Zygmunt III Waza
|
Ten artykuł dotyczy polskiego króla. Zobacz też hasła o innych osobach o tym imieniu. |
Zygmunt III czyli Waza
Nie za dużo nam pokazał!
Kiedy stracił ojca Wazę,
To do Szwecji pognał gazem
- T-raperzy znad Wisły o Wazie Zygmunta
Za to, że miał Kraków w d*pie,
Postawili go na słupie.
- Nieznany poeta o Wazie Zygmunta
.jpg)
Zygmunt III Waza (ur. 20 czerwca 1566 w szwedzkim zamku Gripsholm, zm. 30 kwietnia 1632 w Warszawie na skutek udaru mózgu[1]) – z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, (…) a także dziedziczny król Szwedów, Gotów i Wenedów, czyli po łacinie Sigismundus Tertius Dei gratia rex Poloniæ, et cetera, Masoviæ, Samogitiæ, ble ble ble, Gothorum Vandalorumque hæreditarius rex, a po szwedzku Vi Sigismund med Guds nåde Sveriges, itp, itd. W skrócie król Polski i Szwecji, niedoszły car Rosji. Mimo tylu tronów jego największym „osiągnięciem” było przeniesienie stolicy z Krakowa do Warszawy.
Młodość[edytuj • edytuj kod]
O dzieciństwie Zygmunta wiadomo niewiele – praktycznie tyle, że urodził się w lochu, gdyż jego matka, Katarzyna Jagiellonka przebywała w odosobnieniu w celach polityczno-religijno-karnych. Za co siedziała? Jej mąż Jan III Waza był królem Szwecji, lecz nie spodobał się mieszkańcom z racji bycia katolikiem. No cóż, raz na wozie, a raz na podwoziu…
Jako że Zygmunt był niekarany i miał czystą kartotekę, wyszedł z pierdla. Co się potem z nim działo – nie wiadomo, nawet Wikipedia, Słownik Wyrazów Obcych i Akademia Pana Kleksa nie piszą. Pewnie studiował, pił alkohol i wyrywał dupy chodził co drugi dzień do kościoła.
Początek panowania[edytuj • edytuj kod]
W 1587 roku zmarł król Polski, Stefan Batory. Jako pół-Polak Zygmunt został wybrany na władcę, podobnie jak Maksymilian III Habsburg. Ponieważ to nie była Sparta i nie mogło być dwóch króli, doszło do bitwy pod Byczyną (w 1588 roku, jakby ktoś pisał wypracowanie i byłoby mu potrzebne). Źli opozycjoniści zostali pokonani, Maksymilian wylądował w kryminale w Krasnystawie, a Zygmunt mógł już spokojnie siedzieć na tronie.
Wojny i powstania[edytuj • edytuj kod]
Za Zygmusia było wiele wojen, większość z jego winy.
Wszystko zaczęło się w 1591 roku. Na Ukrainie wybuchło powstanie Kosińskiego. Trwało 2 lata. Potem było następne (1594 – 1596), i następne (1630), aż w końcu Kozacy się skończyli, i dopiero po rozmnożeniu mogli wszcząć następne powstanie, o którym wiele lat później Sienkiewicz napisze powieść.
W 1592 roku umarł Jan III Waza, zwalniając tym samym posadę króla w Szwecji. Zygmunt to wykorzystał i w katedrze w Uppsali nałożył na głowę koronę szwedzką, kładąc ją zresztą na polskiej. W ten sposób powstała unia personalna. Nie trwała długo, bo źli protestanci zdetronizowali go 7 lat później. W akcie desperacji przyłączył do Rzeczpospolitej Inflanty, rozpętując tym samym wojnę, trwającą do 1629 roku. Mimo zwycięstw, świetni dyplomaci podpisali pokój w którym Polska straciła wszystko co wcześniej zdobyła.
W 1609 roku wybuchła wojna z Rosją. Wszystko szło jak po maśle, wygraliśmy bitwę pod Kłuszynem, zajęliśmy Moskwę, królewicz Władysław miał zostać carem a skończyło się na przyłączeniu do Polski Smoleńska, w którym natychmiast rozpoczęła się budowa lotniska.
W 1620 roku poszła wyprawa na Mołdawię, która skończyła się tak jak skończyć się miała, mianowicie spierdoleniem spod Cecory Polaków, ciągnących za sobą zimne ciało Stanisława Żółkiewskiego.
Zamach na króla[edytuj • edytuj kod]
Niejaki Michał Piekarski, szlachcic, który w dzieciństwie upadł na głowę (co jest zresztą potwierdzone historycznie), dając upust niezadowoleniu z rządów Zygmunta, udziobał go czekanem w głowę i plecy. Król, mając u niego dług wdzięczności, zrewanżował się, oddając go w ręce kata, który to odciął Piekarskiemu dłoń, przypalał rozżarzonym żelazem i nakazał słuchać piosenek Michała Wiśniewskiego. Na koniec niedoszły królobójca został rozerwany końmi. Amnesty International zaprotestowało, stanowczo mówiąc raczej nie dla takiego rodzaju zabaw, a prosty lud Warszawy miał kupę śmiechu podczas oglądania wykonywania wyroku. W końcu przecież król ma się troszczyć o swoich poddanych.
Podsumowanie panowania[edytuj • edytuj kod]
Oto dokonania Zygmunta Wazy jako króla:
- Przeniesienie stolicy z Krakowa do Warszawy;
- koronowanie się (i to dwa razy!);
- podbicie Inflant…
- …i ich utrata parę lat później;
- przeniesienie stolicy do Warszawy z Krakowa;
- posiadanie 3 synów, w tym dwóch przyszłych królów;
- nie jestem pewien, ale chyba też stolicę przeniósł…
Wszystko to spowodowało, że Zygmunt III Waza jest uważany za wzór króla. Stawiany on jest na równi z takimi wielkimi przywódcami jak Bezprym, Michał Korybut Wiśniowiecki czy Lech Kaczyński.
Zobacz też[edytuj • edytuj kod]
Przypisy
- ↑ Inne źródła mówią: przepicia
