Karta ŚKUP

Karta ŚKUP, Ślunsko Karta Uoślepiająca Potencjałem – karta występująca i przez paru ludzi stosowana na terenie aglomeracji górnośląskiej. Pojawiła się w pierwszej połowie XXI wieku. Najbardziej znana jako bilet komunikacji miejskiej, ale umożliwia także korzystanie z bardziej egzotycznych zdobyczy cywilizacji, takich jak np. miejskie parkingi, biblioteki lub muzea.

Powody wprowadzenia karty

• Chęć wyciągnięcia pieniędzy z funduszy europejskich.
• Kompleksy m.in. względem Krakowa i Warszawy, które już dawno wprowadziły karty miejskie.
• Chęć pokazania wyższości technologicznej przez umożliwienie płacenia kartą za miejsce na cmentarzu wiele różnych usług.
• Chęć ustanowienia rekordu świata Polski w kategorii najbardziej skomplikowana taryfa komunikacji miejskiej.
• Chęć szpiegowania pasażerów monitorowania zapotrzebowania na konkretne kursy (kartę należy „kasować” przy wsiadaniu i wysiadaniu, co pozwala ustalić skąd, dokąd i kiedy się podróżowało).
• Jakieś wyższe cele typu „dobro pasażerów”, w które nie wszyscy są skłonni uwierzyć.

Cechy szczególne karty ŚKUP jako biletu

Wprowadzenie karty ŚKUP poprzedzono zamontowaniem w autobusach i tramwajach dodatkowych kasowników. W chwili obecnej spotykane są następujące typy:

• duży kasownik – umożliwia kasowanie biletów elektronicznych i okazjonalnie papierowych;
• płaski kasownik – umożliwia „kasowanie” włącznie biletów elektronicznych, a nawet ich kupowanie i przeglądanie, co zajmuje dużo czasu i przypomina włamywanie się do cyfrowego zamka;
• stary kasownik – umożliwia kasowanie biletów papierowych;
• zepsuty kasownik – nakłania do skorzystania z jazdy na gapę;
• zablokowany kasownik – straszy perspektywą pojawienia się kanara.

Aby delikatnie zachęcić do korzystania z karty ŚKUP, w 2015 roku KZK GOP wycofał ze sprzedaży wszystkie bilety papierowe za wyjątkiem jednorazowych.

UWAGA: Poniższe szczegóły są zawiłe i mają na celu jedynie pokazanie jak bardzo przyłożono się do próby pobicia wspomnianego wcześniej rekordu.

Cechą najbardziej wyróżniającą elektroniczne bilety ŚKUP od innych tego typu rozwiązań spotykanych w kraju, jest konieczność „kasowania” (tj. przykładania do kasownika pod różnymi kątami aż w końcu zaskoczy) każdego (nawet miesięcznego, bez ograniczeń na liczbę przejazdów) biletu przy wsiadaniu. Dodatkowo powinno się „kasować” kartę drugi raz, przy wysiadaniu. W taryfie odległościowej motywuje do tego fakt naliczenia opłaty do końca trasy, jak się tego nie zrobi, a w innych wypadkach traci się możliwość przesiadek. Aby zachęcić posiadaczy biletów miesięcznych do tego drugiego „kasowania” wprowadzono kuszące 5% zniżki na następny bilet miesięczny dla tych, którzy będą często i chętnie „kasować”.

W ramach KZK GOP dostępne są następujące taryfy:

• Taryfa odległościowa – płaci się za liczbę kilometrów (według tabeli) niezależne od liczby miast. Największą zaletą tej opcji jest łatwość stosowania – nie trzeba ani wcześniej kupować biletu w automacie ani walczyć o niego z kasownikiem.
• Taryfa stefowo-czasowa – bilet jest ważny przez określony czas lub w określonej liczbie miast, lub można sobie wybrać. W szczególności można jeździć przez godzinę po Katowicach na bilecie 15-minutowym, ale żeby w 20 minut przejechać z Chorzowa do Rudy Śląskiej powinno się kupić 30-minutowy (który zgodnie z intuicją jest droższy). Do tego bilety miesięczne (tygodniowe, trzymiesięczne itd.) występują w wersjach na jedno miasto lub więcej miast i z ograniczoną lub nieograniczoną liczbą przejazdów.
• Taryfa ekonomiczna – na tej trasie nie widziałem kanara od 20 lat.

Żeby nie było zbyt łatwo, karta jest używana w miastach stosujących różną taryfę biletową i żeby jechać np. do Tychów, trzeba kupić na kartę zupełnie inny bilet niż obowiązujący w Chorzowie.