Rzeczpospolita Obojga Narodów: Różnice pomiędzy wersjami
Znacznik: edytor źródłowy |
Znacznik: edytor źródłowy |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
=== Zmierzch Rzeczposopolitej === |
=== Zmierzch Rzeczposopolitej === |
||
Gdzieś tak koło końca [[XVII wiek|XVII wieku]] zaczęły narastać jeszcze większe niż dotychczas problemy wewnętrzne. Wszystko zaczęło się pieprzyć, kiedy na tron zasiadła saksońska dynastia Augustów – tylko jeden zrobił pożytek dla narodu rozwijając jedyną w Europie i drugą na świecie produkcję porcelany; reszta zrobiła tyle, co nic, a nawet mniej<ref>Dali się wciągnąć w Wojnę Północną, której polem bitwy była [[Polska|nasza ziemia]].</ref>. Całkowicie zdestabilizowane państwo otoczone przez całkiem mocne systemy władzy było europejskim wyjątkiem i w wyniku nijakich intryg zaczęło wchodzić w strefę wpływów [[Rosja|wschodniego sąsiada]]. W [[1772]] doszło do jego I rozbioru, dokonanego przez [[Rosja|Rosję]], [[Niemcy|Prusy]] i [[Austria|Austrię]]<ref> |
Gdzieś tak koło końca [[XVII wiek|XVII wieku]] zaczęły narastać jeszcze większe niż dotychczas problemy wewnętrzne. Wszystko zaczęło się pieprzyć, kiedy na tron zasiadła saksońska dynastia Augustów – tylko jeden zrobił pożytek dla narodu rozwijając jedyną w Europie i drugą na świecie produkcję porcelany; reszta zrobiła tyle, co nic, a nawet mniej<ref>Dali się wciągnąć w Wojnę Północną, której polem bitwy była [[Polska|nasza ziemia]].</ref>. Całkowicie zdestabilizowane państwo otoczone przez całkiem mocne systemy władzy było europejskim wyjątkiem i w wyniku nijakich intryg zaczęło wchodzić w strefę wpływów [[Rosja|wschodniego sąsiada]]. W [[1772]] doszło do jego I rozbioru, dokonanego przez [[Rosja|Rosję]], [[Niemcy|Prusy]] i [[Austria|Austrię]]<ref>Austria to zdrajca! My ich uratowaliśmy, a tak się odpłacają!</ref>. |
||
Próbę radykalnej reformy Rzeczypospolitej podjęto za czasów [[Stanisław August Poniatowski|ostatniego króla]]. W latach [[1788]]–[[1792]] obradował Sejm Czteroletni, który w [[1791]] uchwalił [[Konstytucja 3 Maja|Konstytucję 3 Maja]]. Próba ta jednak nie powiodła się i konstytucja została <del>podarta</del> <del>spalona</del> odwołana po wojnie z Rosją. Od [[1768]] roku Rzeczpospolita była formalnie protektoratem Imperium Rosyjskiego<ref>Cokolwiek to znaczy.</ref>. Jej ostateczna likwidacja nastąpiła w [[1795]] wraz z III rozbiorem po abdykacji [[Stanisław August Poniatowski|Stasia]]. |
Próbę radykalnej reformy Rzeczypospolitej podjęto za czasów [[Stanisław August Poniatowski|ostatniego króla]]. W latach [[1788]]–[[1792]] obradował Sejm Czteroletni, który w [[1791]] uchwalił [[Konstytucja 3 Maja|Konstytucję 3 Maja]]. Próba ta jednak nie powiodła się i konstytucja została <del>podarta</del> <del>spalona</del> odwołana po wojnie z Rosją. Od [[1768]] roku Rzeczpospolita była formalnie protektoratem Imperium Rosyjskiego<ref>Cokolwiek to znaczy.</ref>. Jej ostateczna likwidacja nastąpiła w [[1795]] wraz z III rozbiorem po abdykacji [[Stanisław August Poniatowski|Stasia]]. |
||
Wersja z 19:17, 3 sty 2016
| Rzeczpospolita Obojga Narodów | |
|---|---|
| Stolica | |
| Król | Pierwszy: Drugi Zyziu Ostatni: Stasiu alias Aug z Poniatowic |
| Ludność | Ok. 14 milionów, z czego: – 7 milionów Polaków; – 4 miliony Litwinów; – 3 miliony jakieś hołoty |
| Powierzchnia | W c j duża
|
| Język urzędowy | Polski, Łacina, Ruski |
| Ustrój | Monarchia |
| Religia | Mafia kościelna i jej odmiany |
| Waluta | Różna w różnych częściach kraju, głównie złote grosze |
Rzeczpospolita Obojga Narodów (znana także jako Rzeczpospolita, I Rzeczpospolita oraz Nasza wielka Polska) – państwo imperialne, jaką była Polska w latach 1596–1795. Polska w ówczesnym okresie była wielkim mocarstwem znajdującym się w centrum Europy podzielonym między skłóconą szlachtą Korony (patrz: Polską) i Litewską. Co ciekawe, w nazwie pojawia się termin „Obojga Narodów”, chociaż krajem rządzili również Węgrzy, Ruski, Germańce i tym podobni.
Rzeczpospolita charakteryzowała się całkiem sporą ilością różnic kultur, z których każde wniosło coś w rodzaju tradycji politycznych, różnych instytucji, inny dorobek cywilizacyjny itp. itd. etc.
Historia
Początki
Pierwszym krokiem do utworzenia wspólnego państwa polsko-litewskiego była zawarta w 1385 unia w Krewie. Na przestrzeni całych dwóch wieków unia ta była na zmianę zacieśniana, osłabiana, przepijana, przegrywana w kartach, a nawet zrywana. Dopiero w drugiej połowie XVI w., kiedy nagle wszyscy uświadomili sobie, że Zyziu Drugi August nie ma syna, przystąpiono do działań mających na celu utrwalenie międzypaństwowego związku. Federacyjna Rzeczpospolita Obojga Narodów[1] powstała w efekcie unii europejskiej lubelskiej z 1569. Zawarcie unii między Polską i Litwą było jednym z głównych osiągnięć króla Zyzia Augusta. Po jego śmierci w 1572 doszło do bezkrólewia, podczas którego zreformowano system prawny kraju. Znacznie zwiększyły się wpływy szlachty, a także wprowadzono wolną erekcję elekcję jako sposób wyboru monarchy. Jako pierwszego wybrano Henrysia z Francji, który i tak wolał swoją ojczystą ziemię zamiast nas, przez co został zadźgany nożem z ręki zakonnika/zakonnicy.
U szczytu potęgi
Złoty wiek Rzeczypospolitej (nie mylić z Królestwem Polski!) przypadł na koniec XVI i początek XVII wieku. W tym okresie skutecznie odpieraliśmy się atakom Szwecji, Rosji i Tatarów. W 1654 roku Ruski uchlali się na tyle, że odplili ofensywę przeciw Polsce, a w 1655 roku rozpoczął się potop szwedzki. Szwedzi splądrowali, spalili i zgwałcili większość kraju, a król Jan Kazimierz został zmuszony do ucieczki na Śląsk. Wprawdzie Szwedzi ostatecznie wycofali się z Rzeczypospolitej, ale państwo zostało osłabione, a także utraciło zwierzchność nad Inflantami i Prusami Książęcymi[2]. Jedynie częściowym powodzeniem zakończyła się wojna z Rosją, w efekcie której straciliśmy liczne ziemie na wschodzie (patrz: Kresy i jeszcze dalej aż po Moskwe). Dalszy upadek pozycji państwa wiązał się z rządami Michała Korybuta Wiśniowieckiego i wojną z Turcją, po której tym razem straciliśmy w 1672 roku Podole i Ukrainę.
Na szczycie potęgi
Pod koniec wieku, doszło do dość nietypowej sytuacji: otóż na froncie polsko-tureckim był sobie hetman Jan III Sobieski, którego go obchodziło polityka. Jednakże niespodziewanie przyszła do niego królewska delegacja oświadczając mu, że król Michał udławił się kiszonym ogórkiem został wybrany na nowego króla. Za jego panowania Rzeczpospolita zawarła sojusz z Habsburgami i razem z nimi przystąpiła do walki z Imperium Ottomańskim. W 1683 Turcy zostali pokonani pod Wiedniem, co zakończyło okres ich ekspansji w Europie. Po pokoju w Karłowicach w 1699 odzyskaliśmy utracone kiedyś ziemie, ale nie udało nam się przejąć żadnych innych terytoriów.
Zmierzch Rzeczposopolitej
Gdzieś tak koło końca XVII wieku zaczęły narastać jeszcze większe niż dotychczas problemy wewnętrzne. Wszystko zaczęło się pieprzyć, kiedy na tron zasiadła saksońska dynastia Augustów – tylko jeden zrobił pożytek dla narodu rozwijając jedyną w Europie i drugą na świecie produkcję porcelany; reszta zrobiła tyle, co nic, a nawet mniej[3]. Całkowicie zdestabilizowane państwo otoczone przez całkiem mocne systemy władzy było europejskim wyjątkiem i w wyniku nijakich intryg zaczęło wchodzić w strefę wpływów wschodniego sąsiada. W 1772 doszło do jego I rozbioru, dokonanego przez Rosję, Prusy i Austrię[4].
Próbę radykalnej reformy Rzeczypospolitej podjęto za czasów ostatniego króla. W latach 1788–1792 obradował Sejm Czteroletni, który w 1791 uchwalił Konstytucję 3 Maja. Próba ta jednak nie powiodła się i konstytucja została podarta spalona odwołana po wojnie z Rosją. Od 1768 roku Rzeczpospolita była formalnie protektoratem Imperium Rosyjskiego[5]. Jej ostateczna likwidacja nastąpiła w 1795 wraz z III rozbiorem po abdykacji Stasia.
