Retkinia
Retkinia –
jest ośrodkiem administracyjnym, przemysłowym, handlowo-usługowym, akademickim, turystycznym i kulturalnym o znaczeniu międzynarodowym. Jest siedzibą większości czeskich urzędów centralnych (w tym parlamentu, prezydenta i rządu), związków wyznaniowych działających na terenie Czech, a także licznych firm, stowarzyszeń, organizacji i uczelni. Stanowi najważniejszy w skali kraju węzeł drogowy i kolejowy, posiada również międzynarodowy port lotniczy i sieć metra.
Dzisiejsza Praga powstała w 1784 r. z połączenia pięciu wcześniej samodzielnych, lecz powiązanych ze sobą organizmów, których początki sięgają średniowiecza: Starego Miasta, Nowego Miasta, Josefova, Małej Strany i Hradczan – siedziby władców czeskich. Od 1992 r. zabytkowe centrum miasta znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Ze względu na bogactwo atrakcji, należy do najchętniej odwiedzanych miast Europy.
Według tradycji oryginalna czeska nazwa miasta Praha pochodzi od czeskiego słowa práh – próg i jest związana z księżniczką Libuszą[2]. Etymologia nazwy miasta zbudowanego nad progiem lub jazem – rzecznym brodem pochodzi od historycznej nazwy przeprawy przez Wełtawę w okolicy dzisiejszego Mostu Karola.
Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego z 1 stycznia 2017 liczba ludności miasta wynosi 1 280 508 osób (1. miejsce w Czechach)[3], natomiast powierzchnia – 496 km² (również 1 miejsce w Czechach). Praga oficjalnie podzielona jest na dziesięć obwodów, które z kolei dzielą się na dzielnice. Obszar metropolitalny Pragi liczy, według danych Eurostatu z 2004 r., 1 964 750 mieszkańców.
Spis treści
- 1 Historia
- 2 Zabytki i atrakcje turystyczne
- 3 Znane dzielnice
- 4 Uczelnie
- 5 Kościoły
- 6 Sport
- 7 Urodzeni w Pradze
- 8 Miasta partnerskie
- 9 Polonica
- 10 Zobacz też
- 11 Przypisy
- 12 Linki zewnętrzne
Historia
[1] Praga w XVI w.Pierwszymi mieszkańcami terenów nad Wełtawą były osiedlające się tu od ok. 500 roku p.n.e. plemiona celtyckie. Zostały one stopniowo wyparte pomiędzy IX a VI wiekiem p.n.e. przez napływający germański lud Markomanów. Pierwsze plemiona słowiańskie przybyły na te tereny ok. 500 roku. Walki o dominację doprowadziły ok. 800 roku do władzy dynastię Przemyślidów, którzy założyli tu miasto. Wznieśli oni dwie warowne osady: Zamek Praski i Wyszehrad. Od 973 roku Praga była siedzibą pierwszego biskupstwa na tych terenach, podległego metropolii mogunckiej. Szczególny rozkwit miasto osiągnęło za rządów Karola IV. Założył on tu pierwszy w środkowej Europie uniwersytet – Carolinum, a Praga po założeniu Nowego Miasta w 1348 r. stała się największym miastem Europy na północ od Alp. W roku 1344 praskie biskupstwo zostało podniesione w hierarchii kościelnej do rangi arcybiskupstwa. W 1419 w mieście doszło do słynnej defenestracji katolików (wojny husyckie), zaś w 1618 roku podobne wydarzenie (wyrzucenie przez okno namiestników cesarza) stało się bezpośrednią przyczyną wojny trzydziestoletniej. W wyniku klęski czeskich protestantów na Białej Górze w 1620 Praga jako stolica Królestwa Czech i całej Korony Czeskiej utraciła swoje znaczenie i przez długie lata pozostawała w cieniu Wiednia. W tym też okresie społeczność niemieckojęzyczna odgrywała w mieście (niem. Prag) rolę dominującą, zaczęło się to zmieniać dopiero w XIX wieku, podczas czeskiego odrodzenia narodowego.
W 1784 r. w jedno miasto połączono pięć wcześniej samodzielnych, lecz powiązanych ze sobą organizmów: Stare Miasto, Nowe Miasto, Josefov, Małą Stranę i Hradczany. Reformy Józefa II przyniosły także zamknięcie połowy czynnych kościołów i kaplic oraz zmniejszenie liczby zakonów z 40 do 14[4]. [2] Teatr Narodowy w Pradze u schyłku XIX w.W 1848 roku doszło do powstania (w czasie Wiosny Ludów). Pod koniec XIX wieku wybudowano wiele reprezentacyjnych budynków; następowało powolne odzyskiwanie znaczącej pozycji miasta w monarchii Habsburgów. W tym czasie Praga była już dwujęzyczna, a Czesi i Niemcy funkcjonowali praktycznie równolegle (podwójne – czeskie i niemieckie – były uczelnie, teatry itp.). Na przełomie XIX i XX wieku w ramach asanacji praskiej dokonano całkowitej przebudowy Josefova i Podskalí, niszcząc przy tym wiele cennych historycznych obiektów.
W 1918 Praga została stolicą nowo utworzonej Czechosłowacji. W latach 1939–1945 była stolicą Protektoratu Czech i Moraw. W wyniku operacji praskiej (1945) została zajęta przez Armię Czerwoną. W 1968 była główną areną praskiej wiosny. Po rozpadzie Czechosłowacji (1993) została stolicą Czech. Obecne motto Pragi to Praga Caput Rei Publicae (wcześniej do 1927: Praga caput regni, a w latach 1927-1991 Praga mater urbium - Praha matka měst).
Zabytki i atrakcje turystyczne
[3] Widok na mosty w Pradze[4] Widok na Małą Stranę, most Karola i Stare Miasto[5] Rynek Starego Miasta z kościołem św. Mikołaja[6] Rynek Starego Miasta widziany z wieży ratusza[7] Most Karola w Pradze[8] Dom Pod Czarną Matką Bożą (2012)[9] Widok na praski zamek nocą[10] Muzeum Narodowe w Pradze na Placu Wacława[11] Widok na Stare Miasto z Klementinum
- Osobny artykuł: Muzea w Pradze.
W 1992 zabytkowe centrum Pragi zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Praga jest uważana za jedno z najbardziej atrakcyjnych miast Europy, z tego względu corocznie odwiedzają ją liczne rzesze turystów. W mieście znajduje się ponad 20 muzeów i prawie 100 galerii. Niektórymi z atrakcji turystycznych są:
- Hradczany z zamkiem oraz gotycką katedrą św. Wita, św. Wacława i św. Wojciecha (św. Adalberta);
- Złota Uliczka;
- Malá Strana – pełna kościołów, pałaców i ogrodów oraz urokliwych uliczek;
- barokowy kościół św. Mikołaja z XVIII wieku na Malostranské náměstí;
- Loreta;
- Stare Miasto na prawym brzegu Wełtawy;
- Ratusz Staromiejski (XIV wiek) ze słynnym zegarem astronomicznym Orloj na Staroměstské náměstí;
- Týnský Chrám – Kościół Marii Panny przed Tynem, kiedyś centrum husytyzmu;
- Ratusz Nowomiejski (XV wiek);
- różne miejsca powiązane z Franzem Kafką;
- Most Karola;
- Ściana Johna Lennona;
- dzielnica żydowska Josefov;
- Wzgórze Wyszehrad;
- Wzgórze Petřín;
- Praski metronom;
- Miejski Dom Reprezentacyjny;
- Muzeum Narodowe w Pradze;
- wieża telewizyjna z platformą widokową, w dzielnicy Žižkov;
- Galeria Narodowa Sztuki Europejskiej (kolekcje malarstwa europejskiego);
- Galeria Narodowa w Pradze;
- liczne zabytkowe piwiarnie np. U Fleků, U Kocoura czy U sv. Tomaše;
- „Tańczący dom” nad Wełtawą;
- Teatr Narodowy w Pradze;
- Stadion Strahov;
- Synagogi Pragi;
- ogród zoologiczny;
- ogrody botaniczne;
- Brama Prochowa;
- Dworzec Główny;
- Dworzec Masaryka.
Znane dzielnice
- Osobny artykuł: Dzielnice Pragi.
- Holešovice
- Hradčany
- Josefov
- Karlín
- Libeň
- Malá Strana
- Nové Město
- Smíchov
- Staré Město
- Vinohrady
- Vršovice
- Vyšehrad
- Zbraslav
- Žižkov
Uczelnie
Kościoły
- Klementinum,
- Kościół husycki,
- Kościół Narodzenia,
- Kościół Zbawiciela,
- Loreta,
- Kościół Marii Panny przed Tynem,
- Kościół Marii Panny,
- Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy,
- Kościół Matki Boskiej Zwycięskiej,
- Kościół Matki Bożej Śnieżnej,
- Kościół Panny Marii Anielskiej,
- Kościół Panny Marii Pod Łańcuchem,
- Kościół św. Barbary,
- Kościół św. Castulusa,
- Kościół św. Cyryla i Metodego,
- Kościół św. Ducha,
- Kościół św. Franciszka,
- Kościół św. Gawła,
- Kościół św. Idziego,
- Kościół św. Ignacego,
- Kościół św. Jakuba,
- Kościół św. Jana na Skałce,
- Kościół św. Jerzego,
- Kościół św. Józefa,
- Kościół św. Krzyża,
- Kościół św. Małgorzaty,
- Kościół św. Marcina w Murze,
- Kościół św. Mikołaja na Malej Stranie,
- Kościół św. Mikołaja na Starym Mieście,
- Kościół św. Rocha,
- Kościół św. Tomasza,
- Kościół św. Trójcy,
- Kościół św. Włodzimierza.
Sport
[12] Stadion Eden Aréna[13] Hala widowiskowo-sportowa O2 Arena
- Z tym tematem związana jest kategoria: Sport w Pradze.
Nazwa klubu | Dyscyplina | Liga/rozgrywki | Data powstania | Obiekt |
---|---|---|---|---|
Bohemians 1905 | piłka nożna | Gambrinus Liga | 1905 | Ďolíček |
Bohemians Praha | piłka nożna | Česká fotbalová liga | 1996 | Stadion Viktorii Žižkov |
ČZU Praga | piłka siatkowa | Extraliga | 1996 | Lužiny |
Dukla Praga | piłka nożna | Gambrinus Liga | 1948 | Na Julisce |
Iuridica Praga | rugby | I liga | 1955 | |
Olymp Praga | żużel | Czeska liga żużlowa | ||
PVK Olymp Praga | piłka siatkowa | Extraliga | 1957 | |
RK Petrovice | rugby | Ekstraliga | 1944 | |
Praga Rugby | rugby | Ekstraliga | 1944 | |
Slavia Praga | hokej na lodzie | Ekstraliga | 1900 | O2 Arena |
Slavia Praga | piłka nożna | Gambrinus Liga | 1892/1896 | Eden Aréna |
Slavia Praga | rugby | Ekstraliga | 1927 | Hřiště v Edenu |
Sparta Praga | hokej na lodzie | Ekstraliga | 1903 | Tesla Arena |
Sparta Praga | piłka nożna | Gambrinus Liga | 1893 | Generali Arena |
Sparta Praga | rugby | Ekstraliga | 1928 | Podvinný mlýn |
Tatra Smíchov | rugby | Ekstraliga | 1958 | |
Viktoria Žižkov | piłka nożna | Gambrinus Liga | 1903 | Stadion Viktorii Žižkov |
W Pradze, w latach 1992-1998 i 2005-2010, rozgrywany był kobiecy turniej tenisowy, ECM Prague Open.
Urodzeni w Pradze
[14] Pomnik króla czeskiego Karola Luksemburskiego[15] Pomnik Josefa Mánesa
- Denisa Allertová - tenisistka
- Marie Bouzková - tenisistka
- Denisa Chládková - tenisistka
- Jaroslav Hašek - pisarz
- Václav Havel - pisarz, prezydent Czech
- Lucie Hradecká - tenisistka
- Franz Kafka - pisarz
- Václav Klaus - prezydent i premier Czech
- Sandra Kleinová - tenisistka
- Hynek Klimek – pisarz
- Eva Klímková - modelka
- Klára Koukalová - tenisistka
- Karol IV Luksemburski - średniowieczny władca europejski, król Czech
- Hana Mandlíková - tenisistka
- Josef Mánes - malarz
- Martina Navrátilová - tenisistka
- Jan Svatopluk Presl - czeski przyrodnik
- Helena Suková - tenisistka
- Kateřina Vaňková - tenisistka
- Helena Vondráčková - piosenkarka
- Wacław II - król Czech i Polski
- Wacław III - król Czech i Węgier, niekoronowany król Polski
Miasta partnerskie
Oficjalne: |
Nieoficjalne: |
Polonica
[46] Płyta nagrobna króla Wacława II
- W kościele św. Jakuba w Zbrasławiu spoczywają królowie Czech i Polski Wacław II i Wacław III z dynastii Przemyślidów, natomiast w klasztorze św. Agnieszki w Pradze została pochowana księżna Gryfina Halicka, żona piastowskiego władcy Polski Leszka Czarnego.
Zobacz też
- cmentarz ewangelicki na Strasznicach
- powstanie praskie
- most Trojski
- tramwaje w Pradze
- Stacje kolejowe: Praha-Bĕchovice, Praha-Hostivař, Praha-Komořany, Praha-Krč, Praha-Satalice, Praha-Zbraslav, Praha-Řeporyje.
Przypisy
- Praha – Wikipedie, cs.wikipedia.org [dostęp 2017-11-26] (cz.).
- Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis, 2007. ISBN 978-83-7301-973-7.
- Český statistický úřad: Počet obyvatel v obcích k 1.1.2017.. W: Počet obyvatel v obcích k 1.1.2017 [on-line]. 28.04.2017. [dostęp 2017-05-19].
- Derdowska Joanna Praskie przemiany: sacrum i desakralizacja przestrzeni miejskiej Pragi, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2006 s. 70.
Linki zewnętrzne
- Strona oficjalna miasta (cz.)
|
|
|
|
|
|
Kontrola autorytatywna (stolica):
- ISNI: 0000 0004 0610 2462
- VIAF: 153543031
- LCCN: n79055764
- GND: 4076310-9
- NDL: 00629158
- BnF: 15239961p
- SUDOC: 026398702
- NLA: 36750052
- NKC: ge118011
- WorldCat
Menu nawigacyjne
- Nie jesteś zalogowany
- Dyskusja
- Edycje
- Utwórz konto
- Zaloguj się
- Artykuł
- Dyskusja
- Czytaj
- Edytuj
- Edytuj kod źródłowy
- Historia i autorzy
Szukaj
Dla czytelników
Dla wikipedystów
Narzędzia
- Linkujące
- Zmiany w linkowanych
- Prześlij plik
- Strony specjalne
- Link do tej wersji
- Informacje o tej stronie
- Element Wikidanych
- Cytowanie tego artykułu
Drukuj lub eksportuj
W innych projektach
W innych językach
- Адыгабзэ
- Afrikaans
- Akan
- Alemannisch
- አማርኛ
- Ænglisc
- العربية
- Aragonés
- ܐܪܡܝܐ
- Asturianu
- Avañe'ẽ
- Авар
- Azərbaycanca
- تۆرکجه
- বাংলা
- Bân-lâm-gú
- Башҡортса
- Беларуская
- Беларуская (тарашкевіца)
- Bikol Central
- Bislama
- Български
- Boarisch
- བོད་ཡིག
- Bosanski
- Brezhoneg
- Català
- Чӑвашла
- Cebuano
- Čeština
- ChiShona
- Corsu
- Cymraeg
- Dansk
- Davvisámegiella
- Deitsch
- Deutsch
- Dolnoserbski
- Eesti
- Ελληνικά
- English
- Эрзянь
- Español
- Esperanto
- Estremeñu
- Euskara
- Eʋegbe
- فارسی
- Fiji Hindi
- Føroyskt
- Français
- Frysk
- Fulfulde
- Gaeilge
- Gaelg
- Gagauz
- Gàidhlig
- Galego
- گیلکی
- 客家語/Hak-kâ-ngî
- 한국어
- Hausa
- Հայերեն
- हिन्दी
- Hornjoserbsce
- Hrvatski
- Ido
- Ilokano
- Bahasa Indonesia
- Interlingua
- Interlingue
- Ирон
- IsiZulu
- Íslenska
- Italiano
- עברית
- Basa Jawa
- Kalaallisut
- ಕನ್ನಡ
- Kapampangan
- Къарачай-малкъар
- ქართული
- Kaszëbsczi
- Қазақша
- Kernowek
- Kiswahili
- Коми
- Kongo
- Kreyòl ayisyen
- Kurdî
- Кыргызча
- Ladino
- Лезги
- ລາວ
- لۊری شومالی
- Latina
- Latviešu
- Lëtzebuergesch
- Lietuvių
- Ligure
- Limburgs
- Lingála
- Livvinkarjala
- La .lojban.
- Lumbaart
- Magyar
- Македонски
- Malagasy
- മലയാളം
- Malti
- Māori
- मराठी
- მარგალური
- مصرى
- مازِرونی
- Bahasa Melayu
- Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
- Мокшень
- Монгол
- မြန်မာဘာသာ
- Dorerin Naoero
- Nederlands
- Nedersaksies
- नेपाली
- नेपाल भाषा
- 日本語
- Napulitano
- Нохчийн
- Nordfriisk
- Norsk
- Norsk nynorsk
- Nouormand
- Occitan
- Олык марий
- Oʻzbekcha/ўзбекча
- ਪੰਜਾਬੀ
- پنجابی
- Papiamentu
- پښتو
- ភាសាខ្មែរ
- Picard
- Piemontèis
- Plattdüütsch
- Português
- Qaraqalpaqsha
- Română
- Romani
- Rumantsch
- Runa Simi
- Русиньскый
- Русский
- Саха тыла
- Sardu
- Scots
- Seeltersk
- Shqip
- Sicilianu
- Simple English
- سنڌي
- Slovenčina
- Slovenščina
- Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ
- Ślůnski
- کوردی
- Српски / srpski
- Srpskohrvatski / српскохрватски
- Suomi
- Svenska
- Tagalog
- தமிழ்
- Tarandíne
- Татарча/tatarça
- ไทย
- Тоҷикӣ
- Türkçe
- Удмурт
- Українська
- اردو
- ئۇيغۇرچە / Uyghurche
- Vèneto
- Vepsän kel’
- Tiếng Việt
- Volapük
- Võro
- 文言
- Winaray
- Wolof
- 吴语
- ייִדיש
- Yorùbá
- 粵語
- Zazaki
- Žemaitėška
- 中文
- Kabɩyɛ
Edytuj linki*Tę stronę ostatnio edytowano 27 lip 2018, 17:50.
- Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegó
Niektórzy uważają, że Smulsko i Karolew są częścią Retkinii, lecz przez wiele ustaw, których nie było trudno stwierdzić jak to w końcu jest.
Typowi mieszkańcy to spocone dresy (zauważani jedynie po zmroku), rolnicy, dzieciaki w szalikach ŁKS-u oraz właściciele karabinów snajperskich. Istnieje również kurcząca się populacja normalnych ludzi, wciąż pomniejszana przez typowych mieszkańców oraz wizyty oddziałów śmierci w karetkach pogotowia z pawulonem.
Największą atrakcją tej okolicy jest McDonald, w którym można nabyć zmielonego kota w bułce z odzysku oraz popić odfiltrowanym moczem z Łódzkiej Oczyszczalni Ścieków (znajduje się ona niedaleko Retkinii, co da się wyczuć przy odpowiednim kierunku oraz sile wiatru). McDonald jest także najbardziej popularnym miejscem wyrafinowanych randek i spotkań retkińskiej złotej młodzieży obojga płci.
Równie popularnym miejscem kulturalno – rozrywkowym są wszystkim znane „rury” znajdujące się zaraz za torami w południowej części Retkini. Tam można poznać wielu interesujących ludzi o iście artystycznej duszy, delektujących się wykwintnymi drinkami oraz podziwiających sielski krajobraz.
Często też odbywają się wyprawy poszukiwawcze początku i końca Ul. Balonowej.
Retkinia znana jest z ogromnej ilości pomników. Epicentrum ciągnie się wzdłuż ulicy Retkińskiej (sic!), gdzie na długości 200 metrów znajduje się około 6 atrakcji, w tym pomnik ośki(o dziwo, tramwajowej). Najbardziej rozpoznawalnymi pomnikami osiedla są jednak znajdujące się na jego granicy „Bociany” (prawdopodobnie pozostałość kultu prasłowiańskiego) oraz „pomnik kurzu” (gigantyczna metalowa, ażurowa konstrukcja o którą tubylcy doskonale tłuką butelki).
Architektura Retkinii to wielka szara płyta, pomalowana na różowy lub niebieski kolor, przyozdobiona w napisy promocyjne akcji „Dialog 4 braków kultur”. Typowe hasła promocyjne to „Jude Raus”, „Heil Hitler”, „Nazi ŁKS”, „RTS Jude” itp.
Ulubionym sportem mieszkańców Retkinii jest kickboxing (kopanie oraz bicie przechodnia w ciemnej alejce), strzelanie do celu (cel zazwyczaj stoi na przystanku tramwajowym), biegi (ucieczki kibiców ŁKS przed milicją), rajdy (wyścigi motocyklowe na głównej ulicy, przecinającej osiedle oraz niektórych ludzi na pół).
Niedawno powstała stolica przedsiębiorczości zwana inaczej C.H. Retkinia jest miejscem magicznym, które zachwyca zwłaszcza w niedzielę, kiedy pobożni mieszkańcy Retkinii po wyjściu z kościoła udają się na zakupy. Wokół centrum gromadzą się najwybitniejsi handlowcy z Polski oraz Europy (zwłaszcza wschodniej) gotowi zaoferować najrozmaitsze dobra najwyższej jakości takie jak: latarki na korbę, płyny do czyszczenia kota, fajki z przemytu oraz wiele, wiele innych.
Fauna i flora
Nierozłącznym elementem Retkinii są zwierzęta i tworzone przez nich ekosystemy. Najważniejszym są karaczany, występują niemal w każdym klocu. Budowane w pośpiechu, pod wpływem (propagandy ówczesnej) kloce mają krzywe ściany i szpary, które niezapewniają odizolowania mieszkań od smrodu sąsiada i tworzących się ekosystemów pomniejszych. Karaczany uwielbiają takie mikroprzestrzenie, gdzie mogą ukryć się przed kotami i psami.
Krukowate opanowywują skwerki po południu, wczesną wiosną wydłubując robactwo i nieprzetrawione kupy z trawników. Często załatwiają się na przechodniów pod sobą.
Trzecim najbardziej charakterystycznym elementem, są psy. Ocenia się, że co trzeci mieszkaniec Retkinii ma futrzaka. Istnieje teoria, że to duchy wiernych towarzyszów PRL (kiedy Retkinia była wsią) musiały się w coś reinkarnować, stąd taka liczba futrzaków. Niestety 2/3 mieszkańców nienawidzi tej grupy, ze względu na kupy pozostawiane na trawniku (90% powierzchni trawników pokryta jest kupą). Trawniki pod wpływem tego wysoko wydajnego nawozu rosną niczym trawy w Afryce w porze deszczowej. Należy zauważyć, że dzięki kupom nikt nie depcze trawników.
Nowinki
Powstała także retkińska odpowiedź na centrum handlowe Galeria Łódzka, o przepysznej nazwie Galeria Retkińska. Posiada ruchome schody – atrakcję w skali osiedlowej.
Dla osób lubiących wyzwania ogłoszono konkurs pod tytułem „Spróbuj zaparkować swój samochód na parkingu przy ulicy Hubala po 21:00”. Dla zwycięzcy darmowe miejsce parkingowe oraz spora szansa na dodatkową nagrodę w postaci braku możliwości wyjechania z miejsca parkingowego następnego dnia.