Bombarda

Bombarda – pierwsza namiastka działa stworzona przez Europejczyków w późnym Średniowieczu, prawie jak artyleria (prawie robi wielka róźnicę).

Bombardy były działami najczęściej dużego kalibru, zrobionymi z brązu (wymusili to najpewniej inżynierowie wojskowi, bo żelazne działa byłyby za skutecznie i znikłby popyt na staromodne machiny oblęznicze typu trebuszetu lub mangoneli, a wtedy ich konstruktorzy straciliby pracę) i miotającymi kamienne kule (bo żelazne byłyby za ciężkie?). Nikt nie wpadł na pomysł, aby montować je na osiach w kołami, więc były przenoszone na wozach w potwornie niepraktyczny sposób, a przed bitwą zakopywano je w ziemi (co odrobinę utrudniało manewrowanie bombardą w czasie bitwy lub nawet zmianę kierunku ostrzału). Z racji że Europejczycy wtedy jeszcze ogólnie mało czym potrafili się dobrze posługiwać, a proch był zjawiskiem jeszcze dość nowym, bombardy miały kiepską konstrukcję i posiadały przez to niezwykle interesującą cechę. A mianowicie, po kilku strzałach potrafiły ni z tego, ni z owego eksplodować, zabijając oczywiście całą obsługę, a przy odrobinie (nie)szczęścia i natępnych paruset żołnierzy armii używającej tych dział. Były jednak stosunkowo celne (można było nimi trafić nawet w cel wielkości dużej wioski) i miały nie najgorszą siłę rażenia, więc stosowano ją z czasem coraz powszechniej. Co prawda straty przeciwnika najczęściej wyrównywały skutki wybuchów dział, jednak w końcu trebusz też potrafił strzelić w środek własnej armii...

Bombard używano dość powszechnie aż do końca Średniowiecza, jednak w Renesansie w końcu ktoś uznał, że warto by skonstruować działo, które nie wybucha i które mozna w jakikolwiek sposób przemieszczać w czasie bitwy (choć żeby ktoś pomyśla wreszcie o robieniu luf z żelaza, to musiało minąc jeszcze 400 lat...). Gdy już mu się udało coś takiego zbudować, bombardy szybko wyszły z użycia (stały sie niemodne), a stosowali je jedynie Polacy aż do końca XVII wieku (w stosunku do używanych wczesniej katapult był to i tak duży postęp...).