Makumba Ska Olelele

Makumba Ska Olelele (ur. 8 stycznia 1968 roku) – prezydent Nigerii urzędujący w latach 2002–2004, skazany na 25 lat więzienia za wyłudzenie 17,5 mln dolarów, bohater największej afery finansowej w historii Nigerii.

Biografia

Studia i początek kariery politycznej

Makumba Olelele urodził się 8 stycznia 1968 roku w Lagosie, dawnej stolicy Nigerii. Ojciec Olelele był królem wioski Olisadebe. W 1989 roku Olelele wyjechał na studia. Wysokie koszty utrzymania w Londynie sprawiły, że w 1990 roku przeprowadził się do Polski. Na toruńskim Uniwersytecie Mikołaja Kopernika rozpoczął studia ekonomiczne. Studia ukończył z wyróżnieniem w 1995 roku. Olelele chciał założyć w ówczesnym województwie toruńskim sieć sklepów spożywczych Mugabe, jednak nietolerancyjne ataki ze strony skinheadów sprawiły, że Olelele popadł w depresję i zaprzepaścił plany. Z choroby wyszedł za sprawą działaczki Kampanii Przeciwko Homofobii Heleny Lechichkiej, która była znana z pięknych nóg. Olelele i Lechicka wzięli ślub w styczniu 1997 roku. 6 grudnia Olelele doczekał się syna, którego nazwał Mikołaj. Rodzice z Afryki przesłali rodzinie Olelele prezenty, a sam Makumba Olelele zaczął wykładać na uniwersyteckie i przygotowywać swoją pracę doktorancką.

Makumba Olelele w 2000 roku został członkiem Konfederacji Polski Niepodległej. Gdy w 2001 roku wybory parlamentarne wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej, to Olelele na znak protestu przeciwko postkomunistom wrócił do Nigerii wraz z żoną i dziećmi. Świeżo upieczony doktorant zainteresował się polityką. W 2002 roku wystartował w wyborach prezydenckich. W pierwszej turze Olelele zdobył 46,7% głosów. W drugiej bezapelacyjnie pokonał lewicowego polityka i ministra kultury Josepha Mufasę. Sukces Olelele nie wynikał jednak z dobrego programu wyborczego, co bardziej z poważnej afery, w którą był zamieszany Mufasa. Kontrkandydat jako minister kultury sprzedawał pirackie kasety VHS z filmami wytwórni Disney. Wpadł tydzień przed wyborami po przeprowadzonej przez Interpol i nigeryjską policję akcji „Skaza”. W ten sposób Olelele zaczął być postrzegany jako mniejsze zło. W przeprowadzonej 10 marca 2002 roku drugiej turze wyborów Olelele zdobył 88,14% głosów.

Prezydent

Olelele oficjalnie objął urząd 24 marca 2002 roku. W ciągu pierwszych miesięcy starał się poprawić sytuację gospodarczą Nigerii. Uzależniona od cen ropy Nigeria miała stać się pierwszym nowoczesnym afrykańskim państwem. Za wzór Olelele uznał połudiowokoreańskie czebole, które stanowiły filar koreańskiego cudu gospodarczego. W kwietniu prezydent otworzył zakłady produkujące na rynek Afryki Zachodniej słodycze LuterKing, zakłady produkujące gitary elektryczne Mandela oraz Państwowe Centrum Badań Medycznych EBOLHIF, w której miały być produkowane nowoczesne leki oraz prowadzone badania medyczne. Pieniądze na przedsiębiorstwa pochodziły z pożyczek z węgierskiego banku Egierek. Jak przyznawał Olelele, długi miały być spłacone po sprzedaży wyprodukowanych towarów. Dalszy spadek cen ropy oraz złe wyniki spółek (w których produkowano słabej jakości towary) zmusiły prezydenta do zmiany polityki gospodarczej. Nowe pieniądze miały pochodzić z nowego źródła, wokół którego wybuchła największa afera finansowa w niepodległej Nigerii.

Afera finansowa

22 lipca 2002 roku Makumba Olelele założył państwowe przedsiębiorstwo komputerowe SCAM, które w założeniu miało umożliwić wszystkim Nigeryjczykom korzystanie z Internetu. W tym celu przedsiębiorstwo zaczęło produkować tanie modemy i inwestować w infrastrukturę. Problemy gospodarcze Nigerii uniemożliwiały jednak rozwój firmy. Aby ratować ledwo co powstałe przedsiębiorstwo, Olelele nakazał swoim pracownikom wysyłanie próśb do państw Europy Zachodniej o przekazywanie pieniędzy. Część pracowników nadużyła jednak zaufania prezydenta, defraudując część pieniędzy dla siebie. Gdy prezydent dowiedział się o tym, nakazał swoim pracownikom oddanie 60% kwoty z każdego przelewu na jego prywatne konto w Szwajcarii, w zamian za niezgłaszanie przestępstwa. Olelele widząc, ile można dostać pieniędzy od tak, ogłosił, że dotychczasowa metoda szukania sponsorów nie jest już potrzebna, gdyż problemy gospodarcze minęły za sprawą wzrostu cen ropy naftowej. Jednocześnie prezydent pozostawił filię SCAM-u zajmującej się szukaniem jeleni w Europie Zachodniej. Za zdobyte pieniądze, Olelele kupił m.in. udziały w firmie produkującej środki czystości Wash-Wash.

27 grudnia 2002 roku w nigeryjskim dzienniku Nigerian Tribune ukazał się artykuł „Przychodzi Olelele do Skiba”. We wrześniu 2002 roku dziennikarz Christopher Skiba zatrudnił się w firmie. Wszystkie przestępca dokładnie opisał, a wyniki śledztwa opublikował w dzienniku. Społeczeństwo Nigerii było oburzone skalą procederu. Jak ustalił Skiba, w ciągu kilku miesięcy Olelele nielegalnie zarobił 17,5 miliona dolarów. 5 mln dolarów trafiło do przedsiębiorstwa Wash-Wash, za 3 mln prezydent kupił willę na indonezyjskiej wyspie Tupac Shakur, a za resztę pieniędzy wybudował drugą willę dla swojej rodziny. Społeczeństwo domagało się natychmiastowej dymisji prezydenta. 10 stycznia 2003 roku rozpoczął się proces Olelele. Podczas trwania procesu Olelele oskarżał Skibę o oszczerstwa, zaś dziennik Nigerian Tribune nazwał lewackim szmatławcem, której żydowski redaktor naczelny chce obalić demokratycznie wybranego prezydenta. 17 lipca 2003 roku podczas procesu sądowego Olelele publicznie nazwał czytelników Nigerian Tribune mordercami, którzy boją się prawdy i wycierają sobie mordy zmarłym rok wcześniej jego ojcem.

Odwołanie z urzędu i wyrok sądowy

4 czerwca 2003 roku roku skłócony parlament Nigerii po kilku miesiącach dogadał się i w ramach impeachmentu odwołał Olelele z urzędu prezydenta. Podczas dyskusji w parlamencie poseł Anthony Piontek pokazał tzw. „czarną teczkę”, w której znalazły się kopię przelewów pieniędzy ze spółki SCAM do prywatnego konta bankowego Olelele. Do czasu nowych wyborów tymczasowym prezydentem został minister rolnictwa Robert Bigtsysc.

26 kwietnia 2004 roku Olelele został skazany na 25 lat więzienia za wyłudzenie pieniędzy i nadużycie uprawnień prezydenckich. Wyrok do dzisiaj odbywa w zakładzie karnym w Idi Amin. Po skazaniu Olelele Unia Europejska zgodziła się na spłatę nigeryjskiego zadłużenia, w nagrodę za zostanie pierwszym afrykańskim państwem, które obaliło dyktatora nie za pomocą wojny domowej, a legalnych procedur.