkich szczeblach. Znajduje się tutaj 7 szkół podstawowych, 8 gimnazjów, 10 szkół ponadgimnazjalnych, 6 szkół wyższych (w tym 3 niepubliczne) oraz 2 szkoły artystyczne. Poziom kształcenia w Łomży jest wysoki, o czym świadczą wyniki egzaminów maturalnych i gimnazjalnych w skali kraju i województwa. Na przykład [[I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Łomży|I Liceum Ogólnokształcące]] należy do krajowej i wojewódzkiej czołówki szkół średnich<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.rzeczpospolita.pl/dodatki/raporty_020110/index.html|tytuł=Raporty Rzeczpospolitej: Ogólnopolski ranking szkół średnich|autor=Rzeczpospolita|data=2002-01-10|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.perspektywy.pl/pdfy/rankingi/2009/ogolnopolski_ponadgimnazjalne/Ogolnopolski_Ranking_Szkol_Ponadgimnazjalnych_2009.pdf|tytuł=Ogólnopolski Ranking Szkół Ponadgimnazjalnych 2009|autor=Perspektywy.pl|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>. Ponadto wiele łomżyńskich szkół zdobyło tytuł Szkoły z klasą<ref>{{cytuj stronę|url=http://szkolazklasa.gazeta.pl/szkolazklasa/0,58220.html|tytuł=Wyszukiwarka "Szkół z klasą"|autor=Szkoła z klasą|język=pl|data dostępu=2008-12-18}}</ref>. Od 1 stycznia 1999 w Łomży swoją siedzibę ma [[Okręgowa Komisja Egzaminacyjna]], która obejmuje swoją działalnością [[województwo podlaskie]] i [[województwo warmińsko-mazurskie|warmińsko-mazurskie]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.cke.edu.pl/index.php?option=content&task=view&id=40&Itemid=55|tytuł=Zasięg terytorialny okręgowych komisji egzaminacyjnych|autor=[[Centralna Komisja Egzaminacyjna]]|data=2004-04-07|język=pl|data dostępu=2009-04-05}}</ref>. |
|||
== Bezpieczeństwo == |
|||
=== Ochrona zdrowia === |
|||
[[Plik:Łomża Szpital Wojewódzki.jpg|thumb|Szpital Wojewódzki]] |
|||
Za ochronę zdrowia w powiecie łomżyńskim odpowiada prowadzony przez ten powiat i finansowany przez [[Narodowy Fundusz Zdrowia|NFZ]] – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łomży z siedzibą przy ulicy Szosa Zambrowska 1/27. ZOZ składa się z izby przyjęć, pogotowia ratunkowego oraz czterech przychodni rejonowych<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=56|tytuł=Przychodnie zdrowia w Łomży|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2006-01-16|język=pl|data dostępu=2009-09-04}}</ref>. W Łomży mieści się również [[Szpital Wojewódzki w Łomży|Szpital Wojewódzki im. kardynała Stefana Wyszyńskiego]]. Uzupełnieniem publicznej służby zdrowia jest osiem Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej oraz placówka terenowa służby zdrowia [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|MSWiA]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=420|tytuł=ZOPZ w Łomży|autor=4lomza.pl|data=2004-03-30|język=pl|data dostępu=2009-09-04}}</ref>. |
|||
Poza tym na terenie miasta działają [[Caritas (organizacja)|Caritas]], przychodnie specjalistyczne (np. gabinety stomatologiczne) oraz 20 aptek<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=425|tytuł=Adresy i telefony aptek w Łomży|autor=4lomza.pl|data=2004-03-30|język=pl|data dostępu=2009-09-04}}</ref>. Natomiast usługi z zakresu rehabilitacji świadczy m.in. Centrum Rehabilitacji Caritas Diecezji Łomżyńskiej pw. św. Rocha<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=423|tytuł=Rehabilitacja w Łomży|autor=4lomza.pl|data=2004-03-30|język=pl|data dostępu=2009-09-04}}</ref>. |
|||
=== Cywilne służby mundurowe === |
|||
[[Plik:Łomża KomendaMiejskaPolicji.jpg|thumb|Komenda Miejska Policji]] |
|||
Łomżyńska [[Policja]] współpracuje z [[Żandarmeria Wojskowa|Żandarmerią Wojskową]] oraz korzysta z systemu monitoringu utworzonego przez miasto. Na terenie miasta znajduje się Komenda Miejska z siedzibą przy ul. Wojska Polskiego 9 i częścią sekcji przy ul. Partyzantów 48B. Łomżyńska komenda podlega Komendzie Stołecznej. Dzieli się na 5 sekcji i 1 referat. Sekcja dzielnicowych dzieli miasto na dwa rewiry, czyli łącznie 13 rejonów<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.policja.gov.pl/index.php?idkat=40|tytuł=Rewir dzielnicowych nr 2 : Rejony miejskie|autor=Komenda Miejska Policji w Łomży|język=pl|data dostępu=2009-09-04}}</ref>. W mieście funkcjonuje także straż miejska. |
|||
Od 1997 roku w mieście Łomża funkcjonuje program "''Bezpieczne miasto''" realizowany we współpracy z Komendą Miejską Policji, Strażą Miejską oraz innymi podmiotami życia społecznego. W ramach tego programu w 2001 roku uruchomiono miejski monitoring polegający na umieszczeniu kamer w miejscach wymagających stałego nadzoru<ref>{{cytuj książkę|autor=Urząd Miejski w Łomży|tytuł=Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej miasta Łomża|miejsce=Łomża|data=listopad 2006|strony=72-73}}</ref>. |
|||
Za bezpieczeństwo pożarowe odpowiada Komenda Miejska [[Państwowa Straż Pożarna|Państwowej Straży Pożarnej]] mająca swą siedzibę przy ul. Sikorskiego 48/94, wspomagana przez [[Ochotnicza Straż Pożarna|Ochotniczą Straż Pożarną]] (10 jednostek na terenie [[gmina Łomża|gminy Łomża]])<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.straz.bialystok.pl/|tytuł=Straż Pożarna|autor=Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Łomży|język=pl|data dostępu=2010-07-24}}</ref>. |
|||
== Religia == |
|||
[[Plik:Łomża Sanktuarium Bożego Milosierdzia.jpg|thumb|Sanktuarium Bożego Miłosierdzia]] |
|||
<!-- [[Plik:Łomża Kościół NMP Częstochowskiej.jpg|thumb|Kościół pw. NMP Częstochowskiej]] --> |
|||
Mieszkańcy Łomży to głównie osoby [[Kościół katolicki w Polsce|wyznania rzymskokatolickiego]], chociaż na przestrzeni wieków miasto było wielonarodowościowe i tym samym wielowyznaniowe. Oprócz katolików miasto zamieszkiwali m.in. wyznawcy [[judaizm]]u czy też [[Protestantyzm|protestanci]], o czym świadczą zabytki architektury sakralnej oraz nagrobki na łomżyńskich cmentarzach. Dodatkowym potwierdzeniem wielowyznaniowej struktury miasta był fakt, że właśnie w Łomży 24 maja 1899 roku [[Józef Piłsudski]] dokonał [[konwersja (religia)|konwersji]] na luteranizm, w czym uczestniczył łomżyński pastor ks. Mikulski<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Garlicki|imię=Andrzej|autor=Andrzej Garlicki|tytuł=Józef Piłsudski: 1867–1935|wydawca="Czytelnik"|miejsce=Warszawa|data=1988|strony=63-64|isbn=8307017157}}</ref>. Oprócz osób wyznania rzymskokatolickiego w mieście mieszka również duża grupa [[Islam|muzułmanów]] pochodzenia [[Czeczenia|czeczeńskiego]]. |
|||
Osiem łomżyńskich [[parafia|parafii]] rzymskokatolickich skupionych jest w dwa dekanaty: [[dekanat Łomża - św. Brunona|Łomża – św. Brunona]] oraz [[dekanat Łomża - św. Michała Archanioła|Łomża – św. Michała Archanioła]], które obejmują również dziewięć okolicznych miejscowości. Ponadto na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi również [[Kościół Zielonoświątkowy w RP]] – zbór "Słowo Życia"<ref>{{cytuj stronę|url=http://kosciolslowozycia.pl/index.php|tytuł=Informacje o zborze w Łomży|autor=Zbór "Słowo Życia" w Łomży|język=pl|data dostępu=2008-11-24}}</ref>, [[zbór#Zbór w religii Świadków Jehowy|zbory]] [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]] oraz [[Neopogaństwo|neopogański]] [[Rodzimy Kościół Polski]]. |
|||
== Sport == |
|||
[[Plik:Stadion Lomza 2011.JPG|thumb|Stadion ŁKS Łomża po modernizacji (2011)]] |
|||
[[Plik:Łomża StadionŁKS1.jpg|thumb|Stadion ŁKS Łomża (2007)]] |
|||
[[Plik:Łomża Orlik ILO.jpg|thumb|Kompleks rekreacyjno-sportowy "Orlik 2012"]] |
|||
Historia sportu w Łomży sięga końca XIX wieku, kiedy to w 1897 roku zorganizowano pierwsze wyścigi [[wioślarstwo|wioślarskie]] amatorów. Dwa lata później rozpoczęto starania o powołanie towarzystwa wioślarskiego, które to zainaugurowało swoją oficjalną działalność 26 stycznia 1902 roku pod nazwą [[Łomżyńskie Towarzystwo Wioślarskie|Łomżyńskiego Towarzystwa Wioślarskiego]]<ref>"''Warszawska Gazeta Sportowa''" 31 01 1902, r.4, nr 1, s.4</ref>. Stowarzyszenie prężnie działało do rozpoczęcia [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. Jego działalność została zawieszona w latach 80. XX wieku. |
|||
== Przemysł i dystrybucja == |
|||
16 kwietnia 1926 roku został założony pierwszy klub piłkarski, obecnie [[IV liga polska w piłce nożnej|czwartoligowy]] [[ŁKS 1926 Łomża|ŁKS Łomża]]. Ponadto w mieście działa kilkanaście klubów sportowych reprezentujących różne dyscypliny. Do najważniejszych sekcji oprócz [[piłka nożna|piłki nożnej]] należą [[Piłka siatkowa|siatkówka]], [[koszykówka]], [[lekkoatletyka]] oraz [[Sport walki|sporty walki]]. Swoje największe sukcesy Łomżanie odnosili właśnie w lekkoatletyce<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=17905|tytuł=Brązowa Justyna Korytkowska|autor=4lomza.pl|data=2009-02-25|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>, sportach walki<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=17953|tytuł=Łomżyńscy karatecy najlepsi w województwie|autor=4lomza.pl|data=2009-03-02|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=17831|tytuł=Aleksandra Zajkowska – złoto na II Międzynarodowym Turnieju Juniorów Karate Kyokushin|autor=4lomza.pl|data=2009-02-15|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>, a także w [[kulturystyka|kulturystyce]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=9207|tytuł=Kulturystyczny mistrz z Łomży|autor=4lomza.pl|język=pl|data=2006-10-16|data dostępu=2009-03-03}}</ref>. W czerwcu 2009 roku zorganizowano w Łomży Ogólnopolski Finał Gimnazjady w Piłce Nożnej Chłopców, w którym lokalna drużyna piłkarska z Publicznego Gimnazjum nr 8 zajęła 3. miejsce<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=1587|tytuł=Piłkarze z PG 8 na trzecim miejscu w kraju|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2009-06-13|język=pl|data dostępu=2009-06-18}}</ref>. Łomżyński sport wspierany jest przez Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej oraz Łomżyński Szkolny Związek Sportowy. |
|||
Gdy zapytasz kogoś, co wie o Łomży, to odpowie, że to dobre piwo. Tak, tak, Łomża może poszczycić się browarem. I tylko tym. |
|||
W 1998 roku została otwarta hala sportowa, w której odbywają się ogólnopolskie oraz międzynarodowe imprezy, np. mecze [[futsal|piłki halowej]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.um.lomza.pl/index.php?wiad=276|tytuł=Mecz Polska – Holandia w futsalu|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2006-03-22|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>, turnieje wschodnich sztuk walki<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=11739|tytuł=Super Liga K-1 Muay-Thai MMA|autor=4lomza.pl|data=2007-06-08|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref> czy turnieje piłki koszykowej<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.4lomza.pl/index.php?wiad=17954|tytuł=Ogólnopolski Turniej Minikoszykówki Dziewcząt i Chłopców ŁOMŻYŃSKA ZIMA 2009|autor=4lomza.pl|data=2009-03-02|język=pl|data dostępu=2009-03-03}}</ref>. W 2006 roku uruchomiono stok narciarski w [[Rybno (województwo podlaskie)|Rybnie]] k. Łomży<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.wspolczesna.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20081229/REG20/249110157|tytuł=Stok narciarski w Rybnie już działa!|autor=Gazeta Współczesna|język=pl|data=2008-12-29|data dostępu=2009-03-03}}</ref>. |
|||
Miasto zwane jest przez mieszkańców ''Miastem Biedronek''. W Łomży nie ma praktycznie innych sklepów samoobsługowych (no chyba, że dwa [[Lidl|Lidle]]), więc wielkie żniwo zbiera tutaj ta dbająca o prawa pracownicze firma. |
|||
W 2009 roku została podpisana umowa na budowę pływalni miejskiej, która będzie drugim tego typu obiektem w mieście. Przewidywany termin oddania inwestycji to początek 2011 roku<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=1464|tytuł=Ruszyła budowa pływalni|autor=Urząd Miejski w Łomży|język=pl|data dostępu=2009-03-15}}</ref>. Budowa pływalni jest współfinansowana ze środków unijnych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007–2013, a jej koszt całkowity wyniesie 35,2 mln zł.<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.efrr.wrotapodlasia.pl/index.php?sid=project_03k01k00m20m026u08_pl_s|tytuł=RPOWP: Budowa miejskiej pływalni w Łomży|autor=Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego|język=pl|data dostępu=2009-08-30}}</ref> |
|||
Inną funkcjonującą w powszechnym obiegu nazwą jest ''Miasto Aniołów''. Na 3 domy publiczne przypada 10 kościołów. |
|||
=== Obiekty sportowe === |
|||
* [[Stadion]] piłkarsko-lekkoatletyczny; obecnie stadion klubu [[ŁKS 1926 Łomża|ŁKS Łomża]], |
|||
* Hala sportowa im. Olimpijczyków Polskich; odbywają się tutaj miejskie, regionalne, a nawet międzynarodowe imprezy sportowe, |
|||
* Kompleks rekreacyjno-sportowy ([[skatepark]]); wyposażony w korty tenisowe, boisko do [[piłka ręczna|piłki ręcznej]] oraz [[koszykówka|koszykówki]], stoły do [[Tenis|tenisa ziemnego]], ścieżki [[rower]]owe, [[minigolf]] w miejscu dawnej strzelnicy wojskowej, |
|||
* Kryte baseny pływackie przy Szkole Podstawowej nr 10 i Publicznym Gimnazjum nr 1, |
|||
* Kompleksy rekreacyjno-sportowe [[Orlik 2012]] przy ulicy Katyńskiej oraz Bernatowicza. |
|||
== Ludność == |
|||
W Łomży prowadzi swoją działalność wiele klubów sportowych zarówno profesjonalnych, jak i amatorskich. Najbardziej rozpoznawalnym spośród łomżyńskich klubów jest założony w 1926 roku [[piłka nożna|klub piłkarski]] [[ŁKS 1926 Łomża|ŁKS Łomża]], który obecnie rozgrywa mecze w III lidze. Na uwagę zasługuje również [[Jedynka Łomża|Uczniowski Klub Sportowy Jedynka Łomża]], który prowadzi sekcje [[tenis stołowy|tenisa stołowego]], sekcję [[zapasy|zapaśniczą]] oraz siatkówki kobiet, która to rozgrywała mecze przez jeden sezon w II lidze. W drugiej lidze występują również zawodnicy klubu SKTS Łomża, który prowadzi rozgrywki w tenisie stołowym. Ponadto od 1975 roku funkcjonuje w mieście [[lekkoatletyka|klub lekkoatletyczny]] LKS Narew Łomża, który może poszczycić się wieloma sukcesami<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.lomza.pl/index.php?wiad=528|tytuł=Sukcesy zawodników LKS "Narew"|autor=Urząd Miejski w Łomży|data=2006-10-02|język=pl|data dostępu=2009-04-05}}</ref>. W Łomży funkcjonuje również inny klub piłkarski KS Perspektywa, który obecnie prowadzi rozgrywki w IV lidze. Pozostałe kluby sportowe prowadzą sekcje zapaśnicze, [[piłka siatkowa|siatkówki]], [[koszykówka|koszykówki]], [[taekwondo]], [[karate]], [[biegi lekkoatletyczne|biegowe]], [[szachy|szachowe]] czy też [[piłka ręczna|piłki ręcznej]]. We wrześniu 2009 roku Ludowy Łomżyński Klub Sportowy "PREFBET ŚNIADOWO" Łomża (LŁKS "Prefbet Śniadowo" Łomża) wygrał rozgrywany w [[Toruń|Toruniu]] finał II ligi lekkoatletycznej i tym samym, jako pierwsza w historii drużyna z ziemi łomżyńskiej, awansowała do pierwszej ligi<ref>{{cytuj stronę|url=http://4lomza.pl/index.php?wiad=19764|tytuł=Lekkoatleci z „Prefbetu” w I lidze|autor=4lomza.pl|data=2009-09-07|język=pl|data dostępu=2009-09-07}}</ref>. W 2011 roku zawodniczki klubu AZS PWSIP Wałkuscy, pierwszy raz w swojej historii, zdobyły awans do ekstraklasy [[tenis stołowy|tenisa stołowego]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.pwsip.edu.pl/uczelnia/index.php?option=com_content&view=article&id=151:azs-pwsip-wakuscy-w-ekstarklasie-&catid=1:wydarzenia&Itemid=23|tytuł=AZS PWSIP Wałkuscy w EKSTARKLASIE|opublikowany=Państwowa Wyższa Szkoła Informatyki i Przedsiębiorczości w Łomży|język=pl|data dostępu=2011-05-08}}</ref>. |
|||
Łomża zamieszkiwana jest przez kilka grup społecznych. Są to: bogaci biznesmeni z pobliskich wsi, łysa mniejszość inaczej zwana zagorzałymi kibicami, księży i pracowników okolicznych biedronek. |
|||
== Administracja == |
|||
Łomża jest [[Powiat grodzki|miastem z prawami powiatu]]. Mieszkańcy Łomży wybierają do swojej [[rada gminy|rady miasta]] 23 radnych<ref>{{cytuj stronę|url=http://wybory2006.pkw.gov.pl/kbw/wybRadaMiasta.html?jdn=206201|tytuł=Rada Miejska Łomży – Wybory Samorządowe 2006|opublikowany=Państwowa Komisja Wyborcza|język=pl|data dostępu=2009-09-23}}</ref>. Organem wykonawczym władz jest [[prezydent miasta]]. Siedzibą władz miejskich jest ratusz. |
|||
== Atrakcje == |
|||
Miasto jest także siedzibą starostwa [[powiat łomżyński|powiatu łomżyńskiego]], a także wiejskiej [[gmina Łomża|gminy Łomża]]. W Łomży znajduje się [[sąd rejonowy]], [[sąd okręgowy]], a także szereg urzędów rangi powiatowej. |
|||
[[Plik:Strohballen.gif]] |
|||
{{przypisy}} |
|||
Mieszkańcy Łomży wybierają parlamentarzystów z [[Okręg wyborczy nr 24 do Sejmu RP|okręgu wyborczego Białystok]], a posłów do [[Parlament Europejski|Parlamentu Europejskiego]] z [[Okręg wyborczy nr 3 do Parlamentu Europejskiego w Polsce|okręgu wyborczego Olsztyn]]. |
|||
{{Miasta województwa podlaskiego}} |
|||
[[Kategoria:Miasta w województwie podlaskim]] |
Wersja z 22:38, 16 maj 2012
Łomża – wieś przez nielicznych zwana miastem w województwie podlaskim, siedziba powiatu, a dawniej województwa. Jak na tak beznadziejne miasto zamieszkuje je powalająca liczba 63 tys. osób. Przez Łomżę przelewa się rzeka Narew, która swoją czystością potrafi dorównać ściekom w miejskiej oczyszczalni. Aby się dowartościować, mieszkańcy twierdzą, że Łomża to północno-wschodni kraniec Mazowsza. Łomżanie czy też Łomżyniacy[1] to bardzo pogodni i uczynni ludzie. Najbardziej życzliwi są dla przyjaciół z Białegostoku, z którym łączą ich stosunki handlowe. Miłość do braci okazują przez nazywanie ich Śledziami. Dosyć często dochodzi do spotkań integracyjnych organizowanych przez łysą mniejszość.
Transport
Przez miasto przebiega szlak, którym mieszkańcy Warszawy (miasta marzeń każdego małego Łomżanina) jadą na Mazury w celu napicia się piwa. Ale już nie będzie przebiegał ponieważ drogi się popsuły i teraz trzeba jeździć inaczej.
Wkrótce po Euro 2012 w Łomży powstanie Via Baltica. Planowane otwarcie nastąpi w 2114 roku. Miasto ma połączenie kolejowe. Tygodniowe natężenie ruchu kolejowego wynosi 1 (słownie: jeden) pociąg. Z węglem.
Sport
W mieście wszyscy kibicują klubowi ŁKS Łomża, mimo iż nikt nie chodzi na mecze. Obecnie duma Łomży gra w IV lidze, gdzie jest jej tak dobrze, że zamierza pobyć tam dłużej. Sukcesem drużyny jest pobyt w II lidze kilka sezonów temu, do której się dostała dzięki niekontrolowanym zmianom budżetu klubu. Do dziś nie wiadomo, co się stało z tysiącami złotych od piwnego sponsora.
Gdy ŁKS grał w II lidze, musiał trenować i rozgrywać mecze na rozpadającym się obiekcie szumnie nazywanym Stadionem Miejskim. Aby nie robić wiochy większej niż w rzeczywistości, miejscowi politycy postanowili zmodernizować stadion. Klub jednak zrobił niespodziankę działaczom - upadł. Obecnie Łomża ma stadion, ale nie ma drużyny.
W Łomży funkcjonują nieformalne zrzeszenia wyczynowych zjadaczy pestek słonecznika. Spotykają się na ławkach w parku i przy fontannie na skate-parku. Ich ulubione zajęcie to denerwowanie ciecia z budki ochrony "Kuguar". Spora rzesza młodych uprawia również triathlon piwny: 1.Wypić w parku 2.Uciec przed policją 3.Wmówić rodzicom, że się nie piło.
Przemysł i dystrybucja
Gdy zapytasz kogoś, co wie o Łomży, to odpowie, że to dobre piwo. Tak, tak, Łomża może poszczycić się browarem. I tylko tym.
Miasto zwane jest przez mieszkańców Miastem Biedronek. W Łomży nie ma praktycznie innych sklepów samoobsługowych (no chyba, że dwa Lidle), więc wielkie żniwo zbiera tutaj ta dbająca o prawa pracownicze firma.
Inną funkcjonującą w powszechnym obiegu nazwą jest Miasto Aniołów. Na 3 domy publiczne przypada 10 kościołów.
Ludność
Łomża zamieszkiwana jest przez kilka grup społecznych. Są to: bogaci biznesmeni z pobliskich wsi, łysa mniejszość inaczej zwana zagorzałymi kibicami, księży i pracowników okolicznych biedronek.
Atrakcje
Przypisy
- ↑ oni sami nie wiedzą jak jest poprawnie