Zbąszyń

Zbąszyń będzie stolicą Zbąszynia, czyli po prostu będziemy gminą

Były burmistrz Zbąszynia o swoim mieście w programie Szymona Majewskiego

Ty będziesz moja, ja będę Twój, razem będziemy wywalać gnój!

Zbąszynianin do Zbąszynianki

Zbąszyń – miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, siedziba gminy Zbąszyń.

Warunki naturalne

Położenie i budowa geologiczna

Zbąszyń położony jest w dolinie Obry, poprzecznej bruździe pradoliny Warty. Ustalenie wysokości n.p.m. jest równie trudne, jak ustalenie liczby mieszkańców, gdyż cała okolica unosi się na pokładach mad rzecznych, namułów i torfów. Z zachodu graniczy ze Zbąszynkiem, na dalekiej północy Trzcielem, na wschodzie Nowym Tomyślem, a na południu nic nie ma – tylko bagna i moczary.

Warunki hydrograficzne

Przez Zbąszyń przepływa rzeka Obra. Jest to zielona, lekko mazista ciecz, latem nabierająca konsystencji i barwy rzadkiego kisielu agrestowego, zimą przebarwiająca się na zgniło żółty kolor. Zarówno mieszkańcy wylewający ścieki komunalne bezpośrednio do rzeki, jak i urzędnicy zajmujący się od 10 lat sprawą oczyszczenia wody, tłumaczą jej zabarwienie metrową warstwą mułu, który zalega na dnie.

Obra wpływa do jeziora Zbąszyńskiego – które z niewiadomych przyczyn jest nazywane przez mieszkańców jeziorem Błędno. Mazisty kisiel dostaje w nim charakterystycznej dla kawy cappuccino puszystej białej pianki. Ichtiofauna jeziora z powodów rabunkowej działalności gospodarstwa rybackiego i kłusowników zagrożona jest wyginięciem, a masowe śnięcia ryb również tłumaczone są warstwą mułu zalegającego na dnie zbiornika wodnego.

Rzeźba terenu

W zasadzie równinny teren. Jedynym wzgórzem w okolicy 10 km jest Strzyżewska Górka położona niedaleko wsi Strzyżewo. Wysokość maksymalna 77 m n.p.m.

Klimat

Są lata suche i są lata… bardziej suche. Opady atmosferyczne zdarzają się tu rzadziej niż w okolicznych miejscowościach. Starzy mieszkańcy tłumaczą to obecnością jeziora Błędno, które podobno odstrasza burze. Urzędnicy tłumaczą to grubą warstwą mułu, który zalega na jego dnie.

Surowce naturalne

Torf i stal z rozkradanych starych linii kolejowych.

Widok na zasoby stali ze stacji granicznej, 1930 r.

Historia

Osada założona w X–XI wieku. Jej nazwa wywodzi się od imienia Zbąsz. Najstarsza wzmianka o Zbąszyniu pochodzi z 1231 roku, a w 1238 opisywano ekscesy tutejszego plebana. Osada stała się grodem kasztelańskim, a w XIII wieku stała się miejscem odpraw celnych na szlaku Poznań–Łużyce.

W 1938 na rogatkach miasta zamieszkało 9000 Żydów wypędzonych z Niemiec. Dzięki temu miasto stało się wówczas najliczniejszym miastem Pyrlandii na zachód od Poznania. Z braku zajęcia Żydzi czasem urządzali sobie mistrzostwa w piłkę nożną rozkładając na łopatki pierwsze drużyny ze Zbąszynia. Krążą słuchy, że musieli opuścić miasto po starciu z kibolami ze Strzyżewa.

Gospodarka

Dawniej większość mieszkańców zatrudniona była na kolei (mieszkańcy nazywają ten zakład DOM) i w zakładzie krawieckim. Dziś zwolnieni z nich ludzie siedzą na rentach lub pracują w zakładzie produkującym meble dla IKEI. Zbąszyń słynie też ze swoistego Ubera – zamawiasz taksówkę, jedziesz na miejsce, taksówkarz za kurs oddaje ci 2500 zł (do usługi tej niezbędne jest posiadanie broni hukowej i dwóch komórek mózgowych u pasażerów łącznie).

Rolnictwo

Mimo pojawiających się samoistnie upraw konopi siewnych na okolicznych ugorach, rolnicy nie docenili potencjału drzemiącego w tej roślinie i uparcie uprawiają cebulę.

Właściciele bydła mlecznego wzorem rolników z Boruji Nowej skarmiają zwierzęta sznurkami do snopowiązałek.

Rybołówstwo

Dominującą formą jest kłusownictwo. Gospodarstwo rybackie opiera swoją działalność o balangi zakładowe i wyławianie tego, co pozostało po kłusownikach oraz różnego rodzaju kapci, kaloszy i innych okryć stóp.

Podobno w 2017 roku w Jeziorze Zbąszyńskim widziano karpia i złowiono trzy płotki. W związku z oczyszczeniem wód do poziomu akceptowanego przez zwierzęta wodne, urzędnicy stworzyli program restytucji gatunków ryb słodkowodnych zamieszkujących niegdyś akwen. W pierwszej kolejności zarybiany będzie szczeżują wielką, rakiem idzierakiem i kiszonym śledziem importowanym ze Szwecji.

Gwiazda

Przyjęcie Kim Ir Sena przez Zbąskich Kotkowiaków

Zbąszyń w przeszłości swoimi wizytami promowały takie osoby jak Adolf Hitler (podczas wojny), Józef Stalin (przejeżdżając na konferencję w Poczdamie) i Kim Ir Sen (w latach 80.).

Zbąszyń ma swoją jedyną, niepowtarzalną gwiazdę – swojego byłego burmistrza, Leszka Leśnego. Ten polityk zasłynął ze swoich płomiennych przemówień, które pojawiły się w programie Szymona Majewskiego. Dzięki nim w swojej rodzinnej miejscowości jest znany jako Złotousty. Ponadto pojawiła się nowa gwiazda – zespół Saturn Band, który poprzez swój występ w Must be the Music wprost wjechał do serc mieszkańców. Na różowej taczce oczywiście. Wokalista nieskromnie przyznaje, że jest na ty z proboszczem. Bogowie disco z zespołu do dziś grają swój przebój Różowa taczka na przyjeziornych imprezach i balangach.

Zbąszyń dziś

Zamieniono chodniki na drogi dla rowerów. Tubylcy znani ze swego uporu jeździli nimi od niepamiętnych czasów rowerami, więc postanowiono zalegalizować ten proceder. Nie przewidziano jednak, że ruch rowerowy odbywać się będzie mimo zakazów w obu kierunkach szlaku rowerowego.

W niedalekiej przyszłości prawdopodobnie również ulice zostaną przekwalifikowane na ścieżki dla rowerów. Gdy wjeżdżasz do Zbąszynia samochodem, musisz zachować szczególną ostrożność i sprawnie wykonywać slalom, zwinnie omijając rzucających ci się pod koła rowerzystów. Na jeden przejazd przez centrum Zbąszynia, przypadają średnio trzy osoby, które akurat zauważą coś fascynującego na wystawie sklepowej i niespodziewanie zeskoczą z roweru wprost pod koła twojego samochodu.

Zbąszyń jutro

Burmistrz własnymi rękami chce wybudować wiadukty i estakady przecinające linię szybkiej kolei. Powstał pomysł zakupu lokomotywy z dworca w Zbąszynku w celu wykorzystania ramy pojazdu do budowy Zbąszyńskiego Shinkansen (jap. 新幹線).

Zbąszyński Shinkansen

Pociąg miałby połączyć dworzec Zbąszyń Główny z dworcem Zbąszyń Południe. Być może uda się wykorzystać linię kolejową do Gryfic z przesiadką w Rogozińcu.

Po ukończeniu budowy pomnika papieża Polaka, miasto nie ma dalszych perspektyw na rozwój turystyczny. Parafianie wysunęli pomysł by zaprosić papieża Franciszka na spływ Obrą, lub przejażdżkę rowerową dookoła Jeziora Zbąszyńskiego. Ocenia się, że wydarzenie to ściągnęłoby czterech pątników rocznie przez najbliższe dziesięć lat.

Jezioro i rzeka prawdopodobnie zamieni się w złoża torfu poprzecinane źródliskami. I wreszcie zakończy się problem zalegającej warstwy mułu.

Zobacz też

• Boruja Nowa
• Nowy Tomyśl
• Rakoniewice
• Skwierzyna
• Świebodzin