Radio
Zima nasza, wiosna wasza, a Lato z radiem!
- Wrzuta na ścianie z lat 80.
Vysila stanice Česky Rozhlas
- Radio u naszych sąsiadów
Uwaga, uwaga, nadchodzi!
- DJ Stefan Starzyński w słuchowisku z 1939
Radio wynalazła Maria Skłodowska-Curie
- Ferdynand Kiepski o wynalezieniu Radia
Znów Bimber! Przełączaj, Krystyna!
- Przeciętny Polak o audycji w radiu
Podajemy numer konta...
- Program ekonomiczny na fali 66.6 MHz
Halo?
- Ktoś przegrał 80 tysięcy złotych
Ołłł, jeaaa, jea jea jea, aj loooow ju soł maaacz, jea, beejbeee...
- Radio codziennie o 12:00
Radio – urządzenie mówiąco-grające z początku ubiegłej epoki. Składa się z głośnika (w niektórych przypadkach zastępowanego ryjem), tajemniczych bebechów i pokręteł. W czasach historycznych radio miało skalę, zastąpioną obecnie przez kolorowe cyferki na wyświetlaczu. Obecnie radia można słuchać również z innych urządzeń, jak np. telefon komórkowy, komputer, latarka, budzik, kalkulator, zegarek na rękę i proteza zębowa. Tradycyjne radioodbiorniki są w zaniku.
Powstanie radia
W roku 1901 na kornwalijskich klifach na półwyspie Lizard spotkało się dwóch dżentelmenów: Włoch Giugliemo Marconi i Rosjanin Aleksander Popow, aby stoczyć pojedynek o honor i pół litra, kto naprawdę wynalazł boomboksa. Impreza, transmitowana przez BBC, RAI, Radio Moskwa, RMF FM i oczywiście Radio Maryja skończyła się remisem – wskutek tego przez kilkadziesiąt lat na Wschodzie uczono w szkołach, że radio wynalazł Popow, a na Zachodzie – że Marconi. Pierwszym programem przesłanym przez Marconiego do USA w roku 1901 były Rozmowy niedokończone – transmisję przerwała po pięciu minutach burza nadciągająca od strony Torunia.
Złote lata radia
Pierwsza polska stacja radiowa nazywała się Raszyn – nazwę wkrótce zmieniono na Warszawa I ze względu na podobieństwo do angielskiego słowa Russian. W czasach socjalistycznych bliższe prawdy było określenie pierwsze.
Po II wojnie światowej w Polsce powstały rozgłośnie radiowe, niektóre z nich nadające programy polityczne typu hardcore, np. Fala 49 okraszone wrzutami muzycznymi z wiejskich festynów. Pierwsi znani didżeje to Wanda Odolska i Stefan Martyka, który swą popularność przypłacił głową[1]. Grał nie te piosenki? W roku 1956 podczas wydarzeń poznańskiego czerwca rozjuszony lud zrzucał nadajniki transmitujące na tej samej fali program jedynie słusznego wtedy radia Moskwa[2].
W latach 60. najpopularniejszym polskim didżejem był Józef Światło, prowadzący show pt. UB mega mix. Niestety, sława okazała się równie szkodliwa co w przypadku Martyki[3]. Tymczasem rodzima radiofonia rozpoczęła nadawanie programu na falach ultrakrótkich w paśmie niedostępnym dla polskich radioodbiorników: 88–100 MHz. Stąd dalej najpopularniejszymi rozgłośniami w Polsce były Radio Wolna Europa, Głos Ameryki i Radio Luksemburg. Programów rozrywkowych dostarczały głównie radio Tirana[4] i Radio Beijing International[5].
Koniec wieku
W latach siedemdziesiątych zorientowano się, że polskiego radia nikt nie słucha. W sprawie zorientował się nawet maszt nadawczy w Gąbinie, najwyższa konstrukcja techniczna na świecie, i z nudów zawalił się z hukiem. Masztu w dawnym rozmiarze zbudować nie zdołano, toteż postawiono na szybki lifting – tak powstała audycja Leto z rozhlasem[6] i program III PR, zwany pieszczotliwie trujką. Najpopularniejsza audycja w tym czasie to Litania przebojów zakończona tradycyjnie pierwszą trójcą. W programie II PR odbywał się co niedzielę krótki kurs prawa pod hasłem „Jak szanować prawo autorskie”, w którym grano całe płyty nie bardzo przejmując się prawem autorskim lub wychodząc z założenia, że krajom komunistycznym należy się z definicji GFDL.
Narodziny nowych technologii
Heavy metal powstał wskutek fascynacji muzyków dźwiękami zagłuszarek, uprzyjemniających odbiór programów z zachodu. Inne popularne programy radiowe, głównie na falach krótkich, polegały na podawaniu cyfr w pięciocyfrowych grupach w różnych dziwnych językach, np: jedna, sedum, vosum, nulla, tři[7]. Tak oto narodził się digital broadcasting (radiofonia cyfrowa).
W wolnej Polsce
Pierwsze niezależne rozgłośnie radiowe – radio FUN (później RMF FM), Radio Zet i Radio S, czyli coś dla nastolateczków działały na mocy ustawy „Prawo Kaduka”[8]. W myśl tej samej zasady nadawał także koncern toruński. Z biegiem czasu wprowadzono ustawę w myśl której nadawać każdy może, byle nie w eterze. Prawodawca przewidział zatem z dziesięcioletnim wyprzedzeniem boom radiofonii internetowej.
Teoria o skracaniu fal radiowych
W początkowych latach radia nadawano na falach długich. W latach 60. słuchano radia na falach średnich, zwłaszcza zagranicznych rozgłośni rozrywkowych. W latach 70. i 80. podstawowym zakresem były fale krótkie, na których można było usłyszeć coś poza Strofami dla Ciebie i Jerzym Urbanem. W następnym dziesięcioleciu słuchano radia na UKF. Obecnie proces przyswajania programu radiowego odbywa się z pominięciem fal radiowych.
Lista ważnych rozgłośni radiowych w historii Polski
- Radio Wolna Europa
- Radio Głos Ameryki
- BBC
- Radio Caroline
- Radio Luxembourg
Słownik radiowo–polski
- power play – utwór pojawiający się na antenie równie często, co kac po wypiciu alkoholu. Najpopularniejszym power playem od 80 lat jest utwór grany o północy przez program I PR.
- antena – miejsce, z którego nadawane są programy radiowe. Uwaga, jesteśmy na antenie – informuje DJ obawiając się, że za chwilę z niej spadnie.
- a teraz... – sposób rozpoczynania 50 procent wypowiedzi w programach radiowych
- czas na... – sposób rozpoczynania pozostałych 50 procent wypowiedzi w programach radiowych
Przypisy
- ↑ Stefan Lipiński Nietoperz cicho śmignął (uzyskano 13/12/08)
- ↑ zwane zagłuszarkami
- ↑ Józef Światło w archiwach IPN (dostęp 13 grudnia 2008)
- ↑ Słynna zapowiedź tego radia: A teraz rubryka: Marksizm-leninizm doktryną zawsze młodą i naukową
- ↑ Rozgłośnia stosowała specyficzną wymowę polskich wyrazów, m. in. /Chyny/
- ↑ Ljeto s radioprijomnikom
- ↑ Według nieoficjalnych informacji zdobytych przez Nonsensopedię były to programy dla przedszkoli szpiegowskich
- ↑ Dziennik Ustaw poz. nr 666
