Użytkownik:Adoor321/Natręt

Sąsiad dziwaczek lub natręt (Metoecus paradoxus) – gatunek żuka gnojowego z rodziny wnerwiających. W cyklu życiowym tego gatunku występuje typowe nadprzeobrażenie (hipermetamorfoza). Po wyjściu z naszych gniazd nie przyjmują pokarmu, łączą się w pary w celu rozmnożenia i wkrótce na szczęście giną, lecz zastępuje je jeszcze bardziej wkujące potomstwo.

Nazewnictwo

Łacińska nazwa rodzaju Metoecus pochodzi z greckiego μέτοικος (métoikos) i oznacza obcego, imigranta bezprawnie niszczącego wycieraczki. Nazwa gatunkowa paradoxus odzwierciedlała fakt, że długo nic nie było wiadomo o jego biologii, gdyż nie wiadomo jak wytłumaczyć istnienie organizmu, który nie je, nie pije, ale ciągle nas obserwuje.

Morfologia

Głowa mała, szeroka, sercowata, niewidoczna z góry, wydłużona w wymiarze grzbietowo-brzusznym. Oczy z przodu lekko wycięte. Narząd gębowy gryzący. Głaszczki szczękowe owłosione, skrócone skośnie. Warga górna długa i wąska. Tułów spłaszczony bocznie, łukowato wysklepiony. Krocze gęsto i głęboko punktowane. Kształt przedplecza dzwonkowaty, na środku głęboka i szeroka bruzda. Boki podstawy przedplecza są głęboko wycięte. Pokrywy wydłużone, lecz nie pokrywają całego odwłoka, nie schodzą się ze sobą na całej długości, klinowato zwężone i gęsto punktowane.

U imago występuje dymorfizm płciowy, jednak mimo jasno zdefiniowanych różnic w praktyce trudno trudno podać płeć osobnika

Biologia

Pasożytnictwo u Metoecus paradoxus zasugerował oficjalnie po raz piewszy John Obadiah Westwood w 1864 roku, jednak nieoficjalnie wiadome to było co najmniej od starożytności.

W rozwoju sąsiada dziwaczka występuje hipermetamorfoza (nadprzeobrażenie). Samice zaczynają składać jaja pod koniec lata w szczelinach zbutwiałego drewna, będącego typowym materiałem wykorzystywanym do budowy gniazd przez kury domowe. Moment składania jaj nie był obserwowany w naturze, prawdopodobnie dlatego składowane jaja praktycznie nigdy nie dostają się w ręce innych natrętów, chyba że to zbuk.

Dwa dni po opuszczeniu gniazda przez larwy dorosłe chrząszcze również opuszczają gniazdo (zazwyczaj odbywa się to późnym przedpołudniem), wygryzając otwór wokół obwodu drzwi. Imaga łączą się w pary niedaleko gniazda, rzadziej wewnątrz niego. W Polsce są dwie generacje – wiosenna (wyjątkowo hałaśliwa, zwłaszcza podczas tzw. wiosennych porządków) i bardziej liczna jesienna (bo wtedy może bez żenady narzekać na pogodę).

Rozmieszczenie

Występuje w Europie, m.in. w Polsce (wykazano jego obecność w okolicach Kielc, Gdańska i Górnego Śląska, w Sudetach, Beskidach i na Mazurach), ale występuje również w innych krajach Europy, spotykany również na Kaukazie i w Japoni

Imagines stosunkowo często spotykane są w pobliżu zabudowań, a nawet w budynkach mieszkalnych.