XVII wiek: Różnice pomiędzy wersjami
Dronerczyk (dyskusja • edycje) M (int.) |
|||
(Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 23 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Nagłówek lat|wiek=17}} |
|||
[[ |
[[Plik:Siege of Clari Montis (Jasna Góra) in 1655.png|300px|thumb|Raków Częstochowa - IFK Goeteborg 3:0]] |
||
'''XVII wiek''' – okres w dziejach Ziemi, przypadający między [[XVI wiek]]iem a [[XVIII wiek]]iem. W przypadku niektórych [[cywilizacja|cywilizowanych]] krajów po wieku XVII nastąpił od razu [[XX wiek]]. Paradoks ten nazywamy przyśpieszeniem cywilizacyjnym. |
'''XVII wiek''' – okres w dziejach Ziemi, przypadający między [[XVI wiek]]iem a [[XVIII wiek]]iem. W przypadku niektórych [[cywilizacja|cywilizowanych]] krajów po wieku XVII nastąpił od razu [[XX wiek]]. Paradoks ten nazywamy przyśpieszeniem cywilizacyjnym. |
||
== XVII wiek w Polsce == |
== XVII wiek w Polsce == |
||
Istnieje obecnie w kilku branżach. Najważniejsze z nich to: |
Istnieje obecnie w kilku branżach. Najważniejsze z nich to: |
||
* mentalność |
* mentalność; |
||
* tolerancja, w której nic nie zmieniło się od czasów wygnania Arian |
* tolerancja, w której nic nie zmieniło się od czasów wygnania Arian; |
||
* stosunek do spraw [[seks]]u i [[religia|religii]] |
* stosunek do spraw [[seks]]u i [[religia|religii]]; |
||
* rozwój przemysłu motoryzacyjnego |
* rozwój przemysłu motoryzacyjnego. |
||
== Osiągnięcia Polski w XVII wieku== |
== Osiągnięcia Polski w XVII wieku == |
||
* W roku 1652 nastąpił debiut w polskiej specjalności |
* W roku 1652 nastąpił debiut w polskiej specjalności – w tym roku zgłoszono pierwsze ''liberum veto''<ref>Zwrot łaciński. Polskie znaczenie: ''Taki ch…!''</ref>. Od tamtych czasów aż po dziś dzień nie udało się nic załatwić bez co najmniej średniej wielkości [[wojna|wojny]]. |
||
* W latach |
* W latach 1655–1660 kraj gościł zaprzyjaźnioną ekipę ze Szwecji, która wróciła do siebie po porażce z Rakowem [[Częstochowa]] 0:3. W polskiej bramce stał niejaki Kordecki. Po wizycie zostały takie relikty jak ''IKEA'', ''volvo'', waza. |
||
* Polska ekipa gościła pod Cecorą, Chocimiem i [[ |
* Polska ekipa gościła pod Cecorą, Chocimiem i [[Bitwa pod Wiedniem|Wiedniem]]. Tam spotkała się z zaprzyjaźnioną ekipą z Turcji, wygrywając przez k.o. Od tego czasu Turcy nie powiedzieli o Polsce złego słowa, nie uznali nawet rozbiorów Polski. Z wydarzenia tego została po dziś pamiątka – papierosy ''Sobieski'' wręczone w charakterze [[łapówka|łapówki]]. |
||
==Kultura== |
== Kultura == |
||
W XVII wieku najpopularniejszymi książkami były ''Potop'', ''Ogniem i mieczem'' i ''Pan Wołodyjowski''. Nie padły też słowa krytyki pod adresem takich pisarzy jak Manuela Gretkowska. Na listach przebojów królowały motety Bartłomieja Piękiela i wrzuty Jana Sebastiana Bacha, przeznaczone głównie jako dzwonki polifoniczne do [[telefon komórkowy|komórek]], choć te dopiero pod koniec wieku. |
W XVII wieku najpopularniejszymi książkami były ''Potop'', ''Ogniem i mieczem'' i ''Pan Wołodyjowski''. Nie padły też słowa krytyki pod adresem takich pisarzy jak Manuela Gretkowska. Na listach przebojów królowały motety Bartłomieja Piękiela i wrzuty Jana Sebastiana Bacha, przeznaczone głównie jako dzwonki polifoniczne do [[telefon komórkowy|komórek]], choć te dopiero pod koniec wieku. |
||
== Nauka i technika == |
== Nauka i technika == |
||
W okresie rewolucji Cromwella zanotowano zmiany przyśpieszenia ziemskiego i prawa grawitacji. Jabłka z drzew zaczęły spadać prosto, co zauważył i opisał sir Isaac Newton. Również za jego sprawą [[pocałunek|całowanie]] zastąpiono całkowaniem, zwykle przez części. |
W okresie rewolucji Cromwella zanotowano zmiany przyśpieszenia ziemskiego i prawa grawitacji. Jabłka z drzew zaczęły spadać prosto, co zauważył i opisał sir Isaac Newton. Również za jego sprawą [[pocałunek|całowanie]] zastąpiono całkowaniem, zwykle przez części. |
||
⚫ | |||
== Kalendarium == |
|||
⚫ | |||
=== 1601–1610 === |
|||
* [[24 marca]] 1603 – zmarła [[Elżbieta I Tudor]], królowa Anglii. |
|||
* [[5 listopada]] 1605 – [[Spisek prochowy|w Wielkiej Brytanii wzrósł popyt na proch]]. |
|||
* [[31 stycznia]] 1606 – stracono Guy Fawkesa, człowieka o tak nieprzyjemnej aparycji, że musiał chodzić w masce. |
|||
* [[7 stycznia]] 1610 – [[Galileusz]] umył teleskop i stwierdził, że te plamy to jednak księżyce [[Jowisz]]a. |
|||
=== 1611–1620 === |
|||
* [[13 czerwca]] 1611 – Polska zajęła [[Smoleńsk]]. Obchody rocznicowe przyćmiło [[Katastrofa smoleńska|inne wydarzenie]]. |
|||
* [[21 sierpnia]] 1614 – zmarła księżna [[Węgry|węgierska]], [[wampir]]zyca, ''[[Elżbieta Batory|krwawa hrabina z Čachtic]]'', siostrzenica [[Stefan Batory|Stefana]]. |
|||
* [[5 marca]] 1616 – powstał [[Indeks ksiąg zakazanych]], nowożytna wersja programu ''Cała Polska czyta dzieciom''. |
|||
* [[16 września]] 1620 – bitwa pod Cecorą, tym razem to Polacy byli pragnieniem. W roli [[Sprite]]'a – [[Turcja|Turcy]]. |
|||
=== 1621–1630 === |
|||
* 1626 – urodził się [[Michał Wołodyjowski]], dragon, dzielny obrońca naszej ukochanej ojczyzny, pogromca [[Kozacy|Kozaków]], Kaloszy, Szwedów, Turków, a przede wszystkim Tatarów, do tego również pierwsza szabla Rzeczypospolitej. |
|||
* 1627 – ostatnia tura dla ostatniego [[tur]]a. |
|||
* [[17 sierpnia]] 1629 – urodził się [[Jan III Sobieski]], król Polski. |
|||
=== 1631–1640 === |
|||
* 1631 – wydano [[Wicked Bible]]. Liczba analfabetów spadła. |
|||
* [[30 kwietnia]] 1632 – zmarł [[Zygmunt III Waza]], król Polski. |
|||
* [[22 czerwca]] 1633 – Galileusz okazał się Psikutą przed sądem. |
|||
* [[3 października]] 1633 – [[Rosjanie]] zakończyli obleganie [[Smoleńsk]]a. Swoje plany musieli przełożyć na później. |
|||
* [[6 lutego]] 1637 – w [[Holandia|Holandii]] wybuchł krach na rynku [[tulipan]]ów. Zostały już tylko kwiaty na pogrzeb. |
|||
* [[20 stycznia]] 1639 – zmarł [[Mustafa I]], piętnasty sułtan Imperium Osmańskiego, który zapoczątkował długą tradycję sadzania idiotów na tronie. |
|||
* [[31 lipca]] 1640 – urodził się [[Michał Korybut Wiśniowiecki]], król, poliglota, koneser ogórków. |
|||
=== 1641–1650 === |
|||
* [[13 września]] 1642 – [[Blaise Pascal]] wymyślił w głowie [[Kalkulator|maszynę]], umożliwiającą obliczyć szansę na wygranie jego zakładu. |
|||
* [[4 stycznia]] 1643 – urodził się [[Isaac Newton]]. Pierwszym słowem jakie powiedział była „grawitacja”. |
|||
* A 1647 to był dziwny rok, w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i nadzwyczajne zdarzenia. |
|||
* [[20 maja]] 1648 – zmarł [[Władysław IV Waza]], król Polski. |
|||
* [[20 listopada]] 1648 – [[Jan II Kazimierz Waza|Jan Kazimierz]] został wybrany na króla Polski. Wkrótce monogram <del>[[IRC]]</del> ICR – ''Ioannes Casimirus Rex'' – zaczęto rozwijać jako ''Initium Calamitatis Regni'' – „początek niedoli Królestwa”. |
|||
* [[30 stycznia]] 1649 – Karol I Stuart został [[Kara śmierci#Ścięcie|zdekapitowany]]. Już wtedy mówiono o ''wrogach ludu''. |
|||
=== 1651–1660 === |
|||
* [[30 czerwca]] 1651 – [[powstanie Chmielnickiego]]: [[Impreza|biba]] pod Beresteczkiem właśnie się skończyła. |
|||
* [[9 marca]] 1652 – „diabeł z Upity”, Władysław Siciński zakrzyknął ''[[liberum veto]]'', spakował się i uciekł z Sejmu. |
|||
* 1655 – [[Potop szwedzki|Polska nie ubezpieczyła się i została zalana]]. |
|||
* [[16 lutego]] 1655 – zmarł [[Stefan Czarniecki]], polski dowódca wojskowy, hetman polny koronny, partyzant, biedak cierpiący na [[ADHD]]. |
|||
* [[26 grudnia]] 1655 – Andrzej Kmicić i [[Marcin Najman]] obronili Jasną Górę przed Szwedami. |
|||
* [[6 sierpnia]] 1657 – zmarł [[Bohdan Chmielnicki]], hetman zaporoski, przywódca powstania Chmielnickiego, bohater narodowy Ukrainy, a do tego pisarz, ba, nawet jedyny Kozak w tamtych czasach, który umiał pisać. |
|||
* [[3 września]] 1658 – zmarł [[Oliver Cromwell]], polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej. |
|||
=== 1661–1670 === |
|||
* [[2 września]] 1666 – z powodu nieszczelnej instalacji elektrycznej i nieudolnych czarów Rincewinda Ankh-Morpork stanęła w płomieniach. |
|||
* [[12 maja]] 1670 – urodził się [[August II Mocny]], król Polski. |
|||
=== 1671–1680 === |
|||
* 1672 – zmarł [[Michał Wołodyjowski]], dragon, dzielny obrońca naszej ukochanej ojczyzny, pogromca Kozaków, Kaloszy, Szwedów, Turków, a przede wszystkim Tatarów, do tego również pierwsza szabla Rzeczypospolitej. |
|||
* [[17 lutego]] 1673 – Molière zszedł z desek [[teatr]]u. Martwy, ale przynajmniej wesoły. |
|||
* [[10 listopada]] 1673 – [[Michał Korybut Wiśniowiecki]] zadławił się [[Ogórek kiszony|ogórkiem kiszonym]]. Zmarł tak jak rządził. |
|||
* [[21 maja]] 1674 – pewien szlachcic został królem i doczepił sobie trzy kreski po imieniu. Co z tego wyszło? [[Jan III Sobieski]]. |
|||
* [[20 października]] 1677 – urodził się [[Stanisław I Leszczyński]], leśniczy i król Polski. |
|||
* [[4 marca]] 1678 – urodził się [[Antonio Vivaldi]], wynalazca czterech pór. |
|||
=== 1681–1690 === |
|||
* [[12 września]] 1683 – Kara Mustafa dostał karę od Jana III Sobieskiego [[Bitwa pod Wiedniem|pod Wiedniem]]. |
|||
* [[21 marca]] 1685 – mały [[Jan Sebastian Bach]] zrobił bach na podłogę. |
|||
=== 1691–1700 === |
|||
* [[5 września]] 1698 – [[Piotr Wielki]] wprowadził podatek od brody, dzięki czemu balwierze mocno podbili ceny. |
|||
* [[17 czerwca]] 1699 – zmarł [[Jan III Sobieski]], król Polski. |
|||
⚫ | |||
{{oś wieków}} |
|||
⚫ |
Aktualna wersja na dzień 22:27, 22 cze 2024
XVII wiek – okres w dziejach Ziemi, przypadający między XVI wiekiem a XVIII wiekiem. W przypadku niektórych cywilizowanych krajów po wieku XVII nastąpił od razu XX wiek. Paradoks ten nazywamy przyśpieszeniem cywilizacyjnym.
XVII wiek w Polsce[edytuj • edytuj kod]
Istnieje obecnie w kilku branżach. Najważniejsze z nich to:
- mentalność;
- tolerancja, w której nic nie zmieniło się od czasów wygnania Arian;
- stosunek do spraw seksu i religii;
- rozwój przemysłu motoryzacyjnego.
Osiągnięcia Polski w XVII wieku[edytuj • edytuj kod]
- W roku 1652 nastąpił debiut w polskiej specjalności – w tym roku zgłoszono pierwsze liberum veto[1]. Od tamtych czasów aż po dziś dzień nie udało się nic załatwić bez co najmniej średniej wielkości wojny.
- W latach 1655–1660 kraj gościł zaprzyjaźnioną ekipę ze Szwecji, która wróciła do siebie po porażce z Rakowem Częstochowa 0:3. W polskiej bramce stał niejaki Kordecki. Po wizycie zostały takie relikty jak IKEA, volvo, waza.
- Polska ekipa gościła pod Cecorą, Chocimiem i Wiedniem. Tam spotkała się z zaprzyjaźnioną ekipą z Turcji, wygrywając przez k.o. Od tego czasu Turcy nie powiedzieli o Polsce złego słowa, nie uznali nawet rozbiorów Polski. Z wydarzenia tego została po dziś pamiątka – papierosy Sobieski wręczone w charakterze łapówki.
Kultura[edytuj • edytuj kod]
W XVII wieku najpopularniejszymi książkami były Potop, Ogniem i mieczem i Pan Wołodyjowski. Nie padły też słowa krytyki pod adresem takich pisarzy jak Manuela Gretkowska. Na listach przebojów królowały motety Bartłomieja Piękiela i wrzuty Jana Sebastiana Bacha, przeznaczone głównie jako dzwonki polifoniczne do komórek, choć te dopiero pod koniec wieku.
Nauka i technika[edytuj • edytuj kod]
W okresie rewolucji Cromwella zanotowano zmiany przyśpieszenia ziemskiego i prawa grawitacji. Jabłka z drzew zaczęły spadać prosto, co zauważył i opisał sir Isaac Newton. Również za jego sprawą całowanie zastąpiono całkowaniem, zwykle przez części.
Kalendarium[edytuj • edytuj kod]
1601–1610[edytuj • edytuj kod]
- 24 marca 1603 – zmarła Elżbieta I Tudor, królowa Anglii.
- 5 listopada 1605 – w Wielkiej Brytanii wzrósł popyt na proch.
- 31 stycznia 1606 – stracono Guy Fawkesa, człowieka o tak nieprzyjemnej aparycji, że musiał chodzić w masce.
- 7 stycznia 1610 – Galileusz umył teleskop i stwierdził, że te plamy to jednak księżyce Jowisza.
1611–1620[edytuj • edytuj kod]
- 13 czerwca 1611 – Polska zajęła Smoleńsk. Obchody rocznicowe przyćmiło inne wydarzenie.
- 21 sierpnia 1614 – zmarła księżna węgierska, wampirzyca, krwawa hrabina z Čachtic, siostrzenica Stefana.
- 5 marca 1616 – powstał Indeks ksiąg zakazanych, nowożytna wersja programu Cała Polska czyta dzieciom.
- 16 września 1620 – bitwa pod Cecorą, tym razem to Polacy byli pragnieniem. W roli Sprite'a – Turcy.
1621–1630[edytuj • edytuj kod]
- 1626 – urodził się Michał Wołodyjowski, dragon, dzielny obrońca naszej ukochanej ojczyzny, pogromca Kozaków, Kaloszy, Szwedów, Turków, a przede wszystkim Tatarów, do tego również pierwsza szabla Rzeczypospolitej.
- 1627 – ostatnia tura dla ostatniego tura.
- 17 sierpnia 1629 – urodził się Jan III Sobieski, król Polski.
1631–1640[edytuj • edytuj kod]
- 1631 – wydano Wicked Bible. Liczba analfabetów spadła.
- 30 kwietnia 1632 – zmarł Zygmunt III Waza, król Polski.
- 22 czerwca 1633 – Galileusz okazał się Psikutą przed sądem.
- 3 października 1633 – Rosjanie zakończyli obleganie Smoleńska. Swoje plany musieli przełożyć na później.
- 6 lutego 1637 – w Holandii wybuchł krach na rynku tulipanów. Zostały już tylko kwiaty na pogrzeb.
- 20 stycznia 1639 – zmarł Mustafa I, piętnasty sułtan Imperium Osmańskiego, który zapoczątkował długą tradycję sadzania idiotów na tronie.
- 31 lipca 1640 – urodził się Michał Korybut Wiśniowiecki, król, poliglota, koneser ogórków.
1641–1650[edytuj • edytuj kod]
- 13 września 1642 – Blaise Pascal wymyślił w głowie maszynę, umożliwiającą obliczyć szansę na wygranie jego zakładu.
- 4 stycznia 1643 – urodził się Isaac Newton. Pierwszym słowem jakie powiedział była „grawitacja”.
- A 1647 to był dziwny rok, w którym rozmaite znaki na niebie i ziemi zwiastowały jakoweś klęski i nadzwyczajne zdarzenia.
- 20 maja 1648 – zmarł Władysław IV Waza, król Polski.
- 20 listopada 1648 – Jan Kazimierz został wybrany na króla Polski. Wkrótce monogram
IRCICR – Ioannes Casimirus Rex – zaczęto rozwijać jako Initium Calamitatis Regni – „początek niedoli Królestwa”. - 30 stycznia 1649 – Karol I Stuart został zdekapitowany. Już wtedy mówiono o wrogach ludu.
1651–1660[edytuj • edytuj kod]
- 30 czerwca 1651 – powstanie Chmielnickiego: biba pod Beresteczkiem właśnie się skończyła.
- 9 marca 1652 – „diabeł z Upity”, Władysław Siciński zakrzyknął liberum veto, spakował się i uciekł z Sejmu.
- 1655 – Polska nie ubezpieczyła się i została zalana.
- 16 lutego 1655 – zmarł Stefan Czarniecki, polski dowódca wojskowy, hetman polny koronny, partyzant, biedak cierpiący na ADHD.
- 26 grudnia 1655 – Andrzej Kmicić i Marcin Najman obronili Jasną Górę przed Szwedami.
- 6 sierpnia 1657 – zmarł Bohdan Chmielnicki, hetman zaporoski, przywódca powstania Chmielnickiego, bohater narodowy Ukrainy, a do tego pisarz, ba, nawet jedyny Kozak w tamtych czasach, który umiał pisać.
- 3 września 1658 – zmarł Oliver Cromwell, polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej.
1661–1670[edytuj • edytuj kod]
- 2 września 1666 – z powodu nieszczelnej instalacji elektrycznej i nieudolnych czarów Rincewinda Ankh-Morpork stanęła w płomieniach.
- 12 maja 1670 – urodził się August II Mocny, król Polski.
1671–1680[edytuj • edytuj kod]
- 1672 – zmarł Michał Wołodyjowski, dragon, dzielny obrońca naszej ukochanej ojczyzny, pogromca Kozaków, Kaloszy, Szwedów, Turków, a przede wszystkim Tatarów, do tego również pierwsza szabla Rzeczypospolitej.
- 17 lutego 1673 – Molière zszedł z desek teatru. Martwy, ale przynajmniej wesoły.
- 10 listopada 1673 – Michał Korybut Wiśniowiecki zadławił się ogórkiem kiszonym. Zmarł tak jak rządził.
- 21 maja 1674 – pewien szlachcic został królem i doczepił sobie trzy kreski po imieniu. Co z tego wyszło? Jan III Sobieski.
- 20 października 1677 – urodził się Stanisław I Leszczyński, leśniczy i król Polski.
- 4 marca 1678 – urodził się Antonio Vivaldi, wynalazca czterech pór.
1681–1690[edytuj • edytuj kod]
- 12 września 1683 – Kara Mustafa dostał karę od Jana III Sobieskiego pod Wiedniem.
- 21 marca 1685 – mały Jan Sebastian Bach zrobił bach na podłogę.
1691–1700[edytuj • edytuj kod]
- 5 września 1698 – Piotr Wielki wprowadził podatek od brody, dzięki czemu balwierze mocno podbili ceny.
- 17 czerwca 1699 – zmarł Jan III Sobieski, król Polski.
Przypisy
- ↑ Zwrot łaciński. Polskie znaczenie: Taki ch…!