Makumba Ska Olelele
Makumba Ska Olelele (ur. 8 stycznia 1968 roku) – prezydent Nigerii urzędujący w latach 2002–2004, skazany na 12 lat więzienia za wyłudzenie 17,5 mln dolarów, bohater największej afery finansowej w historii Nigerii. Obecnie ambasador Nigerii w Polsce.
Biografia[edytuj • edytuj kod]
Studia i początek kariery politycznej[edytuj • edytuj kod]
Makumba Ska Olelele urodził się 8 stycznia 1968 roku w Lagosie, dawnej stolicy Nigerii. Ojciec Olelele był królem wioski Olisadebe. W 1989 roku Olelele wyjechał na studia do Anglii. Wysokie koszty utrzymania w Londynie sprawiły, że w 1990 roku przeprowadził się do Polski. Na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu rozpoczął studia ekonomiczne i ukończył je z wyróżnieniem w 1995 roku. Olelele chciał założyć w ówczesnym województwie toruńskim sieć sklepów spożywczych Mugabe, jednak nietolerancyjne ataki ze strony skinheadów sprawiły, że Olelele popadł w depresję i zaprzepaścił plany. Z choroby wyszedł za sprawą działaczki Kampanii Przeciwko Homofobii, Heleny Lechickiej, która była znana z pięknych nóg. Olelele i Lechicka wzięli ślub w styczniu 1997 roku, a 6 grudnia Olelele doczekał się syna, którego nazwał Mikołaj. Rodzice z Afryki przesłali rodzinie Olelelego prezenty, a sam Makumba zaczął wykładać na uniwersytecie i przygotowywać swoją pracę doktorancką.
Olelele w 2000 roku został członkiem Konfederacji Polski Niepodległej. Gdy w 2001 roku wybory parlamentarne wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej, Olelele na znak protestu przeciwko postkomunistom wrócił do Nigerii wraz z żoną i dziećmi. Świeżo upieczony doktor zainteresował się polityką i w 2002 roku wystartował w wyborach prezydenckich. W pierwszej turze Olelele zdobył 47,6% głosów. W drugiej bezapelacyjnie pokonał skrajnie lewicowego polityka i ministra kultury Josepha Mufasę. Sukces Olelele nie wynikał jednak z dobrego programu wyborczego, co bardziej z poważnej afery, w którą był zamieszany Mufasa. Kontrkandydat jako minister kultury sprzedawał pirackie kasety VHS z filmami wytwórni Disney. Wpadł tydzień przed wyborami po przeprowadzonej przez Interpol i nigeryjską policję akcji „Skaza”. W ten sposób Olelele zaczął być postrzegany jako mniejsze zło. W przeprowadzonej 10 marca 2002 roku drugiej turze wyborów Olelele zdobył 75,34% głosów.
Prezydent[edytuj • edytuj kod]
Olelele oficjalnie objął urząd 24 marca 2002 roku. W ciągu pierwszych miesięcy starał się poprawić sytuację gospodarczą Nigerii. Uzależniona od cen ropy Nigeria miała stać się pierwszym nowoczesnym afrykańskim państwem. Za wzór Olelele uznał połudiowokoreańskie czebole, które stanowiły filar koreańskiego cudu gospodarczego. W kwietniu prezydent otworzył zakłady produkujące na rynek Afryki Zachodniej słodycze LuterKing, zakłady produkujące gitary elektryczne Mandela oraz Państwowe Centrum Badań Medycznych EBOLHIF, w której miały być produkowane nowoczesne leki oraz prowadzone badania medyczne. Pieniądze na przedsiębiorstwa pochodziły z pożyczek z węgierskiego banku Egierek. Jak przyznawał Olelele, długi miały być spłacone po sprzedaży wyprodukowanych towarów. Dalszy spadek cen ropy oraz złe wyniki spółek (w których produkowano słabej jakości towary) zmusiły prezydenta do zmiany polityki gospodarczej. Nowe pieniądze miały pochodzić z nowego źródła, wokół którego wybuchła największa afera finansowa w niepodległej Nigerii.
Afera finansowa[edytuj • edytuj kod]
22 lipca 2002 roku Makumba Olelele założył państwowe przedsiębiorstwo komputerowe SCAM, które w założeniu miało umożliwić wszystkim Nigeryjczykom korzystanie z Internetu. W tym celu przedsiębiorstwo zaczęło produkować tanie modemy i inwestować w infrastrukturę sieciową. Problemy gospodarcze Nigerii uniemożliwiały jednak rozwój firmy. Aby ratować ledwo co powstałe przedsiębiorstwo, Olelele nakazał swoim pracownikom wysyłanie próśb do państw Europy Zachodniej o przekazywanie pieniędzy. Część pracowników nadużyła jednak zaufania prezydenta, defraudując większość pieniędzy dla siebie. Gdy prezydent dowiedział się o tym, nakazał swoim pracownikom oddanie 60% kwoty z każdego przelewu na jego prywatne konto w Szwajcarii, w zamian za niezgłaszanie przestępstwa. Olelele widząc, ile można dostać pieniędzy ot tak, ogłosił, że dotychczasowa metoda szukania sponsorów nie jest już potrzebna, gdyż problemy gospodarcze minęły za sprawą wzrostu cen ropy naftowej. Jednocześnie prezydent pozostawił filię SCAM-u zajmującą się szukaniem jeleni w Europie Zachodniej. Za zdobyte pieniądze, Olelele kupił m.in. udziały w firmie produkującej środki czystości Wash-Wash.
27 grudnia 2002 roku w nigeryjskim dzienniku Nigerian Tribune ukazał się artykuł „Przychodzi Olelele do Skiby”. We wrześniu 2002 roku dziennikarz Christopher Skiba zatrudnił się w firmie SCAM. Wszystkie przestępca dokładnie opisał, a wyniki śledztwa opublikował w dzienniku. Społeczeństwo Nigerii było oburzone skalą procederu. Jak ustalił Skiba, w ciągu kilku miesięcy Olelele nielegalnie zarobił 17,5 miliona dolarów. 5 mln dolarów trafiło do przedsiębiorstwa Wash-Wash, za 3 mln prezydent kupił willę na indonezyjskiej wyspie Tupac Shakur, a za resztę pieniędzy wybudował drugą willę dla swojej rodziny. Społeczeństwo domagało się natychmiastowej dymisji prezydenta. 10 stycznia 2003 roku rozpoczął się proces Olelele. Podczas trwania procesu Olelele oskarżał Skibę o oszczerstwa, zaś dziennik Nigerian Tribune nazwał szmatławcem.
Odwołanie z urzędu i wyrok sądowy[edytuj • edytuj kod]
4 czerwca 2003 roku roku skłócony parlament Nigerii po kilku miesiącach dogadał się i w ramach impeachmentu odwołał Olelele z urzędu prezydenta. Podczas dyskusji w parlamencie poseł Anthony Piontek pokazał tzw. „czarną teczkę”, w której znalazły się kopie przelewów pieniędzy ze spółki SCAM na prywatne konto bankowe Olelele. Do czasu nowych wyborów tymczasowym prezydentem został minister rolnictwa, Robert Bigtsysc.
26 kwietnia 2004 roku Olelele został skazany na 25 lat więzienia za wyłudzenia i nadużycie uprawnień prezydenckich. Wyrok odbywał w zakładzie karnym w Idi Amin. Po skazaniu Olelele Unia Europejska zgodziła się na spłatę nigeryjskiego zadłużenia, w nagrodę za zostanie pierwszym afrykańskim państwem, które obaliło dyktatora nie za pomocą wojny domowej, a legalnych procedur.
W nagrodę za dobre zachowanie oraz sukcesy finansowe założonych przez Olelele przedsiębiorstw (które zarabiały na świecie po wyjściu z kryzysu), prezydent został warunkowo zwolniony z więzienia 3 lutego 2016. W kwietniu zaprzyjaźniony z Olelele urzędujący prezydent Nigerii Godson Chikama Onyekwere mianował go na ambasadora Nigerii w Polsce.
