Radio

Radio w szczytowej formie rozwoju, kiedy do słuchania radia potrzebny był odbiornik radiowy

Zima nasza, wiosna wasza, a Lato z radiem!

Wrzuta na ścianie z lat 80.

Vysila stanice Česky Rozhlas

Radio u naszych sąsiadów

Uwaga, uwaga, nadchodzi!

DJ Stefan Starzyński w słuchowisku z 1939

Podajemy numer konta...

Program ekonomiczny na fali 66.6 MHz

Radio – urządzenie mówiąco-grające z początku ubiegłej epoki. Składa się z głośnika (w niektórych przypadkach zastępowanego ryjem), tajemniczych bebechów i pokręteł. W czasach historycznych radio miało skalę, zastąpioną obecnie przez kolorowe cyferki na wyświetlaczu. Obecnie radia można słuchać również z innych urządzeń, jak np. telefon komórkowy, komputer, latarka, budzik, kalkulator i zegarek na rękę. Tradycyjne radioodbiorniki są w zaniku.

Powstanie radia

W roku 1901 na kornwalijskich klifach na półwyspie Lizard spotkało się dwóch dżentelmenów: Włoch Giugliemo Marconi i Rosjanin Aleksander Popow, aby stoczyć pojedynek o honor i pół litra, kto naprawdę wynalazł boomboksa. Impreza, transmitowana przez BBC, RAI, Radio Moskwa i RMF FM, skończyła się remisem – wskutek tego przez kilkadziesiąt lat na Wschodzie uczono w szkołach, że radio wynalazł Popow, a na Zachodzie – że Marconi. Pierwszym programem przesłanym przez Marconiego do USA w roku 1901 były Rozmowy niedokończone – transmisję przerwała po pięciu minutach burza nadciągająca od strony Torunia.

Złote lata radia

Tu transmitowano propagandę na najwyższym na świecie (648 m) poziomie

Pierwsza polska stacja radiowa nazywała się Raszyn – nazwę wkrótce zmieniono na Warszawa I ze względu na podobieństwo do angielskiego słowa Russian. W czasach socjalistycznych bliższe prawdy było określenie pierwsze.

Po II wojnie światowej w Polsce powstały rozgłośnie radiowe, niektóre z nich nadające programy polityczne typu hardcore, np. Fala 49 okraszone wrzutami muzycznymi z wiejskich festynów. Pierwsi znani didżeje to Wanda Odolska i Stefan Martyka, który swą popularność przypłacił głową. Grał nie te piosenki? W roku 1956 podczas wydarzeń poznańskiego czerwca rozjuszony lud zrzucał nadajniki transmitujące na tej samej fali program jedynie słusznego wtedy radia Moskwa.

W latach 60. najpopularniejszym polskim didżejem był Józef Światło, prowadzący show pt. UB mega mix. Niestety, sława okazała się równie szkodliwa co w przypadku Martyki. Tymczasem rodzima radiofonia rozpoczęła nadawanie programu na falach ultrakrótkich w paśmie niedostępnym dla polskich radioodbiorników: 88–100 MHz. Stąd dalej najpopularniejszymi rozgłośniami w Polsce były Radio Wolna Europa, Głos Ameryki i Radio Luksemburg. Programów rozrywkowych dostarczały głównie radio Tirana i Radio Beijing International.

Koniec wieku

Jan Nowak-Jeziorański, twórca innego radia

W latach siedemdziesiątych zorientowano się, że polskiego radia nikt nie słucha. W sprawie zorientował się nawet maszt nadawczy w Gąbinie, najwyższa konstrukcja techniczna na świecie, i z nudów zawalił się z hukiem. Masztu w dawnym rozmiarze zbudować nie zdołano, toteż postawiono na szybki lifting – tak powstała audycja Leto z rozhlasem i program III PR, zwany pieszczotliwie trujką. Najpopularniejsza audycja w tym czasie to Litania przebojów zakończona tradycyjnie pierwszą trójcą. W programie II PR odbywał się co niedzielę krótki kurs prawa pod hasłem „Jak szanować prawo autorskie”, w którym grano całe płyty nie bardzo przejmując się prawem autorskim lub wychodząc z założenia, że krajom komunistycznym należy się z definicji GFDL.

Narodziny nowych technologii

Heavy metal powstał wskutek fascynacji muzyków dźwiękami zagłuszarek, uprzyjemniających odbiór programów z zachodu. Inne popularne programy radiowe, głównie na falach krótkich, polegały na podawaniu cyfr w pięciocyfrowych grupach w różnych dziwnych językach, np: jedna, sedum, vosum, nulla, tři. Tak oto narodził się digital broadcasting (radiofonia cyfrowa).

W wolnej Polsce

Pierwsze niezależne rozgłośnie radiowe – radio FUN (później RMF FM), Radio Zet i Radio "S" działały na mocy ustawy „Prawo Kaduka”. W myśl tej samej zasady nadawał także koncern toruński. Z biegiem czasu wprowadzono ustawę w myśl której nadawać każdy może, byle nie w eterze. Prawodawca przewidział zatem z dziesięcioletnim wyprzedzeniem boom radiofonii internetowej.

Teoria o skracaniu fal radiowych

W początkowych latach radia nadawano na falach długich. W latach 60. słuchano radia na falach średnich, zwłaszcza zagranicznych rozgłośni rozrywkowych. W latach 70. i 80. podstawowym zakresem były fale krótkie, na których można było usłyszeć coś poza Strofami dla Ciebie i Jerzym Urbanem. W następnym dziesięcioleciu słuchano radia na UKF. Obecnie proces przyswajania programu radiowego odbywa się z pominięciem fal radiowych.

Lista ważnych rozgłośni radiowych w historii Polski

• Radio Wolna Europa
• Radio Głos Ameryki
• BBC
• Radio Caroline
• Radio Luxembourg

Słownik radiowo–polski

• power play – utwór pojawiający się na antenie równie często, co kac po wypiciu alkoholu. Najpopularniejszym power playem od 80 lat jest utwór grany o północy przez program I PR.
• antena – miejsce, z którego nadawane są programy radiowe. Uwaga, jesteśmy na antenie – informuje DJ obawiając się, że za chwilę z niej spadnie.
• a teraz... – sposób rozpoczynania 50 procent wypowiedzi w programach radiowych
• czas na... – sposób rozpoczynania pozostałych 50 procent wypowiedzi w programach radiowych