Bieszczady
Rzucić to wszystko i wyjechać w Bieszczady!
- Student po sesji poprawkowej
Bieszczady – łańcuch górski w południowo-wschodniej Polsce i na Ukrainie zamieszkały przez niedźwiedzie, rysie, wilki i ukraińskich oraz słowackich przemytników.
Populacja
Oprócz licznych zwierząt Bieszczady zamieszkują ludzie, którzy, zrozumiawszy na czym polega dramat tych ziem, emigrują do centralnej Polski lub Anglii. Stąd też przeciętny mieszkaniec Bieszczad ma ok. 50 lat. W Bieszczady zaś przeprowadzają się ludzie, którym znudziła się praca dla korporacji i wielkie miasto, kupują kilka hektarów ziemi, zapuszczają brodę i prowadzą coś, co nazywają prawdziwym życiem. Sielanka kończy się, kiedy okazuje się, że nie da się doprowadzić prądu i nie ma zasięgu komórki, a do najbliższego sklepu jest trzydzieści kilometrów. Dodatkowo przez pole przechodzą mu dziesiątki turystów, którzy pomylili drogę na Połoninę Wetlińską.
Historia
Zasadnicza ekspansja osadnicza przypada na schyłek panowania króla Kazimierza Wielkiego oraz królowej Jadwigi. W roku 1361 król nadał rozległe dobra rycerskiemu klanowi rycerzy przybyłych z Węgier – Piotrowi i Pawłowi Balom, którzy założyli kilkadziesiąt miejscowości wzdłuż żyznej doliny Hoczewki. W środkowym dorzeczu Sanu ziemię bieszczadzką kolonizowali śląscy Kmitowie i morawscy Herburtowie. W II poł. XIX wieku powstały w okolicach Bieszczadów pierwsze na świecie kopalnie ropy naftowej, budowane są również linie kolejowe łączące Węgry z Galicją.
W czasie II wojny światowej polskie Bieszczady były areną walk między wojskami niemieckimi, oddziałami słowackimi, Armią Czerwoną oraz UPA a polskim podziemiem niepodległościowym (AK – NSZ), a po wojnie pomiędzy UPA a Wojskami Ochrony Pogranicza, funkcjonariuszami Urzędu Bezpieczeństwa i innymi organami władzy państwowej polskimi i radzieckimi.
Działały tu m.in. oddziały partyzanckie Adama Winogrodzkiego, Józefa Pawłusiewicza, Mikołaja Kunickiego i Antoniego Żubryda. Od wiosny 1943 roku nasiliły się pierwsze walki polskiego podziemia (AK oraz partyzantki polsko-radzieckiej) ze zbrojnym ramieniem Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów – UPA, która dopuszczała się wówczas mordów na ludności cywilnej, grabienia i palenia wsi, porywania mieszkańców.
Po akcji „Wisła”, która została przeprowadzona w latach 1947–1950 ludność ukraińska i rusińska została przesiedlona na zachód i północ Polski. Operacja miała charakter polityczno-wojskowy przeciwko Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Wysiedlenia całych wsi oraz osad były prowadzone przede wszystkim na terenach Polski południowo-wschodniej, które zamieszkiwali Ukraińcy, Bojkowie, Łemkowie oraz Dolinianie. Całą akcję przeprowadzały struktury państwowe Polski Ludowej[10].
W latach 1955–1969 jednostki ludowego Wojska Polskiego brały udział w budowie dróg w Bieszczadach. Żołnierze pracowali przy budowie tzw. Dużej obwodnicy bieszczadzkiej w latach 1955–1962, biegnącej z Leska przez Baligród, Jabłonki, Cisną, Wetlinę, Ustrzyki Górne, Smolnik do Leska. Pracowali również przy budowie tzw. Małej obwodnicy bieszczadzkiej biegnącej przez Hoczew, Polańczyk, Czarną, Ustrzyki Dolne do Leska. Obwodnica ta budowana była w latach 1962–1969. Budowę dróg, w których uczestniczyły jednostki Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, upamiętniają umieszczone przy budowanych drogach płyty z napisami.
Turystyka
Brak wyciągów krzesełkowych, sieci schronisk i w ogóle tak zwanej cywilizacji spowodował, że w Bieszczady wyjeżdżają głównie turyści hardkorowi i zaprawieni w bojach. Podstawowym szlakiem jest Obwodnica Bieszczadzka, na której nietrudno spotkać turystów od kilku dni poszukujących drogi. Stężenie Januszy turystyki jest tu niewielkie, na szlaku można najczęściej spotkać studentów oraz szukających ciszy i spokoju pracowników korporacji.
